Zmiany fizjologiczne u kobiet w ciąży

Monitorowanie rozwoju ciąży 

i stanu płodu

Dr hab. med. Alfred Reroń

Klinika Ginekologii i Położnictwa 
Septycznego

 

 

Ciąża – Aspekty 

pozytywne

• Radość i wzruszenie z powodu 

samego faktu bycia w ciąży

• Źródło satysfakcji osobistej
• Umocnienie związku i szczęścia 

małżeńskiego

• Zwiększenie poczucia własnej 

wartości

• Wyraźny wzrost pozycji w rodzinie
• Wzrost szacunku w społeczeństwie

 

 

Ciąża – Aspekty 

negatywne

• Stres związany z obawami o przebieg ciąży
• Stres związany z obawami o przebieg porodu
• Obawa o pogorszenie swojego stanu zdrowia
• Obawy o urodzenie dziecka z wadami 

wrodzonymi

• Obawy o swoje dalsze funkcjonowanie w roli 

kobiety, żony i matki

• Poczucie zagrożenia swojego życia i życia 

dziecka

• Lęki irracjonalne i neurotyczne

 

 

Objawy mogące towarzyszyć 

ciąży fizjologicznej

• Obniżona tolerancja na wysiłek 

fizyczny

• Częstsze uczucie zmęczenia 

fizycznego

• Występowanie duszności
• Omdlenia (w pozycji stojącej)

 

 

Zmiany w psychice 

kobiety ciężarnej

• Labilność i wrażliwość emocjonalna: 
   od stanów euforii do lekkiej depresji
• „Zachcianki”
• Zmienność łaknienia
• Stany lękowe
• Zaburzenia snu

 

 

Zaburzenia 

psychosomatyczne

u ciężarnych

• Nadmierne wydzielanie śliny
• Nudności i wymioty
• Niepokój z objawami 

somatycznymi jak np. zawroty 
głowy, duszność, kołatania serca

 

 

Objawy ciąży

• Objawy subiektywne

– Zatrzymanie miesiączki
– Nudności wymioty
– Obrzmienie piersi
– Bóle brzucha, głowy
– „Zachcianki”
– Niechęć do pewnych smaków, 

zapachów

 

 

Objawy ciąży

• Objawy obiektywne:

– Dodatni test ciążowy
– Objawy pochwowe, szyjkowe i 

maciczne stwierdzane w badaniu 
ginekologicznym

 

 

Objawy ciąży

• Objawy pewne:

– Stwierdzenie ruchów płodu (przez 

lekarza)

– Stwierdzenie akcji serca płodu

 

 

Zmiany fizjologiczne 

w organizmie ciężarnej

• Układ sercowo – naczyniowy

 

– Zwiększenie objętości krwi
– Zwiększenie pojemności 

minutowej serca

– Przyspieszenie akcji serca
– Obniżenie oporu obwodowego
– Labilność ciśnienia krwi

 

 

Zmiany w układzie sercowo - 

naczyniowym

Ciąża

Poród 

Połóg

Objętość 

krwi

    25 – 

65% 





Masa 

krwinek 

czerwonych

 10 – 15%





Pojemność 

minutowa

 30 – 50%  60 – 80%  10 – 20% 

Objętość 
wyrzutowa

 20 – 40%  60 – 80%



 

 

Zmiany w układzie sercowo – 

naczyniowym – c.d.

Ciąża

Poród 

Połóg

Czynność 

serca

 10 – 

20% 

 (20-15 ud.)



CTK - 

skurczowe
      - 

rozkurczowe













Napięcie 
tętna





  

Obwodowy 

opór 

naczyniowy





 potem 

Zużycie tlenu

 15%



 potem 

 

 

Zmiany fizjologiczne 

w organizmie ciężarnej

• Układ pokarmowy

– Osłabienie motoryki przewodu pokarmowego

• Układ oddechowy

– Wzrost pojemności oddechowej

• Układ moczowo – płciowy

– Wzrost przepływu nerkowego krwi
– Poszerzenie miedniczek nerkowych i 

moczowodów

– Hiperplazja i hipertrofia mięśnia macicy

• Rozrost struktur pęcherzykowych 

gruczołów piersiowych

 

 

Zmiany hormonalne w 

ciąży

• Estrogeny 
• Progesteron 
• HCG i HPL 
• FSH, ACTH, TSH, STH 
• T

4

 i T

3

 

• Kortyzol i Aldosteron 

 

 

Zasady nadzoru 

położniczego

• Dokładna ocena czasu trwania ciąży 

(OM, USG)

• Kontrola USG co 6 tygodni (hypotrofia)
• Oznaczanie poziomu oksytocynazy
• Test NST – od 30 tc co tydzień
• Ustalenie sposobu rozwiązania ciąży  

 

 

Okresowe badania w ciąży

• Ciąża przebiegająca prawidłowo: ok. 16 

wizyt

- Do 16 tc co 4 tygodnie – 4 wizyty
- Do 28 tc co 3 tygodnie – 4 wizyty
- Do 36 tc co 2 tygodnie – 4 wizyty
- Od 37 tc co tydzień – ok. 4 wizyt

• Ciąża wysokiego ryzyka i ciąża zagrożona

– Do 36 tc co 2 tygodnie
– Od 37 tc co tydzień

 

 

Monitorowanie 

przebiegu ciąży

•Kliniczne
•Biochemiczne
•Biofizyczne

 

 

Monitorowanie ciąży

• Kliniczne

• Bad. ogólne: RR, tętno, temperatura, masa ciała

• Badaniem położniczym określamy:

– Wysokość dna miednicy (I, II, III tr.c.)
– Napięcie podstawowe mięśnia macicy (I, II, III 

tr.c.)

– Stan części pochwowej i jej ujścia (I, II, III tr.c.)
– Położenie, ustawienie i ułożenie płodu (III tr.c.)
– Częstość akcji serca płodu.

 

 

Monitorowanie ciąży

• Biochemiczne:

– β-HCG – w I trymestrze
– CAP

1

 i CAP

2

– Estriol
– AFP 
– HPL

 

 

Monitorowanie ciąży

• Badania laboratoryjne rutynowe:

– grupa krwi, Rh (odczyn Coombsa) 

– OWA, Hbs

– badanie cytologiczne, biocenoza pochwy

– badanie moczu ogólne - co miesiąc

– badanie morfologii krwi – co miesiąc

– stężenie glukozy we krwi 

– test obciążenia glukozą (24 – 28 tc)

– toxoplazmoza, różyczka (IgM, IgG)

– W zależności od schorzeń towarzyszących 

(np. FT

3

, FT

4

)

 

 

Monitorowanie ciąży

• Biofizyczne

– USG
– KTG (NST i OCT)
– NMR

 

 

Test niestresowy

(NST – nonstress test)

Zapis kardiotokograficzny 

przez 

30 – 40 min. z 

rejestrowaniem przez

ciężarną ruchów płodu

 

 

OCT – Oxytocin challenge 

test

Wlew dożylny roztworu 5 j. 

oksytocyny 

w 500 ml 0,9% NaCl wywołujący 

skurcze

macicy z częstotliwością 3 na 10 min. 
z jednoczesnym zapisem KTG.

 

 

Zapis KTG

Podstawowa częstość akcji 

serca płodu

Normokardia

120 – 160/min

Bradykardia

lekka

120 – 100/min

ciężka

< 100/min

Tachykardia

lekka

160 – 180 

/min

ciężka

> 180 /min

 

 

Zapis KTG

 

Oscylacja

• Zmiany podstawowej częstotliwości 

uderzeń serca płodu

– Oscylacja milcząca

 (<5 uderzeń/min.)

– Oscylacja zawężona

 (5 – 10 uderzeń/min.)

– Oscylacja falująca

 (10 – 25 uderzeń/min.)

– Oscylacja skacząca

 (>25 uderzeń/min.)

 

 

Zapis KTG

Zmiany w podstawowej 

czynności 

akcji serca płodu

• Akceleracja: 

okresowe 

przyśpieszenie  czynności serca płodu

• Deceleracja:

okresowe zwolnienie 

czynności serca płodu

– Deceleracja wczesna
– Deceleracja późna
– Deceleracja zmienna

 

 

Badanie USG

• Zastosowanie w I trymestrze ciąży

– Stwierdzenie pęcherzyka ciążowego (4 – 5 tc)
– Stwierdzenie struktur płodu i pomiar CRL (6 – 7 

tc)

– Stwierdzenie akcji serca płodu (6 – 7 tc)
– Potwierdzenie obecności pęcherzyka żółtkowego 

(6 tc)

– Stwierdzenie ruchów płodu (7 – 8 tc)
– Stwierdzenie ciąży wielopłodowej
– Lokalizacja trofoblastu (8 – 9 tc)
– Wykluczenie patologii: zaśniad groniasty, puste 

jajo płodowe, ciąża pozamaciczna, ciąża obumarła

– Diagnostyka krwawień w ciąży

 

 

Badanie USG

• Zastosowanie w II i III trymestrze ciąży

– Biometria płodu: BPD, HC, AC, FL
– Ocena struktur anatomicznych płodu
– Lokalizacja i typ łożyska
– Ocena ilości wód płodowych
– Wykrywanie wad wrodzonych: CSN, serca, 

części kostnych, układu pokarmowego i 
moczowego 

– Ocena przepływów maciczno – łożyskowych 

(technika dopplerowska)

 

 

Ultrasonografia inwazyjna

• Biopsja kosmówki
• Amniopunkcja
• Kordocenteza
• Wewnątrzmaciczne przetaczanie krwi
• Odbarczanie narządów w: 

wodobrzuszu, wodonerczu, 
wodogłowiu

 

 

Serdecz

nie 

dziękuję 

za 

uwagę