Indukowana stresem

immunomodulacja:

Następstwa dla rozwoju

nowotworu.

Stress-induced

immunomodulation: Implication

for tumorigenesis

Zielińska Barbara

Istnieją dowody ukazujące, iż czynniki
psychologiczne mogą wpływać na
pojawienie się i rozwój nowotworów.

Badania wykazały związek między życiem w
stresie, a wyższą częstością występowania

raka:

•

Płuc

•

Piersi

•

Okrężnicy

Stres może wpływać na funkcjonowanie komórek

odpornościowych oraz rozregulowanie układu
odpornościowego poprzez modulacje układu
endokrynnego.

Badania przeprowadzone na pewnej grupie osób

wykazały, iż osobniki z obniżoną odpornością są
narażone na częstsze występowanie nowotworów
(szczególnie nowotworów związanych z układem
immunologicznym).

W badaniach polegających na obserwacji nowotworów

skupiono się głównie na tym, jak psychologiczne

stresory wpływają na aktywność komórek NK

mediowanych endokrynnymi hormonami i cytokinami.

Zasugerowano, że psychologiczne stresory mogą

powodować rozregulowanie równowagi między

cytokinami Th1 i Th2.

Pokazane zostało to na grupie studentów medycyny

(podczas sesji egzaminacyjnej) oraz opiekujących się

pacjentami z demencją (stres związany z opieką), u

których równowaga między tymi cytokinami została

przesunięta w kierunku cytokin Th2

Stres, a aktywność komórek NK

Przesunięcie równowagi miedzy Th1/Th2 ma wpływ na

wiele parametrów immunologicznych:

•

Spadek aktywności komórek NK

•

Spadek odpowiedzi limfocytów krwi obwodowej na
mitogeny

•

Spadek produkcji IFN-ɣ przez limfocyty krwi obwodowej
w odpowiedzi na stymulację konkanawaliną A

•

Spadek ilości przeciwciał i komórek T specyficznych
wobec wirusa w odpowiedzi na szczepionkę przeciwko
WZW B

•

Zmiany w zdolności systemu odpornościowego do
kontroli ekspresji EBV i HSV-1

Zaobserwowano również inny mechanizm działania

stresorów psychologicznych związany z naprawą

DNA.

Limfocyty od nie leczonych farmakologicznie pacjentów z

zaburzeniami psychicznymi wykazywały zredukowaną

zdolność do naprawy DNA po traktowaniu ich

promieniowaniem X w porównaniu z grupą kontrolną.

Pacjenci z wyższym poziomem depresji wykazywali

znacznie mniejszą zdolność do naprawy DNA w

porównaniu z pacjentami o mniejszym stopniu

depresji.

Jednak w badaniach przeprowadzonych na studentach

medycyny I i II roku zaobserwowano wzrost zdolności

naprawy DNA w czasie 5-dniowego okresu

egzaminacyjnego w porównaniu do okresu

wakacyjnego- 3 tyg. pózniej.

Stres może powodować:

•

Częstsze przypadkowe uszkodzenia DNA

•

Podwyższenie wskaźnika mutacji

•

Wzrost częstotliwości wymiany chromatyd
siostrzanych w komórkach szpiku kostnego

Proces naprawy i usuwania uszkodzonego DNA jest

ważną częścią inicjacji zdarzeń prowadzących do
nowotworzenia.

Stres, a naprawa DNA

Stres, a naprawa DNA

Poziom metylotransferazy guaninowej metylującej w
pozycji-O6 (enzym biorący udział w naprawie DNA)
indukowanej przez karcynogen był niższy w limfocytach
śledziony ze szczurów poddawanych ciągłemu stresowi

w

porównaniu z limfocytami uzyskanymi od szczurów z

grupy

kontrolnej. Znaczy to, iż stres ogranicza zdolność

enzymu

do naprawy uszkodzonego DNA oraz może powodować
utrwalenie zmiany genetycznej i przyczynić się do
wytwarzania nieprawidłowych komórek.

Stres może modulować apoptozę oraz przeżycie

komórek ze mienioną ilością DNA co zwiększa

ryzyko rozwoju komórek złośliwych.

Niskie stężenie estru TPA umożliwia zablokowanie

apoptozy limfocytów krwi obwodowej

indukowanej promieniowaniem jonizującym. Stres

może wzmagać ten proces i umożliwiać przeżycie

komórkom ze zwiększoną ilością materiału

genetycznego.

Stres, a apoptoza

Stres, a modulacja ekspresji MMPs

•

MMPs- metyloprteinazy macierzy zewnątrzkomórkowej
należące do rodziny endopeptydaz zależnych od cynku.

•

Możliwe jest, że związane ze stresem częstsze
wystąpienie rozwoju raka jest mediowane przez regulację
ekspresji MMPs i ich endogennych inhibitorów (TIMP).

•

Natomiast modulatorami ekspresji MMPs są IL-1 i IL-8 oraz
hormony stresu takie jak kortyzol i norepinefryna.

W doświadczeniu polegającym na użyciu izolacji od

społeczeństwa jako stresora poziom MMP-2, MMP-9 oraz
aktywatora plazminogenu typu urokinazy w mRNA
wyizolowanym z guza i tkanki wątrobowej myszy był
znacznie wyższy niż w mRNA grupy kontrolnej.

Wnioski

Stres może wpływać na:

•

Aktywność komórek NK

•

Zdolność naprawy DNA

•

Zdolność komórek do apoptozy

•

Modulacje ekspresji MMP

Literatura

• „Stress-induced immunomodulation:

Implication for tumorigenesis.”

Eric V. Yang and Ronald Glaser

Department of Molecular Virology, Immunology and Medical

Genetic

.