Mechatronika

RECYKLING

Wykład 1 2g z/30g

Wprowadzenie do problematyki gospodarki

odpadami, produktami ubocznymi i

obiektami wycofanymi z eksploatacji –

podstawowe definicje i pojęcia. Warunki

zaliczenia przedmiotu

• W Wielkiej Brytanii dokonano obrazowej oceny

problemu odpadów (dane sprzed kilku lat):

• - dzienna krajowa produkcja gazet „The Sun”

ułożonych jedna na drugiej, sięgnęłaby połowy
wysokości Mont Blanc.

• - roczne zużycie puszek po piwie i coca coli,

w skali kraju to kilka miliardów sztuk. Ustawione
jedna na drugiej sięgnęłyby od ziemi do
księżyca.

• - dzienna produkcja śmieci Brytyjczyków może

wypełnić Trafalgar Square do wysokości kolumny
z pomnikiem admirała Nelsona.

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami

ubocznymi i obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i

pojęcia. Warunki zaliczenia przedmiotu

ODPADY

USTAWA z dnia 14 grudnia 2012 r. o odpadach

1), 2), 3)

(Dz. U. z dnia 8 stycznia 2013 r.)

• ODPAD

- każda substancja lub

przedmiot, których posiadacz pozbywa

się, zamierza się pozbyć lub do

których pozbycia się jest obowiązany;

• ODPADY

, odpadki, uboczne produkty

działalności człowieka, nieprzydatne w

miejscu i czasie, w którym powstały,

szkodliwe lub uciążliwe dla środowiska

przyrodniczego.

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i obiektami
wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki zaliczenia
przedmiotu

Uznanie przedmiotu lub substancji

za produkt uboczny

• Przedmiot lub substancja, powstające w wyniku procesu

produkcyjnego, którego podstawowym celem nie jest ich produkcja,
mogą być uznane za produkt uboczny,

niebędący odpadem

, jeżeli

są łącznie spełnione następujące warunki:

• 1)dalsze wykorzystywanie przedmiotu lub substancji jest pewne;
• 2)przedmiot lub substancja mogą być wykorzystywane

bezpośrednio bez dalszego przetwarzania, innego niż normalna
praktyka przemysłowa;

• 3)dany przedmiot lub substancja są produkowane jako integralna

część procesu produkcyjnego;

• 4)dana substancja lub przedmiot spełniają wszystkie istotne

wymagania, w tym prawne, w zakresie produktu, ochrony
środowiska oraz życia i zdrowia ludzi, dla określonego wykorzystania
tych substancji lub przedmiotów i wykorzystanie takie nie
doprowadzi do ogólnych negatywnych oddziaływań na środowisko,
życie lub zdrowie ludzi.

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

Surowce wtórne

• Surowiec – 

materiał

 przeznaczony do dalszej przeróbki.

• Surowce są produktami 

przemysłu wydobywczego

, 

rolnictwa

, 

leśnictwa

 lub

powstają w wyniku przerobu 

odpadów

.

• Szczególne rodzaje surowców:
 surowce energetyczne to 

paliwa

 kopalne: 

węgiel kamienny

 i 

brunatny

, 

torf

, 

ropa naftowa

, 

gaz ziemny

, 

drewno

 w procesie 

spalania

 zamieniane na 

energię mechaniczną

 

pary

, uran (stosowany w elektrowniach atomowych)

lub

elektryczność

 surowce wtórne to 

odpady

 produkcyjne lub zużyte 

produkty

 nadające się do ponownego przerobu

 surowcami nieodnawialnymi nazywa się wszystkie surowce, których

odnowienie w wyniku naturalnych procesów jest niemożliwe bądź w skali 

geologicznej

 trwa bardzo długo, np.

–

ropa naftowa

–

węgiel kamienny

– węgiel brunatny
– rudy uranu

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

Gospodarka i Gospodarowanie

odpadami

USTAWA z dnia 14 grudnia 2012 r.

o odpadach

1), 2), 3)

(Dz. U. z dnia 8 stycznia 2013 r.)

• gospodarka odpadami

- to wytwarzanie

odpadów i gospodarowanie odpadami;

• gospodarowanie odpadami

- to zbieranie,

transport, przetwarzanie odpadów, łącznie z
nadzorem nad tego rodzaju działaniami, jak
również późniejsze postępowanie z miejscami
unieszkodliwiania odpadów oraz działania
wykonywane w charakterze sprzedawcy
odpadów lub pośrednika w obrocie odpadami;

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

ODPADY – jako zagrożenie dla

środowiska

• Odpady

stanowią zagrożenie dla wszystkich

komponentów środowiska, powierzchni ziemi,

hydrosfery, biosfery i atmosfery.

• Zagrożenia te zasadniczo występują we

wszystkich fazach gospodarki

odpadami

, tj. w

czasie ich

 wytwarzania
 gromadzenia
 ich transportu,
 utylizacji i unieszkodliwiania jak również w

czasie ich składowania

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki

zaliczenia przedmiotu

ODPADY – jako zagrożenie dla

środowiska

• Obliczono, że na jednego człowieka na świecie przypada

co najmniej tona odpadów, z czego zaledwie 14% to
odpady komunalne, a 86% - przemysłowe.

• Głównymi "producentami" odpadów są: górnictwo,

energetyka, hutnictwo oraz przemysły elektromaszynowy
i chemiczny. 
Na przeciętnego człowieka przypada rocznie szacunkowo:
- 80 kg odpadów organicznych z gospodarstw domowych,
- 47 kg papieru,
- 20 kg szkła,
- 9 kg metali, 
- 2 m3 śmieci.

 

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami,

produktami ubocznymi i obiektami wycofanymi z eksploatacji –

podstawowe definicje i pojęcia. Warunki zaliczenia przedmiotu

Odpady na świecie

• Krajem, gdzie powstaje najwięcej odpadów (komunalnych) na mieszkańca jest

Japonia (jeden mieszkaniec produkuje 1000 kg śmieci domowych w ciągu roku).

• Na drugim miejscu znajdują jest USA z 864 kg na jednego mieszkańca.
• W Europie najwięcej odpadów produkują Irlandczycy (804 kg/mieszkańca)

najmniej Polacy ok. 259 kg/mieszkańca, natomiast Francuzi i Włosi produkują ok.
300 - 330 kg na osobę.

• Wg danych Eurostat, w 27 krajach obecnej UE w 2004r wygenerowano ponad

2,76 mld ton odpadów (przemysłowych i komunalnych), co daje ok. 5,5
t/mieszkańca. W UE ok. 75 mln ton stanowią odpady niebezpieczne

• Najwięcej odpadów niebezpiecznych występuje w Estonii i Belgi

http://www.portfel.pl/pdf/art5246

• W 2008 roku w krajach Unii Europejskiej wytworzono ponad 2 526 mln ton

odpadów z czego około 100 mln ton stanowiły odpady niebezpieczne.

• Z pośród krajów Unii Europejskiej w 2008 roku najwięcej odpadów wytworzyły

takie kraje jak: Niemcy, Francja, Wielka Brytania, Bułgaria, Rumunia, Włochy,
Hiszpania oraz Polska.

• W 2008 roku ponad połowa (54,6%) odpadów wytwarzanych w UE-27 było przez

przedsiębiorstwa -można to przypisać działalności przemysłowej (przemysł,
górnictwo i kopalnictwo). Górnictwo i i kopalnictwo wyprodukowały ponad połowę
odpadów wytwarzanych przez przemysł, natomiast nieco ponad jedna trzecia
(35,8%) pochodziła z sektora budowlanego.

Odpady naświecie

• W 2008 roku nastąpił wzrost ilości

wytworzonych odpadów niebezpiecznych w
Unii Europejskiej w stosunku do 2006 roku
o 13,5%.

• Z pośród krajów Unii Europejskiej w 2008

roku, najwięcej odpadów niebezpiecznych
wytworzyły takie kraje jak: Niemcy,
Bułgaria, Francja, Estonia, Włochy, Wielka
Brytania, Belgia, Holandia i Polska

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i obiektami

wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki zaliczenia przedmiotu

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i obiektami

wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki zaliczenia przedmiotu

Całkowita ilość wytwarzanych

odpadów

• W 2010 r. całkowita ilość odpadów wytworzonych w

ramach działalności gospodarczej i przez gospodarstwa
domowe w UE-27 wyniosła 2 570 mln ton: nieco więcej niż
w 2008 r., ale mniej niż w 2004 i 2006 r.

• Stosunkowo niewielkie ilości w 2008 i 2010 r. mogą

przynajmniej częściowo odzwierciedlać spadek działalności
gospodarczej w wyniku kryzysu finansowego i
gospodarczego.

• Z odpadów wytworzonych w UE-27 w 2010 r. około 94,5

mln ton (3,7 % całkowitej ilości) sklasyfikowano
jako odpady niebezpieczne.

• Na każdego mieszkańca UE-27 przypadało zatem

średnio około 5,1 ton odpadów, w tym 188 kg

odpadów niebezpiecznych

.

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami

ubocznymi i obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i

pojęcia. Warunki zaliczenia przedmiotu

Waste generation, 2010 (kg per inhabitant).png

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i obiektami wycofanymi

z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki zaliczenia przedmiotu

ODPADY

• Z danych statystycznych opublikowanych

przez Główny Urząd Statystyczny Polski
wynika, że w 2008 r. było w Polsce

879

działających, kontrolowanych składowisk,
o łącznej powierzchni ok. 3000 ha.

• Na koniec 2008 roku w Polsce istniało

3481 dzikich wysypisk, o 23% więcej niż
w 2007 roku.

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i obiektami
wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki zaliczenia
przedmiotu

Klasyfikacja odpadów

 

• W celu uporządkowania gospodarki zasobami i ochrony

środowiska niezbędna jest klasyfikacja
odzwierciedlająca genezę odpadów, ich właściwości, ekologiczną
szkodliwość, użyteczność i masowość ich wytwarzania.

• Podstawą każdej klasyfikacji są odpowiednio dobrane kryteria o

charakterze fizykochemicznym, biologicznym, technologicznym,
ekonomicznym np.:

 źródło pochodzenia – sfera powstawania,
 kryterium surowcowe,
 stan skupienia,
 skład chemiczny,
 toksyczność,
 stopień zagrożenia dla środowiska,
 stopień przydatności (branżowej) do dalszego wykorzystania.

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

Klasyfikacja odpadów

• Odpady klasyfikuje się w zależności od źródeł

powstawania, stopnia uciążliwości bądź
stwarzania zagrożeń dla życia lub zdrowia
ludzi oraz dla środowiska.

• W problematyce dotyczącej ochrony

środowiska rozpatruje się i klasyfikuje
odpady, jako substancje pochodzące
z produkcji lub konsumpcji,
które zanieczyszczają środowisko.

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

KLASYFIKACJA ODPADÓW

• Z punktu widzenia ochrony środowiska b. ważnym

kryterium podziału odpadów jest ich szkodliwość

dla środowiska przyrodniczego.

Według tej klasyfikacji odpady dzieli się na 3 klasy

szkodliwości:

• odpady niebezpieczne,

• odpady szkodliwe

• odpady uciążliwe.

Do

odpadów niebezpiecznych

(objętych listą ministra

ochrony środowiska, zasobów naturalnych i leśnictwa)

zalicza się te, które wprowadzone do środowiska nawet w

małych ilościach natychmiast powodują jego trwałą

degradację; zawierają najczęściej składniki toksyczne,

radioaktywne, palne, wybuchowe lub biologicznie czynne.

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

KATEGORIE ODPADÓW

Q1 -Pozostałości z produkcji lub konsumpcji, nie wymienione w

pozostałych kategoriach

Q2- Produkty nie odpowiadające wymaganiom jakościowym
Q3- Produkty, których termin przydatności do właściwego użycia

upłynął

Q4- Substancje lub przedmioty, które zostały rozlane, rozsypane,

zgubione lub takie, które uległy innemu zdarzeniu losowemu, w

tym zanieczyszczone wskutek wypadku lub powstałe wskutek

prowadzenia akcji ratowniczej

Q5- Substancje lub przedmioty zanieczyszczone lub zabrudzone w

wyniku planowych działań (np. pozostałości z czyszczenia,

materiały z opakowań - odpady opakowaniowe, pojemniki, itp.)

Q6- Przedmioty lub ich części nie nadające się do użytku (np.

usunięte baterie, zużyte katalizatory itp.)

Q7- Substancje, które nie spełniają już należycie swojej funkcji (np.

zanieczyszczone kwasy, zanieczyszczone rozpuszczalniki, zużyte

sole hartownicze itp.)

Q8- Pozostałości z procesów przemysłowych (np. żużle, pozostałości

podestylacyjne itp.)

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

KATEGORIE ODPADÓW

Q9- Pozostałości z procesów usuwania zanieczyszczeń (np. osady

ściekowe, szlamy z płuczek, pyły z filtrów, zużyte filtry itp.)

Q10- Pozostałości z obróbki skrawaniem lub wykańczania (np. wióry,

zgary itp.)

Q11- Pozostałości z wydobywania lub przetwarzania surowców (np.

pozostałości górnicze itp.)

Q12- Podrobione lub zafałszowane substancje lub przedmioty (np.

oleje zanieczyszczone PCB itp.)

Q13- Wszelkie substancje lub przedmioty, których użycie zostało

prawnie zakazane (np. PCB itp.)

Q14 -Substancje lub przedmioty, dla których posiadacz nie znajduje

już dalszego zastosowania (np. odpady z rolnictwa, gospodarstw

domowych, odpady biurowe, z placówek handlowych, sklepów itp.)

Q15- Zanieczyszczone substancje powstające podczas rekultywacji

gleby i ziemi

Q16- Wszelkie substancje lub przedmioty, które nie zostały

uwzględnione w powyższych kategoriach (np. działalności

usługowej, remontowej)

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i obiektami
wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki zaliczenia
przedmiotu

KATEGORIE LUB RODZAJE ODPADÓW

NIEBEZPIECZNYCH

Kategorie lub rodzaje odpadów wymienione według ich

charakteru lub działalności, wskutek której powstały.

• Odpady które składają się z:

1. odpadów medycznych i weterynaryjnych,
2. środków farmaceutycznych, leków i związków

stosowanych w medycynie lub w weterynarii,

3. środków do impregnacji lub konserwacji drewna,
4. biocydów i środków fitofarmaceutycznych,
5. pozostałości substancji stosowanych jako

rozpuszczalniki,

6. halogenowanych substancji organicznych

niestosowanych jako rozpuszczalniki, z wyjątkiem

obojętnych materiałów spolimeryzowanych,

7. soli hartowniczych zawierających cyjanki,
8. olejów mineralnych i substancji oleistych (np. z

obróbki metali),

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

KATEGORIE LUB RODZAJE ODPADÓW

NIEBEZPIECZNYCH

Kategorie lub rodzaje odpadów

wymienione według ich charakteru lub działalności, wskutek

której powstały

.

9. emulsji, mieszanin: olej-woda, węglowodór-woda,
10. substancji zawierających PCB (np. dielektryki itp.),
11. materiałów smolistych powstających wskutek rafinacji, destylacji

lub jakiejkolwiek obróbki pirolitycznej (np. pozostałości

podestylacyjne itp.),

12. tuszów, barwników, pigmentów, farb, lakierów lub pokostów,
13. żywic, lateksu, plastyfikatorów, klejów lub spoiw,
14. substancji powstających w wyniku prac naukowo-badawczych,

rozwojowych lub działalności dydaktycznej, które nie są

zidentyfikowane lub są nowe i których oddziaływanie na człowieka

lub środowisko jest nieznane (np. pozostałości laboratoryjne itp.),

15. środków pirotechnicznych i innych materiałów wybuchowych,
16. chemikaliów stosowanych w przemyśle fotograficznym lub do

obróbki zdjęć (np. do wywoływania),

17. wszelkich substancji lub przedmiotów zanieczyszczonych dowolną

pochodną polichlorowanego dibenzofuranu,

18. wszelkich substancji lub przedmiotów zanieczyszczonych dowolną

pochodną polichlorowanej dibenzo-pdioksyny.

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

ODPADY

• Przyjmując za kryterium podziału miejsce

powstawania rozróżnia się 2 grupy
odpadów:

• odpady komunalne, powstające na terenach

zamieszkanych i związane z bytowaniem ludzi a także
odpady niezawierające odpadów niebezpiecznych
pochodzące od innych wytwórców odpadów, które ze
względu na swój charakter lub skład są podobne do
odpadów powstających w gospodarstwach domowych

.

•  

odpady przemysłowe, związane z

działalnością gospodarczą

.

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

Odpady komunalne

• to odpady powstające w gospodarstwach

domowych, z wyłączeniem pojazdów
wycofanych z eksploatacji, a także odpady
niezawierające odpadów niebezpiecznych
pochodzące od innych wytwórców odpadów,
które ze względu na swój charakter lub
skład są podobne do odpadów powstających
w gospodarstwach domowych;

USTAWA z dnia 14

grudnia 2012 r. o odpadach

1), 2), 3)

(Dz. U. z dnia 8 stycznia 2013 r.)

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki

zaliczenia przedmiotu

ODPADY

Do odpadów komunalnych zalicza się m.in.

odpady domowe,
odpady uliczne zbierane w koszach,
zmiotki uliczne,
odpady z obiektów użyteczności publ.:

służby zdrowia, handl. itp.;

do tej grupy odpadów zalicza się też

zgarniany z ulic śnieg.

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

ODPADY PRZEMYSŁOWE

• Do odpadów przemysłowych zalicza się m.in.:

 Odpady produkcyjne - powstające w trakcie

procesu produkcyjnego,

 produkty uboczne, tzw. odpady poprodukcyjne,

 odpady powstające w gospodarce magazynowej,

 odpady powstające w wyniku oczyszczania

ścieków i emitowanych do atmosfery gazów,

 odpady z przemysłu wydobywczego oraz ferm

hodowlanych (jeżeli nie są wykorzystywane

rolniczo).

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

ODPADY

Wytwory przemysłowe generują trzy kategorie

odpadów:

1 -

fabryczne (produkcyjne

) powstające w

trakcie produkcji (w przypadku samochodów

w większości - ponad 70% - odpady te mogą

być powtórnie wykorzystane przez tę samą

fabrykę lub wytwórców zewnętrznych);

2 -

części i podzespoły

zużyte lub uszkodzone

podczas eksploatacji ( dla samochodów np.:

akumulatory, opony);

3 -

wyeksploatowane wytwory

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

GOSPODARKA ODPADAMI

• Racjonalna gospodarka

odpadami

należy

do priorytetowych kierunków szeroko

rozumianej ochrony środowiska.

• Ważnym etapem na drodze do

całkowitego uporządkowania problemu

racjonalnego zarządzania i

gospodarowania

odpadami

jest przyjęta

z dnia 14 grudnia 2012r. ustawa o

odpadach

(dz. U. 2013.21 z dnia 8 stycznia 2013 r.).

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu

GOSPODARKA ODPADAMI

• Ustawa ta wprowadziła klasyfikację

odpadów

opartą na Europejskim Katalogu Odpadów

wraz z listą odpadów niebezpiecznych

(Roz. Ministra Środ. z dn. 27 września 2001 r. w sprawie katalogu

odpadów).

• Listę

odpadów

niebezpiecznych ustalono poprzez

oznakowanie

odpadów niebezpiecznych

w ww.

katalogu odpadów indeksem górnym w postaci

gwiazdki „*” przy kodzie rodzaju

odpadu

.

• Ustawa ta ułatwia pozyskiwanie danych o

odpadach

, poprzez nałożenie obowiązku

prowadzenia ewidencji zarówno przez

wytwarzającego jak i odbiorcę odpadów

Wprowadzenie do problematyki gospodarki odpadami, produktami ubocznymi i
obiektami wycofanymi z eksploatacji – podstawowe definicje i pojęcia. Warunki
zaliczenia przedmiotu