Zmiany fizjologiczne u kobiet w ciąży

Monitorowanie rozwoju ciąży

i stanu płodu

Prof. dr hab. med. Alfred Reroń

Klinika Ginekologii i Położnictwa
Septycznego

Ciąża – Aspekty

pozytywne

• Radość i wzruszenie z powodu

samego faktu bycia w ciąży

• Źródło satysfakcji osobistej
• Umocnienie związku i szczęścia

małżeńskiego

• Zwiększenie poczucia własnej

wartości

• Wyraźny wzrost pozycji w rodzinie
• Wzrost szacunku w społeczeństwie

Ciąża – Aspekty

negatywne

• Stres związany z obawami o przebieg ciąży
• Stres związany z obawami o przebieg porodu
• Obawa o pogorszenie swojego stanu zdrowia
• Obawy o urodzenie dziecka z wadami

wrodzonymi

• Obawy o swoje dalsze funkcjonowanie w roli

kobiety, żony i matki

• Poczucie zagrożenia swojego życia i życia

dziecka

• Lęki irracjonalne i neurotyczne

Objawy mogące towarzyszyć

ciąży fizjologicznej

• Obniżona tolerancja na wysiłek

fizyczny

• Częstsze uczucie zmęczenia

fizycznego

• Występowanie duszności
• Omdlenia (w pozycji stojącej)

Zmiany w psychice

kobiety ciężarnej

• Labilność i wrażliwość emocjonalna:
od stanów euforii do lekkiej depresji
• „Zachcianki”
• Zmienność łaknienia
• Stany lękowe
• Zaburzenia snu

Zaburzenia

psychosomatyczne

u ciężarnych

• Nadmierne wydzielanie śliny
• Nudności i wymioty
• Niepokój z objawami

somatycznymi jak np. zawroty
głowy, duszność, kołatania serca

Objawy ciąży

• Objawy subiektywne

– Zatrzymanie miesiączki
– Nudności wymioty
– Obrzmienie piersi
– Bóle brzucha, głowy
– „Zachcianki”
– Niechęć do pewnych smaków,

zapachów

Objawy ciąży

• Objawy obiektywne:

– Dodatni test ciążowy
– Objawy pochwowe, szyjkowe i

maciczne stwierdzane w badaniu
ginekologicznym

Objawy ciąży

• Objawy pewne:

– Stwierdzenie ruchów płodu (przez

lekarza)

– Stwierdzenie akcji serca płodu

Zmiany fizjologiczne

w organizmie ciężarnej

• Układ sercowo – naczyniowy

– Zwiększenie objętości krwi
– Zwiększenie pojemności

minutowej serca

– Przyspieszenie akcji serca
– Obniżenie oporu obwodowego
– Labilność ciśnienia krwi

Zmiany w układzie sercowo -

naczyniowym

Ciąża

Poród

Połóg

Objętość

krwi

 25 –

65%





Masa

krwinek

czerwonych

 10 – 15%





Pojemność

minutowa

 30 – 50%  60 – 80%  10 – 20%

Objętość
wyrzutowa

 20 – 40%  60 – 80%



Zmiany w układzie sercowo –

naczyniowym – c.d.

Ciąża

Poród

Połóg

Czynność

serca

 10 –

20%

 (20-15 ud.)



CTK -

skurczowe
-

rozkurczowe













Napięcie
tętna







Obwodowy

opór

naczyniowy





 potem 

Zużycie tlenu

 15%



 potem 

Zmiany fizjologiczne

w organizmie ciężarnej

• Układ pokarmowy

– Osłabienie motoryki przewodu pokarmowego

• Układ oddechowy

– Wzrost pojemności oddechowej

• Układ moczowo – płciowy

– Wzrost przepływu nerkowego krwi
– Poszerzenie miedniczek nerkowych i

moczowodów

– Hiperplazja i hipertrofia mięśnia macicy

• Rozrost struktur pęcherzykowych

gruczołów piersiowych

Zmiany hormonalne w

ciąży

• Estrogeny 
• Progesteron 
• HCG i HPL 
• FSH, ACTH, TSH, STH 
• T

4

i T

3



• Kortyzol i Aldosteron 

Zasady nadzoru

położniczego

• Dokładna ocena czasu trwania ciąży

(OM, USG)

• Kontrola USG co 6 tygodni (hypotrofia)
• Oznaczanie poziomu oksytocynazy
• Test NST – od 30 tc co tydzień
• Ustalenie sposobu rozwiązania ciąży

Okresowe badania w ciąży

• Ciąża przebiegająca prawidłowo: ok. 16

wizyt

- Do 16 tc co 4 tygodnie – 4 wizyty
- Do 28 tc co 3 tygodnie – 4 wizyty
- Do 36 tc co 2 tygodnie – 4 wizyty
- Od 37 tc co tydzień – ok. 4 wizyt

• Ciąża wysokiego ryzyka i ciąża zagrożona

– Do 36 tc co 2 tygodnie
– Od 37 tc co tydzień

Monitorowanie

przebiegu ciąży

•Kliniczne
•Biochemiczne
•Biofizyczne

Monitorowanie ciąży

• Kliniczne

• Bad. ogólne: RR, tętno, temperatura, masa ciała

• Badaniem położniczym określamy:

– Wysokość dna miednicy (I, II, III tr.c.)
– Napięcie podstawowe mięśnia macicy (I, II, III

tr.c.)

– Stan części pochwowej i jej ujścia (I, II, III tr.c.)
– Położenie, ustawienie i ułożenie płodu (III tr.c.)
– Częstość akcji serca płodu.

Monitorowanie ciąży

• Biochemiczne:

– β-HCG – w I trymestrze
– CAP

1

i CAP

2

– Estriol
– AFP
– HPL

Monitorowanie ciąży

• Badania laboratoryjne rutynowe:

– grupa krwi, Rh (odczyn Coombsa)

– OWA, Hbs

– badanie cytologiczne, biocenoza pochwy

– badanie moczu ogólne - co miesiąc

– badanie morfologii krwi – co miesiąc

– stężenie glukozy we krwi

– test obciążenia glukozą (24 – 28 tc)

– toxoplazmoza, różyczka (IgM, IgG)

– W zależności od schorzeń towarzyszących

(np. FT

3

, FT

4

)

Monitorowanie ciąży

• Biofizyczne

– USG
– KTG (NST i OCT)
– NMR

Test niestresowy

(NST – nonstress test)

Zapis kardiotokograficzny

przez

30 – 40 min. z

rejestrowaniem przez

ciężarną ruchów płodu

OCT – Oxytocin challenge

test

Wlew dożylny roztworu 5 j.

oksytocyny

w 500 ml 0,9% NaCl wywołujący

skurcze

macicy z częstotliwością 3 na 10 min.
z jednoczesnym zapisem KTG.

Zapis KTG

Podstawowa częstość akcji

serca płodu

Normokardia

120 – 160/min

Bradykardia

lekka

120 – 100/min

ciężka

< 100/min

Tachykardia

lekka

160 – 180

/min

ciężka

> 180 /min

Zapis KTG

Oscylacja

• Zmiany podstawowej częstotliwości

uderzeń serca płodu

– Oscylacja milcząca

(<5 uderzeń/min.)

– Oscylacja zawężona

(5 – 10 uderzeń/min.)

– Oscylacja falująca

(10 – 25 uderzeń/min.)

– Oscylacja skacząca

(>25 uderzeń/min.)

Zapis KTG

Zmiany w podstawowej

czynności

akcji serca płodu

• Akceleracja:

okresowe

przyśpieszenie czynności serca płodu

• Deceleracja:

okresowe zwolnienie

czynności serca płodu

– Deceleracja wczesna
– Deceleracja późna
– Deceleracja zmienna

Badanie USG

• Zastosowanie w I trymestrze ciąży

– Stwierdzenie pęcherzyka ciążowego (4 – 5 tc)
– Stwierdzenie struktur płodu i pomiar CRL (6 – 7

tc)

– Stwierdzenie akcji serca płodu (6 – 7 tc)
– Potwierdzenie obecności pęcherzyka żółtkowego

(6 tc)

– Stwierdzenie ruchów płodu (7 – 8 tc)
– Stwierdzenie ciąży wielopłodowej
– Lokalizacja trofoblastu (8 – 9 tc)
– Wykluczenie patologii: zaśniad groniasty, puste

jajo płodowe, ciąża pozamaciczna, ciąża obumarła

– Diagnostyka krwawień w ciąży

Badanie USG

• Zastosowanie w II i III trymestrze ciąży

– Biometria płodu: BPD, HC, AC, FL
– Ocena struktur anatomicznych płodu
– Lokalizacja i typ łożyska
– Ocena ilości wód płodowych
– Wykrywanie wad wrodzonych: CSN, serca,

części kostnych, układu pokarmowego i
moczowego

– Ocena przepływów maciczno – łożyskowych

(technika dopplerowska)

Ultrasonografia inwazyjna

• Biopsja kosmówki
• Amniopunkcja
• Kordocenteza
• Wewnątrzmaciczne przetaczanie krwi
• Odbarczanie narządów w:

wodobrzuszu, wodonerczu,
wodogłowiu

Serdecz

nie

dziękuję

za

uwagę