Skład sądu, wyłączenie
Skład sądu, wyłączenie
sędziego
sędziego
Zakres kontroli sądów
Zakres kontroli sądów
administracyjnych i ich
administracyjnych i ich
właściwość.
właściwość.
Wykład 2
Wykład 2
Wyznaczenie składu sądu zależy
Wyznaczenie składu sądu zależy
od:
od:
1)
1)
rodzaju rozpoznawanej sprawy
rodzaju rozpoznawanej sprawy
,
,
2)
2)
jawności posiedzenia sądowego
jawności posiedzenia sądowego
,
,
3)
3)
trybu postępowania,
trybu postępowania,
4)
4)
rodzaju rozstrzygnięcia
rodzaju rozstrzygnięcia
, jakie ma
zakończyć sprawę.
WSA oraz NSA orzekają na:
rozprawach
,
posiedzeniach jawnych
w składzie trzech sędziów
trzech sędziów
zawodowych
zawodowych
(art. 16 u.p.s.a.).
Ze względu na
Ze względu na
rodzaj sprawy
rodzaj sprawy
NSA orzeka
NSA orzeka
:
w składzie siedmiu sędziów
w składzie siedmiu sędziów
, całej Izby
całej Izby
lub
pełnym składzie
pełnym składzie
, gdy przedmiotem sprawy
jest:
wyjaśnienie przepisów prawnych
,
których zastosowanie wywołało rozbieżności
w orzecznictwie sądów administracyjnych,
rozstrzygnięcie zagadnień budzących
poważne wątpliwości w konkretnej
sprawie sądowoadministracyjnej
(art.
264
§ 1 u.p.s.a.)
skład
skład siedmiu sędziów (NSA)
siedmiu sędziów (NSA)
-
sprawy dyscyplinarne sędziów
sprawy dyscyplinarne sędziów
sądów administracyjnych
sądów administracyjnych
rozpatrywane przez NSA w drugiej
instancji (art. 48 § 1 pkt 2 u.p.s.a.)
Sąd orzeka w składzie jednego
jednego
sędziego
sędziego
na:
na:
posiedzeniach niejawnych
posiedzeniach niejawnych
(art.
(art.
16
16 § 2 u.p.s.a.).
Wyjątek:
Wyjątek:
Orzekanie o wyłączeniu sędziego
Orzekanie o wyłączeniu sędziego
–
–
następuje
następuje
na posiedzeniu niejawnym, w składzie
na posiedzeniu niejawnym, w składzie
trzyosobowym).
trzyosobowym).
1)
postanowienie o odrzuceniu skargi
w przypadku jej niedopuszczalności,
2)
postanowienie o odmowie
sporządzenia uzasadnienia wyroku,
3)
postanowienie NSA będące
odpowiedzią na zażalenie na
postanowienie wsa.
Wszystkie te postanowienia
Wszystkie te postanowienia
wydawane są przez sąd w
wydawane są przez sąd w
składzie jednoosobowym.
składzie jednoosobowym.
Sąd orzeka w składzie jednego
jednego
sędziego
sędziego
przy czym
ma on prawo
ma on prawo
przekazania sprawy do
przekazania sprawy do
rozpoznania na rozprawie.
rozpoznania na rozprawie.
1) decyzja lub postanowienie są dotknięte wadą
nieważności (art. 156 § 1 K.p.a. lub w innych
przepisach) albo ich treść daje podstawę do
żądania wznowienia postępowania,
2) strona zgłosi wniosek o skierowanie sprawy
do rozpoznania w tym trybie, a żadna z
pozostałych
nie zażąda przeprowadzenia rozprawy w
terminie czternastu dni od zawiadomienia o
złożeniu wniosku,
3) możliwość zastosowania trybu uproszczonego
w przypadku określonym w art. 55 § 2 u.p.s.a.
(brak przekazania skargi strony przez organ
administracji publicznej wsa).
zgodnie z treścią art. 16
§ 3 u.p.s.a.
przewodniczący wydziału sądu
przewodniczący wydziału sądu
wydaje jednoosobowo
wydaje jednoosobowo
zarządzenia poza rozprawą
zarządzenia poza rozprawą
,
niezależnie od tego, w jakim składzie
sprawa podlega rozpoznaniu na
posiedzeniu niejawnym, czy na
rozprawie,
niektóre postanowienia
postanowienia
wydawane
w postępowaniu niejawnym
(podejmowane jednoosobowo).
Przykłady treści (przedmiotu) zarządzenia
Przykłady treści (przedmiotu) zarządzenia
:
1)
1)
wezwanie strony do uzupełnienia
wezwanie strony do uzupełnienia
(poprawienia) pisma procesowego,
(poprawienia) pisma procesowego,
2)
2)
pozostawienie pisma procesowego bez
pozostawienie pisma procesowego bez
rozpoznania,
rozpoznania,
3)
3)
ogłoszenie o rozpoczęciu biegu terminu
ogłoszenie o rozpoczęciu biegu terminu
sądowego wyznaczonego przez
sądowego wyznaczonego przez
przewodniczącego wydziału sądu,
przewodniczącego wydziału sądu,
4)
4)
w sprawie dopuszczalności doręczenia
w sprawie dopuszczalności doręczenia
pisma procesowego w porze nocnej,
pisma procesowego w porze nocnej,
bądź w dniu wolnym od pracy.
bądź w dniu wolnym od pracy.
Sprawa w przedmiocie skargi na uchwałę
Sprawa w przedmiocie skargi na uchwałę
Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych
Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych
w sprawie odmowy wpisu do rejestru
w sprawie odmowy wpisu do rejestru
indywidualnych praktyk.
indywidualnych praktyk.
Sytuacja I:
Sytuacja I:
Zainteresowana składa skargę do WSA od uchwały
Zainteresowana składa skargę do WSA od uchwały
Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, nie
Naczelnej Rady Pielęgniarek i Położnych, nie
określając
określając
w niej np.: organu, którego działania skarga dotyczy
w niej np.: organu, którego działania skarga dotyczy
–
–
przewodniczący wydziału wydaje
przewodniczący wydziału wydaje zarządzenie
zarządzenie
wzywając stronę do uzupełnienia pisma
wzywając stronę do uzupełnienia pisma
procesowego.
procesowego.
Sytuacja II:
Sytuacja II:
Zainteresowana wnosi skargę do WSA od
Zainteresowana wnosi skargę do WSA od
uchwały okręgowej rady pielęgniarek i
uchwały okręgowej rady pielęgniarek i
położnych (organ I instancji) – sąd wydaje
położnych (organ I instancji) – sąd wydaje
postanowienie o odrzuceniu skargi,
postanowienie o odrzuceniu skargi,
korzystając
korzystając
z możliwości wydania tego aktu w
z możliwości wydania tego aktu w
postępowaniu niejawnym (art. 58
postępowaniu niejawnym (art. 58 § 3 zd. 2
u.p.s.a.).
Postanowienie wydaje przewodniczący
składu
orzekającego, będący jednocześnie
sprawozdawcą.
Sytuacja III:
Sytuacja III:
Przewodniczący wydziału stwierdza, że skarga
strony czyni zadość wymaganiom formalnym –
podejmuje zarządzenie o wyznaczeniu składu
podejmuje zarządzenie o wyznaczeniu składu
sędziowskiego:
sędziowskiego:
przydziela sprawę poszczególnym sędziom,
ustala termin rozprawy,
w trzyosobowym składzie orzekającym wyznacza jego
przewodniczącego oraz sędziego sprawozdawcę.
Następnie skład ten podejmuje rozstrzygnięcie
skład ten podejmuje rozstrzygnięcie
w
w
sprawie skargi na uchwałę Naczelnej Rady
sprawie skargi na uchwałę Naczelnej Rady
Pielęgniarek.
Pielęgniarek.
Sytuacja IV:
Sytuacja IV:
Przedstawiciel Naczelnej Rady Pielęgniarek
i Położnych (jednej ze stron sporu) wnosi
o przeprowadzenie postępowania w trybie
uproszczonym, a zainteresowana się temu
nie sprzeciwia.
Sąd rozpoznaje sprawę w składzie
Sąd rozpoznaje sprawę w składzie
jednego
jednego
sędziego, który wydaje wyrok.
sędziego, który wydaje wyrok.
Referendarze sądowi mogą wykonywać jedynie te
czynności, które zostały wskazane w u.p.s.a. Mogą:
1)
1)
prowadzić postępowanie mediacyjne
prowadzić postępowanie mediacyjne
,
2)
2)
wykonywać czynności
wykonywać czynności z zakresu prawa
z zakresu prawa
pomocy
pomocy
w szczególności
w szczególności
:
przyjmować wnioski o przyznanie prawa pomocy
oraz przesyłać je właściwemu sądowi,
badać złożone wniosków o przyznanie prawa
pomocy pod kątem formalnym, a także co do ich
treści,
przekazywać wnioski do rozpoznania sądowi w
przypadku oczywistej bezzasadności skargi strony,
wzywać strony do uzupełnienia braków formalnych
wniosków, a także do złożenia dodatkowych
oświadczeń i dokumentów,
wydawać zarządzenia o pozostawieniu wniosków
bez rozpoznania,
wydawać na posiedzeniu niejawnym
posiedzeniu niejawnym
postanowienia
co do przyznania lub odmowy przyznania prawa
pomocy,
wydawać na posiedzeniu niejawnym postanowienia
o przyznaniu wynagrodzenia adwokatowi, radcy
prawnemu, doradcy podatkowemu lub rzecznikowi
patentowemu za zastępstwo prawne wykonane na
zasadzie prawa pomocy oraz o zwrocie
niezbędnych udokumentowanych wydatków.
Zarządzenia referendarza są zaskarżalne
sprzeciwem
rozpatrywanym przez WSA, w którym
jest zatrudniony referendarz.
1)
1)
przesłanki powodujące
przesłanki powodujące
wyłączenie sędziego
wyłączenie sędziego z
z
mocy ustawy
mocy ustawy
,
,
2)
2)
przesłanki uzasadniające
przesłanki uzasadniające
wyłączenie sędziego
wyłączenie sędziego na
na
wniosek.
wniosek.
z chwilą zaistnienia przesłanek
wymienionych w art. 18 § 1 pkt 1-7
u.p.s.a. nie jest wymagane wydanie
orzeczenia w kwestii wyłączenia
sędziego (staje się on nieodpowiedni
do orzekania – iudex inhabilis).
przesłanek tych nie można
interpretować
rozszerzająco.
Związek sędziego ze sprawą:
Związek sędziego ze sprawą:
1)
jest w niej stroną lub wynik sprawy
oddziałuje na jego prawa i obowiązki
(art. 18
§ 1 pkt 1 u.p.s.a.),
2)
pełnił lub pełni w niej rolę
pełnomocnika procesowego
(art. 18
§
1 pkt 4 u.p.s.a.),
3)
Świadczył usługi
prawne na rzecz
jednej
ze stron lub jakiekolwiek inne usługi
związane ze sprawą (art. 18
§ 1 pkt 5
u.p.s.a.),
4)
w których brał udział w wydaniu
zaskarżonego orzeczenia, jak też w
sprawach o ważność aktu prawnego z
jego udziałem sporządzonego lub
przez niego rozpoznanego oraz w
sprawach, w których występował jako
prokurator (art. 18
§ 1 pkt 6 u.p.s.a.),
5)
w których brał udział w rozstrzyganiu
sprawy w organach administracji
publicznej (art. 18
§ 1 pkt 7 u.p.s.a.).
6)
sędzia, który brał udział w wydaniu
orzeczenia objętego skargą o
wznowienie postępowania, nie może
orzekać co do tej skargi (art. 18
§ 3
u.p.s.a.),
7)
sędzia, który orzekał w postępowaniu
sądowym w sprawie skargi na decyzję,
nie może orzekać w postępowaniu
sądowym dotyczącym tej samej sprawy
po wznowieniu postępowania
administracyjnego (art. 18
§ 4
u.p.s.a.).
Związek sędziego ze stroną:
Związek sędziego ze stroną:
1)
pozostaje z jedną z nich w takim stosunku
prawnym
, że wynik sprawy oddziałuje na
jego prawa lub obowiązki (art. 18 § 1 pkt 1
u.p.s.a.)
2)
jest małżonkiem, krewnym lub powinowatym
w linii prostej,
krewnym bocznym do
czwartego stopnia
(do siostrzeńca włącznie)
i powinowatym bocznym do drugiego stopnia
(do szwagra włącznie),
również po ustaniu
małżeństwa przed wszczęciem postępowania
(art. 18 § 1 pkt 2 i § 2 u.p.s.a.),
3)
przysposobił stronę
postępowania,
sprawuje
nad nią opiekę, bądź kuratelę,
mimo ustania
tych okoliczności po zawiśnięciu sprawy (art.
18 § 1 pkt 3 i § 2 u.p.s.a.).
1)
dokonuje się postanowieniem sądu
postanowieniem sądu
orzekającego w sprawie
orzekającego w sprawie
– wniosek rozpatrywany
jest po złożeniu wyjaśnienia przez sędziego,
2)
2)
zaskarżalne zażaleniem jest jedynie
zaskarżalne zażaleniem jest jedynie
postanowienie o odmowie wyłączenia
postanowienie o odmowie wyłączenia
sędziego,
3)
Sąd wyłącza sędziego na jego żądanie lub na
wniosek strony, jeżeli istnieje okoliczność tego
okoliczność tego
rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną
rodzaju, że mogłaby wywołać uzasadnioną
wątpliwość co do jego bezstronności
wątpliwość co do jego bezstronności
w danej
sprawie (art. 19 u.p.s.a.)
Powinien zawierać:
1)
wskazanie sędziego,
2)
podanie przyczyny wyłączenia,
3)
uprawdopodobnienie przyczyny
wyłączenia poprzez wskazanie
okoliczności, które czynią wniosek
zasadnym.
Co do zasady sędzia podejrzewany o
stronniczość (iudex suspectus) nie
powinien
podejmować czynności w sprawie
z wyjątkiem tych, które nie cierpią zwłoki.
Czynności te nie są nieważne, ale w
przypadku uwzględnienia wniosku mogą
mieć wpływ na wynik sprawy (mogą
stanowić uchybienia procesowe).
W przypadku zgłoszenia w złej wierze
zgłoszenia w złej wierze
wniosku
o wyłączenie sędziego sąd administracyjny,
sąd administracyjny,
oddalając wniosek, może skazać zgłaszającego
oddalając wniosek, może skazać zgłaszającego
wniosek na grzywnę do wysokości przeciętnego
wniosek na grzywnę do wysokości przeciętnego
wynagrodzenia miesięcznego
wynagrodzenia miesięcznego
w gospodarce
narodowej w roku poprzednim ogłaszanego przez
Prezesa GUS na podstawie odrębnych przepisów.
Przepisy o wyłączeniu mają odpowiednie
zastosowanie do wyłączenia:
protokolanta,
referendarza sądowego (w
postępowaniu mediacyjnym i w trakcie
wykonywania innych czynności
sędziowskich),
asesora sądowego (w zakresie ich
funkcji sędziowskich),
prokuratora.
1)
1)
rzeczowa
rzeczowa
– zdolność sądu do
– zdolność sądu do
rozstrzygania określonej kategorii spraw,
rozstrzygania określonej kategorii spraw,
2)
2)
miejscowa
miejscowa
– zdolność rozstrzygania
– zdolność rozstrzygania
spraw sądowoadministracyjnych ze
spraw sądowoadministracyjnych ze
względu na przypisany zasięg terytorialny,
względu na przypisany zasięg terytorialny,
3)
3)
funkcjonalna
funkcjonalna
– zdolność rozstrzygania
– zdolność rozstrzygania
spraw sądowoadministracyjnych ze
spraw sądowoadministracyjnych ze
względu na tok instancji. Wynika z
względu na tok instancji. Wynika z
podziału funkcji i czynności procesowych
podziału funkcji i czynności procesowych
pomiędzy sądami administracyjnymi. Nie
pomiędzy sądami administracyjnymi. Nie
należy mylić jej z właściwością rzeczową,
należy mylić jej z właściwością rzeczową,
aczkolwiek jest ona jej odmianą (E.
aczkolwiek jest ona jej odmianą (E.
Ochendowski).
Ochendowski).
Przedmiotem działalności wojewódzkich sądów
Przedmiotem działalności wojewódzkich sądów
administracyjnych jest
administracyjnych jest kontrola legalności
kontrola legalności
działań
działań
administracji publicznej.
administracji publicznej.
Obejmuje
Obejmuje
orzekanie w
orzekanie w
sprawach wszczynanych skargą na (art. 3 § 2
sprawach wszczynanych skargą na (art. 3 § 2
u.p.s.a.):
u.p.s.a.):
decyzje administracyjne
decyzje administracyjne
(rozstrzygnięcie
decyzji, jak i jej uzasadnienie),
postanowienia
postanowienia
wydane w toku
postępowania
administracyjnego
,
na które służy zażalenie,
kończące postępowanie w sprawie
administracyjnej, a także te, które
rozstrzygają ją co do istoty,
postanowienia wydane w postępowaniu
postanowienia wydane w postępowaniu
egzekucyjnym i zabezpieczającym
egzekucyjnym i zabezpieczającym, na
które służy zażalenie,
na podstawie
wyraźnego przepisu prawa,
inne akty lub czynności z zakresu
inne akty lub czynności z zakresu
administracji publicznej
administracji publicznej
dotyczące
uprawnień lub obowiązków wynikających z
przepisów prawa,
pisemne interpretacje przepisów prawa
pisemne interpretacje przepisów prawa
podatkowego
podatkowego
wydawane w indywidualnych
sprawach
(od 1 lipca 2007r.)
bezczynność organów w powyższych
bezczynność organów w powyższych
pięciu przypadkach,
pięciu przypadkach,
akty prawa miejscowego
akty prawa miejscowego
organów
samorządu terytorialnego i terenowych
organów administracji rządowej,
inne akty
inne akty
jednostek samorządu
terytorialnego i ich związków,
podejmowane w sprawach
podejmowane w sprawach
administracji publicznej
administracji publicznej,
akty nadzoru nad działalnością
akty nadzoru nad działalnością
organów jednostek samorządu
organów jednostek samorządu
terytorialnego.
terytorialnego.
art. 63 ust. 1 ustawy z dnia 23 stycznia 2009 r. o
wojewodzie i administracji rządowej w
województwie (Dz. U. z 2009r., nr 31, poz. 206),
art. 66 ust. 1 ustawy z dnia 6 listopada 2008 r.
o prawach pacjenta i Rzeczniku Praw Pacjenta
(Dz. U. z 2009r., nr 52, poz. 417 ze zm.),
art. 129 ust. 3 ustawy z dnia 12 marca 2004 r.
o pomocy społecznej (tj. Dz. U. z 2008r., nr 115,
poz. 728 ze zm.),
art. 27 ust. 1 ustawy z dnia 9 stycznia 2009 r.
o koncesji na roboty budowlane lub usługi (Dz.
U. z 2009r., nr 19, poz. 101)
1)
wynikających z nadrzędności i podległości
organizacyjnej w stosunkach między organami
administracji publicznej,
2)
wynikających z podległości służbowej między
przełożonymi i podwładnymi
(wyjątek
wyjątek
:
art. 124j
art. 124j
ustawy z z dnia 24 sierpnia
1991 r. o Państwowej Straży Pożarnej:
o Państwowej Straży Pożarnej:
Pracownikowi Państwowej Straży Pożarnej
Pracownikowi Państwowej Straży Pożarnej
przysługuje skarga do sądu administracyjnego
przysługuje skarga do sądu administracyjnego
na orzeczenie kończące postępowanie
na orzeczenie kończące postępowanie
dyscyplinarne w drugiej instancji
dyscyplinarne w drugiej instancji
),
3)
odmowy mianowania na stanowiska lub powołania do
pełnienia funkcji w organach administracji publicznej,
chyba że obowiązek mianowania lub powołania wynika
z przepisów prawa,
4)
większości wiz wydawanych przez
konsulów,
5)
zezwoleń na przekraczanie granicy
w ramach małego ruchu granicznego
wydawanych przez konsulów.
NSA w I instancji:
NSA w I instancji:
1)
podejmuje uchwały mające na celu wyjaśnienie przepisów
prawnych, których stosowanie wywołało rozbieżności
w orzecznictwie sądów administracyjnych,
2)
podejmuje uchwały zawierające rozstrzygnięcie zagadnień
prawnych budzących poważne wątpliwości w konkretnej
sprawie sądowoadministracyjnej,
3)
rozstrzyga spory, o właściwość między organami
jednostek samorządu terytorialnego i między
samorządowymi kolegiami odwoławczymi (o ile odrębna
ustawa nie stanowi inaczej) oraz spory kompetencyjne
między organami tych jednostek a organami administracji
rządowej,
4)
rozpoznaje inne sprawy należące do właściwości
Naczelnego Sądu Administracyjnego na mocy odrębnych
ustaw.
Do rozpoznania sprawy właściwym
miejscowo jest wojewódzki sąd
wojewódzki sąd
administracyjny,
administracyjny,
na którego
obszarze jurysdykcji ma
obszarze jurysdykcji ma
siedzibę organ administracji
siedzibę organ administracji
publicznej, którego działalność
publicznej, którego działalność
została zaskarżona
została zaskarżona
(art. 13 § 2 u.p.s.a.).
Wyjątkowo
sprawy administracyjne właściwości
sprawy administracyjne właściwości
miejscowej danego sądu mogą być przekazane
miejscowej danego sądu mogą być przekazane
innemu na mocy przepisów rozporządzenia
innemu na mocy przepisów rozporządzenia
Prezydenta RP
Prezydenta RP
.
(przykład: Rozporządzenie Prezydenta
Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 13 sierpnia 2004 r. w
sprawie przekazania Wojewódzkim Sądom
Administracyjnym w Gorzowie Wielkopolskim i
Kielcach rozpoznawania spraw z obszaru
województwa lubuskiego i świętokrzyskiego
należących do właściwości Wojewódzkich Sądów
Administracyjnych w Poznaniu i Krakowie Dz. U. z
2004r., nr 187, poz. 1926).
Właściwość funkcjonalna
Właściwość funkcjonalna
to wskazanie
wskazanie
kompetencji do czynności procesowych
kompetencji do czynności procesowych
sądów różnych instancji,
sądów różnych instancji,
a więc wszędzie tam,
gdzie prawo umożliwia wnoszenie środków
wnoszenie środków
zaskarżenia.
zaskarżenia.
Wojewódzkie sądy administracyjne:
1)
1)
przyjmują środki odwoławcze od wydanych
przyjmują środki odwoławcze od wydanych
przez nie orzeczeń
przez nie orzeczeń
(skarga kasacyjna,
zażalenie) i kontrolują zachowanie
kontrolują zachowanie
formalnych warunków zaskarżenia
formalnych warunków zaskarżenia
,
2)
2)
mogą rozpoznać zażalenia na wydane
mogą rozpoznać zażalenia na wydane
(własne) postanowienia
(własne) postanowienia
, jeżeli zażalenie
zażalenie
zarzuca nieważność postępowania lub jest
zarzuca nieważność postępowania lub jest
oczywiście uzasadnione
oczywiście uzasadnione
, następnie zaś je
uchylić i w miarę potrzeby rozpoznać
uchylić i w miarę potrzeby rozpoznać
sprawę na nowo
sprawę na nowo
(art. 195 § 2 u.p.s.a.),
3)
3)
rozpoznają wnioski o przyznanie prawa
rozpoznają wnioski o przyznanie prawa
pomocy procesowej,
pomocy procesowej,
4)
4)
przeprowadzają postępowanie mediacyjne
przeprowadzają postępowanie mediacyjne
.
Naczelny Sąd Administracyjny:
1)
1)
rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń
rozpoznaje środki odwoławcze od orzeczeń
wsa,
wsa,
2)
2)
orzeka o wyznaczeniu sądu
orzeka o wyznaczeniu sądu
, który rozpozna
, który rozpozna
wniosek o
wniosek o wyłączenie sędziego, jeśli sąd,
wyłączenie sędziego, jeśli sąd,
przed którym toczy się sprawa nie może
przed którym toczy się sprawa nie może
tego uczynić
tego uczynić
z powodu braku dostatecznej liczby sędziów
z powodu braku dostatecznej liczby sędziów
,
,
3)
3)
rozstrzyga w powiększonym składzie
rozstrzyga w powiększonym składzie
zagadnienia prawne budzące poważne
zagadnienia prawne budzące poważne
wątpliwości,
wątpliwości,
4)
4)
orzeka w
orzeka w I instancji
I instancji
w sprawach, w jakich
w sprawach, w jakich
jest
jest właściwy rzeczowo
właściwy rzeczowo
.
.