Rozwój nauki można rozpatrywać wielostronnie:



jako wzorzec zasobu wiedzy i ulepszanie metod

badawczych, czyli realizacje bezpośredniego celu

stojącego przed nauką



jako doskonalenie i rozszerzanie działalności badawczej i

rozwojowej



jako kształtowanie się i rozwój warunków niezbędnych

do prowadzenia działalności rzeczowych, kadrowych,

organizacyjnych i instytucjonalnych



jako realizację przez naukę jej celów utylitarnych, czyli

osiąganie przez naukę określonych skutków i efektów w

sferze jej zastosowań, w świadomości, gospodarce i

polityce



jako rozwój sfery obsługi nauki



jako rozwój metod, form i zakresu kształcenia kadr

naukowych

 

Do badania rozwoju nauki stosowane są

mierniki charakteryzujące dynamikę i

kształtowanie się potencjału naukowego.

Szczególnie dużo uwagi poświęca się

liczebności kadr naukowych. Jest

uzasadniony wskaźnik rozwoju nauki,

ponieważ to ludzie stanowią najbardziej

dynamiczny i twórczy czynnik jej

rozwoju. Innym czynnikiem mierności jest

np. miernik publikacji ( wydajność pracy

jednego pracownika mierzony liczbą

publikacji)

Aby nasza własna nauka była efektywna możemy

ułatwić to sobie stosując się do poniższych zasad:



uświadomienie sobie, jakie zmysły dominują przy

naszym stylu uczenia (kinestetycy, wzrokowcy,

dotykowcy, słuchowcy) i dostosowanie metod

uczenia do danego stylu



grupowanie informacji



zachowanie odpowiedniej częstotliwości

powtórzeń materiału



odpowiednie warunki nauki ( pomieszczenie,

oświetlenie, temperatura)



kurs szybkiego czytania, który pozwoli umiejętnie

stosować nam odpowiednie techniki pamięciowe

EFEKTYWNOŚĆ PRZEDSIĘWZIEĆ
BADAWCZYCH, PLACÓWKE I
ZESPOŁÓW BADAWCZYCH

Składniki społecznej
efektywności B + R



skutki pozytywne i negatywne
działalności B + R



czynniki wpływające na efektywność
prac uczonych jak i zespołów
badawczych



sprawność działalności badawczej
i rozwojowej

Efektywność ekonomiczna
musi iść w parze ze
społeczna efektywność
badań naukowych i prac
rozwojowych aby została
zachowana zasada
racjonalnego działania.

Czynniki wpływające na
efektywność badań
i rozwoju

Organizacja zespołów
badawczych i jej wpływ na
efektywność nakładów na
badania i rozwój

Efekty dawane przez
jednostki badawcze i
rozwojowe



informacyjne



ekonomiczne



społeczne

Metody badan nad zespołami
badawczymi i ich
efektywnością



Metoda punktowa



Badania ankietowe

Zmienne niezależne

1.

Wszystkie te czynniki, które nie podlegają
zmianom,

2.

Czynniki, na które oddziałują krajowe organy
sterujące polityką naukową od szczebla
państwowego do kierownictwa placówki
badawczej włącznie,

3.

Czynniki, na które może wpłynąć kierownik
zespołu badawczego,

4.

Czynniki immanentne badanych zespołów
badawczych

Zmienne zależne

Wszelkie efekty ilościowe pracy

badanych zespołów.

Analiza czynników wchodzących w
skład zmiennych zależnych i ich
korelowanie ze zmiennymi
niezależnymi, pozwala na
wysunięcie wniosków, jak można
przy danych nakładach jeśli nie
optymalizować, to przynajmniej
intensyfikować wyniki zespołów
badawczych.

Badanie naukowe

Badania naukowe to wszelka działalność naukową.

Badania naukowe można rozpatrywać w :



szerokim znaczeniu – ogół czynności w obrębie pracy

naukowej od powzięcia i ustalenia problemu do opracowania

materiałów naukowych, jednak bez czynności pisania pracy, jej

poprawiania

i oceny; wyróżnia się tu dwa rodzaje czynności: przygotowawcze

i wykonawcze;



pośrednim znaczeniu to czynności wykonawcze badań

naukowych w znaczeniu szerokim; jest to stosowanie praktyczne

metod roboczych, gromadzenie materiału naukowego i

opracowywanie go;



wąskim znaczeniu – to badania właściwe, posługiwanie się

metodami roboczymi i zdobywanie w ten sposób materiału

naukowego; jego opracowywanie jest już działaniem osobnym

i uważa się je niekiedy za etap pisania pracy naukowej;

Typologia badań naukowych

podstawowe - podejmuje się je bez celu praktycznego, dla

wyjaśnienia zjawisk jeszcze nie zbadanych i odkrycia nowych

praw naukowych; nazywa się również teoretycznymi, bądź

czystymi;

stosowane - zmierzające do wykorzystania w praktyce wyników

badań podstawowych; ich rezultatem są nowe związki chemiczne,

prototypy, modele itp., które powstają i są sprawdzane w

laboratoriach i instytutach doświadczalnych pod względem

efektywności, walorów technicznych

i użyteczności;

wdrożeniowe - opracowanie metod i technik zastosowania wyników

badań w produkcji; są końcowym etapem cyklu badawczego od

odkrycia wynalazku do praktycznego jego zastosowania;

badania obserwacyjne (opisowe lub analityczne)

badania eksperymentalne (związane z interwencją badacza w

grupie badanej i badaniem skutków tej interwencji w porównaniu

z grupą kontrolną)



Prace rozwojowe to systematyczna
praca opierająca się na istniejącej
wiedzy, uzyskanej w wyniku
działalności badawczej oraz/lub
doświadczeń praktycznych, i mająca
na celu wytworzenie nowych
materiałów, produktów lub urządzeń,
inicjowanie nowych lub znaczące
udoskonalenie już istniejących
procesów, systemów i usług.

CZYNNIKI DECYDUJĄCE
O WYSOKOŚCI NAKŁADÓW:



struktury gospodarki i eksportu



instrumentów podatkowych



liczby osób z wyższym
wykształceniem wśród ogółu
zatrudnionych



typu polityki technologicznej

GŁÓWNE ŹRÓDŁA FINANSOWANIA
B+R:



środki publiczne



środki przedsiębiorstw



fundusze pochodzące z zagranicy



środki instytucji non-profit (organizacja,

która prowadząc swoją działalność

skupia się na wspieraniu prywatnego

lub publicznego dobra, nie kierując się

osiągnięciem zysku np.

stowarzyszenia).



Źródła zagraniczne

Trzy instrumenty finansowania
udostępnione przez Wspólnotę
Europejską to

:



7. Program Ramowy na rzecz badań,
rozwoju technologicznego i
demonstracji



7. Program Ramowy Euratom działań
badawczych i szkoleniowych w
dziedzinie jądrowej (7PR), (budżet na
lata 2007-2013 wynosi 50 mld EUR)



Program Ramowy na Rzecz
Konkurencyjności i Innowacji

Program ramowy badań w celu
finansowania badań
naukowych



7. Program Ramowy (2007-
2013).Program szczegółowy 7.
Programu Ramowego:

-

COOPERATION (Współpraca)

-

IDEAS (Pomysły)

-

PEOPLE (Ludzie)

-

CAPACITIES (Możliwości)

Struktura budżetu 7.PR
(mln euro)



COOPERATION- 32 365 mln euro



IDEAS7 – 460 mln euro



PEOPLE- 4 728 mln euro



CAPACITIES - 4 217 mln euro



Nienuklearne działania JRC1- 751 mln
euro



Całkowity budżet 7.PR: - 50 521
mln euro



EURATOM – 2700 mln euro

Rozwój nauki i techniki związany jest z

planowaniem rozwoju kraju w
aspekcie społecznym i
gospodarczym.

System planowania powinien

zapewniać racjonalność społeczno-
gospodarczą.

Cele stawiane przed nauką i techniką

nie mogą wynikać wyłącznie z
potrzeb zgłaszanych przez
społeczeństwo.

Muszą także wynikać z prawidłowości

poznania naukowego.

Autonomiczność rozwoju NiT.
Wynika z uwzględnienia w procesie planowania

rozwoju NiT zwrotnego oddziaływania rozwoju

NiT na rozwój społeczny i gospodarczy.

Badania nie raz wyprzedają aktualne potrzeby

społeczeństwa.

Ważnym aspektem jest podejmowanie

samodzielnych inicjatyw przez ośrodki

badawcze.

System planowania powinien:



zapewnić realizacje zasady łączenia
celów stawianych przed nauką przez
społeczeństwo z celami, które nauka
i technika sama stawia przed sobą do
rozwiązania.

Fazy planowania rozwoju nauki i

techniki:



prognozowanie rozwoju NIT,



planowanie strategiczne i
programowe rozwoju NIT,



planowanie operacyjne.

Fazy te nie są oddzielone w czasie.

Rola prognoz NiT
Prognozowaniem nazywamy wg

Secomskiego.

„Oparte na naukowych podstawach i z

reguły mające charakter
kompleksowy PRZEWIDYWANIE
najbardziej prawdopodobnego biegu
lub obrazu zjawisk i procesów
rozwojowych”.

Elementy składowe prognozy:



uzasadniony opis przebiegu przyszłych

zdarzeń wewnątrz obiektu prognozy, zmian

struktury samego obiektu, przyszłych

związków z rzeczywistością gospodarczą i

społeczną,



charakterystyka metod, którymi

posługiwano się przy konstrukcji prognozy,



ukazanie ewentualnych możliwości

kształtowania przebiegu przyszłych

zdarzeń.

Przedmiot prognoz NiT:



nauka jako zasób wiedzy,



nauka jako instytucja,



kierunki postępu technicznego w branżach,

gałęziach i całej gospodarce narodowej,



tępo postępu technicznego w branżach,

gałęziach i całej gospodarce,



społeczne (także ekologiczne) skutki postępu,



społeczne skutki rozwoju nauki.

Wcześniejsze stwierdzenie tendencji do

integracji, dyferencjacji nauk jest wysoce

istotne.

Programowanie i planowanie strategiczne rozwoju nauki

i techniki.

J. Kaczmarek definiuje programowanie jako ustalanie

przyszłych celów, określanie przyszłych czynników od

których one zależą oraz środki zmieniające te

zależności.

Programy to zaś zbiory ustalonych harmonijnie zadań.

Stanowią podstawę kształtowania przyszłości w

pożądanym kierunku.

Wg Kaczmarka program różni się od planu:



wariantowym ujęciem celów szczegółowych,



brakiem dyrektywności.

Programowanie jest zatem etapem poprzedzającym

właściwe planowanie.

Trzy fazy planowania rozwoju NiT jako elementu

systemu planowania społeczno
gospodarczego:



prognozowanie,



planowanie strategiczne,



planowanie operacyjne.

W planowaniu NiT występują następujące etapy:



analiza potrzeb społecznych,



wyznaczenie celów długoterminowych oraz
wybór środków służących realizacji tych celów.

Planowanie operacyjne(wieloletnie).
Towarzyszy realizacji planów strategicznych

długoterminowych.

Związane jest to z formułowaniem podstawowych

problemów badawczych i planów rozwoju dziedzin i
dyscyplin naukowych.

Kształt planu operacyjnego zależy od propozycji

przychodzących z placówek badawczych i
rozwojowych, a także z przedsiębiorstw.

Wszystkim fazom planowania towarzyszy koordynacja

zadań nauki i techniki. Jej celem jest skrócenie etapu
przechodzenia produktu nauki do gospodarki.

Programy rządowe.

Powstają na drodze konfrontacji

propozycji środowiska naukowego z
potrzebami kraju reprezentowanymi
przez jednostki gospodarki
uspołecznionej.

Współpraca międzynarodowa w zakresie

planowania rozwoju NiT zakłada:



wspólne planowanie przy opracowaniu przez

zainteresowane kraje ważnych problemów,



kooperacje w dziedzinie badań naukowych i

technicznych,



wymianę osiągnięć naukowo-technicznych

oraz przodujących doświadczeń,



rozszerzanie współpracy w zakresie

przygotowywania kadr.