Robaki płaskie cz. II
Robaki płaskie cz. II
Diphyllbothrium latum
bruzdogłowiec szeroki
Tasiemiec
Pasożytuje w jelicie cienkim człowieka i
ponad 30 gatunków ssaków (niedźwiedź,
foka, lis, pies, świnia)
Osiąga do 20 m długości (wpływa na nią
wielkość żywiciela)
Dwóch żywicieli pośrednich
skorupiak i ryba
Jajo
Diphyllobothrium
latum
(na jednym
biegunie wieczko na
drugim mały
guziczek)
Jeden tasiemiec
składa dziennie
ponad milion jaj
Cykl życiowy
Diphyllobothriu
m latum
Diphyllobothrium latum
Wikariat parazytologiczny
różne gatunki widłonogów odgrywają rolę
głównych żywicieli pośrednich
bruzdogłowca szerokiego w różnych
rejonach geograficznych
Diphyllobothrium latum
Pasożytnictwo parateniczne
Możliwość przechodzenia plerocerkoidu z
jednego gatunku ryby, zwykle drapieżnej,
do drugiego bez zmiany postaci rozwojowej
Diphyllobothrium latum
Difylobotrioza
Okresowa niedrożność jelit, biegunka, bóle
brzucha, niedokrwistość megaloblastyczna
(złośliwa) wywołana niedoborem witaminy
B12
Diphyllobothrium latum
Wykrywanie
W kale jaja lub proglotydy
Przetrzymywanie jaj w hodowli wodnej do
czasu uformowania się onkosfery we
wnętrzu koracidium
We krwi zwiększona ilość krwinek białych i
komórek kwasochłonnych
Diphyllobothrium latum
Zwalczanie
Zaniechanie spożywania surowych i
półsurowych ryb
Unikanie kontaktu zbiorników wodnych z
odchodami
Gotowanie, mrożenie, solenie, marynowanie
WĘDZENIE NIE NISZCZY PROCERKOIDÓW
Diphyllobothrium latum
leczenie
Prazykwantel (Cesol) - kuracja jednorazowa po
lekkim śniadaniu 5-10 mg/kg. mc. lub na czczo
niklozamid (Devermin, Yomesan)
do 2 rż. 500mg
między 2 a 6 rż, 1g.
po 6rż. 1g i po 1godzinie następny 1g
Skuteczność leczenia ocenia się 1 i 3 mies. po
terapii
Taenia saginata
Tasiemiec nieuzbrojony
Pasożyt jelita cienkiego człowieka (człowiek
jedynym żywicielem ostatecznym)
Zwiększająca się ilość zarażeń w Polsce
związana za spożywaniem surowego mięsa
wołowego
Protandria - proglotydy męskie z
pęcherzykami jądrowymi
Jajo
Taenia sp.
pow. ok.
1800x
Cykl
rozwojo
wy
Taenia
saginata
Taenia solium
Tasiemiec uzbrojony
kosmopolityczny tasiemiec jelita cienkiego
człowieka, głównego żywiciela ostatecznego,
żywicielem ostatecznym może być gibon,
pawian
świnia jako główny żywiciel pośredni i wiele
gatunków zwierząt
człowiek może być poronnym żywicielem
pośrednim
w Polsce zarażenie tasiemcem uzbrojonym
300 razy rzadsze niż T. saginata
Cykl
życiowy
Taenia
solium
Taenia solium i Taenia
saginata
Cecha
T.solium
T.saginata
długość
2-8 m (śr.4m)
4-25m (śr
12m)
progloty
dy
800-1000,
hermafrodytyczne
zawierają 150-200
pęcherzyków jądrowych
1000-2000
Progloty
dy
maciczn
e
zawierają 30 000 d0 50
000 jaj
odrywają się po kilka (5-
6), pozbawione są
zdolności do
samodzielnego
poruszania się
odrywają się
pojedynczo i
mają zdolność
do
samodzielneg
o ruchu
Cecha
T. solium
T. saginata
jajnik
trójpłatowy,
boczne odgałęzienia
głównego pnia macicy:
7-15
dwupłatowy,
boczne
odgałęzienia
głównego
pnia macicy:
15-35
skoleks
kulisty, zaopatrzony w 4
przyssawki i wysuwalny
ryjek, podwójny wieniec
haków
gruszkowaty,
cztery
przyssawki,
ryjka i haków
brak
Żywiciel
ostateczn
y
Człowiek – główny,
niektóre małpy
Człowiek
jedyny
żywiciel
Cecha
T.solium
T.saginata
Żywicie
l
pośred
ni
Głównie świnie, ale
też inne gatunki
zwierząt (małpa,
dzik, lis i inne),
człowiek może być
poronnym
żywicielem
Bydło, zebu, owca,
renifer, koza
prawdopodobnie
antylopa
larwa -
wągier
cisticercus
cellulosae (mięśnie
języka, żuchwy,
szyi, lędźwi, łopatki,
przepony, serca)
cisticercus bovis
(mięśnie języka,
żuchwy, szyi,
lędźwi, łopatki,
przepony,
międzyżebrowe,
serca, rzadko
wątroba, mózg,
płuca
Cecha
T. solium
T. saginata
chorobo-
twórczoś
ć
Tenioza
- bóle
brzucha, bóle
głodowe,
nudności,
sporadycznie
wymioty,
zaburzenia
rozwoju
fizycznego dzieci,
brak łaknienia,
niedokrwistość,
niedrożność jelit
cysticerkoza
Tenioza
- bóle
brzucha, bóle
głodowe, nudności,
sporadycznie
wymioty, zaburzenia
rozwoju fizycznego
dzieci, brak
łaknienia,
niedokrwistość,
niedrożność jelit
Cecha
T. solium
T. saginata
wykrywan
ie
proglotydy w
kale, rzadko
jaja,
test ELISA
(koproantygeny
w kale),
RTG, CT, NMR
proglotydy
poruszające się w
kale,
rzadko jaja
inwazyjne,
test ELISA (antygeny)
Cecha
T.solium
T.saginata
Zwalczanie
Tenioza
badanie mięsa, ochrona pastwisk,
mrożenie mięsa w temp.-10º C i
solanka 20-25% zabija larwy po 5
dniach, temp.70 º C - po 5 min
.
Cecha
T.solium
T.saginata
leczeni
e
Tenioza
-
jednorazowo
Prazykwantel (Cesol)
po lekkim śniadaniu
Niklozamid na czczo
Albendazol,
Mebendazol
(2x dziennie przez 3
dni)
Mepakryna (Atabrina -
7 dni)
Tenioza
-
jednorazowo
Prazykwantel
(Cesol) po lekkim
śniadaniu
Niklozamid na
czczo
Albendazol,
Mebendazol (2 x
dziennie przez 3
dni)
Mepakryna
leczeni
e
Cysticerkoza –
leczenie chirurgiczne
Taenia solium i Taenia
saginata
Kontrolne badanie kału przeprowadza się nie
wcześniej niż po miesiącu po leczeniu,
skuteczność ocenia się po 4 miesiącu; waha
się od 80-90 %
Echinococcus granulosus
Tasiemiec bąblowcowy
Tasiemiec pasożytujący w postaci dojrzałej w
jelicie cienkim psa, wilka, lisa, szakala, dingo,
kojota, hieny i jenota nieomal na całym świecie.
Występuje tak także u kotowatych, nie
osiągając dojrzałości płciowej
Liczba żywicieli pośrednich znaczna, obok
człowieka wiele gatunków i podgatunków (owca,
koza, bydło, żyrafa, wielbłąd, świnia, koń, muł,
osioł, królik, zając, lemur, małpiatka)
Echinococcus granulosus
Tasiemiec bąblowcowy
Strobila ma 2-7 mm długości, składa się
najczęściej z 3 proglotydów, jałowy,
hermafrodytyczny i trzeci maciczny z jajami
jest dłuższy od reszty ciała tasiemca.
Skoleks z ryjkiem uzbrojonym w w dwa wieńce
haków
Proglotyd maciczny odrywa się od reszty i
samodzielnie wydostaje się przez odbyt na
powierzchnię żywiciela ostatecznego
Macica zawiera 400-800 jaj inwazyjnych
Echinococcus granulosus
Tasiemiec bąblowcowy krąży wśród
określonej grupy żywicieli np. wśród
zwierząt gospodarskich – pies, domowe
kopytne – owce, bydło,świnie, kozy, konie,
wielbłąd, , znanych wiele cyklów wśród
zwierząt dzikich.
Echinococcus granulosus
Tasiemiec bąblowcowy
Z połkniętych jaj, w żołądku lub jelicie żywiciela
pośredniego, wydostaje się
onkosfera
, która
przenika czynnie do naczyń krwionośnych lub
chłonnych jelita cienkiego, trafiając układem żyły
wrotnej przede wszystkim do wątroby
Larwy wędrując dużym krwiobiegiem trafiają do
narządów i tam przekształcają się w
cerkoida
typu bąblowiec (66% w wątrobie, 22% w płucach,
pozostałe do nerek, śledziony, mięśni, mózgu,
gałki ocznej, tkanki podskórnej, jamy brzusznej i
kości)
Echinococcus granulosus
Tasiemiec bąblowcowy
u żywiciela pośredniego miesiąc po zarażeniu
powstają drobne guzki pod torebką wątroby
po 5-6 mies. młody bąblowiec osiąga 10 mm
średnicy rośnie i wytwarza płyn
torebki lęgowe pierwszego pokolenia z
których powstają protoskoleksy zwane sa
córczanymi
torebki te pękają i uwalniają torebki lęgowe
drugiego pokolenia (wnuczane)
protoskoleksy inwazyjne wytwarzane są po
upływie 12-24 mies.
Echinococcus granulosus
Tasiemiec bąblowcowy
Protoskoleks jest to forma rozwojowa
całkowicie, zarówno morfologicznie, jak i
fizjologicznie, przygotowana do osiedlania
się w jelicie cienkim żywiciela ostatecznego
W protoskoleksie można wyróżnić – cały
skoleks
Z chwilą przedostania się ich do miąższu
wątroby lub do jamy brzusznej zamiast do
jelita wszystkie struktury ulegają
odróżnicowaniu (w procesie wezykulacji)
Echinococcus granulosus
Tasiemiec bąblowcowy
Protoskoleksy zjedzone przez psa lub
innego żywiciela ostatecznego wynicowują
się w jelicie cienkim i przytwierdzają do
błony śluzowej jelita przyssawkami oraz
hakami.
Forma ostateczna tasiemca powstaje po
około 6-9 tygodniach.
Echinococcus granulosus
Proces powrotu protoskoleksa do potencji
rozwojowej młodszego w ontogenezie
stadium nazywamy
wezykulacją
(pecherzykowaceniem)
Echinococcus granulosus
Okres dojrzewania u 1 rocznego psa trwa
36 dni, a u 12-letniego 50 dni. Jaja
inwazyjne u starego psa są mniej liczne
Przeżywalność postaci dojrzałej tasiemca u
psa określona jest zwykle na kilka miesięcy,
a larw u żywicieli pośrednich na
kilkadziesiąt lat
Cykl
życiowy
Echinococ
cs
granulosu
s
Echinococcus granulosus
Chorobotwórczość
Echinokokoza
60% wątroba, 20% płuca, sporadycznie w
innych narządach,
Żółtaczka, zastoinowe zapalenie dróg
żółciowych, nadciśnienie wrotne, wstrząs
anafilaktyczny, wtórny rozsiew, kaszel,
skrócenie oddechu, bóle w klatce piersiowej,
niedodma
Objawy guza mózgu
Echinococcus granulosus
Wykrywanie
Protoskoleksy w badaniu biopsyjnym
RTG < USG < CT < NMR < Odczyny
serologiczne
We krwi obwodowej zwiększona ilość
krwinek kwasochłonnych
Echinococcus
granulosus
Zwalczanie
Oświata sanitarna, odrobaczanie psów,
zaniechanie karmienia psów i lisów
odpadkami poubojowymi
Echinococcus granulosus
Tasiemiec bablowcowy - leczenie
Operacyjne
Albendazol (Zentel))
Mebendazol (Vermox)