

Odmiany zbiorowości ludzkich:



- kategoria statystyczna



- kategoria socjologiczna (cecha
doniosła społecznie, więź obiektywna –
zewnętrznie wyodrębniona)



- kategoria społeczna (więź
subiektywna, podział „my” – „oni”)



Ale np. kobiety to może być każda z
powyższych kategorii



Więź społeczna – najważniejsza jej
odmiana więź moralna oparta na:



- zaufaniu



- lojalności



- solidarności



Wynikowo kształtuje się poczucie
tożsamości



Więź behawioralna – wyrażana nie tylko
w postawach, ale i w zachowaniach



Czym jest grupa społeczna?



Przykładów jest wiele: to rodzina,
naród, partia polityczna, itp.



Grupa społeczna to zbiór jednostek (byt
naturalny), któremu przysługują pewne
szczególne właściwości o charakterze
pozafizycznym (byt społeczny – ten
ważniejszy w socjologii).



Status ontologiczny grupy (L. Kołakowski)

– grupa jako:



byt naturalny



byt społeczny



Byt naturalny kiedy mamy do czynienia z

pewną namacalną liczbą jednostek



Byt społeczny – nieuchwytny percepcyjnie

np. struktura władzy, role, pozycje

społeczne.



Spór wśród socjologów, czy grupa
społeczna zaczyna się od dwóch, czy
od trzech osób.



Cztery cechy konstytutywne grup:



- zbiorowość ludzi



- interakcje



- ciągłość grupy



- tożsamość/świadomość grupowa.



Świadomość istnienia grupy jako zbioru, świadomość

własnej odrębności (F. H. Giddings, F. Znaniecki, czy S.

Ossowski)



Paweł Rybicki: cechy konstytutywne grup:



- zbiór ludzi pozostających w powtarzalnych

stycznościach



- element wspólnoty – zasób spraw sobie wspólnych



- element świadomościowy – ten najważniejszy, podział

na „my” i „oni”.



Ossowski dodaje, że jest to świadomość dobrowolna.



Ale uwaga!!! Jest to kryterium słabe i nieostre, gdyż

mamy do czynienia z identyfikacją realną i potencjalną.



Interakcje – agregat ludzi, gdzie
przynajmniej potencjalnie każdy z
każdym wchodzi w relacje.



Ale czy osoby stojące przed klatką lwa,
są grupą społeczną?



Stąd mowa o pewnym continuum; od
zbiorowości amorficznych, nietrwałych do
grup ustrukturyzowanych (J. Szmatka)



Ciągłość grupy:



- to ciągła realizacja zadań, właściwych
danemu rodzajowi grupy



- to ciągłość form organizacyjnych i
schematów - zbiorowe działania



- to ciągłość więzi społecznej – spójność
duchowa łącząca owych ludzi.



Rodzaje grup:



- grupy pierwotne i wtórne (Cooley)



- ze względu na liczebność (małe,
średnie i duże, Simmel: diada, triada,
kwadrat i pięciokąt)



- ze względu na ich trwałość
(zadaniowe i długotrwałe)



- ze względu na sposób rekrutacji
(przypisane i osiągane)



- ze względu na łatwość dostania się
(ekskluzywne i inkluzywne),



- ze względu na intensywność
uczestnictwa (jenofunkcyjne i
wielofunkcyjne oraz grupy „żarłoczne” i
nieangażujące)



- ze względu na zakres kontroli w
grupie społecznej (totalitarne i słabo
kontrolujące)



- ze względu na zakres korzyści członków
(grupy zadaniowe i autoteliczne)



- ze względu na zorganizowanie
(formalne i nieformalne)



- ze względu na stosunek jednostki do
grupy (całkowita identyfikacja z grupą,
odrzucenie grupy, negatywne grupy
odniesienia, pozytywne grupy
odniesienia)



Panowanie (autorytet) a władza (siła)



Trzy czyste typy prawomocnego
panowania:



- typ racjonalny – oparty na wierze w
legalność ustanowionych porządków i
ustanowionego prawa np. rząd



- typ tradycyjny – oparty na wierze w
świętość obowiązujących od dawien
dawna tradycji np. król



- typ charyzmatyczny – oparty na
niecodziennym oddaniu się świętości,
sile bohaterstwa danej osoby np.
szaman



Struktury przywództwa w grupach:



- brak przywódcy np. grupy koleżeńskie



- jeden przywódca np. wódz plemienia



- więcej niż jeden przywódca
(hierarchia przywódców – kościół,
uzupełnianie się przywódców - Sejm,
dwie lub więcej struktury władzy w
jednej grupie – formalne i nieformalne –
rodzina).



Przywódca zadaniowy i społeczno-
emocjonalny



Style przywództwa:



- demokratyczny



- autorytarny



- leseferystyczny/permisywny



Typy przywództwa:



- legalne – oparte na kompetencji i
wykonywane wg formalnych reguł



- tradycyjne – oparte na zwyczaju i
długoletniej praktyce



- charyzmatyczne – oparte na
nadzwyczajnych cechach



Powody wyłaniania się przywódcy:



- aby osiągnąć wysoko cenione cele,



- im bardziej złożona struktura grupy,
tym bardziej potrzebuje przywódcy,



- im większa grupa, tym bardziej
potrzebny przywódca,



- kryzysy zagrażające grupie.



Czynniki sprawiające, że jednostki stają
się przywódcami:



- cechy osobowościowe (pewność siebie,
inteligencja, dominujący sposób bycia,
empatia, bezpośredniość itp.)



- cechy zachowania w grupie (wysokie
uczestnictwo w interakcjach, ukryte
statusy, wysoki konformizm wobec norm i
reguł grupowych, motywacja i
kompetencje itp.)



Struktury komunikacyjne – Bavelas
(struktura koła, struktura Y, struktura
łańcucha i struktura okręgu).