XXXIX. Leki wpływające na mineralizację kości

XXXIX. Leki wpływające na mineralizację kości

Homeostaza mineralno-kostna

Homeostaza mineralno-kostna

Ca 98% 1-2 kg

Ca 98% 1-2 kg

P 85% 1 kg

P 85% 1 kg

600 mg – 1000 mg

600 mg – 1000 mg





100-250 mg absorbowane w

100-250 mg absorbowane w

jelitach

jelitach

●

●

PTH - hormon przytarczyczny- gruczoł

PTH - hormon przytarczyczny- gruczoł

przytarczyczny

przytarczyczny

●●

●●

polipeptyd - 84 aminokwasów

polipeptyd - 84 aminokwasów

●●

●●

prekursor - 115 aminokwasów

prekursor - 115 aminokwasów

●●

●●

koniec aminokwasowy istotny

koniec aminokwasowy istotny

●●●

●●●

34 - aminokwasowy N-końcowy

34 - aminokwasowy N-końcowy

analog w

analog w

pełni aktywny

pełni aktywny

●

●

1,25(OH)

1,25(OH)

2

2

D

D

3

3

(D)

(D)

●

●

ergosterol i 7-dehydrocholesterol (powstający z

ergosterol i 7-dehydrocholesterol (powstający z

cholesterolu), pełnią rolę prowitamin grupy D

cholesterolu), pełnią rolę prowitamin grupy D

●

●

prowitaminy D są sterolami pochodnymi cholestanu

prowitaminy D są sterolami pochodnymi cholestanu

●

●

pod wpływem promieniowania ultrafioletowego z

pod wpływem promieniowania ultrafioletowego z

ergosterolu powstaje ergokalcyferol - witamina D

ergosterolu powstaje ergokalcyferol - witamina D

2

2

●

●

z 7-dehydrocholesterolu powstaje cholekalcyferol –

z 7-dehydrocholesterolu powstaje cholekalcyferol –

witamina D

witamina D

3

3

●

●

ergokalcyferol i cholekalcyferol różnią się budową

ergokalcyferol i cholekalcyferol różnią się budową

łańcucha bocznego w położeniu 17

łańcucha bocznego w położeniu 17

●

●

witamina D

witamina D

2

2

zawiera przy węglu 22 wiązanie

zawiera przy węglu 22 wiązanie

podwójne i

podwójne i

grupę metylową w pozycji 24

grupę metylową w pozycji 24

●

●

w

witaminy D regulują przemiany wapnia

●●

●● zwiększają wchłanianie z przewodu
pokarmowego

●●

●● zwiększają odkładanie w kościach i zębach

●●●

●●● prowadzi to do prawidłowej ich

mineralizacji

●

● przeciwalergiczne i przeciwzapalne

●●

●● zwiększenie stężenia wapnia we krwi

●

●

n

niedobór witamin D wywołuje

●●

●● u dzieci krzywicę na skutek niedostatecznego l

uwapnienia kości

●●

●● u dorosłych prowadzi do rozmiękczenia kości

(osteomalacji)

●

● właściwą witaminą D jest KALCYTRIOL i jego

prekursor

i KALCYFEDIOL

czynne metabolity witaminy D

3

●

● cholekalcyferol ulega biotransformacji w

wątrobie do

kalcyfediolu (5,6-cis-25-

hydroksycholekalcyferolu), a

ten w nerkach pod wpływem 1α-hydroksylazy
przekształcany jest w kalcytriol (1,25-
dihydroksycholekalcyferol)

●

● wiążą się ze swoistymi receptorami w

●●

●● kościach

●●

●● skórze

●●

●● nerkach

●●

●● limfocytach T

●

●

s

siłą wiązania z receptorem zależy od liczby

grup

hydroksylowych i ich położenia

●

●

b

brak grupy hydroksylowej w położeniu 1 lub

25

zmniejsza stukrotnie, a w pozycji 3

dziesięciokrotnie

powinowactwo do receptora

●

●

w

w lecznictwie stosuje preparaty witaminy D

oraz jej

metabolity

●●

●● witamina D

2

(ergocalciferolum,

calciferolum)

●●

●● witamina D

3

(cholecalciferolum, Vigantol)

●●

●● kalcyfediol (Dedrogyl)

●●

●● kalcytriol (Rocaltrol)

831. CHOLEKALCYFEROL

831. CHOLEKALCYFEROL

(

(

Cholecalciferolum [D

Cholecalciferolum [D

3

3

]

]

)

)

3-(2-(7

3-(2-(7

α

α

-metylo-1-(6-metyloeptan-2-ylo)-

-metylo-1-(6-metyloeptan-2-ylo)-

2,3,3

2,3,3

α

α

,5,6,7-heksahydro-1H-inden-4-ylideno)-

,5,6,7-heksahydro-1H-inden-4-ylideno)-

etylideno)-4-metylideno-cykloheksan-1-ol

etylideno)-4-metylideno-cykloheksan-1-ol

832. DOKSECALCYFEROL

832. DOKSECALCYFEROL

(

(

Doxercalciferolum,

Doxercalciferolum,

Hectoral)

Hectoral)

5,6-(dimetylohept-3-en-2-ylo)-7

5,6-(dimetylohept-3-en-2-ylo)-7

α

α

-metylo-

-metylo-

2,3,3

2,3,3

α

α

,5,6,7-heksahydro-1H-inden-4-

,5,6,7-heksahydro-1H-inden-4-

ylideno)etylideno)-6-metylideno-cykloheksano-

ylideno)etylideno)-6-metylideno-cykloheksano-

1,3-diol

1,3-diol

833. ERGOKALCYFEROL

833. ERGOKALCYFEROL

(

(

Ergocalciferolum [D

Ergocalciferolum [D

2

2

],

],

Calciferol)

Calciferol)

5,6-dimetylohept-3-en-2-ylo)-7

5,6-dimetylohept-3-en-2-ylo)-7

α

α

-metylo-

-metylo-

2,3,3

2,3,3

α

α

,

,

5,6,7-heksahydro-1H-inden-4-ylideno)-

5,6,7-heksahydro-1H-inden-4-ylideno)-

etylideno)-4-metylideno-cykloheksan-1-ol

etylideno)-4-metylideno-cykloheksan-1-ol

834. KALCYFEDIOL

834. KALCYFEDIOL

(

(

Calcifediol,

Calcifediol,

Calderol)

Calderol)

5-hydroksy-2-metylideno-cykloheksylideno)-

5-hydroksy-2-metylideno-cykloheksylideno)-

etylideno)-7

etylideno)-7

α

α

-metylo-2,3,3

-metylo-2,3,3

α

α

,5,6,7-heksahydro-

,5,6,7-heksahydro-

1H-inden-1-ylo)-2-metylo-heptan-2-ol

1H-inden-1-ylo)-2-metylo-heptan-2-ol

835. KALCYTRIOL

835. KALCYTRIOL

(

(

Calcitriolum

Calcitriolum

)

)

6-Hydroksy-6-metylo-heptan-2-ylo

6-Hydroksy-6-metylo-heptan-2-ylo

α

α

-7

-7

α

α

-metylo-

-metylo-

2,3,3a,5,6,7-heksahydro-1H-inden-4-

2,3,3a,5,6,7-heksahydro-1H-inden-4-

ylideno)etylideno)-4-metylideno-cykloheksano-

ylideno)etylideno)-4-metylideno-cykloheksano-

1,3-diol

1,3-diol

●

● syntetyczne analogi witamin D

●●

●● dihydrotachysterol (Tachystin)

●●

●● alfakalcydol (1α-

hydroksycholekalcyferol)

●●

●● delakmin (5,6-trans-25-

hydroksycholekalciferol)

●●

●● kalcypotriol (Daivonex)

Związki wapnia

Związki wapnia

Chlorek wapniowy

Chlorek wapniowy

Dobesylan wapniowy

Dobesylan wapniowy

Glubionian wapniowy

Glubionian wapniowy

Glukonian wapniowy

Glukonian wapniowy

Lactoglucobionian wapniowy

Lactoglucobionian wapniowy

Mleczan wapniowy

Mleczan wapniowy

Węglan wapniowy

Węglan wapniowy

Wapń - 1-2 kg 98 %

Wapń - 1-2 kg 98 %

Fosfor - 1 kg 85%

Fosfor - 1 kg 85%

Dobesylan wapniowy Glubionian

Dobesylan wapniowy Glubionian

wapniowy

wapniowy

Glukonian wapniowy

Glukonian wapniowy

Mleczan wapniowy

Mleczan wapniowy

Kalcytonina

Kalcytonina

●

●

kalctytonina jest jednym z trzech hormonów

kalctytonina jest jednym z trzech hormonów

kalcjotropowych

kalcjotropowych

●●

●●

kalcytonina

kalcytonina

●●

●●

parathormon

parathormon

●●

●●

kalcytriol

kalcytriol

●

●

hamuje resorpcję kości

hamuje resorpcję kości

●

●

działa przeciwbólowo, przeciwwrzodowo

działa przeciwbólowo, przeciwwrzodowo

●

●

podawna domięśniowo, dożylnie, donosowo

podawna domięśniowo, dożylnie, donosowo

●

●

kalcytonina łososiowa

kalcytonina łososiowa

●

●

kalcytonina ludzka

kalcytonina ludzka

Fosforany nieorganiczne

Fosforany nieorganiczne

●

●

w dawce dziennej 1000 mg w przeliczeniu na

w dawce dziennej 1000 mg w przeliczeniu na

fosfor

fosfor

mogą:

mogą:

●●

●●

hamować wchłanianie jelitowe wapnia

hamować wchłanianie jelitowe wapnia

●●

●●

stymulować wydzielanie parathormonu

stymulować wydzielanie parathormonu

●●

●●

pobudzać aktywność komórek kostnych

pobudzać aktywność komórek kostnych

●

●

działają bezpośrednio stymulująco na

działają bezpośrednio stymulująco na

tworzenie kości

tworzenie kości

Glikokortykosteroidy

Glikokortykosteroidy

Insulina

Insulina

Hormony tarczycy

Hormony tarczycy

Estrogeny

Estrogeny

Bisfosfoniany

Bisfosfoniany

836. ALENDRONIAN

836. ALENDRONIAN

(

(

Alendronatum,

Alendronatum,

Fosamax)

Fosamax)

Kwas (4-amino-1-hydroksy-1-fosfono-butylo)-

Kwas (4-amino-1-hydroksy-1-fosfono-butylo)-

fosfoniowy

fosfoniowy

837. ETYDRONIAN

837. ETYDRONIAN

(

(

Etidronatum,

Etidronatum,

Didronel)

Didronel)

Kwas (1-hydroksy-1-fosfono-etylo)-fosfoniowy

Kwas (1-hydroksy-1-fosfono-etylo)-fosfoniowy

838. PAMIDRONIAN

838. PAMIDRONIAN

(

(

Pamidronatum,

Pamidronatum,

Aredia)

Aredia)

Kwas (3-amino-1-hydroksy-1-fosfono-

Kwas (3-amino-1-hydroksy-1-fosfono-

propylo)-fosfoniowy

propylo)-fosfoniowy

839. RIZEDRONIAN

839. RIZEDRONIAN

(

(

Risedronatum

Risedronatum

, Actonel)

, Actonel)

Kwas (1-hydroksy-1-fosfono-2-pirydyn-3-ylo-

Kwas (1-hydroksy-1-fosfono-2-pirydyn-3-ylo-

etylo)-fosfoniowy

etylo)-fosfoniowy

840. TYLUDRONIAN

840. TYLUDRONIAN

(

(

Tiludronatum,

Tiludronatum,

Skelid)

Skelid)

Kwas ((4-chlorofenylo)sulfanylo-fosfono-

Kwas ((4-chlorofenylo)sulfanylo-fosfono-

metylo)-fosfonowy

metylo)-fosfonowy

841. ZOLEDRONIAN

841. ZOLEDRONIAN

(

(

Zoledronic acid,

Zoledronic acid,

Zometa)

Zometa)

Kwas (1-hydroksy-2-(1H-imidazol-1-ilo)-

Kwas (1-hydroksy-2-(1H-imidazol-1-ilo)-

etylideno)-

etylideno)-

-bisfosfoniowy

-bisfosfoniowy

Kwas 2-(imidazol-1-ilo)-1-hydroksyetano-

Kwas 2-(imidazol-1-ilo)-1-hydroksyetano-

-1,1-difosfoniowy

-1,1-difosfoniowy

842. IBANDRONIAN

842. IBANDRONIAN

(

(

Ibandronic acid,

Ibandronic acid,

Boniva)

Boniva)

Kwas [1-hydroksy-3-[metylo (pentylo)amino]-

Kwas [1-hydroksy-3-[metylo (pentylo)amino]-

1-fosfonopropylo]fosfonowy

1-fosfonopropylo]fosfonowy

TERPARATYD

TERPARATYD

(

(

Teriparatide,

Teriparatide,

Forteo)

Forteo)

Plikamycyna

Plikamycyna

Tiazydy

Tiazydy

Fluorki

Fluorki

USA:

USA:

Calcifediol (Calderol); Calcitriol; Cholecalciferol [D3];

Calcifediol (Calderol); Calcitriol; Cholecalciferol [D3];

Dihydrotachysterol [DTH] (DTH, Hytakerol); Doxercalciferol

Dihydrotachysterol [DTH] (DTH, Hytakerol); Doxercalciferol

(Hectoral); Ergocalciferol [D2] (Calciferol); Paricalcitol (Zemplar).

(Hectoral); Ergocalciferol [D2] (Calciferol); Paricalcitol (Zemplar).

Calcium acetate [25% calcium] (PhosLo); Calcium

Calcium acetate [25% calcium] (PhosLo); Calcium

carbonate [40% calcium] (Tums); Calcium chloride [27%

carbonate [40% calcium] (Tums); Calcium chloride [27%

calcium]; Calcium citrate [21% calcium] (Citracal); Calcium

calcium]; Calcium citrate [21% calcium] (Citracal); Calcium

Glubionate [6,5% calcium] (Calcionate); Calcium gluceptate [8%

Glubionate [6,5% calcium] (Calcionate); Calcium gluceptate [8%

calcium] (Calium Gluceptate); Calcium gluconate [9% calcium];

calcium] (Calium Gluceptate); Calcium gluconate [9% calcium];

Calcium lactate [13% calcium]; Tricacium phosphate [39%

Calcium lactate [13% calcium]; Tricacium phosphate [39%

calcium] (Posture).

calcium] (Posture).

Phosphate; Sevelamer (Renagel.

Phosphate; Sevelamer (Renagel.

Alendronate (Fosamax); Calcitonin-salmon; Etidronate

Alendronate (Fosamax); Calcitonin-salmon; Etidronate

(Didronel); Gallium nitrate (Ganite); Pamidronate (Aredia);

(Didronel); Gallium nitrate (Ganite); Pamidronate (Aredia);

Plicamycin (Mithracin); Risedronate (Actonel); Sodium fluoride;

Plicamycin (Mithracin); Risedronate (Actonel); Sodium fluoride;

Teriparatide (Forteo); Tiludronate (Skelid); Zoledronic acid

Teriparatide (Forteo); Tiludronate (Skelid); Zoledronic acid

(Zometa).

(Zometa).