Przewlekłe zapalenie

Przewlekłe zapalenie

trzustki

trzustki

Przewlekłe zapalenie trzustki (pzt) jest
przewlekłą, nienowotworową chorobą
trzustki charakteryzująca się
postępującym włóknieniem, z
towarzyszącym zanikiem tkanki
gruczołowej, prowadzącym w różnym
czasie do upośledzenia czynności
zewnątrzwydzielniczej (biegunka
tłuszczowa) i wewnątrzwydzielniczej
(cukrzyca)

Przewlekłe zapalenie trzustki-etiologia i

Przewlekłe zapalenie trzustki-etiologia i

epidemiologia

epidemiologia

Czynniki etiologiczne nie do końca poznane

Czynniki etiologiczne nie do końca poznane

a w części przypadków złożone

a w części przypadków złożone

Europa, obydwie Ameryki – gł. czynnik

Europa, obydwie Ameryki – gł. czynnik

etiologiczny (58-95%)- alkohol

etiologiczny (58-95%)- alkohol

Ryzyko powstania pzt zależy raczej od

Ryzyko powstania pzt zależy raczej od

dziennej dawki alkoholu i czasu spożywania

dziennej dawki alkoholu i czasu spożywania

(śr. ok. 10 lat) niż od rodzaju alkoholu

(śr. ok. 10 lat) niż od rodzaju alkoholu

Nadmierne spożywanie białka i tłuszczów

Nadmierne spożywanie białka i tłuszczów

(?) – też kraje rozwinięte

(?) – też kraje rozwinięte

Przewlekłe zapalenie trzustki-etiologia i

Przewlekłe zapalenie trzustki-etiologia i

epidemiologia

epidemiologia

Utrudnienia w odpływie soku żołądkowego (10-

Utrudnienia w odpływie soku żołądkowego (10-

15%) – zmiany zapalno-zwężające w obrębie

15%) – zmiany zapalno-zwężające w obrębie

zwieracza Oddiego, urazy, nowotwory,

zwieracza Oddiego, urazy, nowotwory,

torbiele, wady wrodzone

torbiele, wady wrodzone

Przyczyna nieustalona (10-40%) – postacie

Przyczyna nieustalona (10-40%) – postacie

idiopatyczne

idiopatyczne

U 1-7% chorych z pzt stwierdza się

U 1-7% chorych z pzt stwierdza się

nadczynność przytarczyc

nadczynność przytarczyc

Kamica żółciowa nie jest traktowana jako

Kamica żółciowa nie jest traktowana jako

czynnik etiologiczny (choć stwierdza się ją w

czynnik etiologiczny (choć stwierdza się ją w

1-30% chorych)

1-30% chorych)

Polska–30-57/100 000 populacji (chorobowość)

Polska–30-57/100 000 populacji (chorobowość)

Przewlekłe zapalenie trzustki - diagnostyka

Przewlekłe zapalenie trzustki - diagnostyka

Ból brzucha



Górna część jamy brzusznej



Narastający charakter gł. po kilku godz. po posiłku a
szczególnie alkoholu trwający kilka godz. – do kilku dni



Niekiedy ból stały

Stany podżółtaczkowe lub żółtaczka
Ubytek masy ciała
Cukrzyca i biegunka tłuszczowa (u 1/3
chorych)
Wzrost amylazy we krwi (nie więcej niż 3 x
norma)

Przewlekłe zapalenie trzustki -

Przewlekłe zapalenie trzustki -

diagnostyka

diagnostyka

W przypadkach zaawansowanych

W przypadkach zaawansowanych

występują powikłania

występują powikłania

Przewężenia przewodów

Przewężenia przewodów

trzustkowych – pseudotorbiele

trzustkowych – pseudotorbiele

retencyjne

retencyjne

Ropnie (zakażenie torbieli)

Ropnie (zakażenie torbieli)

Zapalenie otrzewnej – z przebicia

Zapalenie otrzewnej – z przebicia

ropni

ropni

Pzt - rozpoznanie

Pzt - rozpoznanie

Wywiad

Wywiad

Rtg jamy brzusznej

Rtg jamy brzusznej



(ocena obecności zwapnień w polu

(ocena obecności zwapnień w polu

trzustkowym – w Polsce ok. 8,6% chorych)

trzustkowym – w Polsce ok. 8,6% chorych)

Usg

Usg



Czułość dla zaawansowanego pzt 80-90%

Czułość dla zaawansowanego pzt 80-90%



Stwierdzone zmiany nie wymagają w

Stwierdzone zmiany nie wymagają w

większości weryfikacji innymi metodami

większości weryfikacji innymi metodami



Poszerzenie głównego przewodu trzustkowego

Poszerzenie głównego przewodu trzustkowego

> 3 mm, jego nierówność

> 3 mm, jego nierówność



Zwłóknienia miąższu, zmiany wielkości narządu

Zwłóknienia miąższu, zmiany wielkości narządu



Zwapnienia

Zwapnienia



Złogi trzustkowe

Złogi trzustkowe



Ogniska martwicy, ropnie

Ogniska martwicy, ropnie

Pzt - rozpoznanie

Pzt - rozpoznanie

TK

TK



Drobne zwapnienia niewidoczne w

Drobne zwapnienia niewidoczne w

innych badaniach

innych badaniach



Ogniska martwicy

Ogniska martwicy



Podobne zmiany opisywane w usg

Podobne zmiany opisywane w usg

ERCP (ECPW)

ERCP (ECPW)



Poszerzenie i nieregularność

Poszerzenie i nieregularność

(zniekształcenie, przewęzenia) głównego

(zniekształcenie, przewęzenia) głównego

przewodu trzustkowego

przewodu trzustkowego



Poszerzenie przewodów drugorzędowych

Poszerzenie przewodów drugorzędowych

z drobnymi torbielkami rzekomymi

z drobnymi torbielkami rzekomymi



Kamica trzustkowa

Kamica trzustkowa

Pzt - leczenie

Pzt - leczenie

Celem leczenia pzt nie jest wyleczenie z

Celem leczenia pzt nie jest wyleczenie z

choroby, ponieważ zmiany anatomiczne

choroby, ponieważ zmiany anatomiczne

w trzustce są nieodwracalne, ale:

w trzustce są nieodwracalne, ale:



zniesienie lub zmniejszenie bólu

zniesienie lub zmniejszenie bólu



Wyrównanie istniejącej niewydolności

Wyrównanie istniejącej niewydolności

zewnątrzwydzielniczej

zewnątrzwydzielniczej



Zahamowanie utraty masy ciała

Zahamowanie utraty masy ciała



Wyrównanie niedoborów

Wyrównanie niedoborów



Leczenie powikłań (torbieli, ropni, zółtaczki)

Leczenie powikłań (torbieli, ropni, zółtaczki)



Poprawa jakości życia

Poprawa jakości życia



Rehabilitacja zawodowa i socjalna części chorych

Rehabilitacja zawodowa i socjalna części chorych



Uchronienie od uzależnienia od leków

Uchronienie od uzależnienia od leków

przeciwbólowych, w tym leków narkotycznych

przeciwbólowych, w tym leków narkotycznych

Pzt – leczenie zachowawcze

Pzt – leczenie zachowawcze

Bezwzględne zaprzestanie picia

Bezwzględne zaprzestanie picia

alkoholu

alkoholu

Dieta wysokokaloryczna (2500-3000

Dieta wysokokaloryczna (2500-3000

kcal) rozłożona na 5-6 posiłków

kcal) rozłożona na 5-6 posiłków

Tłuszcze nie powinny przekraczać 60-80

Tłuszcze nie powinny przekraczać 60-80

g/dobę

g/dobę

(większe, bogatotłuszczowe posiłki

(większe, bogatotłuszczowe posiłki

mogą nasilać bóle)

mogą nasilać bóle)

W ostrym zespole bólowym - odstąpić od

W ostrym zespole bólowym - odstąpić od

żywienia doustnego, wyrównać ewentualne

żywienia doustnego, wyrównać ewentualne

niedobory wodno-elektrolitowe, podawać leki

niedobory wodno-elektrolitowe, podawać leki

p/bólowe oraz preparaty trzustkowe

p/bólowe oraz preparaty trzustkowe

Pzt – leczenie endoskopowe

Pzt – leczenie endoskopowe

•

Leczenie z wyboru przed leczeniem

Leczenie z wyboru przed leczeniem

chirurgicznym

chirurgicznym

•

Endoskopowa sfinkterotomia

Endoskopowa sfinkterotomia

trzustkowa

trzustkowa

•

Protezowanie przewodu trzustkowego

Protezowanie przewodu trzustkowego

•

Ekstrakcja kamieni trzustkowych

Ekstrakcja kamieni trzustkowych

•

Protezowanie zwężeń głównego

Protezowanie zwężeń głównego

przewodu trzustkowego

przewodu trzustkowego

Pzt – leczenie chirurgiczne

Pzt – leczenie chirurgiczne

Wskazania:

Wskazania:



Ból nie poddajacy się leczeniu zachowawczemu

Ból nie poddajacy się leczeniu zachowawczemu

i endoskopowemu

i endoskopowemu



Powikłania dotyczące narządów sąsiednich

Powikłania dotyczące narządów sąsiednich

związane z choroba trzustki

związane z choroba trzustki



Torbiele rzekome trzustki nie poddajace się

Torbiele rzekome trzustki nie poddajace się

leczeniu endoskopowemu

leczeniu endoskopowemu



Zewnetrzne przetoki trzustkowe lub płyn w

Zewnetrzne przetoki trzustkowe lub płyn w

jamie otrzewnej pochodzenia trzustkowego

jamie otrzewnej pochodzenia trzustkowego



Podejrzenia raka trzustki

Podejrzenia raka trzustki



Pogarszajacy się stan chorego pomimo

Pogarszajacy się stan chorego pomimo

intensywnego leczenia zachowawczego

intensywnego leczenia zachowawczego



Potrzeba socjalnej lub zawodowej rehabilitacji

Potrzeba socjalnej lub zawodowej rehabilitacji

chorego i poprawy jakosci zycia

chorego i poprawy jakosci zycia

Pzt – leczenie chirurgiczne

Pzt – leczenie chirurgiczne

Obciążone częstymi powikłaniami (ok. 40%)

Obciążone częstymi powikłaniami (ok. 40%)

Większość chorych po zabiegach

Większość chorych po zabiegach

resekcyjnych wymaga substytucyjnego

resekcyjnych wymaga substytucyjnego

leczenia wyciągami trzustkowymi i leczenia

leczenia wyciągami trzustkowymi i leczenia

cukrzycy

cukrzycy

Powinno być prowadzone w ośrodkach

Powinno być prowadzone w ośrodkach

referencyjnych

referencyjnych

Metody drenujące

Metody drenujące



Pancreaticojejunostomia

Pancreaticojejunostomia



Drenaże wewnętrzne lub zewnętrzne torbieli

Drenaże wewnętrzne lub zewnętrzne torbieli

Metody resekcyjne

Metody resekcyjne



Pancreatoduodenectomia

Pancreatoduodenectomia



splanchnicectomia

splanchnicectomia