Robaki płaskie:

przykłady pasożytów

układu pokarmowego i

krwionośnego

Fasciola hepatica

•

Kosmopolityczna przywra występująca

na terenie Francji, Kuby i Portugalii.

•

W Polsce inwazje rzadkie.

•

Pasożytuje u zwierząt roślinożernych i

wszystkożernych (owca, koza, bydło,

świnia, dzik, koń osioł, zając, królik,

słoń, małpa, kangur)

•

Przypadkowo inwazji ulega człowiek

•

przywra pasożytuje w wątrobie i

drogach żółciowych

Fasciola hepatica

•

Kolor szary z rdzawobrunatnymi
plamami

•

Powierzchnia ciała pokryta jest
nierównomiernie różnorodnymi
kolcami skierowanymi do tyłu

•

Motylica jest obojnakiem

•

Układ wydalniczy protonefridialny

Fasciola hepatica

•

ZARAŻAMY SIĘ PRZEZ
SPOŻYCIE NIE GOTOWANYCH
WARZYW LUB WYPICIE NIE
PRZEGOTOWANEJ WODY Z
METACERKARIAMI

Fasciola
hepatica

Cykl rozwojowy Fasciola hepatica

Fascjoloza

POSTAĆ OSTRA

•

PODWYŻSZONA TEMPERATURA

•

BÓLE MIĘŚNI I STAWÓW

•

NUDNOŚCI I WYMIOTY

•

POWIĘKSZENIE WĄTROBY I

ŚLEDZIONY (HEPATOSPLENOMEGALIA)

•

ŻÓŁTACZKA

•

NIEDOKRWISTOŚĆ

•

POKRZYWKA

Fascjoloza

POSTAĆ PRZEWLEKŁA

•

ROZROST NABŁONKA ŻÓŁCIOWGO I

ZWŁÓKNIENIE PRZEWODU

ŻÓŁCIOWEGO WSPÓLNEGO

•

OSTRE BÓLE W NADBRZUSZU

•

POWIĘKSZENIE WĄTROBY

•

ŻÓŁTACZKA

•

ŚWIĄD

•

PODWYŻSZENIE TEMPERATURY CIAŁA

•

ROPNIE I MARSKOŚĆ WĄTROBY

Fascjoloza

•

Sporadycznie inwazje do płuc,
ośrodkowego układu
nerwowego, mięśni, skóry oraz
gałek ocznych

Wykrywanie Fasciola

hepatica

W FAZIE OSTREJ

Badanie serologiczne (odczyn

wiązania dopełniacza,

hemaglutynacja pośrednia,

immunofluorescencja pośrednia,

immunodyfuzja,

immunoelektroforeza,

przeciwbieżna elektroforeza, ELISA)

Wykrywanie Fasciola

hepatica

W FAZIE PRZEWLEKŁEJ

Jaja w kale (najwcześniej po 8

tygodniu od zarażenia) lub w treści

dwunastnicy, we krwi obwodowej

zwiększona liczba krwinek białych,

wzrost komórek kwasochłonnych,

podwyższone stężenie

immunoglobulin klasy G,M i E

Zwalczanie Fasciola

hepatica

•

Profilaktyka

odrobaczanie zarażonych

zwierząt i niszczenie żywicieli
pośrednich, unikanie spożywania
surowych roślin oraz picia nie
przegotowanej wody

Leki w fascjolozie

•

Prazykwantel (Cesol)

•

Niklozamid (Yomesan)

•

Dehydroemetyna

Badania kontrolne po 1 miesiącu po

leczeniu

Diphyllbothrium latum

Tasiemiec

•

Pasożytuje w jelicie cienkim
człowieka i ponad 30 gatunków
ssaków (niedźwiedź, foka, lis, pies,
świnia)

•

Osiąga do 20 m długości (wpływa na
nią wielkość żywiciela)

•

Dwóch żywicieli pośrednich

skorupiak i ryba

Jajo

Diphyllobothrium
latum

(na jednym

biegunie wieczko na
drugim mały
guziczek)

Jeden tasiemiec
składa dziennie
ponad milion jaj

Cykl życiowy
Diphyllobothriu
m latum

Diphyllobothrium latum

Wikariat parazytologiczny

różne gatunki widłonogów

odgrywają rolę głównych żywicieli
pośrednich bruzdogłowca
szerokiego w różnych rejonach
geograficznych

Diphyllobothrium latum

Pasożytnictwo parateniczne

Możliwość przechodzenia

plerocerkoidu z jednego gatunku
ryby, zwykle drapieżnej, do drugiego
bez zmiany postaci rozwojowej

Diphyllobothrium latum

Difylobotrioza

Okresowa niedrożność jelit,

biegunka, bóle brzucha,
niedokrwistość megaloblastyczna
(złośliwa) wywołana niedoborem
witaminy B12

Diphyllobothrium latum

Wykrywanie

•

W kale jaja lub proglotydy

•

Przetrzymywanie jaj w hodowli

wodnej do czasu uformowania się

onkosfery we wnętrzu koracidium

•

We krwi zwiększona ilość krwinek

białych i komórek kwasochłonnych

Diphyllobothrium latum

Zwalczanie

•

Zaniechanie spożywania surowych i

półsurowych ryb

•

Unikanie kontaktu zbiorników wodnych z

odchodami

•

Gotowanie, mrożenie, solenie,

marynowanie

WĘDZENIE NIE NISZCZY PROCERKOIDÓW

Diphyllobothrium latum

leczenie

•

Prazykwantel (Cesol) - kuracja jednorazowa po
lekkim śniadaniu 5-10 mg/kg. mc. lub na czczo
niklozamid (Devermin, Yomesan)

•

do 2 rż. 500mg

•

między 2 a 6 rż, 1g.

•

po 6rż. 1g i po 1godzinie następny 1g

Skuteczność leczenia ocenia się 1 i 3 mies. po

terapii

Taenia saginata

Tasiemiec nieuzbrojony

•

Pasożyt jelita cienkiego człowieka

(człowiek jedynym żywicielem

ostatecznym)

•

Zwiększająca się ilość zarażeń w

Polsce związana za spożywaniem

surowego mięsa wołowego

•

Protandria - proglotydy męskie z

pęcherzykami jądrowymi

Jajo
Taenia sp.
pow. ok.
1800x

Cykl
rozwojo
wy
Taenia
saginata

Taenia solium

Tasiemiec uzbrojony

•

kosmopolityczny tasiemiec jelita cienkiego
człowieka, głównego żywiciela
ostatecznego,

•

żywicielem ostatecznym może być gibon,
pawian

•

świnia jako główny żywiciel pośredni i wiele
gatunków zwierząt

•

człowiek może być poronnym żywicielem
pośrednim

•

w Polsce zarażenie tasiemcem uzbrojonym
300 razy rzadsze niż T. saginata

Cykl
życiowy
Taenia
solium

Taenia solium i Taenia

saginata

Cecha

T.solium

T.saginata

długość

2-8 m (śr.4m)

4-25m (śr

12m)

progloty

dy

800-1000,

hermafrodytyczne

zawierają 150-200

pęcherzyków jądrowych

1000-2000

Progloty

dy
maciczn

e

zawierają 30 000 d0 50

000 jaj
odrywają się po kilka

(5-6), pozbawione są
zdolności do

samodzielnego

poruszania się

odrywają się

pojedynczo i
mają zdolność

do

samodzielneg

o ruchu

Cecha

T. solium

T. saginata

jajnik

trójpłatowy,
boczne odgałęzienia

głównego pnia macicy:

7-15

dwupłatowy,
boczne

odgałęzienia

głównego

pnia macicy:

15-35

skoleks

kulisty, zaopatrzony w

4 przyssawki i

wysuwalny ryjek,

podwójny wieniec
haków

gruszkowaty,

cztery

przyssawki,

ryjka i haków
brak

Żywiciel
ostateczn

y

Człowiek – główny,
niektóre małpy

Człowiek
jedyny

żywiciel

Cecha

T.solium

T.saginata

Żywici

el

pośred

ni

Głównie świnie, ale

też inne gatunki

zwierząt (małpa,

dzik, lis i inne),

człowiek może być

poronnym

żywicielem

Bydło, zebu, owca,

renifer, koza

prawdopodobnie

antylopa

larwa -

wągier

cisticercus
cellulosae (mięśnie

języka, żuchwy,

szyi, lędźwi, łopatki,

przepony, serca)

cisticercus bovis

(mięśnie języka,
żuchwy, szyi,

lędźwi, łopatki,

przepony,

międzyżebrowe,

serca, rzadko

wątroba, mózg,

płuca

Cecha

T. solium

T. saginata

chorobo
-
twórczo
ść

Tenioza

- bóle

brzucha, bóle

głodowe,

nudności,

sporadycznie

wymioty,

zaburzenia

rozwoju

fizycznego dzieci,
brak łaknienia,

niedokrwistość,

niedrożność jelit

cysticerkoza

Tenioza

- bóle

brzucha, bóle

głodowe, nudności,

sporadycznie

wymioty, zaburzenia

rozwoju fizycznego

dzieci, brak

łaknienia,

niedokrwistość,
niedrożność jelit

Cecha

T. solium

T. saginata

wykrywan

ie

proglotydy w

kale, rzadko

jaja,
test ELISA

(koproantygeny

w kale),
RTG, CT, NMR

proglotydy

poruszające się w

kale,
rzadko jaja

inwazyjne,
test ELISA

(antygeny)

Cecha

T.solium

T.saginata

Zwalczanie

Tenioza

badanie mięsa, ochrona pastwisk,

mrożenie mięsa w temp.-10º C i

solanka 20-25% zabija larwy po 5
dniach, temp.70 º C - po 5 min

.

Cecha

T.solium

T.saginata

leczeni

e

Tenioza

-

jednorazowo

Prazykwantel (Cesol)

po lekkim śniadaniu
Niklozamid na czczo
Albendazol,

Mebendazol
(2x dziennie przez 3

dni)
Mepakryna (Atabrina -

7 dni)

Tenioza

-

jednorazowo

Prazykwantel

(Cesol) po
lekkim śniadaniu
Niklozamid na
czczo
Albendazol,
Mebendazol (2 x

dziennie przez 3

dni)
Mepakryna

(Atabrina 7 dni

leczeni

e

Cysticerkoza –

leczenie chirurgiczne

Taenia solium i Taenia

saginata

•

Kontrolne badanie kału
przeprowadza się nie wcześniej
niż po miesiącu po leczeniu,
skuteczność ocenia się po 4
miesiącu; waha się od 80-90 %