RADA MINISTRÓW

POJĘCIE



RADA MINISTRÓW

zwana

popularnie

rządem-

jest to

organ kolegialny władzy
wykonawczej w większości
krajów, w których funkcjonuje
parlamentarno-gabinetowy
system polityczny.

PRZEWODNICZĄCY



Przewodniczący rady ministrów jest zazwyczaj
nazywany

premierem

( pierwszym

ministrem), choć w niektórych krajach
(np.Niemcy) jest tradycyjnie nazywany
kanclerzem.



Miejscem pracy premiera oraz

Rady Ministrów

jest

gmach Kancelarii Prezesa Rady Ministrów

znajdujący się w

Warszawie

przy

Al. Ujazdowskich

1/3.



W krajach o systemie parlamentarno-

gabinetowym rząd jest wyłaniany i

odpowiedzialny przed parlamentem.

W systemie prezydenckim pracami

rządu kieruje prezydent lub osoba

mianowana przez prezydenta wedle

własnego uznania. W takim systemie

rząd nie jest odpowiedzialny przed

parlamentem, tylko przed

prezydentem.

Organizacja



Zgodnie z obowiązującą

Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej

z dnia

2 kwietnia

1997

r. Rada Ministrów składa się z

Prezesa Rady Ministrów

oraz ministrów. W skład

Rady Ministrów mogą być powoływani Wiceprezesi

Rady Ministrów oraz przewodniczący określonych w

ustawach komitetów. Prezes oraz Wiceprezesi Rady

Ministrów mogą pełnić także funkcję ministra lub

przewodniczącego komitetu (art. 147 Konstytucji).

Organizację i tryb pracy Rady Ministrów reguluje

Ustawa z dnia

8 sierpnia

1996

r. o Radzie Ministrów

(Dz.U. z

2003

r. Nr 24, poz. 199 ze zm.)

Kompetencje Rady
Ministrów



· kieruje administracją rządową,



· zapewnia wykonywanie ustaw,



· wydaje rozporządzenia (akty wykonawcze do ustaw),



· koordynuje i kontroluje pracę organów administracji rządowej,



· chroni interesy Skarbu Państwa,



· uchwala projekt budżetu państwa(tylko rząd ma prawo

inicjatywy ustawodawczej



w zakresie ustawy budżetowej),



· kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala

zamknięcie rachunków



państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,



· zapewnia bezpieczeństwo wewnętrzne państwa oraz porządek

publiczny,



· zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,



· sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z

innymi państwami



i organizacjami międzynarodowymi,



zawiera umowy międzynarodowe wymagające ratyfikacji

oraz zatwierdza i wypowiada inne umowy

międzynarodowe,



sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności

kraju oraz określa



corocznie liczbę obywateli powoływanych do czynnej

służby wojskowej,



w celu zapobieżenia skutkom katastrof naturalnych lub

awarii technicznych noszących znamiona klęski

żywiołowej oraz w celu ich usunięcia , może wprowadzić

na czas oznaczony, nie dłuższy niż 30 dni, stan klęski

żywiołowej na części albo na całym terytorium państwa,



określa organizację i tryb swojej pracy.



Do Rady Ministrów należą również sprawy polityki

państwa nie zastrzeżone dla innych organów

państwowych i samorządu terytorialnego (zasada

domniemania kompetencji na rzecz Rady Ministrów).

Odpowiedzialność
Konstytucyjna członków Rady
Ministrów

Członkowie Rady Ministrów ponoszą

odpowiedzialność przed Trybunałem Stanu

za naruszenie Konstytucji lub ustaw, a także

za przestępstwa popełnione w związku

z zajmowanym stanowiskiem. Uchwałę o

pociągnięciu do odpowiedzialności

członka Rady Ministrów przed Trybunałem

Stanu Sejm podejmuje na wniosek

Prezydenta RP lub co najmniej 115 posłów

większością 3/5 ustawowej liczby

posłów.

Administracja rządowa



Do organów administracji rządowej
należą:



wojewoda



organy administracji
niezespolonej – dowódcy okręgów
wojskowych, dyrektorzy jednostek
skarbowych, urzędów celnych,
urzędów morskich czy urzędów
statystycznych.

Wojewoda



Wojewoda jest:



· przedstawicielem Rady Ministrów w

województwie,



· zwierzchnikiem zespolonej administracji

rządowej,



· organem nadzoru nad jednostkami

samorządu terytorialnego,



· organem wyższego stopnia w

rozumieniu przepisów o postępowaniu



administracyjnym,



· reprezentantem Skarbu Państwa

Kompetencje wojewody



Wojewoda jako przedstawiciel Rady Ministrów odpowiada za wykonanie polityki

rządu



na obszarze województwa, w szczególności zaś:



· kontroluje wykonywanie przez organy zespolonej administracji rządowej zadań



wynikających z ustaw i innych aktów prawnych wydanych na podstawie

upoważnień



w nich zawartych, ustaleń Rady Ministrów oraz zarządzeń i poleceń Prezesa

Rady



Ministrów,



· kontroluje wykonywanie przez organy samorządu terytorialnego i inne

samorządy zadań



z zakresu administracji rządowej, realizowanych przez nie na podstawie ustawy

lub



porozumienia z organami administracji rządowej,



· dostosowuje do miejscowych warunków szczegółowe cele polityki rządu,

zwłaszcza



w zakresie prowadzonej na obszarze województwa polityki regionalnej państwa

oraz –



w zakresie i na zasadach przewidzianych w ustawach – koordynuje i kontroluje

wykonanie



wynikających stąd zadań,

Kompetencje wojewody cd.



zapewnia współdziałanie wszystkich jednostek organizacyjnych administracji rządowej



i samorządowej działających na obszarze województwa i kieruje ich działalnością



w zakresie zapobiegania zagrożeniu życia, zdrowia lub mienia oraz zagrożeniom



środowiska, bezpieczeństwa państwa i utrzymania porządku publicznego, ochrony praw



obywatelskich, a także zapobiegania klęskom żywiołowym i innym nadzwyczajnym



zagrożeniom oraz zwalczania i usuwania ich skutków na zasadach określonych w

ustawach,



· reprezentuje Radę Ministrów na uroczystościach państwowych i w trakcie oficjalnych

wizyt



składanych w województwie przez przedstawicieli państw obcych,



· wykonuje i koordynuje zadania w zakresie obronności i bezpieczeństwa państwa,



wynikające z odrębnych ustaw,



· współdziała z właściwymi organami innych państw oraz międzynarodowych organizacji



rządowych i pozarządowych na zasadach określonych przez ministra właściwego do

spraw



zagranicznych,



· przedstawia Radzie Ministrów, za pośrednictwem ministra właściwego do spraw



administracji publicznej, projekty dokumentów rządowych w sprawach dotyczących



województwa,



· wykonuje inne zadania przewidziane w ustawach oraz ustalone przez Radę Ministrów



i Prezesa Rady Ministrów.

Rada Ministrów



prowadzi politykę wewnętrzną i

zagraniczną

Rzeczypospolitej Polskiej (art. 146 ust. 1

Konstytucji),



kieruje administracją rządową (art. 146 ust. 3

Konstytucji),



w zakresie i na zasadach określonych w

Konstytucji i ustawach, na podstawie art. 146 ust.

4 Konstytucji, w szczególności:



zapewnia wykonanie ustaw,



wydaje rozporządzenia,



koordynuje i kontroluje prace organów administracji

rządowej,



chroni interesy

Skarbu Państwa



uchwala projekt

budżetu państwa



kieruje wykonaniem budżetu państwa oraz uchwala zamknięcie

rachunków państwowych i sprawozdanie z wykonania budżetu,



zapewnia

bezpieczeństwo wewnętrzne państwa

oraz porządek

publiczny,



zapewnia bezpieczeństwo zewnętrzne państwa,



sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie stosunków z innymi

państwami i organizacjami międzynarodowymi,



zawiera

umowy międzynarodowe

wymagające

ratyfikacji

oraz

zatwierdza i wypowiada inne umowy międzynarodowe,



sprawuje ogólne kierownictwo w dziedzinie obronności kraju

oraz określa corocznie liczbę obywateli powoływanych do

czynnej służby wojskowej



określa organizację i tryb swojej pracy.



Do Rady Ministrów należą sprawy polityki państwa nie

zastrzeżone dla innych organów państwowych oraz

samorządu terytorialnego (art. 146 ust. 2 Konstytucji).

Powołanie Rady
Ministrów



W polskim systemie konstytucyjnym Rada

Ministrów jest jednym z dwóch organów

wykonawczych. Powoływana jest ona przez

Prezydenta

ale zgodę na jej funkcjonowanie

musi wyrazić

Sejm.



Konstytucja określa zasady powołania rządu.

Przy czym mówi się o trzech wariantach

powołania. Jeden z nich ma charakter

podstawowy a następne pomocniczy. Z

wariantów pomocniczych korzysta się gdy Rada

Ministrów nie uzyska

votum zaufania

podstawowej procedurze.

Procedura Podstawowa



Od niej zaczyna się powoływanie Rady

Ministrów. Procedura ta dzieli się na dwa

etapy. W pierwszym dominującą rolę

odgrywa Prezydent w drugim

natomiast Sejm. Prezydent desygnuje i

powołuje premiera a następnie całą Radę

Ministrów. Prezydent desygnuje najpierw

Prezesa Rady Ministrów. W tym wypadku

musi liczyć się większością parlamentarną,

gdyż w następnym etapie skład i program

rządu będzie musiał być zatwierdzony przez

Sejm.



Po desygnacji premier przedstawia Prezydentowi

skład gabinetu. Prezydent „zatwierdza” go. W tym

momencie mówimy o powołaniu Rady Ministrów. Aby

być precyzyjnym należy powiedzieć, że Prezydent

powołuje Prezesa Rady Ministrów i oddzielnym aktem

całą Radę Ministrów. Następnie premier najpóźniej w

ciągu 14 dni od dnia powołania gabinetu przez

Prezydenta przedstawia expose.



Expose to program rządu oraz plan jego

prac

. Swoje

wystąpienie premier kończy wnioskiem o

udzielenie votum zaufania Radzie Ministrów. Ta

etap powoływania rządu odbywa się w Sejmie. To

właśnie w niższej izbie parlamentu premier

przedstawia założenia polityki rządu i to Sejm udziela

(bądź nie) wotum zaufania.



Po wniosku o wotum zaufania odbywa się

głosowanie. Aby rząd uzyskał votum zaufania

musi uzyskać bezwzględną większość głosów

przy qurum co najmniej połowy ustawowej

liczby posłów.



Gdy Rada Ministrów otrzyma poparcie wtedy

może już rządzić. Jeżeli nie otrzyma wtedy

premier składa na ręce Prezydenta dymisję.

Prezydent przyjmuje dymisję i powierza rządowi

dalsze prowadzenie polityki. Inicjatywę

natomiast przejmuje Sejm i to on aktywnie

poszukuje kandydata na Prezesa Rady

Ministrów.

W sejmie



W wypadku gdy Rada Ministrów nie

uzyska wotum zaufania w podstawowej

procedurze uruchomiona zostaje procedura

dodatkowa. Jest to tzw. procedura

sejmowa. Odbywa się ona bowiem w całości

w Sejmie a udział Prezydenta jest w niej

znikomy. W tej procedurze

to posłowie mogą zgłosić kandydata na

Prezesa Rady Ministrów.



Następnie wybrany przez posłów kandydat

zgłasza swoich kandydatów na ministrów.

Wybrany w ten sposób premier przedstawia

swoje expose w Sejmie i wnosi o udzielenie

wotum zaufania.



Podobnie jak w procedurze podstawowej tak

i teraz wotum zaufania udzielane

jest bezwzględną ilością głosów w

obecności co najmniej połowy ustawowej

liczby posłów.



W wypadku udzielenia poparcia Prezydent,

bez zbędnej zwłoki powołuje rząd i

odbiera przysięgę od członków Rady

Ministrów. Jeżeli natomiast i w tej

procedurze nie uda się wyłonić rządu wtedy

inicjatywę ponownie przejmuje Prezydent.

Znowu prezydent



Gdy nie uda się wyłonić rządu w
„procedurze sejmowej” uprawnienie do
wyznaczenia Prezesa Rady Ministrów wraca
do Prezydenta. Podobnie jak w procedurze
podstawowej to Prezydent desygnuje
premiera i na jego wniosek powołuje Radę
Ministrów. Także na tym etapie Prezydent
odbiera przysięgę od poszczególnych
ministrów.



W dalszej kolejności Prezes Rady Ministrów
przedstawia program rządu w Sejmie i
wnioskuje o udzielenie wotum zaufania.



Sejm udziela wotum zaufania zwykłą

większością głosów. W praktyce

zatem wybrany w tej procedurze rząd

będzie rządem mniejszościowym.



W razie gdyby i w tym etapie nie

udało się wyłonić gabinetu

Prezydent musi skrócić kadencję

Sejmu (rozwiązać Sejm) i

ogłosić nowe wybory

parlamentarne.

Skład Rady Ministrów



Rada Ministrów, określana popularnie

rządem, jest częścią władzy wykonawczej

w Polsce. Obok Prezydenta prowadzi

politykę wewnętrzną i zagraniczną.



Rada Ministrów jest organem

wieloosobowym. W jej ramach działają

bowiem Prezes Rady Ministrów,

poszczególni ministrowie oraz inne osoby

wchodzące w skład Rady Ministrów.

Prezes Rady Ministrów



Na czele Rady Ministrów stoi Prezes.

Prezes Rady Ministrów

nazywany jest

popularnie premierem. Należy on do

obligatoryjnych członków Rady Ministrów.

Do kompetencji Prezesa należy:



kompletowanie składu rządu,



dymisjonowanie i powoływanie nowych

członków Rady Ministrów,



reprezentowanie Rady Ministrów na zewnątrz,



wydawanie rozporządzeń,



zwoływanie posiedzeń gabinetu oraz

przewodniczenie im,



ustanawia zarząd komisaryczny w gminie.

Wiceprezes Rady
Ministrów



W skład Rady Ministrów mogą wchodzić

Wiceprezesi Rady Ministrów (wicepremierzy).

Możliwe jest jednak istnienie gabinetu bez

wicepremierów. W historii polskiego

parlamentaryzmu po 1989 r. istniał jeden rząd, w

którym nie było wicepremiera. Był to rząd Jana

Olszewskiego.



Wszystkie inne Rady Ministrów posiadały wśród

swoich członków Wiceprezesów. Obecność

wicepremierów oraz ich ilość zależy formalnie

od woli Prezesa. Jednak najczęściej decyzja o

powołaniu wicepremierów (oraz ich ilości) zależy

od ustaleń między partiami tworzącymi

koalicję



Wiceprezesem może być zarówno minister
jak i osoba nie będąca ministrem.



Wicepremier zastępuje premiera. Gdy
nie ma Prezesa Rady Ministrów w kraju
(lub gdy jest na urlopie) wtedy Wiceprezes
wykonuje jego obowiązki.



Minister resortowy



W skład Rady Ministrów muszą wchodzić

również ministrowie, kierujący działem administracji

rządowej. Są oni popularnie nazywani ministrami

resortowymi.



Zalicza się do nich m. in.:



Ministra Spraw Zagranicznych,



Ministra Obrony Narodowej,



Ministra Spraw Wewnętrznych,



Ministra

Finansów



Ministra Gospodarki,



Ministra Zdrowia i wielu innych.



Ministrowie ci kierują działami administracji rządowej. Minister

taki może wydawać rozporządzenia.

Ministrowie „bez teki”



Przeciwieństwem ministrów resortowych
są ministrowie „bez teki”. Są to
członkowie Rady Ministrów jednak nie
mają oni pod sobą żadnego działu
administracji. Najczęściej mają do
zrealizowania konkretne zadania
powierzone im rzez premiera. Ministrowie
ci nie mogą wydawać rozporządzeń