Robaki płaskie:

przykłady pasożytów

układu pokarmowego i

krwionośnego

Fasciola hepatica

•

Kosmopolityczna przywra występująca

na terenie Francji, Kuby i Portugalii.

•

W Polsce inwazje rzadkie.

•

Pasożytuje u zwierząt roślinożernych i

wszystkożernych (owca, koza, bydło,

świnia, dzik, koń osioł, zając, królik,

słoń, małpa, kangur)

•

Przypadkowo inwazji ulega człowiek

•

przywra pasożytuje w wątrobie i

drogach żółciowych

Fasciola hepatica

•

Kolor szary z rdzawobrunatnymi
plamami

•

Powierzchnia ciała pokryta jest
nierównomiernie różnorodnymi
kolcami skierowanymi do tyłu

•

Motylica jest obojnakiem

•

Układ wydalniczy protonefridialny

Fasciola hepatica

•

ZARAŻAMY SIĘ PRZEZ
SPOŻYCIE NIE GOTOWANYCH
WARZYW LUB WYPICIE NIE
PRZEGOTOWANEJ WODY Z
METACERKARIAMI

Fasciola
hepatica

Cykl rozwojowy Fasciola hepatica

Fascjoloza

POSTAĆ OSTRA

•

PODWYŻSZONA TEMPERATURA

•

BÓLE MIĘŚNI I STAWÓW

•

NUDNOŚCI I WYMIOTY

•

POWIĘKSZENIE WĄTROBY I

ŚLEDZIONY (HEPATOSPLENOMEGALIA)

•

ŻÓŁTACZKA

•

NIEDOKRWISTOŚĆ

•

POKRZYWKA

Fascjoloza

POSTAĆ PRZEWLEKŁA

•

ROZROST NABŁONKA ŻÓŁCIOWGO I

ZWŁÓKNIENIE PRZEWODU

ŻÓŁCIOWEGO WSPÓLNEGO

•

OSTRE BÓLE W NADBRZUSZU

•

POWIĘKSZENIE WĄTROBY

•

ŻÓŁTACZKA

•

ŚWIĄD

•

PODWYŻSZENIE TEMPERATURY CIAŁA

•

ROPNIE I MARSKOŚĆ WĄTROBY

Fascjoloza

•

Sporadycznie inwazje do płuc,
ośrodkowego układu
nerwowego, mięśni, skóry oraz
gałek ocznych

Wykrywanie Fasciola

hepatica

W FAZIE OSTREJ

Badanie serologiczne (odczyn

wiązania dopełniacza,

hemaglutynacja pośrednia,

immunofluorescencja pośrednia,

immunodyfuzja,

immunoelektroforeza,

przeciwbieżna elektroforeza, ELISA)

Wykrywanie Fasciola

hepatica

W FAZIE PRZEWLEKŁEJ

Jaja w kale (najwcześniej po 8

tygodniu od zarażenia) lub w treści

dwunastnicy, we krwi obwodowej

zwiększona liczba krwinek białych,

wzrost komórek kwasochłonnych,

podwyższone stężenie

immunoglobulin klasy G,M i E

Zwalczanie Fasciola

hepatica

•

Profilaktyka

odrobaczanie zarażonych

zwierząt i niszczenie żywicieli
pośrednich, unikanie spożywania
surowych roślin oraz picia nie
przegotowanej wody

Leki w fascjolozie

•

Prazykwantel (Cesol)

•

Niklozamid (Yomesan)

•

Dehydroemetyna

Badania kontrolne po 1 miesiącu po

leczeniu

Clonorchis sinensis

•

Przywra pasożytująca w drogach
żółciowych człowieka, kota, psa i
innych ssaków mięsożernych

•

Rozmieszczenie geograficzne –
południowo-wschodnia Azja

Clonorchis sinensis

Budowa i rozwój

•

Postać dojrzała- 10-25 mm

•

Dwóch żywicieli pośrednich:

ślimaki,

ryby

•

Człowiek zaraża się po spożyciu surowej
nie dogotowanej lub źle uwędzonej ryby
zawierającej metacerkarie

Jajo Clonorchis sinensis
powiększenie 2000x

Cykl
życiowy
Clonorch
is
sinensis

Clonorchis sinensis

KLONORCHOZA

•

STAN OSTRY

PODWYŻSZONA TEMP. CIAŁA
DRESZCZE BÓLE W

NADBRZUSZU

GORĄCZKA TKLIWOŚĆ WĄTROBY
BIEGUNKA ŻÓŁTACZKA

Clonorchis sinensis

KLONORCHOZA

STAN PRZEWLEKŁY

•

TĘPE BÓLE BRZUCHA

•

UCZUCIE DYSKOMFORTU

•

POWIĘKSZENIE WĄTROBY

•

ŻÓŁTACZKA MECHANICZNA

•

NAWRACAJĄCE ROPNE ZAPALENIE

PĘCHERZYKA ŻÓŁCIOWEGO

NASTĘPSTWEM MOŻE BYĆ

PRZEWLEKŁE ZAPALENIA TRZUSTKI

Clonorchis sinensis

•

Wykrywanie

- Wykrycie jaj w kale lub treści

dwunastnicy

- Diagnostyka serologiczna

(odczyn wiązania dopełniacza, test
hemaglutynacji pośredniej)

Clonorchis sinensis

Zwalczanie

•

niszczenie żywicieli pośrednich

•

niespożywanie surowych, nie
dogotowanych lub niedostatecznie
uwędzonych ryb

Clonorchis sinensis

Leki

•

Prazykwantel (Cesol)

•

Niklozamid (Yomesan)

•

Dehydroemetyna

Badanie kontrolne miesiąc po

leczeniu

Paragonimus westermani

•

Przywra pasożytująca w płucach
człowieka oraz licznych zwierząt
(kot, tygrys, pantera, lew, pies,
wilk, świnia, szczur)

•

Południowo-wschodnia Azja

Paragonimus westermani

•

Postać dojrzała- 7,5 –16 x 4-7 mm

•

Płaska od strony brzusznej

•

Pokryta łukowatymi kolcami

•

Jaja złocistobrązowe z wieczkiem

Paragonimus westermani

•

Dwóch żywicieli pośrednich

Pierwszy - ślimaki, drugi - raki lub

kraby

Źródłem zarażenia człowieka są raki

lub kraby spożywane na surowo
zawierające metacerkarie

Postać dojrzała żyje 20 lat

Jajo Paragonimus westemani

Cykl
rozwojowy
Paragonim
us
westerma
ni

Paragonimus westermani

Paragonimoza

•

Pierwszy okres

- ekscystacja metacerkarii w

dwunastnicy i przenikanie przez

ściany jelita

- może przebiegać bezobjawowo

Paragonimus westermani

•

Paragonimoza

•

Metacerkarie przechodząc przez przeponę do

jamy opłucnej i płuc, wywołują nacieki z

komórek kwasochłonnych i

obojętnochłonnych

•

Wiele przebija się do oskrzeli uwalniając

jaja, pękająca torebka wywołuje kaszel

•

Jaja droga krwi mogą się dostać do wątroby,

ściany jelita, otrzewnej, mięśni, mózgu i

rdzenia kręgowego

Paragonimus westermani

Paragonimoza

•

W przypadku lokalizacji w OUN (gł.
płat skroniowy i potyliczny) stwierdza
się podwyższona temperaturę, bóle
głowy z nudnościami, wymioty,
padaczką, zaburzenia widzenia,
osłabienie ruchowe, porażenie
połowicze lub całkowite, objawy
zapalenia opon, encefalopatia,
rzekomy guz

Paragonimus westermani

Wykrywanie

•

Jaja w kale, plwocinie lub

popłuczynach oskrzelowo-płucnych

•

Metody serologiczne (OWD,

hemaglutynacja pośrednia,

immunoelektroforeza,

przeciwbieżna elektroforeza,

ELISA, antygeny w surowicy)

Paragonimus westermani

Zwalczanie – profilaktyka

•

Zwalczanie żywicieli pośrednich

•

Unikanie spożywania surowego

mięsa krabów i raków

Paragonimus westermani

Zwalczanie – leczenie

•

Prazykwantel (Cesol)

•

Dehydroemetyna

Badanie kontrolne 1 miesiąc po

leczeniu

Schistosoma

haematobium

•

Przywra pasożytująca w splotach
żylnych pęcherza moczowego i
miednicy mniejszej człowieka

•

Występuje w Portugalii, krajach
Afryki, Bliskiego Wschodu

Schistosoma

haematobium

•

Przywra rozdzielnopłciowa

•

10-15 mm długości

•

Brązowo-żółte jaja pozbawione
wieczka z prostym kolcem na jego
tylnym biegunie (cecha gatunku)

•

Samica składa jaja wewnątrz
pęcherza moczowego i miednicy
mniejszej

Schistosoma

haematobium

•

Jeden żywiciel pośredni – ślimak

•

Pominięcie stadium redii

•

Cerkarie w postaci furkocerkarii

(długi rozwidlony na końcu ogon)

•

Z jednego miracidium powstaje ok.

250 tys. cerkarii

•

Człowiek zaraża się przez

wniknięcie

przez skórę cerkarii

Cykl
rozwojowy
przywr z
rodzaju
Schistoso
ma

Schistosoma

haematobium

Chorobotwórczość (Schistosomoza)

•

Faza skórna:

świąd i miejscowy odczyn zapalny,

ok. 36h. trwająca grudkowo-
plamista wysypka

Schistosoma

haematobium

Chorobotwórczość (Schistosomoza)

•

Faza toksyczno – alergiczna

Podwyższona temperatura ciała,

dreszcze, skurcze oskrzeli, bóle

głowy, stawów i brzucha, biegunka,

powiększenie węzłów chłonnych,

wątroby i śledziony, obrzęki,

pokrzywka na skórze

Schistosoma

haematobium

Chorobotwórczość (Schistosomoza)

•

Faza traumatyczna (narządowa)
okres wydalania jaj

Bóle w podbrzuszu, częstomocz,

krwiomocz

Schistosoma

haematobium

Chorobotwórczość (Schistosomoza)

•

Następstwem zarażenia mogą być
miejscowe zmiany zapalne,
krwotoczne i przerostowe
brodawczakowate, zwapnienia,
zbliznowacenia i zezłośliwienia. Mogą
powstawać zatory naczyń żylnych

Schistosoma

haematobium

Wykrywanie

•

Jaja w moczu (osad dobowej zbiórki moczu po

5 tyg. po zarażeniu), w kale lub zeskrobinach

błony śluzowej jelita grubego

•

Test wylegania miracidiów

•

Testy serologiczne (OWD,

immunofluorescencja pośrednie,

hemaglutynacja pośrednia,

immunoelektroforeza, ELISA antygeny krążące

w surowicy, znaczna eozynofilia krwi

obwodowej)

Schistosoma

haematobium

Zwalczanie

•

Niszczenie żywicieli pośrednich

•

Nie oddawanie moczu i kału w
miejscach komunikujących się z
siedliskami ślimaków, zaniechanie
kąpieli w akwenach
zanieczyszczonych

Schistosoma

haematobium

Leczenie

•

Prazykwantel (Cesol)

•

Niklozamid (Yomesan)

•

Dehydroemetyna

•

Nirydazol

Badanie kontrolne miesiąc po leczeniu

Schistosoma mansoni

•

Przywra pasożytująca u człowieka
i niektórych innych ssaków
(pawian, koczkodan, szczur)

•

Bytuje w splotach żylnych jelita
grubego (żyła kreskowa dolna)

•

Nieco mniejsze rozmiary od
S.haematobium

•

Schistosomoza

(faza skórna,

toksyczno-alergiczna,
traumatyczna)

Schistosoma mansoni

Leczenie

•

Prazykwantel (Cesol)

•

Niklozamid (Yomesan)

•

Dehydroemetyna

•

Nirydazol

•

Oksamnichina (Vansil)

Badanie kontrolne miesiąc po leczeniu

Schistosoma japonicum

Przywra pasożytująca u człowieka
Pasożytuje w splotach żylnych krezki

(żyła krezkowa górna)

Schistosomoza

- najcięższa postać

W fazie

toksyczno-alergicznej

-

ciężki stan, nieregularna gorączka,

silne bóle brzucha, powiększająca

się wątroba, śledziona, żółtaczka

Schistosoma japonicum

Schistosomoza

W fazie narządowej
-

postać mózgowa

(zaburzenia mowy,

utrata pamięci, napady padaczki,
niedorozwój umysłowy)

-

postać jelitowa

(biegunki,

krwawienia z przewodu
pokarmowego, niedokrwistość
marskość wątroby, wodobrzusze)

Diphyllbothrium latum

Tasiemiec

•

Pasożytuje w jelicie cienkim
człowieka i ponad 30 gatunków
ssaków (niedźwiedź, foka, lis, pies,
świnia)

•

Osiąga do 20 m długości (wpływa na
nią wielkość żywiciela)

•

Dwóch żywicieli pośrednich

skorupiak i ryba

Jajo

Diphyllobothrium
latum

(na jednym

biegunie wieczko na
drugim mały
guziczek)

Jeden tasiemiec
składa dziennie
ponad milion jaj

Cykl życiowy
Diphyllobothriu
m latum

Diphyllobothrium latum

Wikariat parazytologiczny

różne gatunki widłonogów

odgrywają rolę głównych żywicieli
pośrednich bruzdogłowca
szerokiego w różnych rejonach
geograficznych

Diphyllobothrium latum

Pasożytnictwo parateniczne

Możliwość przechodzenia

plerocerkoidu z jednego gatunku
ryby, zwykle drapieżnej, do drugiego
bez zmiany postaci rozwojowej

Diphyllobothrium latum

Difylobotrioza

Okresowa niedrożność jelit,

biegunka, bóle brzucha,
niedokrwistość megaloblastyczna
(złośliwa) wywołana niedoborem
witaminy B12

Diphyllobothrium latum

Wykrywanie

•

W kale jaja lub proglotydy

•

Przetrzymywanie jaj w hodowli

wodnej do czasu uformowania się

onkosfery we wnętrzu koracidium

•

We krwi zwiększona ilość krwinek

białych i komórek kwasochłonnych

Diphyllobothrium latum

Zwalczanie

•

Zaniechanie spożywania surowych i

półsurowych ryb

•

Unikanie kontaktu zbiorników wodnych z

odchodami

•

Gotowanie, mrożenie, solenie,

marynowanie

WĘDZENIE NIE NISZCZY PROCERKOIDÓW

Diphyllobothrium latum

leczenie

•

Prazykwantel (Cesol) - kuracja jednorazowa po
lekkim śniadaniu 5-10 mg/kg. mc. lub na czczo
niklozamid (Devermin, Yomesan)

•

do 2 rż. 500mg

•

między 2 a 6 rż, 1g.

•

po 6rż. 1g i po 1godzinie następny 1g

Skuteczność leczenia ocenia się 1 i 3 mies. po

terapii

Taenia saginata

Tasiemiec nieuzbrojony

•

Pasożyt jelita cienkiego człowieka

(człowiek jedynym żywicielem

ostatecznym)

•

Zwiększająca się ilość zarażeń w

Polsce związana za spożywaniem

surowego mięsa wołowego

•

Protandria - proglotydy męskie z

pęcherzykami jądrowymi

Jajo
Taenia sp.
pow. ok.
1800x

Cykl
rozwojo
wy
Taenia
saginata

Taenia solium

Tasiemiec uzbrojony

•

kosmopolityczny tasiemiec jelita cienkiego
człowieka, głównego żywiciela
ostatecznego,

•

żywicielem ostatecznym może być gibon,
pawian

•

świnia jako główny żywiciel pośredni i wiele
gatunków zwierząt

•

człowiek może być poronnym żywicielem
pośrednim

•

w Polsce zarażenie tasiemcem uzbrojonym
300 razy rzadsze niż T. saginata

Cykl
życiowy
Taenia
solium

Taenia solium i Taenia

saginata

Cecha

T.solium

T.saginata

długość

2-8 m (śr.4m)

4-25m (śr

12m)

progloty

dy

800-1000,

hermafrodytyczne

zawierają 150-200

pęcherzyków jądrowych

1000-2000

Progloty

dy
maciczn

e

zawierają 30 000 d0 50

000 jaj
odrywają się po kilka

(5-6), pozbawione są
zdolności do

samodzielnego

poruszania się

odrywają się

pojedynczo i
mają zdolność

do

samodzielneg

o ruchu

Cecha

T. solium

T. saginata

jajnik

trójpłatowy,
boczne odgałęzienia

głównego pnia macicy:

7-15

dwupłatowy,
boczne

odgałęzienia

głównego

pnia macicy:

15-35

skoleks

kulisty, zaopatrzony w

4 przyssawki i

wysuwalny ryjek,

podwójny wieniec
haków

gruszkowaty,

cztery

przyssawki,

ryjka i haków
brak

Żywiciel
ostateczn

y

Człowiek – główny,
niektóre małpy

Człowiek
jedyny

żywiciel

Cecha

T.solium

T.saginata

Żywici

el

pośred

ni

Głównie świnie, ale

też inne gatunki

zwierząt (małpa,

dzik, lis i inne),

człowiek może być

poronnym

żywicielem

Bydło, zebu, owca,

renifer, koza

prawdopodobnie

antylopa

larwa -

wągier

cisticercus
cellulosae (mięśnie

języka, żuchwy,

szyi, lędźwi, łopatki,

przepony, serca)

cisticercus bovis

(mięśnie języka,
żuchwy, szyi,

lędźwi, łopatki,

przepony,

międzyżebrowe,

serca, rzadko

wątroba, mózg,

płuca

Cecha

T. solium

T. saginata

chorobo
-
twórczo
ść

Tenioza

- bóle

brzucha, bóle

głodowe,

nudności,

sporadycznie

wymioty,

zaburzenia

rozwoju

fizycznego dzieci,
brak łaknienia,

niedokrwistość,

niedrożność jelit

cysticerkoza

Tenioza

- bóle

brzucha, bóle

głodowe, nudności,

sporadycznie

wymioty, zaburzenia

rozwoju fizycznego

dzieci, brak

łaknienia,

niedokrwistość,
niedrożność jelit

Cecha

T. solium

T. saginata

wykrywan

ie

proglotydy w

kale, rzadko

jaja,
test ELISA

(koproantygeny

w kale),
RTG, CT, NMR

proglotydy

poruszające się w

kale,
rzadko jaja

inwazyjne,
test ELISA

(antygeny)

Cecha

T.solium

T.saginata

Zwalczanie

Tenioza

badanie mięsa, ochrona pastwisk,

mrożenie mięsa w temp.-10º C i

solanka 20-25% zabija larwy po 5
dniach, temp.70 º C - po 5 min

.

Cecha

T.solium

T.saginata

leczeni

e

Tenioza

-

jednorazowo

Prazykwantel (Cesol)

po lekkim śniadaniu
Niklozamid na czczo
Albendazol,

Mebendazol
(2x dziennie przez 3

dni)
Mepakryna (Atabrina -

7 dni)

Tenioza

-

jednorazowo

Prazykwantel

(Cesol) po
lekkim śniadaniu
Niklozamid na
czczo
Albendazol,
Mebendazol (2 x

dziennie przez 3

dni)
Mepakryna

(Atabrina 7 dni

leczeni

e

Cysticerkoza –

leczenie chirurgiczne

Taenia solium i Taenia

saginata

•

Kontrolne badanie kału
przeprowadza się nie wcześniej
niż po miesiącu po leczeniu,
skuteczność ocenia się po 4
miesiącu; waha się od 80-90 %

Echinococcus granulosus

Tasiemiec bąblowcowy

•

Tasiemiec pasożytujący w postaci dojrzałej

w jelicie cienkim psa, wilka, lisa, szakala,

dingo, kojota, hieny i jenota nieomal na

całym świecie.

•

Występuje tak także u kotowatych, nie

osiągając dojrzałości płciowej

•

Liczba żywicieli pośrednich znaczna, obok

człowieka wiele gatunków i podgatunków

(owca, koza, bydło, żyrafa, wielbłąd,

świnia, koń, muł, osioł, królik, zając,

lemur, małpiatka)

Echinococcus granulosus

Tasiemiec bablowcowy

•

Strobila ma 2-7 mm długości, składa się

najczęściej z 3 proglotydów, jałowy,

hermafrodytyczny i trzeci maciczny z jajami

jest dłuższy od reszty ciała tasiemca.

•

Skoleks z ryjkiem uzbrojonym w w dwa wieńce

haków

•

Proglotyd maciczny odrywa się od reszty i

samodzielnie wydostaje się przez odbyt na

powierzchnię żywiciela ostatecznego

•

Macica zawiera 400-800 jaj inwazyjnych

Echinococcus granulosus

•

Tasiemiec bąblowcowy krąży
wśród określonej grupy żywicieli
np. wśród zwierząt gospodarskich
– pies, domowe kopytne – owce,
bydło,świnie, kozy, konie, wielbłąd,
, znanych wiele cyklów wśród
zwierząt dzikich.

Echinococcus granulosus

Tasiemiec bąblowcowy

•

Z połkniętych jaj, w żołądku lub jelicie

żywiciela pośredniego, wydostaje się

onkosfera

, która przenika czynnie do naczyń

krwionośnych lub chłonnych jelita

cienkiego, trafiając układem żyły wrotnej

przede wszystkim do wątroby

•

Larwy wędrując dużym krwiobiegiem

trafiają do narządów i tam przekształcają się

w

cerkoida

typu bąblowiec (66% w

wątrobie, 22% w płucach, pozostałe do

nerek, śledziony, mięśni, mózgu, gałki

ocznej, tkanki podskórnej, jamy brzusznej i

kości)

Echinococcus granulosus

Tasiemiec bablowcowy

•

u żywiciela pośredniego miesiąc po zarażeniu

powstają drobne guzki pod torebką wątroby

•

po 5-6 mies. młody bąblowiec osiąga 10 mm

średnicy rośnie i wytwarza płyn

•

torebki lęgowe pierwszego pokolenia z

których powstają protoskoleksy zwane są

córczanymi

•

torebki te pękają i uwalniają torebki lęgowe

drugiego pokolenia (wnuczane)

•

protoskoleksy inwazyjne wytwarzane są po

upływie 12-24 mies.

Echinococcus granulosus

Tasiemiec bablowcowy

•

Protoskoleks jest to forma rozwojowa

całkowicie, zarówno morfologicznie, jak i

fizjologicznie, przygotowana do osiedlania

się w jelicie cienkim żywiciela ostatecznego

•

W protoskoleksie można wyróżnić – cały

skoleks

•

Z chwilą przedostania się ich do miąższu

wątroby lub do jamy brzusznej zamiast do

jelita wszystkie struktury ulegają

odróżnicowaniu (w procesie wezykulacji)

Echinococcus granulosus

Tasiemiec bąblowcowy

•

Protoskoleksy zjedzone przez psa

lub innego żywiciela ostatecznego

wynicowują się w jelicie cienkim i

przytwierdzają do błony śluzowej

jelita przyssawkami oraz hakami.

•

Forma ostateczna tasiemca

powstaje po około 6-9 tygodniach.

Echinococcus granulosus

•

Proces powrotu protoskoleksa do
potencji rozwojowej młodszego w
ontogenezie stadium nazywamy

wezykulacją
(pecherzykowaceniem)

Echinococcus granulosus

•

Okres dojrzewania u 1 rocznego
psa trwa 36 dni, a u 12-letniego 50
dni. Jaja inwazyjne u starego psa
są mniej liczne

•

Przeżywalność postaci dojrzałej
tasiemca u psa określona jest
zwykle na kilka miesięcy, a larw u
żywicieli pośrednich na
kilkadziesiąt lat

Cykl
życiowy E.
granulosus

Echinococcus granulosus

Chorobotwórczość

•

Echinokokoza

•

60% wątroba, 20% płuca, sporadycznie w
innych narządach,

•

Żółtaczka, zastoinowe zapalenie dróg
żółciowych, nadciśnienie wrotne, wstrząs
anafilaktyczny, wtórny rozsiew, kaszel,
skrócenie oddechu, bóle w klatce
piersiowej, niedodma

•

Objawy guza mózgu

Echinococcus granulosus

Wykrywanie

•

Protoskoleksy w badaniu
biopsyjnym

•

RTG < USG < CT < NMR <
Odczyny serologiczne

•

We krwi obwodowej zwiększona
liczba krwinek kwasochłonnych

Echinococcus granulosus

Zwalczanie

•

Oświata sanitarna, odrobaczanie
psów, zaniechanie karmienia psów
i lisów odpadkami poubojowymi

Echinococcus granulosus

Tasiemiec bablowcowy - leczenie

•

Operacyjne

•

Albendazol (Zentel))

•

Mebendazol (Vermox)

Hymenolepis nana

•

Tasiemiec karłowaty jest kosmopolityczny,

pasożytuje w jelicie człowieka i gryzoni

(głównie myszy)

•

Częściej w klimacie ciepłym, w Polsce

sporadycznie

•

Długość strobili 2-6 cm, zależy od

intensywności inwazji

•

Rozwój monokseniczny lub

heterokseniczny

Hymenolepis nana

Tasiemiec karłowaty

•

Kulisty skoleks z czterema

przyssawkami i krótkim ryjkiem

uzbrojonym w pojedynczy wieniec 20-

28 haków

•

Liczba proglotydów waha się od 100-

800 (cechą charakterystyczna jest

zawsze większa szerokość od długości

Jajo Hymenolepis nana pow.
ok.900x

Hymenolepis nana

Rozwój monokseniczny

•

Wyeliminowanie żywicieli pośrednich:

przekształcenie onkosfery w następną postać

cerkoida

typu

cisticerkoid

w kosmkach

jelitowych żywiciela ostatecznego.

•

Onkosfera

nie przedostaje się przez ścianę

jelita lecz wnika tylko do wnętrza kosmka

jelitowego i przeobraża się po 93-96

godzinach w

cysticerkoida

•

Po następnych 9-50 godzinach przedostaje

się do światła jelita przez rozpad zarażonego

kosmka

Hymenolepis nana

•

Cysticerkoid różni się od wągra, czyli larwy

typu cisticercus przede wszystkim tym, że

skoleks nie jest wnicowany do wnętrza cysty

wypełnionej płynem, lecz tylko „przykucnięty”

w cyście, która pozbawiona jest płynu

•

Skoleks przytwierdzony do błony śluzowej

jelita cienkiego szyjka wytwarza proglotydy i u

myszy osiąga dojrzałość po 11-14 dniach.

•

Przeżywalność postaci dojrzałej wynosi 5

tygodni, zarażenie utrzymuje się długo, dzięki

łatwości odnawiania się populacji pasożyta

Hymenolepis nana

•

Rozwój od postaci onkosfery do

cisticerkoida w zmiennocieplnym

żywicielu pośrednim trwa pośrednim

trwa ok. 17 dni, czyli znacznie dłużej niż

w w przypadku rozwoju

monoksenicznego w żywicielu

ostatecznym stałocieplnym

•

Wobec braku żywiciela pośredniego

transmisja tego tasiemca może

przebiegać bezpośrednio człowiek-

człowiek

Hymenolepis nana

•

Przeżywalność postaci dojrzałej
wynosi ok. 5 tygodni, zarażenie
utrzymuje się długo, dzięki
łatwości odnawiania się pasożytów
w środowisku

Cykl rozwojowy
Hymenolepis
nana

Hymenolepis nana

Chorobotwórczość

Hymenolepidoza

•

Bóle głowy, zaburzenia równowagi, brak

łaknienia, anoreksja, wymioty, zaparcia,

biegunki na przemian

•

Wzmożona pobudliwość, zaburzenia snu,

upośledzenie rozwoju psychicznego i

fizycznego dziecka

•

W badaniu endoskopowym stwierdza się

zmiany zapalne jelita z martwica błony

śluzowej

•

Często przebieg zarażenia jest bezobjawowy

Hymenolepis nana

Wykrywanie

•

Badanie kału na obecność jaj a
niekiedy proglotydów

Hymenolepis nana

Zwalczanie

•

Zasady higieny i zabezpieczenie

środków spożywczych przed jajami

•

Niklozamid (Yomesan) - 2 g

pierwszego dnia, potem po 1 g przez

6 dni

•

Prazykwantel (Cesol) - terapię należy

powtarzać

Kontrolne badania kału po 2 tygodniach

i po 3 miesiącach po leczeniu