LEKI
PRZECIWKASZLOWE I
WYKRZTUŚNE

Leki przeciwkaszlowe

Podział:



Leki działające obwodowo (hamują
punkty kaszlowe)



Leki działające ośrodkowo (hamują
ośrodek kaszlu)

Leki przeciwkaszlowe o

działaniu obwodowym



Śluzy roślinne (korzeń prawoślazu, liście
podbiału, kwiat dziewanny, liście i kwiat
malwy)

- działanie p/ kaszlowe bardzo słabe

-

Brak działań niepożądanych- mogą być
podawane u małych dzieci i ludzi w
wieku starszym

-

Mogą powodować odczyny alergiczne u
osób uczulonych na te rośliny

Leki przeciwkaszlowe o

działaniu obwodowym



Benzonatat – działa miejscowo
znieczulająco na zakończenia czuciowe

zastosowanie:
- Anestezjologia – w premedykacji przed

bronchoskopią ,

Leki przeciwkaszlowe o

działaniu ośrodkowym



Działają hamująco na ośrodek kaszlu



hamują ośrodek oddechowy (w
zależności od dawki)



Najskuteczniejsza – morfina (ryzyko
zależności)

Morfina



Działanie:

1.

Ośrodkowe:

- depresja ośrodka oddechowego
- hamowanie odruchu kaszlowego
- silne działanie przeciwbólowe
- działanie hipotermiczne
- zmniejszenie uczucia lęku
- spowolnienie procesów myślowych
- poprawa nastroju

Morfina c.d.

- zwężenie źrenic
- pobudzenie ośrodka wymiotnego
- obniżenie progu drgawkowego
2. Obwodowe
- działanie kurczące mięśni gładkich

przewodu pokarmowego, dróg
żółciowych, moczowych

Morfina c.d.



Wskazania:

- silne i bardzo silne bóle o różnej

etiologii (pourazowe, nowotworowe,
pooperacyjne, ból zawałowy)

- zespoły bólowe z męczącym suchym

kaszlem

Morfina c.d.



Przeciwwskazania:

- astma oskrzelowa
- niewydolność oddechowa ostra i przewlekła
- urazy czaszki i oun
- nadciśnienie śródczaszkowe
- porfiria
- okres karmienia piersią
- drgawki
- stany spastyczne jelit, dróg żółciowych,

moczowych

Morfina c.d.



Działania niepożądane

- depresja ośrodka oddechowego
- skurcz oskrzeli
- odczyny alergiczne, świąd
- bradykardia, hipotensja, zawroty głowy
- suchość w jamie ustnej, nudności, wymioty,

zaparcia

- nadmierne pocenie się, zaczerwienienie

twarzy

- zaburzenia widzenia

Morfina - działania
niepożądane c.d.

- kolka żółciowa, nerkowa, trudności w

oddawaniu moczu

- zmiany nastroju, zaburzenia sprawności

psychicznej, nadmierne uspokojenie, senność



Preparaty:

Morphine

-

Morphinum hydrochloricum – amp.0,01g/1ml

amp. 0,02g/1ml
- tabletki, kapsułki, tabletki powlekane

Kodeina



Słabsze działanie przeciwbólowe,
hamujące ośrodek oddechowy i
uzależniające niż morfina



Hamowanie ośrodka oddechowego
występuje częściej u małych dzieci i
osób starszych



Kodeina wchodzi w skład preparatów
złożonych

Kodeina c.d.



Preparaty

Codeine- kodeina
- Codeinum phosphoricum – tab. 0,02g
- Thiocodin
- Ascodan ( kwas acetylosalicylowy +

kodeina)

Okseladyna



Nieopioidowy lek p/ kaszlowy



Słabsze działanie



Nie hamuje ośrodka oddechowego



nie wywołuje zależności

Preparaty:
- Oxeladin tab. syrop

Leki wykrztuśne



Pobudzają gruczoły oskrzelowe do
wydzielania płynnej wydzieliny –
łatwiej usunąć ją w odruchu
kaszlowym niż lepką

1.

Saponiny ( Pectosol, Bronchicum,
Pectosan)

2.

Olejki eteryczne ( syrop Pini, Thymi,
Tussipect, olejki lub maści do inhalacji
– Amol, Wik VapoRub)

Leki sekretolityczne



Działanie ich polega na upłynnieniu
wydzieliny oskrzeli



Mechanizm działania polega na
zmniejszeniu zawartości mukoprotein w
wydzielinie( mukolityki)



Mukolityki działają najsilniej przy
miejscowym stosowaniu lub drogą
pozajelitową ( skuteczność zależy od
dawki leku i podaży wody)

Mukolityki

1.

Pochodne cysteiny – stany chorobowe
z dużą ilością lepkiej wydzieliny
oskrzelowej np. mukowiscydoza

preparaty: Acetylcysteine –

acetylocysteina

-

ACC- 100,- 200, -600 – tabletki
musujące, kapsułki, granulat

-

Mucosolvin amp. Podawane za pomocą
inhalatora

Mukolityki c.d.

2. Mesna – wykazuje mniej działań ubocznych

niż pochodne cysteiny

Preparaty: Mesna

-

Mistabron 20 % płyn w ampułkach do inhalacji

,wlewek

3. Bromheksydyna- działanie mukolityczne i

wzrost produkcji surfaktantu

Preparaty: Bromhexine
- Flegamina – tab. Syrop, ampułki
- Bisolvon

Mukolityki c.d.

4. Ambroksol – metabolit

bromhedsydyny, ale działa silniej

Preparaty – Ambroxol

-

Ambroksol – syrop

-

Aflegan – amp.

-

Deflegmin – tab. Kaps.

Detergenty - surfaktant



Naturalna - substancja wytwarzana w
pęcherzykach płucnych



Stosowany po porodzie u noworodków
niedojrzałych- u których istnieje ryzyko
rozwoju zespołu zaburzeń oddychania
(noworodki wymagające sztucznej
wentylacji i tlenoterapii)