Ćwiczenia 28, 29 2007 r.

Ćwiczenia 28, 29 2007 r.

Jaki jest sk

Jaki jest sk

ł

ł

ad chromosomów

ad chromosomów

u kobiety i u mężczyzny i

u kobiety i u mężczyzny i

gdzie powstają komórki

gdzie powstają komórki

p

p

ł

ł

ciowe?

ciowe?

W organizmie kobiety w jądrze komórkowym

W organizmie kobiety w jądrze komórkowym

komórek somatycznych występują 22 pary

komórek somatycznych występują 22 pary

autosomów (chromosomy somatyczne) i 2

autosomów (chromosomy somatyczne) i 2

dwa chromosomy płciowe XX.

dwa chromosomy płciowe XX.

W organizmie mężczyzny występują 22 pary

W organizmie mężczyzny występują 22 pary

autosomów i 2 chromosomy płciowe XY.

autosomów i 2 chromosomy płciowe XY.

Komórka płciowa męska powstaje w jądrze.

Komórka płciowa męska powstaje w jądrze.

Komórka płciowa żeńska powstaje w jajniku.

Komórka płciowa żeńska powstaje w jajniku.

Jakie są chromosomy w

Jakie są chromosomy w

jądrach komórek p

jądrach komórek p

ł

ł

c

c

iowych i

iowych i

od czego zależy p

od czego zależy p

ł

ł

eć?

eć?

Zarówno komórki płciowe męskie jak i żeńskie w

Zarówno komórki płciowe męskie jak i żeńskie w

czasie dojrzewania wykazują podział redukcyjny w

czasie dojrzewania wykazują podział redukcyjny w

czasie którego:

czasie którego:

powstające w jądrach komórki płciowe męskie

powstające w jądrach komórki płciowe męskie

zawierają 22 chromosomy somatyczne i jeden

zawierają 22 chromosomy somatyczne i jeden

chromosom płciowy X lub Y;

chromosom płciowy X lub Y;

powstające w jajnikach dojrzałe komórki żeńskie

powstające w jajnikach dojrzałe komórki żeńskie

mają 22 chromosomy somatyczne i 1 chromosom

mają 22 chromosomy somatyczne i 1 chromosom

płciowy X.

płciowy X.

Płeć rozwijającego się osobnika zależy od informacji

Płeć rozwijającego się osobnika zależy od informacji

genetycznej zawartej w chromosomach płciowych.

genetycznej zawartej w chromosomach płciowych.

Jak determinuje się p

Jak determinuje się p

ł

ł

eć

eć

genetyczna, a jak gonadalna?

genetyczna, a jak gonadalna?

W

W

wyniku połączenia

wyniku połączenia

2-ch komórek płciowych

2-ch komórek płciowych

(gamet) powstaje zygota i

(gamet) powstaje zygota i

rozpoczyna się

rozpoczyna się

rozwój nowego ustroju. Determinuje się

rozwój nowego ustroju. Determinuje się

również płeć genetyczna.

również płeć genetyczna.

Jeżeli zygota zawiera chromosomy XY powstaje

Jeżeli zygota zawiera chromosomy XY powstaje

organizm męski, jeżeli zawiera 2 chromosomy

organizm męski, jeżeli zawiera 2 chromosomy

XX powstaje organizm żeński.

XX powstaje organizm żeński.

W 9 tygodniu życia płodowego pod wpływem

W 9 tygodniu życia płodowego pod wpływem

hormonów wydzielanych przez gruczoły

hormonów wydzielanych przez gruczoły

płciowe (testosteron u płodów męskich i

płciowe (testosteron u płodów męskich i

estrogenów u płodów żeńskich) tworzy się płeć

estrogenów u płodów żeńskich) tworzy się płeć

gonadalna.

gonadalna.

Co decyduje o p

Co decyduje o p

ł

ł

ci somatycznej

ci somatycznej

i co się na nią sk

i co się na nią sk

ł

ł

ada?

ada?

Garnitur chromosomów oraz hormony płciowe decydują

Garnitur chromosomów oraz hormony płciowe decydują

o płci somatycznej na którą składa się:

o płci somatycznej na którą składa się:

rozwój narządów płciowych wewnętrznych i

rozwój narządów płciowych wewnętrznych i

zewnętrznych;

zewnętrznych;

budowa ciała i zachowanie typowe dla odpowiedniej

budowa ciała i zachowanie typowe dla odpowiedniej

płci.

płci.

Gruczoły płciowe nie wykazują większej aktywności do

Gruczoły płciowe nie wykazują większej aktywności do

czasu dojrzewania.

czasu dojrzewania.

W okresie dojrzewania (chłopcy 14 lat, dziewczynki 12

W okresie dojrzewania (chłopcy 14 lat, dziewczynki 12

lat) dochodzi do wytwarzania i wydzielania

lat) dochodzi do wytwarzania i wydzielania

pobudzającego hormonu podwzgórzowego (GnRH)

pobudzającego hormonu podwzgórzowego (GnRH)

uwalniającego z przysadki hormony gonadotropowe

uwalniającego z przysadki hormony gonadotropowe

(FSH i LH), które regulują wydzielania hormonów

(FSH i LH), które regulują wydzielania hormonów

gonadalnych. W okresie dziecięcym wydzielanie

gonadalnych. W okresie dziecięcym wydzielanie

gonadotropin jest hamowane przez melatoninę.

gonadotropin jest hamowane przez melatoninę.

Co to jest spermatogeneza i

Co to jest spermatogeneza i

gdzie się odbywa?

gdzie się odbywa?

Spermatogeneza - tworzenie się plemników rozpoczyna

Spermatogeneza - tworzenie się plemników rozpoczyna

się ok. 10 rż. a nasienie zdolne do zap

się ok. 10 rż. a nasienie zdolne do zap

ł

ł

odnienia

odnienia

pojawia się u ch

pojawia się u ch

ł

ł

opców między 12 a 16 rż.

opców między 12 a 16 rż.

W jądrze znajdują się

W jądrze znajdują się

:

:

pierwotne komórki rozrodcze tzw. spermatogonie,

pierwotne komórki rozrodcze tzw. spermatogonie,

które dojrzewają przechodząc w: spermatocyty I

które dojrzewają przechodząc w: spermatocyty I

rzędu, spermatocyty II rzędu, spermatydy, plemniki;

rzędu, spermatocyty II rzędu, spermatydy, plemniki;

kanaliki (cewki) kręte, które przechodzą w siatkę

kanaliki (cewki) kręte, które przechodzą w siatkę

przewodów w najądrzu;

przewodów w najądrzu;

pomiędzy kanalikami znajdują się śródmiąższowe

pomiędzy kanalikami znajdują się śródmiąższowe

komórki Leydiga (zawierające ziarenka lipidowe),

komórki Leydiga (zawierające ziarenka lipidowe),

które wydzielają testosteron;

które wydzielają testosteron;

komórki podporowe Sertolego w kanalikach krętych

komórki podporowe Sertolego w kanalikach krętych

(zawierające glikogen), w które wgłobione są główki

(zawierające glikogen), w które wgłobione są główki

plemników.

plemników.

Jakie hormony wp

Jakie hormony wp

ł

ł

ywają na

ywają na

spermatogenezę i jakie ośrodki

spermatogenezę i jakie ośrodki

są odpowiadają za wytrysk

są odpowiadają za wytrysk

nasienia?

nasienia?

Spermatogeneza jest kontrolowana przez:

Spermatogeneza jest kontrolowana przez:

hormon folikulotropowy, hormon lutenizujący i

hormon folikulotropowy, hormon lutenizujący i

testosteron.

testosteron.

Plemniki wraz z innymi składnikami nasienia są

Plemniki wraz z innymi składnikami nasienia są

transportowane przez cewki nasienne proste i

transportowane przez cewki nasienne proste i

przewody odprowadzające z jądra do najądrza,

przewody odprowadzające z jądra do najądrza,

gdzie są magazynowane.

gdzie są magazynowane.

Za wzwód prącia i wytrysk nasienia

Za wzwód prącia i wytrysk nasienia

odpowiedzialne są ośrodki w rdzeniu kręgowym

odpowiedzialne są ośrodki w rdzeniu kręgowym

kontrolowane przez ośrodki w mózgowiu.

kontrolowane przez ośrodki w mózgowiu.

Kiedy zaczyna się cykl p

Kiedy zaczyna się cykl p

ł

ł

ciowy

ciowy

u dziewcząt i czym się

u dziewcząt i czym się

objawia?

objawia?

U dziewcząt cykl płciowy zaczyna się w okresie

U dziewcząt cykl płciowy zaczyna się w okresie

pokwitania (

pokwitania (

puberty

puberty

) w wieku 11-14 lat.

) w wieku 11-14 lat.

Zasadniczym objawem cykli płciowych

Zasadniczym objawem cykli płciowych

trwających przeciętnie 28 dni jest

trwających przeciętnie 28 dni jest

krwawienie

krwawienie

.

.

W czasie krwawienia kobieta

W czasie krwawienia kobieta

traci ok. 70 ml. krwi.

traci ok. 70 ml. krwi.

Przekwitanie zachodzi w wieku 45-55 lat (cykle

Przekwitanie zachodzi w wieku 45-55 lat (cykle

płciowe najpierw wydłużają się a następnie

płciowe najpierw wydłużają się a następnie

zanikają ).

zanikają ).

Jakie są fazy cyklu p

Jakie są fazy cyklu p

ł

ł

ciowego

ciowego

żeńskiego i jak są

żeńskiego i jak są

kontrolowane?

kontrolowane?

W cyklu płciowym żeńskim trwającym 28 dni wyróżnia się:

W cyklu płciowym żeńskim trwającym 28 dni wyróżnia się:

krwawienie miesiączkowe (ok. 4 dni)

krwawienie miesiączkowe (ok. 4 dni)

faza folikularna (ok. 9 dni)

faza folikularna (ok. 9 dni)

owulacja (1 dzień)

owulacja (1 dzień)

faza lutealna (14 dni)

faza lutealna (14 dni)

Na poszczególne dni cyklu

Na poszczególne dni cyklu

miesiączkowego mają wpływ określone hormony

miesiączkowego mają wpływ określone hormony

podwzgórza przysadki i jajników, które wpływają na

podwzgórza przysadki i jajników, które wpływają na

zmiany morfologiczne w obrębie jajników macicy

zmiany morfologiczne w obrębie jajników macicy

pochwy i sutków.

pochwy i sutków.

Cykle płciowe są kontrolowane przez żeński ośrodek

Cykle płciowe są kontrolowane przez żeński ośrodek

rozrodczy mieszczący się w podwzgórzu. Przed

rozrodczy mieszczący się w podwzgórzu. Przed

osiągnięciem dojrzałości płciowej melatonina

osiągnięciem dojrzałości płciowej melatonina

wydzielana przez szyszynkę hamuje czynność ośrodka

wydzielana przez szyszynkę hamuje czynność ośrodka

rozrodczego

rozrodczego

.

.

Przeciwnie działa układ limbiczny, który

Przeciwnie działa układ limbiczny, który

przyspiesza pokwitanie.

przyspiesza pokwitanie.

Jak przebiegają pierwsze trzy

Jak przebiegają pierwsze trzy

fazy cyklu miesiaczkowego?

fazy cyklu miesiaczkowego?

Krwawienie miesiączkowe

Krwawienie miesiączkowe

- dochodzi do złuszczania

- dochodzi do złuszczania

się warstw powierzchownych błony śluzowej macicy i

się warstw powierzchownych błony śluzowej macicy i

wydzielania wraz z krwią miesiączkową.

wydzielania wraz z krwią miesiączkową.

W fazie folikularnej

W fazie folikularnej

(proliferacyjnej) zachodzi

(proliferacyjnej) zachodzi

odnowa błony śluzowej macicy i jej gruczołów. Na

odnowa błony śluzowej macicy i jej gruczołów. Na

początku tej fazy kilka pęcherzyków jajnikowych

początku tej fazy kilka pęcherzyków jajnikowych

pierwotnych przekształca się w pęcherzyki jajnikowe

pierwotnych przekształca się w pęcherzyki jajnikowe

wzrastające, następnie jeden z nich, czasami dwa

wzrastające, następnie jeden z nich, czasami dwa

dojrzewają.

dojrzewają.

Owulacja

Owulacja

- w 14-tym dniu cyklu miesiączkowego

- w 14-tym dniu cyklu miesiączkowego

dochodzi do pękania dojrzałego pęcherzyka

dochodzi do pękania dojrzałego pęcherzyka

jajnikowego pod wpływem hormonu LH i komórka

jajnikowego pod wpływem hormonu LH i komórka

jajowa (owocyt II rzędu) zostaje wydalona przez jajnik.

jajowa (owocyt II rzędu) zostaje wydalona przez jajnik.

Z obu jajników wydalona jest jedna rzadziej dwie

Z obu jajników wydalona jest jedna rzadziej dwie

komórki jajowe. Komórka jajowa trafia do bańki

komórki jajowe. Komórka jajowa trafia do bańki

jajowodu. Nie zapłodniona pozostaje 4 dni, następnie

jajowodu. Nie zapłodniona pozostaje 4 dni, następnie

zostaje wydalona do macicy i podlega cytolizie.

zostaje wydalona do macicy i podlega cytolizie.

Jak przebiega faza lutealna?

Jak przebiega faza lutealna?

Faza lutealna (

Faza lutealna (

sekrecyjna) rozpoczyna się po

sekrecyjna) rozpoczyna się po

owulacji.

owulacji.

Błona śluzowa macicy osiąga grubość

Błona śluzowa macicy osiąga grubość

ok. 6 mm, gruczoły błony śluzowej mają przebieg

ok. 6 mm, gruczoły błony śluzowej mają przebieg

kręty i wydzielają dużo śluzu. Taka błona śluzowa

kręty i wydzielają dużo śluzu. Taka błona śluzowa

macicy jest przygotowana do zagnieżdżenia

macicy jest przygotowana do zagnieżdżenia

zapłodnionej komórki jajowej.

zapłodnionej komórki jajowej.

Jama pęcherzyka po wydaleniu komórki jajowej

Jama pęcherzyka po wydaleniu komórki jajowej

wypełnia się krwią następnie zapełniają ją

wypełnia się krwią następnie zapełniają ją

komórki luteinowe i pęcherzyk zamienia się w

komórki luteinowe i pęcherzyk zamienia się w

ciałko żółte miesiączkowe, które wytwarza

ciałko żółte miesiączkowe, które wytwarza

żeńskie hormony płciowe: estrogeny,

żeńskie hormony płciowe: estrogeny,

progesteron, oksytocycynę.

progesteron, oksytocycynę.

Kiedy rozpoczyna się

Kiedy rozpoczyna się

krwawienie i jak zachowuje się

krwawienie i jak zachowuje się

temperatura w czasie ca

temperatura w czasie ca

ł

ł

ego

ego

cyklu?

cyklu?

Pod koniec fazy lutealnej, jeżeli nie doszło do zapłodnienia

Pod koniec fazy lutealnej, jeżeli nie doszło do zapłodnienia

ciałko żółte przestaje wydzielać progesteron, natomiast

ciałko żółte przestaje wydzielać progesteron, natomiast

nadal wydziela oksytocynę. Pod jej wpływem tworzą się

nadal wydziela oksytocynę. Pod jej wpływem tworzą się

w macicy substancje luteolityczne i ciałko żółte

w macicy substancje luteolityczne i ciałko żółte

przekształca się w ciałko miesiączkowe białawe. Po 14

przekształca się w ciałko miesiączkowe białawe. Po 14

dniach od owulacji pojawia się krwawienie

dniach od owulacji pojawia się krwawienie

miesiączkowe, które rozpoczyna nowy cykl płciowy.

miesiączkowe, które rozpoczyna nowy cykl płciowy.

W czasie cyklu miesiączkowego obserwuje się zmiany

W czasie cyklu miesiączkowego obserwuje się zmiany

temperatury ciała mierzonej w

temperatury ciała mierzonej w

godzinach porannych:

godzinach porannych:

w fazie folikulinarnej - temperatura ciała nie przekracza

w fazie folikulinarnej - temperatura ciała nie przekracza

37oC

37oC

w czasie owulacji - temperatura ciała obniża się

w czasie owulacji - temperatura ciała obniża się

w fazie lutealnej - temperatura podwyższa się i

w fazie lutealnej - temperatura podwyższa się i

przekracza 37

przekracza 37

0

0

C ( w godzinach rannych aż do końca

C ( w godzinach rannych aż do końca

fazy).

fazy).

Gdzie dochodzi do

Gdzie dochodzi do

zap

zap

ł

ł

odnienia i co wydziela

odnienia i co wydziela

cialko żo

cialko żo

ł

ł

te ciążowe?

te ciążowe?

Zapłodnienie (

Zapłodnienie (

fertilization

fertilization

) jest to połączenie komórki

) jest to połączenie komórki

płciowej męskiej z komórką płciową żeńską. Następuje

płciowej męskiej z komórką płciową żeńską. Następuje

ono w jajowodzie. Zapłodniona komórka jajowa

ono w jajowodzie. Zapłodniona komórka jajowa

przemieszcza się przez jajowód do jamy macicy w

przemieszcza się przez jajowód do jamy macicy w

ciągu 3-4 dni podlegając podziałom i przemianom.

ciągu 3-4 dni podlegając podziałom i przemianom.

Zapłodnione jajo po zagnieżdżeniu się w błonie śluzowej

Zapłodnione jajo po zagnieżdżeniu się w błonie śluzowej

macicy (około 7 dnia-po

macicy (około 7 dnia-po

ł

ł

owa fazy lutealnej )

owa fazy lutealnej )

prawdopodobnie hamuje tworzenie i uwalnianie z

prawdopodobnie hamuje tworzenie i uwalnianie z

macicy prostaglandyn (czynnika luteolitycznego). Dzięki

macicy prostaglandyn (czynnika luteolitycznego). Dzięki

temu ciałko żółte miesiączkowe nie zanika, a powiększa

temu ciałko żółte miesiączkowe nie zanika, a powiększa

się i przekształca w ciałko żółte ciążowe, które w ciągu

się i przekształca w ciałko żółte ciążowe, które w ciągu

kilkunastu pierwszych tygodni ciąży wydziela duże ilości

kilkunastu pierwszych tygodni ciąży wydziela duże ilości

progesteronu (największe w 12 tygodniu ciąży).

progesteronu (największe w 12 tygodniu ciąży).

W miarę zbliżania się porodu funkcję wydzielniczą

W miarę zbliżania się porodu funkcję wydzielniczą

jajników przejmuje rozwijające się łożysko, wydzielające

jajników przejmuje rozwijające się łożysko, wydzielające

do krwi znaczne ilości progesteronu i estrogenów.

do krwi znaczne ilości progesteronu i estrogenów.

Kiedy tworzy się

Kiedy tworzy się

ł

ł

ożysko i jaką

ożysko i jaką

spe

spe

ł

ł

nia rolę?

nia rolę?

Łożysko tworzy się w pierwszych tygodniach ciąży

Łożysko tworzy się w pierwszych tygodniach ciąży

(10 tydzień). W 40 tyg. ciąży osiąga masę 500-

(10 tydzień). W 40 tyg. ciąży osiąga masę 500-

600g.

600g.

Zasadniczą funkcją łożyska jest:

Zasadniczą funkcją łożyska jest:

wymiana gazów (O2 i CO2)

wymiana gazów (O2 i CO2)

wymiana produktów energetycznych i budulcowych

wymiana produktów energetycznych i budulcowych

oraz ich metabolitów pomiędzy krwią matki a krwią

oraz ich metabolitów pomiędzy krwią matki a krwią

płodu

płodu

wytwarzanie hormonów (od 8 tyg. ciąży łożysko

wytwarzanie hormonów (od 8 tyg. ciąży łożysko

przejmuje wytwarzanie progesteronu zastępując

przejmuje wytwarzanie progesteronu zastępując

ciałko żółte ciążowe).

ciałko żółte ciążowe).

Jaką jest rola progesteronu w

Jaką jest rola progesteronu w

czasie ciąży?

czasie ciąży?

Rola progesteronu:

Rola progesteronu:

osłabia pobudliwość mięśnia macicy oraz obkurcza

osłabia pobudliwość mięśnia macicy oraz obkurcza

ujście wewnętrzne szyjki, zapobiega to wystąpieniu

ujście wewnętrzne szyjki, zapobiega to wystąpieniu

poronienia lub przedwczesnego porodu;

poronienia lub przedwczesnego porodu;

działa synergistycznie wraz z estrogenami na wzrost

działa synergistycznie wraz z estrogenami na wzrost

sutków w czasie ciąży.

sutków w czasie ciąży.

We krwi ok. 10 % progesteronu znajduje się w postaci

We krwi ok. 10 % progesteronu znajduje się w postaci

wolnej (aktywny), pozostała część jest związana z

wolnej (aktywny), pozostała część jest związana z

białkami.

białkami.

Metabolit progesteronu - pregnanendiol oznacza się w

Metabolit progesteronu - pregnanendiol oznacza się w

moczu. Zawartość pregnanendiolu w dobowej porcji

moczu. Zawartość pregnanendiolu w dobowej porcji

moczu wynosi: w 8 tyg. ciąży – ok.2mg, w 36 –40 tyg.

moczu wynosi: w 8 tyg. ciąży – ok.2mg, w 36 –40 tyg.

ciąży – ok. 40 mg.

ciąży – ok. 40 mg.

Jaką jest rola estrogenów w

Jaką jest rola estrogenów w

czasie ciąży?

czasie ciąży?

W czasie ciąży zwiększa się również wydzielanie

W czasie ciąży zwiększa się również wydzielanie

estrogenów powstających w łożysku (estron,

estrogenów powstających w łożysku (estron,

estradiol i najwięcej estriolu).

estradiol i najwięcej estriolu).

Zawartość estriolu w dobowej porcji moczu, we

Zawartość estriolu w dobowej porcji moczu, we

krwi i w wodach płodowych zwiększa się

krwi i w wodach płodowych zwiększa się

poczynając od początku ciąży do porodu.

poczynając od początku ciąży do porodu.

Rola estrogenów:

Rola estrogenów:

wpływają na podział komórek mięśnia macicy i

wpływają na podział komórek mięśnia macicy i

zwiększenie jego masy w czasie ciąży

zwiększenie jego masy w czasie ciąży

zwiększają pobudliwość mięśnia macicy

zwiększają pobudliwość mięśnia macicy

wykazując działanie antagonistyczne w stosunku

wykazując działanie antagonistyczne w stosunku

do progesteronu, tak że mięsień zaczyna kurczyć

do progesteronu, tak że mięsień zaczyna kurczyć

się pod wpływem krążącej we krwi oksytocyny.

się pod wpływem krążącej we krwi oksytocyny.

Jakie inne hormony wytwarza

Jakie inne hormony wytwarza

ł

ł

ożysko i jaka jest ich rola?

ożysko i jaka jest ich rola?

Łożysko wytwarza również hormony białkowe:

Łożysko wytwarza również hormony białkowe:

ludzką

ludzką

gonadotropinę łożyskową (hCG)

gonadotropinę łożyskową (hCG)

i

i

ludzki

ludzki

łożyskowy

łożyskowy

laktogen (hPL)

laktogen (hPL)

oraz w niewielkich

oraz w niewielkich

ilościach hormony stale wytwarzane przez przedni płat

ilościach hormony stale wytwarzane przez przedni płat

przysadki.

przysadki.

Największe wydzielanie hCG przypada na 8 tydzień ciąży,

Największe wydzielanie hCG przypada na 8 tydzień ciąży,

a od 12 tygodnia ciąży aż do porodu zawartość hCG we

a od 12 tygodnia ciąży aż do porodu zawartość hCG we

krwi matki zmniejsza się. Ludzka gonadotropina

krwi matki zmniejsza się. Ludzka gonadotropina

łożyskowa (hCG)

łożyskowa (hCG)

powoduje wzrost ciałka żółtego i

powoduje wzrost ciałka żółtego i

wydzielanie przez nie progesteronu. Zmniejszenie

wydzielanie przez nie progesteronu. Zmniejszenie

wydzielania hCG prowadzi do

wydzielania hCG prowadzi do

stopniowego zaniku

stopniowego zaniku

ciałka żółtego ciążowego w jajnikach.

ciałka żółtego ciążowego w jajnikach.

Ludzki łożyskowy laktogen (hPL)

Ludzki łożyskowy laktogen (hPL)

działa podobnie jak

działa podobnie jak

hormon wzrostu. Powoduje wzrost sutków w czasie

hormon wzrostu. Powoduje wzrost sutków w czasie

ciąży.

ciąży.

Kiedy następuje poród i jaki

Kiedy następuje poród i jaki

jest przypuszczalny jego

jest przypuszczalny jego

mechanizm?

mechanizm?

Poród następuje po upływie 280 dni ciąży (poczynając

Poród następuje po upływie 280 dni ciąży (poczynając

od pierwszego dnia ostatniej miesiączki). W tym

od pierwszego dnia ostatniej miesiączki). W tym

czasie rodzi ok. 5-10% kobiet. Większość kobiet rodzi

czasie rodzi ok. 5-10% kobiet. Większość kobiet rodzi

w czasie o 11 dni krótszym lub dłuższym.

w czasie o 11 dni krótszym lub dłuższym.

Przypuszczalny mechanizm porodu

Przypuszczalny mechanizm porodu

Podwzgórze płodu po osiągnięciu pewnego stadium

Podwzgórze płodu po osiągnięciu pewnego stadium

rozwoju zaczyna wydzielać podwzgórzowe hormony,

rozwoju zaczyna wydzielać podwzgórzowe hormony,

które są uwalniane z naczyń wrotnych przysadki.

które są uwalniane z naczyń wrotnych przysadki.

Pod wpływem tych hormonów płat gruczołowy

Pod wpływem tych hormonów płat gruczołowy

przysadki zwiększa wydzielanie hormonów

przysadki zwiększa wydzielanie hormonów

tropowych , również i hormonu kortykotropowego.

tropowych , również i hormonu kortykotropowego.

Pobudza on korę nadnerczy płodu do wydzielania

Pobudza on korę nadnerczy płodu do wydzielania

kortyzolu, który krążąc we krwi płodu przechodzi do

kortyzolu, który krążąc we krwi płodu przechodzi do

wód płodowych i działa na mięsień macicy

wód płodowych i działa na mięsień macicy

antagonistycznie do progesteronu

antagonistycznie do progesteronu

Jaki jest inny przypuszczalny

Jaki jest inny przypuszczalny

mechanizm porodu i jak jest

mechanizm porodu i jak jest

wydalany p

wydalany p

ł

ł

ód?

ód?

Inny przypuszczalny mechanizm porodu

Inny przypuszczalny mechanizm porodu

Zwiększenie stężenia estrogenów w wodach

Zwiększenie stężenia estrogenów w wodach

płodowych, zwłaszcza estriolu prowadzi do ich

płodowych, zwłaszcza estriolu prowadzi do ich

zwiększonego

zwiększonego

przenikania do mięśnia macicznego.

przenikania do mięśnia macicznego.

Wzmaga się pobudliwość mięśnia macicznego,

Wzmaga się pobudliwość mięśnia macicznego,

występują pierwsze skurcze i rozpoczyna poród.

występują pierwsze skurcze i rozpoczyna poród.

W czasie porodu płód jest wydalany wraz z łożyskiem

W czasie porodu płód jest wydalany wraz z łożyskiem

i błonami płodowym.

i błonami płodowym.

W większości porodów fizjologicznych częścią

W większości porodów fizjologicznych częścią

przodującą jest główka w ustawieniu potylicznym.

przodującą jest główka w ustawieniu potylicznym.

Na czy polega pierwszy okres

Na czy polega pierwszy okres

porodu?

porodu?

Okres I

Okres I

Na początku okresu I odpływają wody

Na początku okresu I odpływają wody

płodowe i rozpoczyna się rozwarcie

płodowe i rozpoczyna się rozwarcie

szyjki. Pełne rozwarcie szyjki kończące

szyjki. Pełne rozwarcie szyjki kończące

I okres porodu następuje po upływie

I okres porodu następuje po upływie

8-15 godzin (u wieloródek okres ten

8-15 godzin (u wieloródek okres ten

jest krótszy, dłuższy u pierworódek).

jest krótszy, dłuższy u pierworódek).

W czasie jego trwania występują

W czasie jego trwania występują

regularne skurcze mięśnia macicy

regularne skurcze mięśnia macicy

odczuwane jako bóle porodowe.

odczuwane jako bóle porodowe.

Na czy polega drugi okres

Na czy polega drugi okres

porodu?

porodu?

Okres II

Okres II

Następuje bezpośrednio po okresie I. Pod

Następuje bezpośrednio po okresie I. Pod

wpływem skurczów mięśnia macicy i

wpływem skurczów mięśnia macicy i

skurczów mięśni powłoki brzucha

skurczów mięśni powłoki brzucha

wzmagających ciśnienie w jamie brzusznej

wzmagających ciśnienie w jamie brzusznej

dochodzi do przesuwania się płodu przez

dochodzi do przesuwania się płodu przez

kanał rodny i wydalenia go na zewnątrz.

kanał rodny i wydalenia go na zewnątrz.

Płód pozostaje w łączności z organizmem

Płód pozostaje w łączności z organizmem

matki za pośrednictwem sznura

matki za pośrednictwem sznura

pępowinowego. Drugi okres trwa od kilku

pępowinowego. Drugi okres trwa od kilku

min. do kilku godz. i kończy się przecięciem

min. do kilku godz. i kończy się przecięciem

sznura pępowinowego (oddzielenie

sznura pępowinowego (oddzielenie

organizmu matki od organizmu płodu).

organizmu matki od organizmu płodu).

Na czy polega trzeci okres

Na czy polega trzeci okres

porodu?

porodu?

Okres III

Okres III

Następuje wydalenie łożyska i błon

Następuje wydalenie łożyska i błon

płodowych z jamy macicy poza drogi

płodowych z jamy macicy poza drogi

rodne. Okres III trwa ok. 0,5 godz.

rodne. Okres III trwa ok. 0,5 godz.

Gromadząca się krew pomiędzy ścianą

Gromadząca się krew pomiędzy ścianą

macicy a łożyskiem oddziela je,

macicy a łożyskiem oddziela je,

natomiast skurcze macicy wydalają

natomiast skurcze macicy wydalają

łożysko (częścią przodującą jest

łożysko (częścią przodującą jest

zazwyczaj powierzchnia płodowa). Za

zazwyczaj powierzchnia płodowa). Za

łożyskiem zostają wydalone błony

łożyskiem zostają wydalone błony

płodowe.

płodowe.

Jak d

Jak d

ł

ł

ugo trwa po

ugo trwa po

ł

ł

óg i co to jest

óg i co to jest

laktacja?

laktacja?

Okres połogu trwa 6 tyg. od dnia porodu. W

Okres połogu trwa 6 tyg. od dnia porodu. W

tym czasie dochodzi do zwijania się macicy.

tym czasie dochodzi do zwijania się macicy.

Pod koniec tego okresu macica osiąga

Pod koniec tego okresu macica osiąga

wielkość zbliżoną do wielkości przed ciążą.

wielkość zbliżoną do wielkości przed ciążą.

Laktacja czyli wydzielanie mleka rozpoczyna

Laktacja czyli wydzielanie mleka rozpoczyna

się po upływie 48 godzin od zakończenia

się po upływie 48 godzin od zakończenia

porodu i może trwać kilka miesięcy. W

porodu i może trwać kilka miesięcy. W

końcowym okresie ciąży i bezpośrednio po

końcowym okresie ciąży i bezpośrednio po

porodzie sutki wydzielają siarę (prolaktyna

porodzie sutki wydzielają siarę (prolaktyna

PRL pobudza komórki gruczołów sutkowych.

PRL pobudza komórki gruczołów sutkowych.

Jak odbywa się laktacja?

Jak odbywa się laktacja?

Osesek, który ssie brodawkę sutkową drażni

Osesek, który ssie brodawkę sutkową drażni

receptory. Za pośrednictwem impulsów

receptory. Za pośrednictwem impulsów

biegnących przez rdzeń kręgowy, rdzeń

biegnących przez rdzeń kręgowy, rdzeń

przedłużony i śródmózgowie pobudzane są

przedłużony i śródmózgowie pobudzane są

neurony oksytocynowe podwzgórza. Z ich

neurony oksytocynowe podwzgórza. Z ich

zakończeń uwalniana jest oksytocyna, która

zakończeń uwalniana jest oksytocyna, która

krążąc we krwi przedostaje się do gruczołów

krążąc we krwi przedostaje się do gruczołów

sutkowych i powoduje skurcz ściany

sutkowych i powoduje skurcz ściany

przewodów mlecznych. Odruch ten sprzyja

przewodów mlecznych. Odruch ten sprzyja

także opróżnianiu się gruczołów sutkowych z

także opróżnianiu się gruczołów sutkowych z

nagromadzonego mleka.

nagromadzonego mleka.