DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA DZIECI

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA DZIECI

SZEŚCIOLETNICH

SZEŚCIOLETNICH

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy

Uniwersytet Humanistyczno-Przyrodniczy

Jana Kochanowskiego w Kielcach

Jana Kochanowskiego w Kielcach

dr Aldona Kopik

dr Aldona Kopik

Zainteresowanie dojrzałością szkolną ma już
długą historię. Obecnie bardzo powszechnie
używa się zamiennie terminów

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA

GOTOWOŚĆ SZKOLNA

PRZYGOTOWANIE DO SZKOŁY

gdyż ich definicje niewiele się różnią między
sobą. Podstawę różnicowania tych pojęć
może stanowić zarówno rozumienie samego
procesu dojrzewania, jak też roli uczenia się
w procesie rozwojowym.

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA

osiągnięcie przez

dziecko

takiego

stopnia rozwoju umysłowego,
emocjonalnego, społecznego i
fizycznego, jaki umożliwia mu
udział w życiu szkolnym i
opanowanie treści
programowych klasy pierwszej

W. Okoń

DOJRZAŁOŚĆ SZKOŁY

DOJRZAŁOŚĆ SZKOŁY

osiągnięcie przez

szkołę

takiego

poziomu wrażliwości na dziecko,
jego potrzeby, oczekiwania,
uczenie się
i możliwości rozwojowe, jaki
stanowi o modyfikacji, kierunku i
dynamice zmian programowo -
organizacyjnych oraz zmian w
procesie nauczania – uczenia się

B.

Wilgocka-Okoń

Edukacja jest zawsze
interwencją w układ żywy,
zanurzony w swym bliższym
i dalszym środowisku,
rozwijający się, obdarzony
własną historią i aspirujący
ku jakiejś przyszłości.

A. Brzezińska

KRYTERIA SZKOLNEJ

KRYTERIA SZKOLNEJ

GOTOWOŚCI

GOTOWOŚCI

W praktyce pojęcie dojrzałości

W praktyce pojęcie dojrzałości

(gotowości) szkolnej dotyczy

(gotowości) szkolnej dotyczy

relacji

relacji

między

między

środowiskiem szkolnym,

środowiskiem rodzinnym

a dzieckiem.

KRYTERIA SZKOLNEJ

KRYTERIA SZKOLNEJ

GOTOWOŚCI

GOTOWOŚCI

Wg S. Szumana

Wg S. Szumana



Wrażliwość na naukę szkolną

Wrażliwość na naukę szkolną

(zainteresowanie szkołą,

(zainteresowanie szkołą,

wiadomościami i umiejętnościami),

wiadomościami i umiejętnościami),



Podatność na nauczanie

Podatność na nauczanie

(czy to czego dziecko się uczy jest

(czy to czego dziecko się uczy jest

przystępne i zrozumiałe).

przystępne i zrozumiałe).

KRYTERIA SZKOLNEJ GOTOWOŚCI

KRYTERIA SZKOLNEJ GOTOWOŚCI

Wg E.B. Hurlock

Wg E.B. Hurlock



Zainteresowanie dziecka uczeniem

Zainteresowanie dziecka uczeniem

się,

się,



Długotrwałość zainteresowania,

Długotrwałość zainteresowania,

pomimo trudności,

pomimo trudności,



Osiąganie postępów w uczeniu się.

Osiąganie postępów w uczeniu się.

KRYTERIA SZKOLNEJ

KRYTERIA SZKOLNEJ

GOTOWOŚCI

GOTOWOŚCI

Wg E. Gruszczyk – Kolczyńskiej

Wg E. Gruszczyk – Kolczyńskiej



Umiejętność pokonywania

Umiejętność pokonywania

trudności,

trudności,



Samodzielność,

Samodzielność,



Przygotowanie do nauki czytania,

Przygotowanie do nauki czytania,

pisania i matematyki.

pisania i matematyki.

KRYTERIA SZKOLNEJ

KRYTERIA SZKOLNEJ

GOTOWOŚCI

GOTOWOŚCI

Wg D. Golemana

Wg D. Golemana



Wiara w siebie,

Wiara w siebie,



Ciekawość,

Ciekawość,



Intencjonalność,

Intencjonalność,



Samokontrola,

Samokontrola,



Towarzyskość,

Towarzyskość,



Umiejętność porozumiewania się,

Umiejętność porozumiewania się,



Umiejętność współdziałania.

Umiejętność współdziałania.

KRYTERIA SZKOLNEJ GOTOWOŚCI

KRYTERIA SZKOLNEJ GOTOWOŚCI

Wg H. Gasiula

Wg H. Gasiula

Elementy składające się na dojrzałość

Elementy składające się na dojrzałość

szkolną:

szkolną:



Właściwości jednostkowe – sfera

Właściwości jednostkowe – sfera

możliwości adaptacji

możliwości adaptacji



Strona promująca, szkoła – czynniki

Strona promująca, szkoła – czynniki

umożliwiające adaptację

umożliwiające adaptację



Przywiązanie do szkoły – jakość

Przywiązanie do szkoły – jakość

adaptacji

adaptacji

Lista wskaźników dojrzałości

Lista wskaźników dojrzałości

szkolnej

szkolnej

wg W. Brejnaka

wg W. Brejnaka

Czy dziecko potrafi:

Czy dziecko potrafi:

1.

1.

Korzystać z przyborów do rysowania, pisania ?

Korzystać z przyborów do rysowania, pisania ?

2.

2.

Lepić z plasteliny, modeliny ?

Lepić z plasteliny, modeliny ?

3.

3.

Grupować przedmioty według barw, kształtu, wielkości ?

Grupować przedmioty według barw, kształtu, wielkości ?

4.

4.

Wymienić różnice w pozornie podobnych przedmiotach,

Wymienić różnice w pozornie podobnych przedmiotach,

obrazkach?

obrazkach?

5.

5.

Dobrać w pary obrazki z uwzględnieniem cechy wspólnej ?

Dobrać w pary obrazki z uwzględnieniem cechy wspólnej ?

6.

6.

Odróżnić z otoczenia dźwięki różnych zwierząt,

Odróżnić z otoczenia dźwięki różnych zwierząt,

instrumentów, itp.?

instrumentów, itp.?

7.

7.

Wyróżnić głoskę na początku i na końcu wyrazu ?

Wyróżnić głoskę na początku i na końcu wyrazu ?

8.

8.

Odtworzyć prosty układ rytmiczny ?

Odtworzyć prosty układ rytmiczny ?

9.

9.

Rozwiązywać proste zagadki ?

Rozwiązywać proste zagadki ?

10.

10.

Swobodnie liczyć kolejno do 20, dodawać i odejmować z

Swobodnie liczyć kolejno do 20, dodawać i odejmować z

przekroczeniem progu dziesiątkowego ?

przekroczeniem progu dziesiątkowego ?

Lista wskaźników dojrzałości

Lista wskaźników dojrzałości

szkolnej

szkolnej

wg W. Brejnaka (c.d.)

wg W. Brejnaka (c.d.)

11.

Wykonywać proste ćwiczenia gimnastyczne ?

12.

Odróżnia lewą stronę ciała od prawej ?

13.

Samo zapinać guziki, założyć buty i zawiązać sznurowadło ?

14.

Zgodnie bawić się w grupie ?

15.

Przez dłuższą chwilę uważnie słuchać opowiadania, bajki,
muzyki ?

16.

Opowiadać rozwiniętymi zdaniami, prawidłowo wymawiając
głoski ?

17.

Podporządkować się poleceniom słownym ?

18.

Podać ile ma lat, gdzie mieszka, czym zajmują się rodzice ?

19.

Pogodnie rozstać się z rodzicami i nawiązać kontakty ?

20.

Być swobodne, szybkie i samodzielne w działaniu ?

PROJEKT BADAWCZY

Dziecko sześcioletnie u progu

nauki szkolnej

MINISTERSTWO EDUKACJI NARODOWEJ I SPORTU

ogłosiło konkurs nr 5/2.1a/2004

na składanie wniosków o dofinansowanie realizacji

projektu

„BADANIE STOPNIA PRZYGOTOWANIA

SZEŚCIOLATKÓW

DO EDUKACJI SZKOLNEJ”

W ramach Sektorowego Programu Operacyjnego

Rozwój Zasobów Ludzkich 2004-2006

Priorytet 2

Rozwój społeczeństwa opartego na

wiedzy

Działanie 2.1

Zwiększenie dostępu do edukacji –

promocja kształcenia przez całe życie

Schemat a

Zmniejszenie dysproporcji edukacyjnej

pomiędzy wsią a miastem

KONKURS

KONKURS

WYMAGANIA KONKURSU

WYMAGANIA KONKURSU



Wniosek powinien przewidywać realizację badań na

obszarze całego kraju



Rozkład geograficzny badań powinien gwarantować

reprezentatywność uzyskanych wyników badań w

całym kraju, a także powinien uwzględniać

wszystkie czynniki różnicujące na płaszczyźnie

geograficznej



Badania powinny w szczególności obejmować dzieci

pochodzące z obszarów wiejskich i małych miast



Minimalna liczebność próby dzieci sześcioletnich

w całym okresie realizacji projektu powinna wynosić

60.000

GŁÓWNY CEL PROJEKTU

GŁÓWNY CEL PROJEKTU

Diagnoza przygotowania

dzieci sześcioletnich

do podjęcia edukacji szkolnej

DIAGNOZA

DIAGNOZA



Diagnozą objęte zostały podstawowe sfery

rozwoju dziecka:



rozwój fizyczny,



rozwój motoryczny,



rozwój umysłowy,



rozwój społeczno-emocjonalny,



zdrowie,



warunki środowiskowe i wychowawcze,

w których przebiega jego rozwój.

MODUŁY BADAWCZE

MODUŁY BADAWCZE



Badania miały charakter kompleksowy.



W projekcie realizowane były trzy
moduły badawcze wzajemnie od siebie
zależne.

MODUŁY BADAWCZE

MODUŁY BADAWCZE

RODZIC

DZIECKO

NAUCZYCIEL

MODUŁ

MODUŁ

-

-

RODZIC

RODZIC

Koordynator

- Barbara Walasek

Celem badań modułu był pomiar



warunków rozwoju dziecka (SES
rodziny)



oraz

aspiracji

edukacyjnych

rodziców wobec własnych dzieci

MODUŁ - DZIECKO

MODUŁ - DZIECKO



ROZWÓJ I ZDROWIE DZIECKA



ROZWÓJ FIZYCZNY I
MOTORYCZNY



ROZWÓJ UMYSŁOWY



ROZWÓJ SPOŁECZNO-
EMOCJONALNY

MODUŁ - DZIECKO

MODUŁ - DZIECKO

ROZWÓJ I ZDROWIE DZIECKA

Koordynator Ewa Szumilas

Celem badania było oszacowanie

zbiorowości sześciolatków z pełną
i niepełną gotowością zdrowotną
oraz wyodrębnienie grupy dzieci
o specjalnych potrzebach
zdrowotnych oraz edukacyjnych.

MODUŁ - DZIECKO

MODUŁ - DZIECKO

ROZWÓJ FIZYCZNY I MOTORYCZNY

Koordynatorzy: Małgorzata Markowska, Elżbieta Cieśla

Celem badania była ocena poziomu

rozwoju fizycznego dzieci,

sprawności fizycznej,

lateralizacji funkcji ciała
oraz podstawowych umiejętności

ruchowych.

MODUŁ - DZIECKO

MODUŁ - DZIECKO

ROZWÓJ UMYSŁOWY

Koordynator – Aldona Kopik

Celem badania była ocena poziomu

rozwoju

umysłowego, gotowości szkolnej oraz
poznanie rzeczywistych możliwości
i preferencji dzieci w zakresie
wykonywania czynności umożliwiających
rozpoczęcie nauki
w klasie pierwszej szkoły podstawowej.

MODUŁ - DZIECKO

MODUŁ - DZIECKO

ROZWÓJ SPOŁECZNO-EMOCJONALNY

Koordynator: Jadwiga Klimaszewska

Celem badania było zdiagnozowanie

poczucia

kontroli i określenie poziomu rozwoju
społeczno-emocjonalnego dziecka na
podstawie wybranych zachowań,
najbardziej istotnych dla prawidłowego
funkcjonowania w roli ucznia.

MODUŁ - NAUCZYCIEL

MODUŁ - NAUCZYCIEL

Koordynator

– Barbara Walasek

Celem badań modułu był pomiar

warunków

rozwoju dziecka w środowiskach

placówek

(przedszkoli/szkół).

ETAPY BADAŃ

ETAPY BADAŃ

Badania w ramach projektu prowadzone były w
roku 2006 w dwóch etapach:

Próba losowa

•

I sekwencja – IV-V 2006 – dzieci urodzone w

I sekwencja – IV-V 2006 – dzieci urodzone w 1999 r.

1999 r.

34 225

34 225

dzieci i ich rodziców; 1316 placówek;

dzieci i ich rodziców; 1316 placówek;

3 189 nauczycieli.

3 189 nauczycieli.

Średni wiek dzieci 6,8.

•

II sekwencja – IX-X 2006 - dzieci urodzone w

II sekwencja – IX-X 2006 - dzieci urodzone w 2000 r

2000 r

.

.

33 616 dzieci i ich rodziców; 1316 placówek;

33 616 dzieci i ich rodziców; 1316 placówek;

2 947 nauczycieli.

2 947 nauczycieli.

Średni wiek dzieci 6,3.

PROJEKT

PROJEKT

Projekt zakładał określenie różnic w

Projekt zakładał określenie różnic w

poziomie rozwoju badanych sfer i

poziomie rozwoju badanych sfer i

przygotowania do nauki w zależności od:

przygotowania do nauki w zależności od:



płci (chłopcy, dziewczęta);



środowiska zamieszkania (miasto, wieś);



rodzaju

placówki

wychowania

przedszkolnego

(przedszkole, szkoła).

Projekt badawczy

Projekt badawczy

trwał 20 miesięcy i był

trwał 20 miesięcy i był

finansowany ze środków Unii Europejskiej

finansowany ze środków Unii Europejskiej

w ramach EFS oraz MEN.

w ramach EFS oraz MEN.

WYNIKI BADAŃ

WYNIKI BADAŃ

Uzyskane

w

toku

badań

wyniki

Uzyskane

w

toku

badań

wyniki

zaprezentowane

zaprezentowane

zostały w raporcie ogólnopolskim

zostały w raporcie ogólnopolskim

A. Kopik red., Sześciolatki w Polsce.

A. Kopik red., Sześciolatki w Polsce.

Diagnoza badanych sfer rozwoju. Raport

Diagnoza badanych sfer rozwoju. Raport

2006,

2006,

Kielce – Bydgoszcz 2007

Kielce – Bydgoszcz 2007

oraz w 16 raportach wojewódzkich.

oraz w 16 raportach wojewódzkich.

WYNIKI BADAŃ

WYNIKI BADAŃ

W prezentacji ukazane zostały tylko

W prezentacji ukazane zostały tylko

ogólne tendencje w zakresie

ogólne tendencje w zakresie rozwoju

rozwoju

umysłowego

umysłowego

z

uwzględnieniem

z

uwzględnieniem

różnic wynikających z:

różnic wynikających z:



płci,

płci,



środowiska,

środowiska,



rodzaju placówki

rodzaju placówki

WYNIKI BADAŃ -

WYNIKI BADAŃ -

ROZWÓJ

ROZWÓJ

UMYSŁOWY

UMYSŁOWY



POZIOM ROZWOJU UMYSŁOWEGO

POZIOM ROZWOJU UMYSŁOWEGO



GOTOWOŚĆ SZKOLNA

GOTOWOŚĆ SZKOLNA



UMIEJĘTNOŚCI SZKOLNE

UMIEJĘTNOŚCI SZKOLNE

OCENA PSYCHOMETRYCZNA

Test Matryc J.C. Ravena jest jednym

Test Matryc J.C. Ravena jest jednym

z

najbardziej

znanych

i

najczęściej

z

najbardziej

znanych

i

najczęściej

stosowanych testów na świecie. Służy do

stosowanych testów na świecie. Służy do

badania

niewerbalnych

zdolności

badania

niewerbalnych

zdolności

wnioskotwórczych,

które

są

ważnym

wnioskotwórczych,

które

są

ważnym

składnikiem ogólnego rozwoju umysłowego.

składnikiem ogólnego rozwoju umysłowego.

Bada

on

trzy

podstawowe

procesy

Bada

on

trzy

podstawowe

procesy

psychiczne: uwagę, percepcję wzrokową

psychiczne: uwagę, percepcję wzrokową

i myślenie. Jest stosowany do oceny

i myślenie. Jest stosowany do oceny

możliwości intelektualnych, mierzy on jednak

możliwości intelektualnych, mierzy on jednak

jedynie edukacyjny aspekt tych możliwości.

jedynie edukacyjny aspekt tych możliwości.

WYNIKI BADAŃ

WYNIKI BADAŃ

Ryc. 1. Poziom rozwoju umysłowego dzieci badanych w I i II sekwencji

%

centyle

WYNIKI BADAŃ

WYNIKI BADAŃ

Ryc. 2. Poziom rozwoju umysłowego badanych dzieci

w podziale na płeć (I sekwencja)

%

centyle

WYNIKI BADAŃ

WYNIKI BADAŃ

Ryc. 3. Poziom rozwoju umysłowego badanych dzieci

w podziale na płeć (II sekwencja)

%

centyle

WNIOSKI

WNIOSKI

Poziom rozwoju umysłowego badanych dzieci oszacowany

Poziom rozwoju umysłowego badanych dzieci oszacowany

na podstawie indywidualnych wyników można ocenić jako

na podstawie indywidualnych wyników można ocenić jako

dobry. Zarówno w I, jak i w II sekwencji badań wyniki

dobry. Zarówno w I, jak i w II sekwencji badań wyniki

przeciętne stanowiły ponad 50%. Wyższe wyniki uzyskały

przeciętne stanowiły ponad 50%. Wyższe wyniki uzyskały

dzieci badane w I sekwencji niż w II (zmiana wieku

dzieci badane w I sekwencji niż w II (zmiana wieku

metrykalnego o pół roku zmienia wyniki). Im dziecko jest

metrykalnego o pół roku zmienia wyniki). Im dziecko jest

starsze,

tym

wyższe

wyniki

uzyskuje

w

teście.

starsze,

tym

wyższe

wyniki

uzyskuje

w

teście.

Zróżnicowanie

wyników

uwidoczniło

się

Zróżnicowanie

wyników

uwidoczniło

się

w grupach badanych chłopców i dziewcząt. W grupie

w grupach badanych chłopców i dziewcząt. W grupie

chłopców więcej było wyników powyżej przeciętnej niż

chłopców więcej było wyników powyżej przeciętnej niż

u dziewcząt, przy zbliżonym poziomie wyników niskich.

u dziewcząt, przy zbliżonym poziomie wyników niskich.

Bardzo wyraźne różnice

Bardzo wyraźne różnice

zaobserwowano w poziomie

zaobserwowano w poziomie

rozwoju umysłowego dzieci miejskich i wiejskich w obu

rozwoju umysłowego dzieci miejskich i wiejskich w obu

sekwencjach badań na korzyść dzieci z miasta.

sekwencjach badań na korzyść dzieci z miasta.

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA

Poziom dojrzałości szkolnej określono

Poziom dojrzałości szkolnej określono

zmodyfikowaną wersją Testu Dojrzałości Szkolnej B.

zmodyfikowaną wersją Testu Dojrzałości Szkolnej B.

Wilgockiej – Okoń [2003].Test ten nadal dobrze

Wilgockiej – Okoń [2003].Test ten nadal dobrze

ocenia i różnicuje badane dzieci.

ocenia i różnicuje badane dzieci.

Ocena rzetelności

Ocena rzetelności

testu wskazuje, że jest on

testu wskazuje, że jest on

bardziej diagnostyczny w odniesieniu do dzieci

bardziej diagnostyczny w odniesieniu do dzieci

badanych w II sekwencji. Współczynnik alfa

badanych w II sekwencji. Współczynnik alfa

Cronbacha dla II sekwencji wynosi około 0,8; dIa I

Cronbacha dla II sekwencji wynosi około 0,8; dIa I

sekwencji 0,75 niezależnie od płci dziecka.

sekwencji 0,75 niezależnie od płci dziecka.

Trafność testu

Trafność testu

jest zadowalająca dla badań II

jest zadowalająca dla badań II

sekwencji (odniesiona do testu Ravena; korelacje

sekwencji (odniesiona do testu Ravena; korelacje

dodatnie, rzędu 0,2–0,4 istotne, p<0,001,

dodatnie, rzędu 0,2–0,4 istotne, p<0,001,

niezależnie od płci dziecka oraz odniesiona do

niezależnie od płci dziecka oraz odniesiona do

poczucia kontroli badanych dzieci: korelacje

poczucia kontroli badanych dzieci: korelacje

ujemne, istotne, p<0,001).

ujemne, istotne, p<0,001).

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA

Poziom przygotowania badanych dzieci do podjęcia

Poziom przygotowania badanych dzieci do podjęcia

obowiązków szkolnych określony został przy pomocy Testu

obowiązków szkolnych określony został przy pomocy Testu

Dojrzałości Szkolnej DS

Dojrzałości Szkolnej DS

1

1

B. Wilgockiej-Okoń.

B. Wilgockiej-Okoń.

Ogólny poziom rozwoju umysłowego dzieci wyrażony

Ogólny poziom rozwoju umysłowego dzieci wyrażony

został poprzez cechy szczegółowe:

został poprzez cechy szczegółowe:



Gotowość

do

czytania

Gotowość

do

czytania

:

zadania

obejmujące

:

zadania

obejmujące

porównywania globalne, analityczne i abstrakcyjne

porównywania globalne, analityczne i abstrakcyjne

rzeczy,

zbiorów

rzeczy,

zbiorów

i znaków oraz analizę i syntezę przedmiotów

i znaków oraz analizę i syntezę przedmiotów

konkretnych

konkretnych

o różnym stopniu abstrakcyjności.

o różnym stopniu abstrakcyjności.



Gotowość do pisania

Gotowość do pisania

: analizę i syntezę znaków

: analizę i syntezę znaków

graficznych

graficznych

i figur geometrycznych.

i figur geometrycznych.



Gotowość

do

liczenia

Gotowość

do

liczenia

:

zadania

obejmujące

:

zadania

obejmujące

elementarne

pojęcia

matematyczne

(ujmowanie

elementarne

pojęcia

matematyczne

(ujmowanie

ilościowe i rozumienie mocy zbioru oraz porównywanie

ilościowe i rozumienie mocy zbioru oraz porównywanie

zbiorów).

zbiorów).



Rozumowanie

Rozumowanie

:

:

myślenie przyczynowo-skutkowe i

myślenie przyczynowo-skutkowe i

rozumowanie

na

podstawie

rozpoznawania

rozumowanie

na

podstawie

rozpoznawania

niedorzeczności na obrazkach.

niedorzeczności na obrazkach.

Ryc. 4. Profile gotowości do czytania, pisania, liczenia i

rozumowania dzieci badanych w I sekwencji w podziale na płeć

Ryc. 5. Profile gotowości do czytania, pisania, liczenia i rozumowania

dzieci badanych w II sekwencji w podziale na płeć

Ryc. 6. Profile gotowości do czytania, pisania, liczenia i

rozumowania dzieci badanych w I i II sekwencji w podziale na płeć

Ryc. 7. Profile gotowości do czytania, pisania, liczenia i

rozumowania dzieci badanych w I sekwencji w podziale na

środowisko

Ryc. 8. Profile gotowości do czytania, pisania, liczenia i

rozumowania dzieci badanych w I sekwencji w podziale na

środowisko

Ryc. 9. Profile gotowości do czytania, pisania, liczenia i

rozumowania dzieci badanych w I i II sekwencji w podziale na

środowisko

Ryc. 10. Profile gotowości do czytania, pisania, liczenia i

rozumowania dzieci badanych w I sekwencji w podziale na

placówkę

Ryc. 11. Profile gotowości do czytania, pisania, liczenia i

rozumowania dzieci badanych w II sekwencji w podziale na

placówkę

Ryc.12. Profile gotowości do czytania, pisania, liczenia i

rozumowania dzieci badanych w I i II sekwencji w podziale na

placówkę

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA - WNIOSKI

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA - WNIOSKI

Ogólny poziom dojrzałości szkolnej badanych dzieci

Ogólny poziom dojrzałości szkolnej badanych dzieci

oceniono jako dobry. Potwierdzono zakładany, wyższy

oceniono jako dobry. Potwierdzono zakładany, wyższy

poziom dojrzałości u dzieci kończących edukację

poziom dojrzałości u dzieci kończących edukację

przedszkolną niż u dzieci rozpoczynających roczne

przedszkolną niż u dzieci rozpoczynających roczne

przygotowanie. Analiza porównawcza wyników ogólnych

przygotowanie. Analiza porównawcza wyników ogólnych

w grupach chłopców i dziewcząt pozwala na

w grupach chłopców i dziewcząt pozwala na

stwierdzenie, że istnieją różnice w poziomie osiągnięć

stwierdzenie, że istnieją różnice w poziomie osiągnięć

dzieci z porównywanych grup na korzyść dziewcząt. Nie

dzieci z porównywanych grup na korzyść dziewcząt. Nie

stwierdzono różnic w poziomie dojrzałości szkolnej dzieci

stwierdzono różnic w poziomie dojrzałości szkolnej dzieci

miejskich i wiejskich kończących edukację przedszkolną,

miejskich i wiejskich kończących edukację przedszkolną,

natomiast wyraźne różnice na korzyść dzieci miejskich

natomiast wyraźne różnice na korzyść dzieci miejskich

występują

u

dzieci

rozpoczynających

roczne

występują

u

dzieci

rozpoczynających

roczne

przygotowanie.

przygotowanie.

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA - WNIOSKI

DOJRZAŁOŚĆ SZKOLNA - WNIOSKI

W każdej sekwencji najwyższe wyniki uzyskały badane

W każdej sekwencji najwyższe wyniki uzyskały badane

dzieci w zakresie gotowości do czytania i do liczenia, a

dzieci w zakresie gotowości do czytania i do liczenia, a

najniższe

w

zakresie

rozumowania.

Największe

najniższe

w

zakresie

rozumowania.

Największe

zróżnicowanie pomiędzy wynikami I i II sekwencji

zróżnicowanie pomiędzy wynikami I i II sekwencji

występuje w zakresie gotowości do pisania i do liczenia,

występuje w zakresie gotowości do pisania i do liczenia,

najmniejsze w zakresie gotowości do czytania.

najmniejsze w zakresie gotowości do czytania.

W badaniach I sekwencji nie zaobserwowano istotnych

W badaniach I sekwencji nie zaobserwowano istotnych

różnic pomiędzy chłopcami i dziewczętami, dziećmi

różnic pomiędzy chłopcami i dziewczętami, dziećmi

wiejskimi i miejskimi, ani między dziećmi uczęszczającymi

wiejskimi i miejskimi, ani między dziećmi uczęszczającymi

do szkół i przedszkoli. Różnice takie ujawniły się wyraźnie

do szkół i przedszkoli. Różnice takie ujawniły się wyraźnie

w badaniach II sekwencji. Analiza porównawcza wyników

w badaniach II sekwencji. Analiza porównawcza wyników

chłopców i dziewcząt pokazała, że wyższe wyniki w

chłopców i dziewcząt pokazała, że wyższe wyniki w

gotowości do czytania, pisania, liczenia oraz w zakresie

gotowości do czytania, pisania, liczenia oraz w zakresie

rozumowania uzyskały dziewczęta. Zdecydowanie wyższy

rozumowania uzyskały dziewczęta. Zdecydowanie wyższy

poziom we wszystkich ocenianych aspektach gotowości

poziom we wszystkich ocenianych aspektach gotowości

prezentowały dzieci miejskie i dzieci uczęszczające do

prezentowały dzieci miejskie i dzieci uczęszczające do

przedszkoli.

przedszkoli.

WYBRANE UMIEJĘTNOŚCI SZKOLNE

WYBRANE UMIEJĘTNOŚCI SZKOLNE

Obszar

badań

pedagogicznych

Obszar

badań

pedagogicznych

w podjętym przedsięwzięciu badawczym

w podjętym przedsięwzięciu badawczym

zawierał też zadania pozwalające określić

zawierał też zadania pozwalające określić

poziom wybranych umiejętności, ważnych

poziom wybranych umiejętności, ważnych

z punktu widzenia nauki szkolnej dziecka.

z punktu widzenia nauki szkolnej dziecka.

Pomysł i opracowanie zadań są autorskie.

Pomysł i opracowanie zadań są autorskie.

Przygotowane

dla

badań

zadania

Przygotowane

dla

badań

zadania

obejmowały:

obejmowały:



Wiadomości ogólne,

Wiadomości ogólne,



Analizą i syntezę słuchową,

Analizą i syntezę słuchową,



Rozumienie czytanego tekstu,

Rozumienie czytanego tekstu,



Analizę i syntezę wzrokową

Analizę i syntezę wzrokową

.

.

WIADOMOŚCI OGÓLNE

WIADOMOŚCI OGÓLNE

U dzieci rozpoczynających naukę szkolną obserwuje się

U dzieci rozpoczynających naukę szkolną obserwuje się

intensywny rozwój zdolności poznawczych, które wynikają

intensywny rozwój zdolności poznawczych, które wynikają

z potrzeby poznania i zrozumienia otaczającego świata,

z potrzeby poznania i zrozumienia otaczającego świata,

pobudzanej

przez

oddziaływania

instytucjonalne

i

pobudzanej

przez

oddziaływania

instytucjonalne

i

rówieśnicze. Poziom posiadanych przez dziecko wiadomości

rówieśnicze. Poziom posiadanych przez dziecko wiadomości

ogólnych ma istotny wpływ na funkcjonowanie dziecka w

ogólnych ma istotny wpływ na funkcjonowanie dziecka w

roli ucznia.

roli ucznia.

Analiza wyników pozwala stwierdzić, że wyższy poziom

Analiza wyników pozwala stwierdzić, że wyższy poziom

wiadomości ogólnych posiadały dzieci kończące edukację

wiadomości ogólnych posiadały dzieci kończące edukację

przedszkolną. Analiza porównawcza wyników badań II

przedszkolną. Analiza porównawcza wyników badań II

sekwencji wykazała, że wyższy poziom wiadomości

sekwencji wykazała, że wyższy poziom wiadomości

ogólnych mają dzieci miejskie niż wiejskie. Zróżnicowanie to

ogólnych mają dzieci miejskie niż wiejskie. Zróżnicowanie to

widoczne jest także w grupach dzieci uczęszczających do

widoczne jest także w grupach dzieci uczęszczających do

przedszkoli i do szkół na korzyść dzieci z przedszkoli.

przedszkoli i do szkół na korzyść dzieci z przedszkoli.

Różnice te nie wystąpiły w I sekwencji badań.

Różnice te nie wystąpiły w I sekwencji badań.

ANALIZA I SYNTEZA SŁUCHOWA

ANALIZA I SYNTEZA SŁUCHOWA

Większość metod nauki czytania w Polsce

Większość metod nauki czytania w Polsce

to

metody

analityczno-syntetyczne.

Dzieci

to

metody

analityczno-syntetyczne.

Dzieci

rozpoczynające naukę muszą więc być zdolne do

rozpoczynające naukę muszą więc być zdolne do

przeprowadzania precyzyjnych analiz i syntez

przeprowadzania precyzyjnych analiz i syntez

w zakresie percepcji wzrokowej i słuchowej.

w zakresie percepcji wzrokowej i słuchowej.

Analiza i synteza sylabowa przygotowuje dzieci

Analiza i synteza sylabowa przygotowuje dzieci

do analizy i syntezy głoskowej. Warunkiem

do analizy i syntezy głoskowej. Warunkiem

poprawnej analizy i syntezy jest dobrze działający

poprawnej analizy i syntezy jest dobrze działający

słuch; analizy i syntezy wzrokowej – wzrok.

słuch; analizy i syntezy wzrokowej – wzrok.

Pierwszą ocenianą umiejętnością z zakresu

Pierwszą ocenianą umiejętnością z zakresu

analizy

analizy

i syntezy słuchowej była

i syntezy słuchowej była umiejętność wyróżniania

umiejętność wyróżniania

głosek

głosek

na początku, na końcu i w środku wyrazu

na początku, na końcu i w środku wyrazu

.

.

Kolejną

Kolejną umiejętność dokonywania analizy oraz

umiejętność dokonywania analizy oraz

syntezy sylabowej i głoskowej wyrazów.

syntezy sylabowej i głoskowej wyrazów.

WYNIKI BADAŃ

WYNIKI BADAŃ

Ryc. 13. Poziom analizy głoskowej wyrazów u dzieci badanych

w I sekwencji w podziale na płeć

%

WYNIKI BADAŃ

WYNIKI BADAŃ

Ryc. 14. Poziom analizy głoskowej wyrazów u dzieci badanych

w II sekwencji w podziale na płeć

%

ROZUMIENIE CZYTANEGO TEKSTU

ROZUMIENIE CZYTANEGO TEKSTU

Stopień rozumienia tekstu ujawnia się

Stopień rozumienia tekstu ujawnia się

najpełniej w odpowiedziach na pytania kontrolne.

najpełniej w odpowiedziach na pytania kontrolne.

Pytania dobiera się tak do tekstu, aby można było

Pytania dobiera się tak do tekstu, aby można było

ocenić,

czy

rozumienie

jest

prawidłowe,

ocenić,

czy

rozumienie

jest

prawidłowe,

fragmentaryczne, czy też brak jest rozumienia

fragmentaryczne, czy też brak jest rozumienia

czytanego tekstu.

czytanego tekstu.

Rozumienie prawidłowe występuje wtedy, gdy

Rozumienie prawidłowe występuje wtedy, gdy

dziecko

rozumie

istotny

sens

wraz

ze

dziecko

rozumie

istotny

sens

wraz

ze

szczegółami.

szczegółami.

O rozumieniu fragmentarycznym mówimy,

O rozumieniu fragmentarycznym mówimy,

gdy dziecko rozumie tylko istotny sens lub

gdy dziecko rozumie tylko istotny sens lub

szczegóły.

szczegóły.

Jeśli dziecko nie potrafi odpowiedzieć na

Jeśli dziecko nie potrafi odpowiedzieć na

pytania, ani opowiedzieć, o czym jest tekst, to

pytania, ani opowiedzieć, o czym jest tekst, to

znaczy, że nie rozumie ono treści czytanego

znaczy, że nie rozumie ono treści czytanego

tekstu.

tekstu.

WYNIKI BADAŃ

WYNIKI BADAŃ

Ryc. 15. Poziom rozumienia /czytanego przez nauczyciela/ tekstu

u dzieci badanych w I sekwencji w podziale na płeć

%

Ryc. 16. Poziom rozumienia /czytanego przez nauczyciela/ tekstu

u dzieci badanych w II sekwencji w podziale na płeć

%

WYNIKI BADAŃ

WYNIKI BADAŃ

ANALIZA I SYNTEZA WZROKOWA

ANALIZA I SYNTEZA WZROKOWA

Poziom analizy i syntezy wzrokowej badanych

Poziom analizy i syntezy wzrokowej badanych

dzieci był zróżnicowany ze względu na rodzaj

dzieci był zróżnicowany ze względu na rodzaj

wykonywanego zadania. Dzieci badane w II

wykonywanego zadania. Dzieci badane w II

sekwencji charakteryzował niższy poziom analizy

sekwencji charakteryzował niższy poziom analizy

i syntezy wzrokowej we wszystkich próbach.

i syntezy wzrokowej we wszystkich próbach.

Obserwowano tu zróżnicowanie ze względu na

Obserwowano tu zróżnicowanie ze względu na

płeć, rodzaj placówki i miejsce zamieszkania.

płeć, rodzaj placówki i miejsce zamieszkania.

Wyższe wyniki osiągnęły dziewczęta, dzieci

Wyższe wyniki osiągnęły dziewczęta, dzieci

mieszkające w mieście i uczęszczające do

mieszkające w mieście i uczęszczające do

przedszkoli. U dzieci kończących edukację

przedszkoli. U dzieci kończących edukację

przedszkolną te różnice się wyrównywały.

przedszkolną te różnice się wyrównywały.

WIADOMOŚCI OGÓLNE - WNIOSKI

WIADOMOŚCI OGÓLNE - WNIOSKI

Poziom wybranych umiejętności szkolnych

Poziom wybranych umiejętności szkolnych

badanych dzieci był dobry i zróżnicowany ze

badanych dzieci był dobry i zróżnicowany ze

względu na rodzaj wykonywanego zadania.

względu na rodzaj wykonywanego zadania.

Lepsze wyniki uzyskały dzieci kończące roczne

Lepsze wyniki uzyskały dzieci kończące roczne

przygotowanie do nauki szkolnej. Porównanie

przygotowanie do nauki szkolnej. Porównanie

wszystkich kategorii pozwala na stwierdzenie, że

wszystkich kategorii pozwala na stwierdzenie, że

płeć dziecka, środowisko ani rodzaj placówki nie

płeć dziecka, środowisko ani rodzaj placówki nie

różnicują wyników I sekwencji badań. Są to

różnicują wyników I sekwencji badań. Są to

jednak czynniki różnicujące wyniki II sekwencji.

jednak czynniki różnicujące wyniki II sekwencji.

PROBLEMATYKA

DOJRZAŁOŚCI SZKOLNEJ

W LITERATURZE

Literatura

Literatura



Brejnak W., 2006, Czy Twój przedszkolak dojrzał do nauki?, Warszawa, PZWL.

Brejnak W., 2006, Czy Twój przedszkolak dojrzał do nauki?, Warszawa, PZWL.



Brzezińska A., 1987, Gotowość dzieci w wieku przedszkolnym do czytania i

Brzezińska A., 1987, Gotowość dzieci w wieku przedszkolnym do czytania i

pisania, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.

pisania, Poznań, Wydawnictwo Naukowe UAM.



Brzezińska A., 2000, Społeczna psychologia rozwoju, Warszawa, Scholar.

Brzezińska A., 2000, Społeczna psychologia rozwoju, Warszawa, Scholar.



Brzezińska A., 2002, Współczesne ujęcie gotowości szkolnej [w] O pomyślny

Brzezińska A., 2002, Współczesne ujęcie gotowości szkolnej [w] O pomyślny

start ucznia w szkole pod red. W. Brejnaka, Biuletyn informacyjny PTD nr23

start ucznia w szkole pod red. W. Brejnaka, Biuletyn informacyjny PTD nr23

Wydanie Specjalne, Warszawa.

Wydanie Specjalne, Warszawa.



Brzezińska A.I., 2005, Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna

Brzezińska A.I., 2005, Psychologiczne portrety człowieka. Praktyczna

psychologia rozwojowa, Gdańsk, GWP.

psychologia rozwojowa, Gdańsk, GWP.



Gruszczyk – Kolczyńska E., 1989, dlaczego dzieci nie potrafią uczyć się

Gruszczyk – Kolczyńska E., 1989, dlaczego dzieci nie potrafią uczyć się

matematyki, Warszwa, IWZZ.

matematyki, Warszwa, IWZZ.



Gruszczyk – Kolczyńska E., 1997, Dzieci ze specyficznymi trudnościami w

Gruszczyk – Kolczyńska E., 1997, Dzieci ze specyficznymi trudnościami w

uczeniu się matematyki,, Warszawa, WSiP.

uczeniu się matematyki,, Warszawa, WSiP.



Hurlock E.B.,1985, Rozwój dziecka, Warszawa, PWN.

Hurlock E.B.,1985, Rozwój dziecka, Warszawa, PWN.



Janiszewska B., 2006, Ocena dojrzałości szkolnej, Warszawa, Wydawnictwo

Janiszewska B., 2006, Ocena dojrzałości szkolnej, Warszawa, Wydawnictwo

Seventh Sea

Seventh Sea

Literatura

Literatura



Karwowska – Struczyk M., 2000, Nisze ekologiczne a rozwój dziecka, Warszawa, IBE.

Karwowska – Struczyk M., 2000, Nisze ekologiczne a rozwój dziecka, Warszawa, IBE.



Kopik A., 1996, Akceleracja rozwoju dzieci siedmioletnich rozpoczynających naukę

Kopik A., 1996, Akceleracja rozwoju dzieci siedmioletnich rozpoczynających naukę

szkolną, Kielce, WSP.

szkolną, Kielce, WSP.



Kopik A., 1999, Wykorzystanie testów dojrzałości szkolnej w ocenie przygotowania

Kopik A., 1999, Wykorzystanie testów dojrzałości szkolnej w ocenie przygotowania

dzieci do szkoły [w] G. Treliński red., Niektóre problemy pomiaru czynności i zjawisk

dzieci do szkoły [w] G. Treliński red., Niektóre problemy pomiaru czynności i zjawisk

dydaktycznych, Kielce, WSP.

dydaktycznych, Kielce, WSP.



Kopik A., red., 2007, Sześciolatki w Polsce. Diagnoza badanych sfer rozwoju. Raport

Kopik A., red., 2007, Sześciolatki w Polsce. Diagnoza badanych sfer rozwoju. Raport

2006, Kielce, Wydawnictwo Tekst. Kopik A., red., 2007, Sześciolatki w Polsce.

2006, Kielce, Wydawnictwo Tekst. Kopik A., red., 2007, Sześciolatki w Polsce.

Diagnoza badanych sfer rozwoju. Raport 2006, Kielce, Wydawnictwo Tekst.

Diagnoza badanych sfer rozwoju. Raport 2006, Kielce, Wydawnictwo Tekst.



Meinders-L

Meinders-L

űcking F., Loy S., 2009, Czy moje dziecko osiągnęło dojrzałość szkolną?,

űcking F., Loy S., 2009, Czy moje dziecko osiągnęło dojrzałość szkolną?,

Kielce, Jedność

Kielce, Jedność



Michalak R., Misiorna E., 2006, Konteksty gotowości szkolnej, Warszawa, CMPPP.

Michalak R., Misiorna E., 2006, Konteksty gotowości szkolnej, Warszawa, CMPPP.



Okoń W., 1998, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie

Okoń W., 1998, Nowy słownik pedagogiczny, Warszawa, Wydawnictwo Akademickie

„Żak”

„Żak”



Sajdak A., 2005, Wprowadzanie dziecka w świat języka matematyki [w] Mój uczeń

Sajdak A., 2005, Wprowadzanie dziecka w świat języka matematyki [w] Mój uczeń

przekracza próg szkolny pod red. J. Kędzierskiej, Kraków, Wydawnictwo UJ.

przekracza próg szkolny pod red. J. Kędzierskiej, Kraków, Wydawnictwo UJ.



Szuman S., 1970, O dojrzałości szkolnej dzieci siedmioletnich [w] Materiały do

Szuman S., 1970, O dojrzałości szkolnej dzieci siedmioletnich [w] Materiały do

nauczania psychologii red. L. Wołoszynowa, Warszawa.

nauczania psychologii red. L. Wołoszynowa, Warszawa.



Waloszek D., 1993, Przygotowanie dzieci sześcioletnich do zadań szkolnych, Zielona

Waloszek D., 1993, Przygotowanie dzieci sześcioletnich do zadań szkolnych, Zielona

Góra, WSP.

Góra, WSP.

Literatura

Literatura



Wilgocka – Okoń B., 2002, Gotowość szkolna w perspektywie historycznej

Wilgocka – Okoń B., 2002, Gotowość szkolna w perspektywie historycznej

[w] W. Brejnak red., O pomyślny start ucznia w szkole, Biuletyn

[w] W. Brejnak red., O pomyślny start ucznia w szkole, Biuletyn

informacyjny PTD nr23 Wydanie Specjalne, Warszawa.

informacyjny PTD nr23 Wydanie Specjalne, Warszawa.



Wilgocka – Okoń B., 2003, Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich,

Wilgocka – Okoń B., 2003, Gotowość szkolna dzieci sześcioletnich,

Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”

Warszawa, Wydawnictwo Akademickie „Żak”



Woynarowska B. red., 2000, Zdrowie i szkoła, Warszawa, Wydawnictwo

Woynarowska B. red., 2000, Zdrowie i szkoła, Warszawa, Wydawnictwo

Lekarskie PZWL.

Lekarskie PZWL.



Wygotski L.S. 1971, Wybrane prace psychologiczne, Warszawa, PWN.

Wygotski L.S. 1971, Wybrane prace psychologiczne, Warszawa, PWN.



Vasta R., Haith M.M., Miller S.A., 1995, Psychologia dziecka, Warszawa,

Vasta R., Haith M.M., Miller S.A., 1995, Psychologia dziecka, Warszawa,

WSiP.

WSiP.



Zabłocki J.K., Brejnak W. red., 2008, Emocjonalno-społeczne

Zabłocki J.K., Brejnak W. red., 2008, Emocjonalno-społeczne

uwarunkowania dojrzałości szkolnej, Warszawa, Wydawnictwo UKSW.

uwarunkowania dojrzałości szkolnej, Warszawa, Wydawnictwo UKSW.

www.6latki.com

DZIĘKUJĘ