WŁAŚCIWOŚCI FIZYCZNE

CZŁOWIEKA

Justyna Polak

Katarzyna Marchewczyk

Praca Socjalna

Uniwersytet Papieski Jana Pawła II

BIBLIOGRAFIA

1) MATERIAŁY POMOCNICZE DO WYKŁADÓW Z PODSTAW BIOFIZYKI,
IIIr. Biotechnologii, cześć VIII, zmysły, prof. dr hab. inż. Jan Mazerski
2) Wykowska M., Ergonomia w 

http://www.ergonomia.agh.edu.pl/Skrypt_Ergonomia-M.Wykowska

3) Człowiek – układ nerwowy, zmysły, odruchy Paweł Strumiłło w

http://pstrumil.eletel.p.lodz.pl/pstrumil/swosin/w2b.pdf

4) Wróblewska M., Ergonomia Skrypt dla Studentów, Politechnika

Opolska, Opole 2004

PROCES SŁYSZENIA

Narząd słuchu ma bardzo duży wpływ na proces mówienia. Komunikowanie się

człowieka z otoczeniem zachodzi właśnie poprzez narząd słuchu i mowy. Słuch

dostarcza informacji o otoczeniu i o orientacji przestrzennej (wraz ze wzrokiem),

np. ocena odległości.

Narząd słuchu można podzielić pod względem:



anatomicznym (funkcjonalnym) na 3 odrębne części: zewnętrzną, środkową i

wewnętrzną



sposobu obróbki dopływających informacji na: transmisyjną i percepcyjną

transmisja - sposób przewodzenia energii akustycznej do nerwu słuchowego,

które może dokonywać się dwiema drogami: drogą powietrzną poprzez:

małżowinę, zewnętrzny przewód słuchowy, jamę ucha środkowego, okienko

okrągłe i owalne, błony i płyny ucha wewnętrznego, aż do narządu spiralnego i

drogą kostną.

percepcja - odbiór dźwięków

Źródło: Wykowska M., Ergonomia, Proces słyszenia w 

http

://www.ergonomia.agh.edu.pl/Skrypt_Ergonomia-M.Wykowska

ŚLIMAK UCHA WEWNĘTRZNEGO

W strukturze anatomicznej zwanej ślimakiem ucha wykrywane są fale

dźwiękowe Pierwotny odbiór bodźców zachodzi za pomocą komórek

receptorowych zwanych komórkami włoskowatymi, które wyścielają

wewnętrzną powierzchnię ślimaka (ok. 16 000)
Ślimak jest także analizatorem częstotliwości.

Źródło: MATERIAŁY POMOCNICZE DO WYKŁADÓW Z PODSTAW BIOFIZYKI,IIIr. Biotechnologii, cześć VIII, zmysły,

prof. dr hab. inż. Jan Mazerski, VIII.4.1 Ślimak ucha wewnętrznego

NARZĄD SŁUCHU - WŁAŚCIWOŚCI

System słuchowy człowieka jest wielopłaszczyznowym, hierarchicznym

systemem percepcji, analizy, rozpoznawania i zrozumienia informacji

akustycznych. Droga nerwu słuchowego wiedzie przez poszczególne piętra

systemu nerwowego aż do kory mózgowej. Na każdym piętrze dokonuje się

złożona struktura analizy wrażeń akustycznych

Słyszenie obu uszne jest realizowane w ośrodkowym systemie nerwowym, gdzie

następuje synteza impulsów przesyłanych z każdego ucha oddzielnie. Zdolność

do lokalizacji źródła dźwięku jest jedną z najważniejszych funkcji słuchu.

Źródło: Wykowska M., Ergonomia, Proces słyszenia w 

http://www.ergonomia.agh.edu.pl/Skrypt_Ergonomia-M.Wykowska

Charakterystyczną cechą narządu słuchu jest szybkość jego działania. Słyszymy

dźwięki o częstotliwości od 20 do 20 000 Hz co odpowiada okresowi fali od 5 do

0, 05 s.

Źródło: Źródło: MATERIAŁY POMOCNICZE DO WYKŁADÓW Z PODSTAW BIOFIZYKI,IIIr. Biotechnologii, cześć VIII,

zmysły, prof. dr hab. inż. Jan Mazerski, VIII.4.1 Ślimak ucha wewnętrznego

ZMYSŁ ORIENTACJI (RÓWNOWAGI)

Narząd równowagi wspólnie ze zmysłami wzroku i czucia utrzymuje

odpowiednią postawa ciała w stosunku do siły ciążenia. Zjawisko to

jest odruchem bezwarunkowy,, odbywającym się zwykle bez udziału

naszej świadomości. Rozróżnia się 2 rodzaje równowagi:



Statyczną - ustaloną głównie przez ułożenie głowy w trakcie

przyjętej pozycji przez ciało, w której pozostaje przez dłuższy czas



Kinetyczną - zachowywaną podczas wykonywania różnych

czynności, polegająca na reakcji na ruch i wykonywanie pewnych

jego korekcji

ZMYSŁ ORIENTACJI (RÓWNOWAGI)

Znajduje się w błędniku (ucho wewnętrze). Tworzą go wypełnione

płynem kanały półkoliste, które są położone względem siebie jako

przestrzenny układ współrzędnych, co umożliwia im mierzenie dowolnej

zmiany położenia ciała w przestrzeni. Każda zmiana położenia, a

zwłaszcza przyspieszenie, powoduje ruch płynu wypełniającego te

kanały. To z kolei oddziałuje na zakończenia nerwów przekazujących

informację do mózgu, a stamtąd do innych współdziałających ośrodków,

dzięki którym np. zmiana położenia głowy w stosunku do tułowia

wywołuje natychmiastową korekcję napięcia mięśni kończyn i tułowia

wraz z odpowiednim ustawieniem gałek ocznych.
Zmysł orientacji wpływa na mięśnie gałek ocznych, powodując

ustalenie takiego ich położenia, by zapewnić rozpoznawanie obrazu w

sposób ciągły, a nie fragmentaryczny, mimo zmiany pozycji ciała.

Źródło: Wykowska M., Ergonomia, Zmysł orientacji w 

http://www.ergonomia.agh.edu.pl/Skrypt_Ergonomia-M.Wykowska

ZMYSŁ ORIENTACJI (RÓWNOWAGI)

Zmysł równowagi przekazuje wrażenia o:
- położeniu poszczególnych części ciała względem siebie
- wykonywanym ruchu całego ciała i jego części
- stanie układu kostno - stawowego

-

pozycji ciała względem pola sił przyciągania ziemskiego

ZMYSŁ DOTYKU

Wrażenie dotyku jest kombinacją kombinacja bodźców z komórek

reagujących na temperaturę, ucisk, substancję drażniące,

uszkodzenie skóry (mechanizm obronny).
Zmysł dotyku jest umiejscowiony w skórze, receptory dotyku są

rozmieszczone nierównomiernie na powierzchni całego ciała.
Receptory dotyku:
- receptory czucia powierzchniowego (w skórze)

-

receptory czucia głębokiego (mięsnie, stawy)

Źródło: MATERIAŁY POMOCNICZE DO WYKŁADÓW Z PODSTAW BIOFIZYKI,IIIr. Biotechnologii, cześć

VIII, zmysły, prof. dr hab. inż. Jan Mazerski, VIII.5 Zmysł dotyku

PROCES WIDZENIA



Proces widzenia realizowany

jest u człowieka przez jeden z

głównych zmysłów, za

pośrednictwem którego odbiera

on około 90% ogółu

napływających informacji. W

zmyśle tym można wyróżnić

część wykonawczą - układ

optyczny oraz część

percepcyjną, która wchodzi

w skład systemu nerwowego.

Źródło: Wykowska M., Ergonomia, Proces widzenia w 

http://www.ergonomia.agh.edu.pl/Skrypt_Ergonomia

-M.Wykowska

PROCES WIDZENIA

Elementy składowe układu optycznego



rogówka wraz z soczewką - zdolność załamywania promieni świetlnych



Źrenica - regulacja ilość przedostającego się do oka światła



tęczówka - kierowanie źrenicą



soczewka – wpływ na ostrość widzenia



mięśnie rzęskowe - odpowiadanie za zbieżność oczu



siatkówka - stanowi zbiór elementów rejestrujących i częściowo

przetwarzających bodźce świetlne

Źródło: Wykowska M., Ergonomia, Proces widzenia w  http://www.ergonomia.agh.edu.pl/Skrypt_Ergonomia-

M.Wykowska

RECEPTORY ZMYSŁY WZROKU

Receptory zmysłu wzroku wchodzą w skład systemu percepcyjnego,

znajdują się w siatkówce oka.
Pręciki - reagują na natężenie światła i rozlokowane są na obrzeżu

siatkówki.
Czopki - zapewniają widzenie barw (tzw. dzienne), reagują na

długość fali świetlnej i charakterystyczne niejednorodności obrazu

(węzły, kontury itd.).

Źródło: Wykowska M., Ergonomia, Proces widzenia w  http://www.ergonomia.agh.edu.pl/Skrypt_Ergonomia-

M.Wykowska

PROCES WIDZENIA



Właściwości procesu widzenia:
-

widzenie nie jest procesem natychmiastowym, potrzebny jest pewien

czas, by nastąpiła reakcja na obraz, a kiedy on zniknie wrażenie

utrzymuje się jeszcze przez chwilę
-podczas zbieżności oczu, czyli kierowania obojga oczu na jeden punkt

powstają dwa obrazy, które nakładają się na siebie i zostają skojarzone

jako pojedynczy obraz
-stereoskopowość, czyli poczucie głębi polega na trójwymiarowym

postrzeganiu przedmiotów i ich przestrzennym rozmieszczeniu. Zdolność

ta wynika z faktu patrzenia na obraz każdym okiem pod nieco innym

kątem

Źródło: Wykowska M., Ergonomia, Proces widzenia w  http://www.ergonomia.agh.edu.pl/Skrypt_Ergonomia-

M.Wykowska

ZMYSŁ SMAKU

Smak jest jednym z podstawowych zmysłów służących do

chemicznej analizy składu pokarmu. Odczuwany skład pokarmów

zależy od receptorów smakowych, jak i węchowych. U ludzi

występują 4 rodzaje receptorów smakowych odpowiadającym

najważniejszym grupom substancji chemicznych znajdujących się

w pożywieniu:

-smak słodki( węglowodany)

-smak słony( sole sodu i potasu)

-smak kwaśny( kwasy organiczne i nieorganiczne)

-smak gorzki( sole nieorganiczne)

Zasadniczo smak słodki i lekko słony są sygnałami zachęcającymi

do jedzenia, zaś kwaśny i gorzki mocno zniechęcają.

Źródło: MATERIAŁY POMOCNICZE DO WYKŁADÓW Z PODSTAW BIOFIZYKI,IIIr. Biotechnologii, cześć VIII,

zmysły, prof. dr hab. inż. Jan Mazerski, VIII.2 Zmysł smaku

ROZMIESZCZENIE NA POWIERZCHNI

JĘZYKA KOMÓREK ZMYSŁOWYCH



A – słodki



B – słony



C – kwaśny



D- gorzki

Źródło: Wykowska M., Ergonomia, Zmysł smaku w 

http://www.ergonomia.agh.edu.pl/Skrypt_Ergono

mia-M.Wykowska

ZMYSŁ POWONIENIA

Zmysł węchu jest osadzony w górnej części jamy nosowej. Jest to część błony

śluzowej, zwanej błoną węchową.

Nos- wewnątrz nosa znajdują się miliony czuciowych komórek węchowych

odróżniających zapachy. Rolą nosa jest oddychanie, wąchanie, zmienia on

tonację głosu, oraz ogrzewa i oczyszcza wdychane powietrze.

Przeciętny człowiek odróżnia około 4 000 zapachów, natomiast osoba o bardzo

wyczulonym węchu może rozpoznać nawet do 10 000 zapachów

Źródło: Wykowska M., Ergonomia, Zmysł powonienia w  http://www.ergonomia.agh.edu.pl/Skrypt_Ergonomia-M.Wykowska

LOKALIZACJA RECEPTORÓW

WĘCHU



1- opuszka węchowa



2 - nabłonek węchowy



3 - jama nosowa

Źródło: Wykowska M., Ergonomia, Zmysł

powonienia w 

http://www.ergonomia.agh.edu.pl/Skrypt_Ergono

mia-M.Wykowska

PAMIĘĆ

Istnieją dwa rodzaje pamięci:
-pamięć świeża (operacyjna) dotyczy wydarzeń odbywający się na krótko

przed rozpoczęciem czynności roboczych, lub w ich trakcie
-pamięć trwała( gromadzone są w niej wiadomości nabywane w procesie

edukacji szkolnej, doświadczenia zawodowego i życiowego)
Pamięć jest przykładem czystej pracy umysłowej, której towarzyszą

reakcje fizjologiczne, takie jak np. zmiana mimiki twarzy, czy postawy

ciała. Mózg sam określa nie tylko to, co mamy zapamiętać, ale także to,

co należy zapomnieć.

Dzieje się tak dlatego ,że w trakcie wykonywania różnorodnych czynności

bierze udział uwaga, np. wiadomości z nieinteresującego wykładu trzeba

notować i powtarzać, aby je zapamiętać, podczas gdy kibice sportowi

znają i pamiętają wyniki meczów piłkarskich, czy nazwiska piłkarzy,

chociaż nikt tego nie uczy.

Źródło: Wróblewska M., Ergonomia Skrypt dla Studentów, rozdział VII. 3.1, Politechnika Opolska, Opole 2004,