PRIONY

• Priony są to białkowe cząsteczki infekcyjne (1982 rok nazwa

priony). Powodują choroby zarówno u ludzi jak i u zwierząt.

• Powodują uszkodzenie mózgu (encefalopatie gąbczaste).
• Już ponad 200 lat temu opisano objawy tajemniczej choroby

występującej u owiec. Chorobę nazwano SCRAPE (czyli

drapać) wzięła się ona z charakterystycznego zachowania

zwierząt – pocieranie pyskiem o ziemię.

• Następną opisaną chorobą była choroba kuru występująca

na Nowej Gwinei. Występowała ona wśród plemienia, które

zjadało mózgi swoich zmarłych krewnych.

• Inne bardziej znane ch. prionowe to choroba szalonych krów

i choroba Creutzfelda-Jakoba

• We wszystkich chorobach prionowych mózg zostaje

uszkodzony – upodobnia się do gąbki. W miarę postępu

choroby występuje drżenie ciała, trudności w utrzymaniu

równowagi, zanik koordynacji, lęk, depresja, utrata pamięci,

otępienie, zaburzenia chodu, mowy i widzenia. Choroba trwa

ok. roku.

• Priony chorobotwórcze są oporne na

działanie enzymu proteolitycznego.

• Powodują wakuolizację kory mózgowej
• Zarażenie: samoistne, leczenie h. wzrostu

pobranym z chorego człowieka. Produkty
zwierzęce, krew, zakażenia szpitalne,

• Długi czas wylęgania choroby – od

momentu

zakażenia

do

momentu

pierwszych objawów mija kilka lat

• Priony są oporne na procesy sterylizacji.

Giną w autoklawach – temperatura (132 C
przez 4,5 h)

Stwardnienie rozsiane

• Choroba OUN charakteryzująca się

obecnością

rozsianych

ognisk

demielinizacji w mózgu i rdzeniu
kręgowym

• Częstość zachorowania: 30-100 na 100 tys.
• Początek choroby między 20-30 r.ż.
• Częściej występuje u kobiet

Przyczyny

• Podłoże immunologiczne
• Rola zakażeń wirusowych
• Czynniki

środowiskowe

(częściej

występuje w klimacie umiarkowanym

i chłodnym niż gorącym)

• Czynniki genetyczne
• Przyczyna choroby nie została jak

dotąd w pełni ustalona.

OBJAWY:

• drętwienie kończyn, drętwienie jednej

strony twarzy, niepewność ruchów
jednej z kończyn, zaburzenia wzroku,
częściowa ślepota, podwójne widzenie,
niedowłady

kończyn,

zaburzenia

oddawania moczu

• apatia,

zaburzenia

krytycyzmu,

chwiejność

emocjonalna,

euforia/depresja,

Leczenie

• Glikokortykosteroidy
• Leki immunosupresyjne
• Interferon β
• Glatiramer (hamuje produkcję cytokin

produkowanych przez limf.T)

• Immunoglobuliny (blokowanie struktur

błony komórkowej neuronu, przeciw

którym

zwrócony

jest

układ

immunologiczny)

Leczenie objawowe

• l. przeciwbólowe
• l.

zmniejszające

napięcie

i

spastyczność mięśni (np. baklofen)

• l. poprawiające sprawnośćć działania

pęcherza

moczowego

(np.

oksybutynina)

• leczenie zaparć (np. laktuloza)
• ćwiczenia

fizyczne,

rehabilitacja

czynna i bierna

PLĄSAWICA HUNTINGTONA

• choroba genetyczna
• występują

trójnukleotydowe

sekwencje

powtórzone

w

regionach

kodujących

niektórych

genów

–

gen

kodujący

huntingtinę – w efekcie dochodzi do zmian
konformacyjnych tego białka i powstanie
nierozpuszczalnych

wewnątrzjądrowych

wtrętów białkowych – które mogą być
przyczyną degeneracji neuronów.

OBJAWY

• Początek choroby między 35-40 r. ż.
• Pierwsze objawy obejmują niezgrabność

ruchów, upuszczanie przedmiotów, niepokój

ruchowy, rozdrażnienie

• Typowe ruchy pląsawicze pojawiają się

później:

kołyszący,

taneczny

chód,

przerywany nagłym zatrzymywaniem i

prostowaniem ciała

• Ruchy pląsawicze nasilają się pod wpływem

emocji a znikają we śnie

• W końcowym stadium choroby ruchy

pląsawicze mogą zanikać, a pojawia się

sztywność mięśni i otępienie

LECZENIE

- ruchy pląsawicze można

zmniejszyć stosując neuroleptyki

- leki cholinergiczne
- leki antydepresyjne

Neuroprotekcyjna

rola

ADENOZYNY

•Adenozyna jest endogennym związkiem
neuroprotekcyjnym.

•Pobudzenie receptorów A1 – hamuje
uwalninie

glutamininu

presynaptyczne,

postsynaptyczne – hamowanie napływu jonów
wapnia do wnętrza komórki, natomiast
zablokowanie receptorów A2A – ma działanie
neuroprotekcyjne.

Mechanizm:

Adenozyna poprzez presynaptyczne
receptory A1 hamuje napływ jonów Ca
2+ co prowadzi do zahamowania
uwalniania Glu. Zmniejszenie uwalniania
Glu

prowadzi

do

zmniejszenia

aktywności układu NMDA, a to z kolei
prowadzi do zahamowania napływu
jonów Ca+2 do wnętrza komórki
(działanie neuroprotekcyjne).

Istnieje też hipoteza, że działanie

neuroprotekcyjne związane jest z

interakcją pomiędzy receptorami A1 i A2A.

Są dowody że te dwa podtypy receptorów

znajdują się na tych samych zakończeniach

neuronów np.: w hipokampie.
Pobudzenie receptora A2A powoduje

hamowanie efektów wywieranych przez

aktywacje receptora A1.

KOFEINA (nieselektywny antagonista

A2A)

Podawana przewlekle przez ok. 4
tygodnie

ma

działanie

neuroprotekcyjne

(w

modelu

z

MPTP). Mechanizm do końca nie
poznany – uważa się, że przewlekłe
podawanie kofeiny powoduje wzrost
ilości receptorów adenozynowych
A1

znalezionych

w

w

korze

czołowej mózgu i w prążkowiu.

BADANIA KLINICZNE

•PROPENTOFILINA – inhibitor transportu

adenozyny – w niektórych przypadkach

hamowało chorobę Alzheimera. Badania De

Mendonca 2000r – nie potwierdziły tego.
•DIPIRYDAMOL – inhibitor wychwytu

adenozyny – skuteczne działanie po udarze lub

niedokrwieniu, ale efekt podobny do działania

aspiryny.
•Związek KW 6002 – antagonista rec. A2A lek

stosowany w ch. Parkinsona (II faza badań)

Blokada receptorów A2A, może mieć

znaczenie terapeutyczne w leczeniu
Ch.

Huntingtona

(w

modelach

zwierzęcych podanie antagonisty A2A
zmniejszało zaburzenia motoryczne u
szczurów)

związek

SCH

58261

(podawano kwas chinolinowy, aby
wywołać objawy HD)

.

SCH

58261

dodatkowo

zmniejszał

uwalnianie glutaminianu.

Zainteresowanie rolą adenozyny,

zwłaszcza receptorów A2A wynika z
faktu, że znajdują się one w prążkowiu
głównie

na

neuronach

GABA-

ergicznych

szlaku

prążkowiowo-

bladego. Populacja tych neuronów
kolczystych średniego rozmiaru jest
pierwszą

która

degeneruje

w

Pląsawicy Huntingtona

.

Impotencja

• Na impotencję cierpi co 10

mężczyzna w starszym wieku,
rozpowszechnienie tego
zaburzenia narasta

Rodzaje

• impotencja psychogenna – częściej jest spotykana u młodszych

mężczyzn, lęki, zahamowania na tle seksualnym, napięcia
sytuacyjne, brak pewności siebie.

• impotencja na tle hormonalnym – zaburzenia hormonalne

(zmniejszenie poziomu estrogenów i testosteronu).

• impotencja neurogenna – urazy i choroby kręgosłupa,

stwardnienie rozsiane, neuropatie.

• impotencja na tle krążeniowym – zaburzenia układu krążenia

pozawałowe, po wylewach, na tle miażdżycowym, wady układu
naczyniowego, nadciśnienie.

• impotencję mieszaną – są w niej różne kombinacje

wymienionych wyżej przyczyn impotencji

Leczenie

•

ok. 1917 – wynalezienie, pierwszego urządzenie
pneumatycznego

(komora

gumowa

z

gruszką

ciśnieniową)

•

1983 – opatentowanie pompy prąciowej (erecaid)

•

zalety: proste i wysoce efektywne, bezpieczne, brak
efektów ubocznych, jest alternatywą dla osób które
nie mogą stosować środków farmakologicznych.

•

wady: nieporęczne w użyciu, długotrwałe stosowanie
może powodować zmianę koloru i kształtu penisa,
Pompa może być niebezpieczna u pacjentów z
chorobami krwi, które powodują tendencję do
tworzenia się we krwi skrzepów, zwiększoną lepkość
lub zagęszczenie krwi

• Implanty prącia – wszczepia się np. silikonowe

pręty w trzon ciała jamistego prącia (drogie ok.
15000 dolarów) założenie implantów jest
czynnością nieodwracalną)

• Chirurgia naczyń - ta metoda daje najlepsze

wyniki u młodych mężczyzn z problemami z
przepływem krwi, np. uraz

• Iniekcje – na początku wstrzykiwano

papawerynę i fentolaminę. Długotrwałe
stosowanie papaweryny powodowało zwłóknienie
lub bliznowacenie trzonu ciała jamistego prącia

• W 1995 trafił na rynek CAVERJECT - substancja

czynna – alprostadil - Alprostadil jest
prostaglandyną (PGE-l) wytwarzaną we wszystkich
komórkach organizmu z wyłączeniem czerwonych
krwinek. Powoduje ona rozszerzenie naczyń
krwionośnych oraz hamuje krzepnięcie krwi.
Właściwość rozszerzania naczyń krwi powoduje, że
lek wstrzyknięty w ciało jamiste prącia powoduje
erekcję w ciągu około 10 -20 minut. Erekcja
utrzymuje się około 60 minut.

• Działania niepożądane – ból, wydłużona erekcja

(ponad 4 h),

• Caverject można stosować najwyżej raz dziennie i

nie częściej niż 3 razy na tydzień (bóle, stany
zapalne)

• Viagra - Viagra jest skuteczna w 75-80%

przypadków impotencji.

• Lek należy spożyć od godziny do 6-ciu godzin

przed planowanym czasem stosunku.

• Przeciwwskazania
• choroba niedokrwienna serca (choroba wieńcowa)
• stosowanie leków z grupy "nitratów"
• uczulenie na sildenafil
• ciężkie uszkodzenie wątroby i nerek
• przebyty udar mózgu lub zawał mięśnia sercowego
• zmiany zwyrodnieniowe siatkówki
• ostrożnie u osób z fizycznymi wadami prącia
• ostrożnie u osób ze skłonnością do priapizmu (np.

anemia sierpowata, szpiczak mnogi itp.)

•

Działania niepożądane

•

Działania niepożądane zdarzają się relatywnie rzadko,
a te najczęściej występujące nie są poważne:

•

bóle głowy

•

nudności

•

wymioty

•

wrażenie pełności nosa

•

wrażenie gorąca w okolicy twarzy

•

przejściowe zaburzenia widzenia – widzenie na
niebiesko

•

Nadużywanie leku przez zdrowych mężczyzn
prowadzi do powstania trudności w osiąganiu
wzwodu bez sildenafilu, a także bolesnych
obrzęków prącia mogących doprowadzić do
ciężkich stanów zapalnych i zniszczenia ciał
jamistych.

• Cialis (tadalafil) – w aptekach od października

2003r.

• Mechanizm działania: tadalafil jest selektywnym

odwracalnym

inhibitorem

specyficznej

fosfodiesterazy typu 5 PDE-5 prowadzącym do
wzrostu stężenia cGMP(cykliczny monofosforan
guanidyny). w ciałach jamistych w czasie
stymulacji seksualnej. Powoduje to relaksacje
mięsni gładkich i napływ krwi do tkanek członka
doprowadzając do erekcji. Lek działa długo -
minimum 24 godziny (Wchłania się wolniej i
efekt działania jest dopiero po 45 minutach) a
jego skuteczności nie obniża pożywienie ani
alkohol. Erekcja nie powstaje „automatycznie”,
do jej powstania potrzebna jest stymulacja
seksualna

.

• Cialis (tadalafil) nie powoduje przedłużającego

się wzwodu (priapizmu). Cialis działa przede
wszystkim na typ 5 i 11 fosfodiesterazy, viagra i
levitra na typ 5 i 6. Blokują one zatem również
enzymy uczestniczące w przekazywaniu impulsów
nerwowych z oka do mózgu (rodopsynazę). Z tego
powodu, efektami ubocznymi viagry i levitry są
zaburzenia widzenia czy widzenie na niebiesko.
Inne różnice - viagra i levitra powodują np. częstsze
zaczerwienienie

twarzy.

Po

cialisie

mogą

występować bóle w obrębie mięśni kręgosłupa.

• Nieco

inaczej

działa

uprima

(chlorowodorek

apomorfiny)

-

Przyjmowany podjęzykowo, trafia do krwi i
oddziaływuje na receptory dopaminowe.
Wzmacnia to naturalny sygnał, wywołujący
erekcję. Jej skuteczność oceniana jest na
ok. 40 proc. natomiast skuteczność
inhibitorów

fosfodiesterazy

(viagry,

levitry, cialis) oceniana jest na co
najmniej 80 proc.

• Czynniki wpływające na zachowanie długotrwałej

aktywności seksualnej:

• Udany związek z dopasowanym pod względem

temperamentu

partnerem

(urozmaicanie

sztuki

miłosnej, udane i systematyczne współżycie seksualne)

• Aktywność, współdziałanie i pomoc partnerów
• Przeprowadzanie

treningów

masturbacyjnych

w

przypadku przerwy we współżyciu

• Odpowiednia dieta
• Niepalenie papierosów
• Różne formy aktywności fizycznej
• Unikanie gorących kąpieli
• Ewentualna zmiana rytmu aktywności seksualnej
• Przeciwdziałanie kumulowaniu się stresów (dobry stan

zdrowia psychicznego)

• Unikanie pracoholizmu