Anatomia i fizjologia

Anatomia i fizjologia

przyzębia

przyzębia

Tkanki przyzębia

Tkanki przyzębia



Błona śluzowa

Błona śluzowa



Dziąsło

Dziąsło



Cement korzeniowy

Cement korzeniowy



Ozębna, więzadło

Ozębna, więzadło

ozębnej

ozębnej



Właściwa kość

Właściwa kość

zębodołu, okostna

zębodołu, okostna

Funkcje poszczególnych

Funkcje poszczególnych

elementów przyzębia

elementów przyzębia



Zakotwiczenie zębów w zębodołach

Zakotwiczenie zębów w zębodołach



Scalanie zębów w obrębie szczęk, tworząc

Scalanie zębów w obrębie szczęk, tworząc

łuki zębowe

łuki zębowe



Dopasowywanie do zmian czynnościowych

Dopasowywanie do zmian czynnościowych

i topograficznych

i topograficznych



Umożliwianie zmiany ustawienia zębów

Umożliwianie zmiany ustawienia zębów



Naprawianie skutków urazów

Naprawianie skutków urazów



Wyścielenie nabłonkowe jamy ustnej

Wyścielenie nabłonkowe jamy ustnej



Zapewnienie obwodowych mechanizmów

Zapewnienie obwodowych mechanizmów

obronnych przeciwko infekcji

obronnych przeciwko infekcji



Odczuwanie bólu, ucisku, dotyku

Odczuwanie bólu, ucisku, dotyku

Błona śluzowa

Wyścielająca

(niezrogowaciała):

• Wyrostek zębodołowy

• Przedsionek j.u.

• Policzki i wargi

• Dno j.u. i brzuszna pow. języka

• Podniebienie miękkie

Specjalna:

grzbiet języka- pośredniczy

w odbieraniu bodźców

dotykowych, temperatury

i smaku

Żująca

(zrogowaciała):

• dziąsło

•Podniebienie twarde

(przeciętna grubość nabłonka

0,3mm)

Dziąsło (gingiva)

Dziąsło (gingiva)



Zwane także przyzębiem brzeżnym

Zwane także przyzębiem brzeżnym



Charakteryzuje się

Charakteryzuje się

girlandowatym

girlandowatym

kształtem z zaznaczonymi brodawkami

kształtem z zaznaczonymi brodawkami

międzyzębowymi

międzyzębowymi



Części przedsionkowe i językowe brodawek międzyzębowych połączone są

Części przedsionkowe i językowe brodawek międzyzębowych połączone są

„siodłowato”

„siodłowato”



Kolor: od bladoróżowego do koralowego lub „koloru malwy”- ludzie pochodzenia

Kolor: od bladoróżowego do koralowego lub „koloru malwy”- ludzie pochodzenia

północnoeuropejskiego, ciemniejsze zabarwienie dziąseł dzięki melanocytom w

północnoeuropejskiego, ciemniejsze zabarwienie dziąseł dzięki melanocytom w

populacji południowoeuropejskiej, afrykańskiej i azjatyckiej

populacji południowoeuropejskiej, afrykańskiej i azjatyckiej



Twarde, niepodatne na ucisk, matowolśniące

Twarde, niepodatne na ucisk, matowolśniące



Dołeczki na pow. dziąsła przyczepionego (w okolicy brodawek) przypominające

Dołeczki na pow. dziąsła przyczepionego (w okolicy brodawek) przypominające

skórkę pomarańczy- wynik trzpieniowato rozchodzących się wypustek tk.łącznej

skórkę pomarańczy- wynik trzpieniowato rozchodzących się wypustek tk.łącznej

(lamina propria)

(lamina propria)



Bruzda dziąsłowa oddziela dziąsło brzeżne od przyczepionego

Bruzda dziąsłowa oddziela dziąsło brzeżne od przyczepionego



Dziąsło wolne pokrywa granicę szkliwno- cementową na ok. 1-2mm

Dziąsło wolne pokrywa granicę szkliwno- cementową na ok. 1-2mm



Rowek dziąsłowy przy zębie ma głębokość 0,1-0,5mm

Rowek dziąsłowy przy zębie ma głębokość 0,1-0,5mm



Granica śluzówkowo- dziąsłowa (linea girlandiformis) ogranicza dziąsło od strony

Granica śluzówkowo- dziąsłowa (linea girlandiformis) ogranicza dziąsło od strony

wierzchołka

wierzchołka



Składa się z nabłonka (pokrywającego pow. dziąsła wolnego i przyczepionego,

Składa się z nabłonka (pokrywającego pow. dziąsła wolnego i przyczepionego,

nabłonka rowka dziąsł. oraz nierogowaciejącego nabłonka łączącego) i mocnej

nabłonka rowka dziąsł. oraz nierogowaciejącego nabłonka łączącego) i mocnej

tkanki łącznej włóknistej- blaszki właściwej (lamina propria), która posiada

tkanki łącznej włóknistej- blaszki właściwej (lamina propria), która posiada

nadzębodołowy aparat wieszadłowy. BRAK błony podśluzowej !

nadzębodołowy aparat wieszadłowy. BRAK błony podśluzowej !

Cement korzeniowy

Cement korzeniowy

Powstaje przed wyrznięciem zęba, podczas kształtowania się korzenia

Powstaje przed wyrznięciem zęba, podczas kształtowania się korzenia

oraz cały czas po zakończeniu jego wzrostu. Za produkcję cementu

oraz cały czas po zakończeniu jego wzrostu. Za produkcję cementu

odpowiedzialne są cementoblasty, cementocyty i fibroblasty.

odpowiedzialne są cementoblasty, cementocyty i fibroblasty.



Cement bezkomórkowy bezwłóknisty

Cement bezkomórkowy bezwłóknisty

→

→

na pow. szkliwa w postaci

na pow. szkliwa w postaci

wysp, funkcja nieznana

wysp, funkcja nieznana



Cement bezkomórkowy obcowłóknisty

Cement bezkomórkowy obcowłóknisty

→ grubość 20-250

→ grubość 20-250

μ

μ

m, w

m, w

części przyszyjkowej i środkowej korzenia, składa się z włókien

części przyszyjkowej i środkowej korzenia, składa się z włókien

kolagenowych (Sharpeya), włókna te przechodzą w ozębną, wiążąc

kolagenowych (Sharpeya), włókna te przechodzą w ozębną, wiążąc

korzeń z kością zębodołu

korzeń z kością zębodołu



Cement komórkowy własnowłóknisty

Cement komórkowy własnowłóknisty

→ produkt cementoblastów

→ produkt cementoblastów

oraz w późniejszym czasie ozębnej, zawiera cementocyty, brak

oraz w późniejszym czasie ozębnej, zawiera cementocyty, brak

włókien Sharpeya, jest także cementem reparacyjnym

włókien Sharpeya, jest także cementem reparacyjnym



Cement komórkowy mieszanowłóknisty

Cement komórkowy mieszanowłóknisty

→ grubość 100-600

→ grubość 100-600

μ

μ

m,

m,

częściowo porowaty, występuje w przyszczytowej części korzenia i

częściowo porowaty, występuje w przyszczytowej części korzenia i

w obrębie furkacji zębów wielokorzeniowych, umożliwia okluzyjne i

w obrębie furkacji zębów wielokorzeniowych, umożliwia okluzyjne i

mezjalne przemieszczenie

mezjalne przemieszczenie

Ozębna

Ozębna



Inaczej desmodont

Inaczej desmodont



Zbita tkanka łączna, bogata w komórki i włókna, umocowuje ząb w

Zbita tkanka łączna, bogata w komórki i włókna, umocowuje ząb w

zębodole

zębodole



Szpara ozębnowa w połowie długości jest węższa (0,12- 0,17mm) niż na

Szpara ozębnowa w połowie długości jest węższa (0,12- 0,17mm) niż na

wysokości brzegu wyr. zębodołowego (0,17- 0,23mm) lub przy wierzchołku

wysokości brzegu wyr. zębodołowego (0,17- 0,23mm) lub przy wierzchołku

korzenia (0,16- 0,24mm), zaś czynnościowe obciążenie zęba może

korzenia (0,16- 0,24mm), zaś czynnościowe obciążenie zęba może

spowodować poszerzenie szpary ozębnowej i pogrubienie więzadła

spowodować poszerzenie szpary ozębnowej i pogrubienie więzadła

ozębnowego

ozębnowego

W OBRĘBIE WIĘZADŁA PRZYZĘBNEGO WYRÓŻNIA SIĘ:

W OBRĘBIE WIĘZADŁA PRZYZĘBNEGO WYRÓŻNIA SIĘ:

WŁ. NADZĘBODOŁOWE

WŁ. NADZĘBODOŁOWE

POZIOME (wyrostek zębodołowy-cement korzeniowy )

POZIOME (wyrostek zębodołowy-cement korzeniowy )

SKOŚNE (wyr. zębodołowy- poł. szkliwno- zębinowe)

SKOŚNE (wyr. zębodołowy- poł. szkliwno- zębinowe)

MIĘDZYKORZENIOWE (brzeg wyrostka zębodołowego-cement korzeniowy )

MIĘDZYKORZENIOWE (brzeg wyrostka zębodołowego-cement korzeniowy )

WIERZCHOŁKOWE (wyrostek zębodołowy-cement korzeniowy wierzchołka )

WIERZCHOŁKOWE (wyrostek zębodołowy-cement korzeniowy wierzchołka )

Ozębna c.d.

Ozębna c.d.

W skład substancji podstawowej ozębnej wchodzą glikoproteiny

W skład substancji podstawowej ozębnej wchodzą glikoproteiny

niekolagenowe, glikozaminoglikany, hybrydy siarkowe

niekolagenowe, glikozaminoglikany, hybrydy siarkowe

galaktozaminoglikanów oraz proteoglikany.

galaktozaminoglikanów oraz proteoglikany.

Elementy komórkowe wchodzące w skład ozębnej to:

Elementy komórkowe wchodzące w skład ozębnej to:

1)

1)

Komórki tkanki łącznej

Komórki tkanki łącznej

(50% wszystkich kom. to fibroblasty

(50% wszystkich kom. to fibroblasty

układające się bliżej szyjki prostopadle, zaś skośnie w kierunku

układające się bliżej szyjki prostopadle, zaś skośnie w kierunku

wierzchołkowym; pozostałe 50% to osteoblasty leżące na

wierzchołkowym; pozostałe 50% to osteoblasty leżące na

powierzchni kości, cementoblasty na powierzchni cementu,

powierzchni kości, cementoblasty na powierzchni cementu,

osteoklasty, cementoklasty, niezróżnicowane kom. Mezenchymalne)

osteoklasty, cementoklasty, niezróżnicowane kom. Mezenchymalne)

2)

2)

Komórki nabłonka

Komórki nabłonka

(resztki nabłonkowe Malasseza są pozostałościami

(resztki nabłonkowe Malasseza są pozostałościami

rozwojowymi pochewki nabłonkowej Hertwiga)

rozwojowymi pochewki nabłonkowej Hertwiga)

3)

3)

Komórki obronne

Komórki obronne

(makrofagi, eozynofile, komórki tuczne)

(makrofagi, eozynofile, komórki tuczne)

4)

4)

Komórki el. nerwowo- naczyniowych

Komórki el. nerwowo- naczyniowych

(wraz z wiekiem zmienia się ich

(wraz z wiekiem zmienia się ich

gęstość) → wyróżniamy splot żylny dziąsłowy oraz koszyk

gęstość) → wyróżniamy splot żylny dziąsłowy oraz koszyk

naczyniowy (odgałęzienia tt. zębodołowych podoczodołowych, tt.

naczyniowy (odgałęzienia tt. zębodołowych podoczodołowych, tt.

językowe i bródkowe), koszyk naczyń limfatycznych, włókna

językowe i bródkowe), koszyk naczyń limfatycznych, włókna

nerwowe

nerwowe

Parę słów o unerwieniu i

Parę słów o unerwieniu i

receptorach ozębnej

receptorach ozębnej

Unerwienie → odgałęzienia nerwu V dochodzące do korzenia

Unerwienie → odgałęzienia nerwu V dochodzące do korzenia

zęba (rejestrują ucisk, regulują skurcz mięśni żucia),

zęba (rejestrują ucisk, regulują skurcz mięśni żucia),

wolne zakończenia nerwowe wł. sensorycznych

wolne zakończenia nerwowe wł. sensorycznych

Receptory:

Receptory:

1)

1)

Wolne zakończenia nerwów odchodzące od splotu

Wolne zakończenia nerwów odchodzące od splotu

nerwowego ozębnej

nerwowego ozębnej

2)

2)

Rozmieszczone są na cemencie korzeniowym i blaszce

Rozmieszczone są na cemencie korzeniowym i blaszce

zbitej zębodołu

zbitej zębodołu

3)

3)

Korelują czynności fizjologiczne przyzębia

Korelują czynności fizjologiczne przyzębia

4)

4)

Rec. czuciowe wewnątrz jamy zęba i w ozębnej

Rec. czuciowe wewnątrz jamy zęba i w ozębnej

5)

5)

Rec. zewnętrzne mają za zadanie: czucie konsystencji

Rec. zewnętrzne mają za zadanie: czucie konsystencji

pokarmu i reakcja ruchowa

pokarmu i reakcja ruchowa

6)

6)

Rec. Nacisku- ciałka Paciniego, odbierają bodźce

Rec. Nacisku- ciałka Paciniego, odbierają bodźce

mechaniczne, termiczne, chemiczne, chronią organizm

mechaniczne, termiczne, chemiczne, chronią organizm

Kość wyrostka

Kość wyrostka

zębodołowego

zębodołowego

W jej budowie możemy wyróżnić:

W jej budowie możemy wyróżnić:

1)

1)

Warstwę zbitą wewn.

Warstwę zbitą wewn.

- cienką, zawierająca otworki kończące kanały

- cienką, zawierająca otworki kończące kanały

odżywcze Volkmanna,przez które przebiegają nerwy i naczynia

odżywcze Volkmanna,przez które przebiegają nerwy i naczynia

krwionośne z kości do ozębnej

krwionośne z kości do ozębnej

2)

2)

Warstwę gąbczastą

Warstwę gąbczastą

– stanowi podparcie dla zębodołu, zawiera nerwy i

– stanowi podparcie dla zębodołu, zawiera nerwy i

naczynia

naczynia

3)

3)

Warstwę zbitą zewn.

Warstwę zbitą zewn.

- w zależności od nasilenia czynności i

- w zależności od nasilenia czynności i

działających sił,układ beleczek kostnych ulega stałej przebudowie,ich

działających sił,układ beleczek kostnych ulega stałej przebudowie,ich

ilość może się zwiększać lub zmniejszać

ilość może się zwiększać lub zmniejszać

Kość wyrostka zębodołowego jest pokryta

Kość wyrostka zębodołowego jest pokryta

okostną

okostną

.

.

W ŻUCHWIE

W ŻUCHWIE

warstwa zbita jest gruba a gąbczasta cienka

warstwa zbita jest gruba a gąbczasta cienka

W SZCZĘCE

W SZCZĘCE

warstwa zbita jest cienka a gąbczasta gruba, z czego grubsza

warstwa zbita jest cienka a gąbczasta gruba, z czego grubsza

jest od str. przedsionka

jest od str. przedsionka

We właściwą kość zębodołu wnikają promieniście włókna kolagenowe

We właściwą kość zębodołu wnikają promieniście włókna kolagenowe

Sharpeya mające połączenie z włóknami ozębnej

Sharpeya mające połączenie z włóknami ozębnej

Na zdj RTG widzimy bardzo dobrze blaszkę zbitą zębodołu i przegrody

Na zdj RTG widzimy bardzo dobrze blaszkę zbitą zębodołu i przegrody

międzyzębowej !

międzyzębowej !

Kość wyrostka

Kość wyrostka

zębodołowego

zębodołowego

Wyróżnia się 3 typy komórek :

Wyróżnia się 3 typy komórek :



Osteoblasty

Osteoblasty



Osteocyty znajdujące się w lakunach kości

Osteocyty znajdujące się w lakunach kości



Osteoklasty znajdujące się w tzw. lakunach

Osteoklasty znajdujące się w tzw. lakunach

Howshipa

Howshipa

Ciekawostka ! Tkankę kostną utworzoną

Ciekawostka ! Tkankę kostną utworzoną

przez 150 osteoblastów rozpuści

przez 150 osteoblastów rozpuści

enzymatycznie tylko 1 osteoklast.

enzymatycznie tylko 1 osteoklast.

Fizjologia przyzębia

Fizjologia przyzębia

1)

1)

cykle odtwórcze-

cykle odtwórcze-

wymiana tkanki łącznej

wymiana tkanki łącznej

dziąsła, cementogeneza, cykl odtwórczy

dziąsła, cementogeneza, cykl odtwórczy

ozębnej, przebudowa kości podczas wzrostu

ozębnej, przebudowa kości podczas wzrostu

szczęk, wyrzynania zębów i wymiany uzębienia,

szczęk, wyrzynania zębów i wymiany uzębienia,

złożony ruch posteruptywny

złożony ruch posteruptywny

2)

2)

mechanizmy obronne-

mechanizmy obronne-

przed urazami

przed urazami

mechanicznymi, termicznymi i chemicznymmi,

mechanicznymi, termicznymi i chemicznymmi,

ochrona przed inwazją bakterii obszaru

ochrona przed inwazją bakterii obszaru

nazębno- dziąsłowego

nazębno- dziąsłowego

3)

3)

Możliwości reparacyjne-

Możliwości reparacyjne-

replantacje lub

replantacje lub

transplantacje przy zachowanych włóknach

transplantacje przy zachowanych włóknach

ozębnej na powierzchni korzenia, lecz sam

ozębnej na powierzchni korzenia, lecz sam

potencjał regeneracyjny przyzębia jest dość

potencjał regeneracyjny przyzębia jest dość

silnie ograniczony

silnie ograniczony

Porównanie

Porównanie

przyzębia

przyzębia

zdrowego i

zdrowego i

patologicznych

patologicznych

procesów w

procesów w

obrębie przyzębia

obrębie przyzębia

Podsumowanie

Podsumowanie

-

utrzymanie w zdrowiu poszczególnych

utrzymanie w zdrowiu poszczególnych

składowych przyzębia, odpowiednia higiena j.u.

składowych przyzębia, odpowiednia higiena j.u.

oraz zabiegi profilaktyczne pozwala na uniknięcie

oraz zabiegi profilaktyczne pozwala na uniknięcie

ciężkich chorób przyzębia, które niosą za sobą

ciężkich chorób przyzębia, które niosą za sobą

niebezpieczne i często bardzo bolesne powikłania,

niebezpieczne i często bardzo bolesne powikłania,

ponieważ zmiany patologiczne w jednej ze

ponieważ zmiany patologiczne w jednej ze

składowych indukują dalszą patologię w

składowych indukują dalszą patologię w

pozostałych elementach anatomicznych

pozostałych elementach anatomicznych

przyzębia, potrzebne jest wtedy długotrwałe

przyzębia, potrzebne jest wtedy długotrwałe

leczenie

leczenie

-

z powodu chorób przyzębie traci swoje funkcje

z powodu chorób przyzębie traci swoje funkcje

fizjologiczne, np. nie jest w stanie utrzymac zęba

fizjologiczne, np. nie jest w stanie utrzymac zęba

w zębodole, dlatego tak ważne są zabiegi

w zębodole, dlatego tak ważne są zabiegi

profilaktyczne

profilaktyczne

Dziękujemy za uwagę

Dziękujemy za uwagę

:)

:)