Robaki płaskie

Fasciola hepatica

motylica wątrobowa

• Kosmopolityczna przywra występująca

na terenie Francji, Kuby i Portugalii.

• W Polsce inwazje rzadkie.
• Pasożytuje u zwierząt roślinożernych i

wszystkożernych (owca, koza, bydło,

świnia, dzik, koń osioł, zając, królik,

słoń, małpa, kangur)

• Przypadkowo inwazji ulega człowiek
• przywra pasożytuje w wątrobie i

drogach żółciowych

Fasciola hepatica

• Kolor szary z rdzawobrunatnymi

plamami

• Powierzchnia ciała pokryta jest

nierównomiernie różnorodnymi
kolcami skierowanymi do tyłu

• Motylica jest obojnakiem
• Układ wydalniczy protonefridialny

Fasciola hepatica

• ZARAŻAMY SIĘ PRZEZ SPOŻYCIE

NIE GOTOWANYCH WARZYW LUB
WYPICIE NIE PRZEGOTOWANEJ
WODY Z METACERKARIAMI

Fasciola
hepatica

Cykl rozwojowy Fasciola hepatica

Fascjoloza

POSTAĆ OSTRA

• PODWYŻSZONA TEMPERATURA
• BÓLE MIĘŚNI I STAWÓW
• NUDNOŚCI I WYMIOTY
• POWIĘKSZENIE WĄTROBY I ŚLEDZIONY

(HEPATOSPLENOMEGALIA)

• ŻÓŁTACZKA
• NIEDOKRWISTOŚĆ
• POKRZYWKA

Fascjoloza

POSTAĆ PRZEWLEKŁA

• ROZROST NABŁONKA ŻÓŁCIOWGO I

ZWŁÓKNIENIE PRZEWODU ŻÓŁCIOWEGO

WSPÓLNEGO

• OSTRE BÓLE W NADBRZUSZU
• POWIĘKSZENIE WĄTROBY
• ŻÓŁTACZKA
• ŚWIĄD
• PODWYŻSZENIE TEMPERATURY CIAŁA
• ROPNIE I MARSKOŚĆ WĄTROBY

Fascjoloza

• Sporadycznie inwazje do płuc,

ośrodkowego układu
nerwowego, mięśni, skóry oraz
gałek ocznych

Wykrywanie Fasciola

hepatica

W FAZIE OSTREJ

Badanie serologiczne (odczyn

wiązania dopełniacza,

hemaglutynacja pośrednia,

immunofluorescencja pośrednia,

immunodyfuzja,

immunoelektroforeza,

przeciwbieżna elektroforeza,

ELISA)

Wykrywanie Fasciola

hepatica

W FAZIE PRZEWLEKŁEJ

Jaja w kale (najwcześniej po 8

tygodniu od zarażenia) lub w treści

dwunastnicy, we krwi obwodowej

zwiększona liczba krwinek białych,

wzrost komórek kwasochłonnych,

podwyższone stężenie

immunoglobulin klasy G,M i E

Zwalczanie Fasciola

hepatica

• Profilaktyka

odrobaczanie zarażonych zwierząt

i niszczenie żywicieli pośrednich,
unikanie spożywania surowych roślin
oraz picia nie przegotowanej wody

Leki w fascjolozie

• Prazykwantel (Cesol)
• Niklozamid (Yomesan)
• Dehydroemetyna

Badania kontrolne po 1 miesiącu po

leczeniu

Clonorchis sinensis

przywra chinska

• Przywra pasożytująca w drogach

żółciowych człowieka, kota, psa i
innych ssaków mięsożernych

• Rozmieszczenie geograficzne –

południowo-wschodnia Azja

Clonorchis sinensis

Budowa i rozwój

• Postać dojrzała- 10-25 mm
• Dwóch żywicieli pośrednich:

ślimaki,

ryby

• Człowiek zaraża się po spożyciu surowej

nie dogotowanej lub źle uwędzonej ryby
zawierającej metacerkarie

Jajo Clonorchis sinensis
powiększenie 2000x

Cykl
życiowy
Clonorch
is
sinensis

Clonorchis sinensis

KLONORCHOZA

• STAN OSTRY

PODWYŻSZONA TEMP. CIAŁA
DRESZCZE BÓLE W

NADBRZUSZU

GORĄCZKA TKLIWOŚĆ WĄTROBY
BIEGUNKA ŻÓŁTACZKA

Clonorchis sinensis

KLONORCHOZA

STAN PRZEWLEKŁY

• TĘPE BÓLE BRZUCHA
• UCZUCIE DYSKOMFORTU
• POWIĘKSZENIE WĄTROBY
• ŻÓŁTACZKA MECHANICZNA
• NAWRACAJĄCE ROPNE ZAPALENIE

PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO

NASTĘPSTWEM MOŻE BYĆ

PRZEWLEKŁE ZAPALENIA TRZUSTKI

Clonorchis sinensis

• Wykrywanie

- Wykrycie jaj w kale lub treści

dwunastnicy

- Diagnostyka serologiczna (odczyn

wiązania dopełniacza, test
hemaglutynacji pośredniej)

Clonorchis sinensis

Zwalczanie

• niszczenie żywicieli pośrednich
• niespożywanie surowych, nie

dogotowanych lub niedostatecznie
uwędzonych ryb

Clonorchis sinensis

Leki

• Prazykwantel (Cesol)
• Niklozamid (Yomesan)
• Dehydroemetyna

Badanie kontrolne miesiąc po leczeniu

Paragonimus westermani

przywra płucna

• Przywra pasożytująca w płucach

człowieka oraz licznych zwierząt
(kot, tygrys, pantera, lew, pies,
wilk, świnia, szczur)

• Południowo-wschodnia Azja

Paragonimus westermani

• Postać dojrzała- 7,5 –16 x 4-7 mm
• Płaska od strony brzusznej
• Pokryta łukowatymi kolcami
• Jaja złocistobrązowe z wieczkiem

Paragonimus westermani

• Dwóch żywicieli pośrednich

Pierwszy - ślimaki, drugi - raki lub

kraby

Źródłem zarażenia człowieka są raki

lub kraby spożywane na surowo
zawierające metacerkarie

Postać dojrzała żyje 20 lat

Jajo Paragonimus westemani

Cykl
rozwojowy
Paragonim
us
westerma
ni

Paragonimus westermani

Paragonimoza

• Pierwszy okres
- ekscystacja metacerkarii w

dwunastnicy i przenikanie przez

ściany jelita

- może przebiegać bezobjawowo

Paragonimus westermani

• Paragonimoza

• Metacerkarie przechodząc przez przeponę

do jamy opłucnej i płuc, wywołują nacieki z

komórek kwasochłonnych i

obojętnochłonnych

• Wiele przebija się do oskrzeli uwalniając

jaja, pękająca torebka wywołuje kaszel

• Jaja droga krwi mogą się dostać do wątroby,

ściany jelita, otrzewnej, mięśni, mózgu i

rdzenia kręgowego

Paragonimus westermani

Paragonimoza

• W przypadku lokalizacji w OUN (gł.

płat skroniowy i potyliczny) stwierdza
się podwyższona temperaturę, bóle
głowy z nudnościami, wymioty,
padaczką, zaburzenia widzenia,
osłabienie ruchowe, porażenie
połowicze lub całkowite, objawy
zapalenia opon, encefalopatia,
rzekomy guz

Paragonimus westermani

Wykrywanie

• Jaja w kale, plwocinie lub

popłuczynach oskrzelowo-płucnych

• Metody serologiczne (OWD,

hemaglutynacja pośrednia,

immunoelektroforeza,

przeciwbieżna elektroforeza, ELISA,

antygeny w surowicy)

Paragonimus westermani

Zwalczanie – profilaktyka

• Zwalczanie żywicieli pośrednich
• Unikanie spożywania surowego

mięsa krabów i raków

Paragonimus westermani

Zwalczanie – leczenie

• Prazykwantel (Cesol)
• Dehydroemetyna

Badanie kontrolne 1 miesiąc po

leczeniu

Schistosoma haematobium

przywra krwi

• Przywra pasożytująca w splotach

żylnych pęcherza moczowego i
miednicy mniejszej człowieka

• Występuje w Portugalii, krajach

Afryki, Bliskiego Wschodu

Schistosoma haematobium

• Przywra rozdzielnopłciowa
• 10-15 mm długości
• Brązowo-żółte jaja pozbawione

wieczka z prostym kolcem na jego
tylnym biegunie (cecha gatunku)

• Samica składa jaja wewnątrz

pęcherza moczowego i miednicy
mniejszej

Schistosoma haematobium

• Jeden żywiciel pośredni – ślimak
• Pominięcie stadium redii
• Cerkarie w postaci furkocerkarii

(długi rozwidlony na końcu ogon)

• Z jednego miracidium powstaje ok.

250 tys. cerkarii

• Człowiek zaraża się przez wniknięcie

przez skórę cerkarii

Cykl
rozwojowy
przywr z
rodzaju
Schistoso
ma

Schistosoma haematobium

Chorobotwórczość (Schistosomoza)

• Faza skórna:
świąd i miejscowy odczyn zapalny, ok.

36h. trwająca grudkowo-plamista
wysypka

Schistosoma haematobium

Chorobotwórczość (Schistosomoza)

• Faza toksyczno – alergiczna
Podwyższona temperatura ciała,

dreszcze, skurcze oskrzeli, bóle

głowy, stawów i brzucha, biegunka,

powiększenie węzłów chłonnych,

wątroby i śledziony, obrzęki,

pokrzywka na skórze

Schistosoma haematobium

Chorobotwórczość (Schistosomoza)

• Faza traumatyczna (narządowa)

okres wydalania jaj

Bóle w podbrzuszu, częstomocz,

krwiomocz

Schistosoma haematobium

Chorobotwórczość (Schistosomoza)

• Następstwem zarażenia mogą być

miejscowe zmiany zapalne,
krwotoczne i przerostowe
brodawczakowate, zwapnienia,
zbliznowacenia i zezłośliwienia. Mogą
powstawać zatory naczyń żylnych

Schistosoma haematobium

Wykrywanie

• Jaja w moczu (osad dobowej zbiórki moczu po

5 tyg. po zarażeniu), w kale lub zeskrobinach

błony śluzowej jelita grubego

• Test wylegania miracidiów
• Testy serologiczne (OWD,

immunofluorescencja pośrednie,

hemaglutynacja pośrednia,

immunoelektroforeza, ELISA antygeny krążące

w surowicy, znaczna eozynofilia krwi

obwodowej)

Schistosoma haematobium

Zwalczanie

• Niszczenie żywicieli pośrednich
• Nie oddawanie moczu i kału w

miejscach komunikujących się z
siedliskami ślimaków, zaniechanie
kąpieli w akwenach
zanieczyszczonych

Schistosoma haematobium

Leczenie

• Prazykwantel (Cesol)
• Niklozamid (Yomesan)
• Dehydroemetyna
• Nirydazol

Badanie kontrolne miesiąc po leczeniu

Schistosoma mansoni

przywra jelitowa

• Przywra pasożytująca u człowieka i

niektórych innych ssaków (pawian,
koczkodan, szczur)

• Bytuje w splotach żylnych jelita

grubego (żyła kreskowa dolna)

• Nieco mniejsze rozmiary od

S.haematobium

• Schistosomoza

(faza skórna,

toksyczno-alergiczna,
traumatyczna)

Schistosoma mansoni

Leczenie

• Prazykwantel (Cesol)
• Niklozamid (Yomesan)
• Dehydroemetyna
• Nirydazol
• Oksamnichina (Vansil)

Badanie kontrolne miesiąc po leczeniu

Schistosoma japonicum

przywra japońska

Przywra pasożytująca u człowieka
Pasożytuje w splotach żylnych krezki

(żyła krezkowa górna)

Schistosomoza

- najcięższa postać

W fazie

toksyczno-alergicznej

- ciężki

stan, nieregularna gorączka, silne

bóle brzucha, powiększająca się

wątroba, śledziona, żółtaczka

Schistosoma japonicum

Schistosomoza

W fazie narządowej
-

postać mózgowa

(zaburzenia

mowy, utrata pamięci, napady
padaczki, niedorozwój umysłowy)

-

postać jelitowa

(biegunki,

krwawienia z przewodu
pokarmowego, niedokrwistość
marskość wątroby, wodobrzusze)