Zmiany fizjologiczne u kobiet w ciąży
Monitorowanie rozwoju ciąży
i stanu płodu
Dr hab. med. Alfred Reroń
Klinika Ginekologii i Położnictwa
Septycznego
Ciąża – Aspekty
pozytywne
• Radość i wzruszenie z powodu
samego faktu bycia w ciąży
• Źródło satysfakcji osobistej
• Umocnienie związku i szczęścia
małżeńskiego
• Zwiększenie poczucia własnej
wartości
• Wyraźny wzrost pozycji w rodzinie
• Wzrost szacunku w społeczeństwie
Ciąża – Aspekty
negatywne
• Stres związany z obawami o przebieg ciąży
• Stres związany z obawami o przebieg porodu
• Obawa o pogorszenie swojego stanu zdrowia
• Obawy o urodzenie dziecka z wadami
wrodzonymi
• Obawy o swoje dalsze funkcjonowanie w roli
kobiety, żony i matki
• Poczucie zagrożenia swojego życia i życia
dziecka
• Lęki irracjonalne i neurotyczne
Objawy mogące towarzyszyć
ciąży fizjologicznej
• Obniżona tolerancja na wysiłek
fizyczny
• Częstsze uczucie zmęczenia
fizycznego
• Występowanie duszności
• Omdlenia (w pozycji stojącej)
Zmiany w psychice
kobiety ciężarnej
• Labilność i wrażliwość emocjonalna:
od stanów euforii do lekkiej depresji
• „Zachcianki”
• Zmienność łaknienia
• Stany lękowe
• Zaburzenia snu
Zaburzenia
psychosomatyczne
u ciężarnych
• Nadmierne wydzielanie śliny
• Nudności i wymioty
• Niepokój z objawami
somatycznymi jak np. zawroty
głowy, duszność, kołatania serca
Objawy ciąży
• Objawy subiektywne
– Zatrzymanie miesiączki
– Nudności wymioty
– Obrzmienie piersi
– Bóle brzucha, głowy
– „Zachcianki”
– Niechęć do pewnych smaków,
zapachów
Objawy ciąży
• Objawy obiektywne:
– Dodatni test ciążowy
– Objawy pochwowe, szyjkowe i
maciczne stwierdzane w badaniu
ginekologicznym
Objawy ciąży
• Objawy pewne:
– Stwierdzenie ruchów płodu (przez
lekarza)
– Stwierdzenie akcji serca płodu
Zmiany fizjologiczne
w organizmie ciężarnej
• Układ sercowo – naczyniowy
– Zwiększenie objętości krwi
– Zwiększenie pojemności
minutowej serca
– Przyspieszenie akcji serca
– Obniżenie oporu obwodowego
– Labilność ciśnienia krwi
Zmiany w układzie sercowo -
naczyniowym
Ciąża
Poród
Połóg
Objętość
krwi
25 –
65%
Masa
krwinek
czerwonych
10 – 15%
Pojemność
minutowa
30 – 50% 60 – 80% 10 – 20%
Objętość
wyrzutowa
20 – 40% 60 – 80%
Zmiany w układzie sercowo –
naczyniowym – c.d.
Ciąża
Poród
Połóg
Czynność
serca
10 –
20%
(20-15 ud.)
CTK -
skurczowe
-
rozkurczowe
Napięcie
tętna
Obwodowy
opór
naczyniowy
potem
Zużycie tlenu
15%
potem
Zmiany fizjologiczne
w organizmie ciężarnej
• Układ pokarmowy
– Osłabienie motoryki przewodu pokarmowego
• Układ oddechowy
– Wzrost pojemności oddechowej
• Układ moczowo – płciowy
– Wzrost przepływu nerkowego krwi
– Poszerzenie miedniczek nerkowych i
moczowodów
– Hiperplazja i hipertrofia mięśnia macicy
• Rozrost struktur pęcherzykowych
gruczołów piersiowych
Zmiany hormonalne w
ciąży
• Estrogeny
• Progesteron
• HCG i HPL
• FSH, ACTH, TSH, STH
• T
4
i T
3
• Kortyzol i Aldosteron
Zasady nadzoru
położniczego
• Dokładna ocena czasu trwania ciąży
(OM, USG)
• Kontrola USG co 6 tygodni (hypotrofia)
• Oznaczanie poziomu oksytocynazy
• Test NST – od 30 tc co tydzień
• Ustalenie sposobu rozwiązania ciąży
Okresowe badania w ciąży
• Ciąża przebiegająca prawidłowo: ok. 16
wizyt
- Do 16 tc co 4 tygodnie – 4 wizyty
- Do 28 tc co 3 tygodnie – 4 wizyty
- Do 36 tc co 2 tygodnie – 4 wizyty
- Od 37 tc co tydzień – ok. 4 wizyt
• Ciąża wysokiego ryzyka i ciąża zagrożona
– Do 36 tc co 2 tygodnie
– Od 37 tc co tydzień
Monitorowanie
przebiegu ciąży
•Kliniczne
•Biochemiczne
•Biofizyczne
Monitorowanie ciąży
• Kliniczne
• Bad. ogólne: RR, tętno, temperatura, masa ciała
• Badaniem położniczym określamy:
– Wysokość dna miednicy (I, II, III tr.c.)
– Napięcie podstawowe mięśnia macicy (I, II, III
tr.c.)
– Stan części pochwowej i jej ujścia (I, II, III tr.c.)
– Położenie, ustawienie i ułożenie płodu (III tr.c.)
– Częstość akcji serca płodu.
Monitorowanie ciąży
• Biochemiczne:
– β-HCG – w I trymestrze
– CAP
1
i CAP
2
– Estriol
– AFP
– HPL
Monitorowanie ciąży
• Badania laboratoryjne rutynowe:
– grupa krwi, Rh (odczyn Coombsa)
– OWA, Hbs
– badanie cytologiczne, biocenoza pochwy
– badanie moczu ogólne - co miesiąc
– badanie morfologii krwi – co miesiąc
– stężenie glukozy we krwi
– test obciążenia glukozą (24 – 28 tc)
– toxoplazmoza, różyczka (IgM, IgG)
– W zależności od schorzeń towarzyszących
(np. FT
3
, FT
4
)
Monitorowanie ciąży
• Biofizyczne
– USG
– KTG (NST i OCT)
– NMR
Test niestresowy
(NST – nonstress test)
Zapis kardiotokograficzny
przez
30 – 40 min. z
rejestrowaniem przez
ciężarną ruchów płodu
OCT – Oxytocin challenge
test
Wlew dożylny roztworu 5 j.
oksytocyny
w 500 ml 0,9% NaCl wywołujący
skurcze
macicy z częstotliwością 3 na 10 min.
z jednoczesnym zapisem KTG.
Zapis KTG
Podstawowa częstość akcji
serca płodu
Normokardia
120 – 160/min
Bradykardia
lekka
120 – 100/min
ciężka
< 100/min
Tachykardia
lekka
160 – 180
/min
ciężka
> 180 /min
Zapis KTG
Oscylacja
• Zmiany podstawowej częstotliwości
uderzeń serca płodu
– Oscylacja milcząca
(<5 uderzeń/min.)
– Oscylacja zawężona
(5 – 10 uderzeń/min.)
– Oscylacja falująca
(10 – 25 uderzeń/min.)
– Oscylacja skacząca
(>25 uderzeń/min.)
Zapis KTG
Zmiany w podstawowej
czynności
akcji serca płodu
• Akceleracja:
okresowe
przyśpieszenie czynności serca płodu
• Deceleracja:
okresowe zwolnienie
czynności serca płodu
– Deceleracja wczesna
– Deceleracja późna
– Deceleracja zmienna
Badanie USG
• Zastosowanie w I trymestrze ciąży
– Stwierdzenie pęcherzyka ciążowego (4 – 5 tc)
– Stwierdzenie struktur płodu i pomiar CRL (6 – 7
tc)
– Stwierdzenie akcji serca płodu (6 – 7 tc)
– Potwierdzenie obecności pęcherzyka żółtkowego
(6 tc)
– Stwierdzenie ruchów płodu (7 – 8 tc)
– Stwierdzenie ciąży wielopłodowej
– Lokalizacja trofoblastu (8 – 9 tc)
– Wykluczenie patologii: zaśniad groniasty, puste
jajo płodowe, ciąża pozamaciczna, ciąża obumarła
– Diagnostyka krwawień w ciąży
Badanie USG
• Zastosowanie w II i III trymestrze ciąży
– Biometria płodu: BPD, HC, AC, FL
– Ocena struktur anatomicznych płodu
– Lokalizacja i typ łożyska
– Ocena ilości wód płodowych
– Wykrywanie wad wrodzonych: CSN, serca,
części kostnych, układu pokarmowego i
moczowego
– Ocena przepływów maciczno – łożyskowych
(technika dopplerowska)
Ultrasonografia inwazyjna
• Biopsja kosmówki
• Amniopunkcja
• Kordocenteza
• Wewnątrzmaciczne przetaczanie krwi
• Odbarczanie narządów w:
wodobrzuszu, wodonerczu,
wodogłowiu
Serdecz
nie
dziękuję
za
uwagę