PRZEWLEKŁE ZAPALENIE TRZUSTKI

(Pancreatitis chronica)

jest długotrwałym procesem zapalnym,

powodującym

stopniowe niszczenie miąższu trzustki,

który zastępowany jest przez tkankę

łączną

• Alkohol - przewlekle

(głównie kraje

rozwinięte)

• Niedobory białka

(głównie kraje

rozwijające się)

ETIOPATOGENEZ

A:

• Nadczynność przytarczyc

(gruczolak lub nowotwór

~ 4%)

• Po urazach

(także iatrogennych)

• Na podłożu genetycznym

•Przewlekłe wapniejące

zapalenie trzustki

(głównie podłoże

alkoholowe)

•Przewlekłe zaporowe zapalenie

trzustki

(głównie pourazowe lub ucisk z

zewnątrz)

PODZIAŁ

(1988 Marsylia i Rzym)

• Ból

(zlokalizowany w nad- lub śródbrzuszu, promieniujący do

pleców

lub łopatki)

• Zespół złego wchłaniania

(malnutrition

syndrome)

– biegunki tłuszczowe

– wychudzenie

– obrzęki, parestezje

•

Cukrzyca

(chwiejna, hypoglikemiczna)

•

Żółtaczka zaporowa

•

Guz

( torbiel lub nowotwór)

OBJAWY CHOROBY
... i powikłania

LABORATORYJNE

(oceniają czynność wydzielniczą
gruczołu, mają uzupełniające
znaczenie diagnostyczne)

• aktywność elastazy I w kale
• aktywność chymotrypsyny

w kale

•

tłuszcze tracone w kale

• aktywność amylazy
• poziom glukozy w surowicy

TESTY CZYNNOŚCIOWE

(wysokie koszty + inwazyjność)

• test Lundha

- aktywność enzymów

trzustkowych w treści dwunastniczej

• test ceruleinowy

- test ilościowy

(sok

XII-niczy, białko, wodorowęglany, enzymy
trzustkowe)

po pobudzeniu

wydzielania

(za pomocą

sekretyny+cholecystokininy)

• poziom laktoferyny podczas

ECPW

Badania

• USG

-

aktualnie badanie podstawowe, tanie, łatwo dostępne, wartość duża

w rękach doświadczonego ultrasonografisty.

Należy traktować

jako badanie wstępne i monitorujące przebieg choroby.

• ECPW

-

(endoskopowa cholangiopankreatografia wsteczna)

ERCP

(endoscopic retrograde cholangiopancreatography) -

w badaniu trzustki

najbardziej

wartościowe badanie inwazyjne. Wymaga dobrego sprzętu oraz

wielkiego

doświadczenia endoskopisty. Relatywnie tanie w stosunku do wartości.

• KT

-

badanie coraz bardziej dostępne pozwalające ocenić rozległość zmian

oraz stosunek względem siebie struktur anatomicznych. Stosunkowo

drogie.

• MR

-

trudno dostępne, drogie badanie obrazujące strukturę tkanek miękkich.

• ANGIOGRAFIA

-

przydatna do oceny stosunku gruczołu do wielkich

naczyń i ewentualnego naciekania ich przez zmiany rozrostowe

.

Badania

METODY OBRAZOWE

• Wykonywana pod kontrolą usg lub

KT.

• W rękach doświadczonego lekarza

stosunkowo łatwe i tanie badanie.

BIOPSJA ASPIRACYJNA CIENKOIGŁOWA

(bac)

Zachowawcze

JEST LECZENIEM OBJAWOWYM I

SUPLEMENTACYJNYM

• eliminacja czynnika patogennego

• uzupełnianie niedoboru enzymów

preparatami dobrze oczyszczonymi

zawierającymi czynne enzymy (Kreon,

Panzytrat)

• leki p/bólowe (lepsze NLPZ niż rozkurczowe)

• dieta

• w razie potrzeby dokładne i ostrożnie

stosowanie insulin (nagłe wahania poziomu

glukozy w surowicy)

Leczenie

Operacyjne

JEST LECZENIEM OBJAWÓW I POWIKŁAŃ

WSKAZANIA:

• Ból nie pozwalający normalnie

żyć, bardzo często z

towarzyszącym wyniszczeniem.

• Podejrzenie procesu

rozrostowego

• Powikłania miejscowe

– niedrożność pp.

– zwężenie pżw z żółtaczką

– naciekanie jelita grubego

– naciekanie naczyń

• Powikłane torbiele trzustkowe

OPERACJE DRENAŻOWE

(umożliwiają odpływ soku trzustkowego do pp.)

• Zespolenie trzustkowo-jelitowe

bok do boku

(Puestow-Gillesby,

Partington-Rochelle)

- laparotomia

• Zespolenie trzustkowo-jelitowe

koniec do końca

(Du Val) -

laparotomia

• Zespolenia torbieli z odcinkami

pp.

( Jedlicka, Jurasz,Ombredanne-

Kerschner, Henle) -

laparotomia

• Operacje endoskopowe

(sfinkterotomia trzustkowa,

zespolenia

torbielowo-żoładkowe)

• Drenaże zewnętrzne

(marsupializacje)

OPERACJE RESEKCYJNE

(likwidacja powikłań, usunięcie ogniska

patologicznego)

• Resekcja głowy trzustki

– sposobem Whipple’a

(resekcja

głowy trzustki, dwunastnicy i cz.

odźwiernikowej żołądka)

– sposobem Longmire-Traverso

(j.w. z pozostawieniem odźwiernika)

– sposobem Begera

(z

pozostawieniem dwunastnicy)

• Lewostronna resekcja trzustki

– resekcja ogona trzustki

– resekcja ogona i trzonu

trzustki

– prawie całkowita resekcja

trzustki

(sposobem Childe’a)

• Całkowita resekcja trzustki

(cukrzyca!!!)

Leczenie operacyjne

A lg o r y tm p o s tę p o w a n ia w p z t

( o p r . K r a j o w y Z e s p ó ł K o n s u lt a n t a d / s C h ir u r g i i O g ó ln e j )

n i e s k u t e c z n e

n i e s k u t e c z n e

o s t r e z a p a le n ie t r z u s t k i

l e c z e n i e z a c h o w a w c z e

l e c z e n i e o p e r a c y j n e
( l a p a r o t o m i a + ...)

o p e r a c j e e n d o s k o p o w e

- u s g
- p r z e g l ą d o w e r t g j . b r z u s z n e j
- E C P W
- C T = r o z p o z n a n i e + e w . p r ó b y c z y n n o ś c i o w e

p r z e w l e k ł e z a p a l e n i e t r z u s t k i

b a d a n i e k l i n i c z n e

• PZT jest rzadką, ciężką, przewlekłą,

wyniszczającą chorobą dotykającą głównie
ludzi zaniedbanych

.

• Nadal jest sprawą nierozstrzygniętą czy PZT

jest stanem przedrakowym.

• Nadal brak jednoznacznego dowodu

determinującego czynnik patogenny PZT.

• Stosowane leczenie PZT jest leczeniem

objawowym.

Podsumowanie