ROPA

NAFTOWA

ROPA NAFTOWA

(olej skalny, czarne złoto) – ciekła

kopalina, złożona z mieszaniny

naturalnych węglowodorów gazowych,

ciekłych i stałych (bituminów), z

niewielkimi domieszkami azotu, tlenu,

siarki i zanieczyszczeń. Posiada

podstawowe znaczenie dla gospodarki

światowej jako surowiec przemysłu

chemicznego, a przede wszystkim jako

jeden z najważniejszych surowców

energetycznych.

Skład chemiczny ropy naftowej

Ropa naftowa to mieszanina wielu związków
chemicznych (ok. 3000 rozpoznanych).
Procentowa zawartość poszczególnych
związków chemicznych jest różna dla
każdego rejonu wydobycia. Jednakże
przeciętny skład elementarny ropy kształtuje
się następująco:
- węgiel – 80-88%
- wodór – 10-14%
- tlen – 0,1-7%
- azot – 0,02-1,1%
- siarka – 0,1-5%

Wydobycie ropy naftowej na skalę

przemysłową rozpoczęto dopiero w
2.połowie XIX w. Pierwsza na świecie
kopalnia została założona w Bóbrce
koło Krosna w 1854r. Przez Ignacego
Łukasiewicza. Za początek
współczesnego górnictwa naftowego
przyjmuje się wywiercenie w 1853 r.
pierwszego szybu w Stanach
Zjednoczonych.

O tym, że ropa naftowa stała się

jednym z najważniejszych
surowców energetycznych
zadecydowała przede wszystkim
duża wartość opałowa

(40 000 - 48 000 kJ/kg), a także

stosunkowo niewielkie koszty i
łatwość eksploatacji, przeróbki
oraz transportu (rurociągami i
tankowcami).

Przetwórstwem ropy naftowej

zajmuje się przemysł rafineryjny,
który przerabia ją w rafineriach.
Aby wyodrębnić z ropy jej
poszczególne składniki (np.
benzynę) stosuje się destylację
frakcyjną. Ropę rozdziela się na
frakcje dzięki różnicy w
temperaturach wrzenia
poszczególnych jej składników.

Główne produkty końcowe zachowawczej

przeróbki ropy naftowej

W wyniku zachowawczej przeróbki ropy w rafineriach uzyskuje się
następujące główne rodzaje produktów:
a) Paliwa do silników gaźnikowych (benzyny) uzyskiwane z destylatów z
wieży atmosferycznej;
b) Paliwa do silników samo zapłonowych (oleje napędowe) uzyskiwane
z destylatów ciężkich z wieży atmosferycznej i destylatów lekkich z
wieży próżniowej.
c) Oleje opałowe uzyskiwane z pozostałości podestylacyjnej z wieży
atmosferycznej - mazutu ) i innych wysokowrzących frakcji
uzyskiwanych w procesach rafineryjnych.
d) Rozpuszczalniki(benzyny ekstrakcyjne, benzyny lakowe) uzyskiwane
z lekkich i średnich destylatów z wieży atmosferycznej.
e) Produkty parafinowe (parafina stała, petrolatum, cerezyna)
uzyskiwane przede wszystkim przez odparafinowanie destylatów z ropy
typu parafinowego.

f) Oleje smarowe uzyskiwane z destylatów z wieży

próżniowej. Ze względu na zastosowanie i

podobieństwo warunków pracy wyróżnia się

następujące podstawowe rodzaje olejów:

 oleje maszynowe, stosowane do smarowania

łożysk, ruchomych części maszyn itp.

 oleje silnikowe-samochodowe, traktorowe,

dieslowskie i lotnicze,

 oleje smarowe o specjalnym przeznaczeniu –do

turbin parowych i wodnych, do sprężarek, chłodziarek

itp.

 oleje cylindrowe do maszyn parowych,

 oleje niesmarujące – np. olej transformatorowy.

g) Asfalty uzyskiwane z pozostałości podestylacyjnej

z wieży próżniowej.

h) Gaz płynny (frakcja propanowo -butanowa)

uzyskiwany z instalacji rozdziału gazów rafineryjnych.

SPOSOBY WYDOBYCIA

Proces poszukiwania ropy rozpoczyna się w

momencie, gdy geologowie, w wyniku badań

określają, gdzie może znajdować się złoże.

Następnie wyznaczony przez geologów teren jest

badany przez geofizyków. Badania geofizyków

polegają na obserwacji zmian ciążenia oraz

magnetyzmu. Parametry te są wskazówkami

mającymi na celu odpowiedzenie na pytanie, czy

pod określoną warstwą skał jest ropa. W

późniejszym etapie mają miejsce wybuchy. Fala

uderzeniowa tych wybuchów przenika przez

poszczególne skały. Następnie rejestrowane jest

odbijane echo, aby przeszkoleni do tego celu

specjaliści mogli być w stanie określić układ

poszczególnych warstw skalnych.

Jest to bardzo cenna wskazówka w

dalszych poszukiwaniach ropy
naftowej. Następnym etapem są
próbne wiercenia, które mają za
zadanie całkowicie potwierdzić, że na
tym terenie jest obecna ropa
naftowa. W przypadku, gdy ropa
naftowa występuje na dnie morskim,
to sprzęt wiertniczy oraz wieżę
szybową instaluje się na platformie.

Wydobycie i występowanie

Ropa jest wydobywana co najmniej od średniowiecza.

Jej największe zasoby znajdują się w:

• Afryce (w Nigerii, Angoli, Libii, Tunezji, Algierii, Egipcie)

• Ameryka Północna (Meksyk (na półwyspie Jukatan oraz

nad Zatoką Meksykańską), Stany Zjednoczone (nad

Zatoką Meksykańską, w Kalifornii oraz na Alasce))

• Ameryka Południowa (Wenezuela), (Brazylia)

• Eurazji (w Rosji – Zagłębie Wołżańsko-Uralskie,

Zagłębie Zachodniosyberyjskie oraz zagłębie w

Kazachstanie, Turkmenistanie i Azerbejdżanie. Duże

złoża występują w Indonezji i Chinach. Z dna Morza

Północnego ropę wydobywa Wielka Brytania oraz

Norwegia)

• rejonie Zatoki Perskiej (Arabia Saudyjska, Iran, Irak,

Kuwejt, Zjednoczone Emiraty Arabskie)

Wydobycie w Polsce

Polska jest krajem ubogim w ten surowiec.

Wydobywa się ją:

• w Zagłębiu Pomorskim: Kamień Pomorski,

Wolin

• na szelfie, na północ od przylądka Rozewie,

z platformy wiertniczej spod dna Bałtyku

• w karpackim zagłębiu roponośnym (Jasło,

Krosno, Gorlice, złoża są na wyczerpaniu)

• w Barnówku, k. Dębna

OPEC

(Organization of the Petroleum Exporting Countries)

– Organizacja Krajów Eksportujących Ropę

Naftową z siedzibą w Wiedniu. Celem organizacji

jest kontrolowanie światowego wydobycia ropy,

poziomu cen i opłat eksploatacyjnych.

Utworzona została w 1960 r. w Bagdadzie. Wzrost

znaczenia OPEC przypada na okres kryzysu

naftowego lat 1973-1974 kiedy to organizacja

wielokrotnie podwyższała światowe ceny ropy

naftowej.

• Siedziba: Wiedeń

• Organ naczelny: Konferencja OPEC

• Organ wykonawczy: Rada Gubernatorów i Komisja

Ekonomiczna oraz Sekretariat

• Przewodniczący: Abdalla Salem El-Badri (Libia)

Koniec!

Bibliografia:
1) www.wikipedia.pl
2) R. Domachowski, D.Makowska

„Geografia – Vademecum Maturzysty”
3) H. Staniów, P. Staniów „Geografia 2 – Świat”