Opatrywanie ran;

Opatrywanie ran;

tamowanie krwotoków;

tamowanie krwotoków;

unieruchamianie

unieruchamianie

złamań, zwichnięć i

złamań, zwichnięć i

skręceń

skręceń

Natalia

Natalia

Kręgielska

Kręgielska

Rany

Rany

Pojęcie rany

Pojęcie rany

•

Przerwanie ciągłości tkanek

Przerwanie ciągłości tkanek

powłok w skutek urazu

powłok w skutek urazu

•

Szczególna postać obrażenia

Szczególna postać obrażenia

polegająca na przerwaniu ciągłości

polegająca na przerwaniu ciągłości

tkanek na skutek urazu

tkanek na skutek urazu

mechanicznego, chemicznego lub

mechanicznego, chemicznego lub

termicznego

termicznego

Pierwsza pomoc w

Pierwsza pomoc w

zaopatrywaniu ran

zaopatrywaniu ran

•

Pokrycie rany jałowym

Pokrycie rany jałowym

opatrunkiem, gdy rana krwawi

opatrunkiem, gdy rana krwawi

opatrunek powinien być grubszy

opatrunek powinien być grubszy

•

Brzegi rany powinno się

Brzegi rany powinno się

zdezynfekować

zdezynfekować

1 % jodyną lub środkiem

1 % jodyną lub środkiem

dezynfekcyjnym (Skinsept)

dezynfekcyjnym (Skinsept)

Pierwsza pomoc w

Pierwsza pomoc w

zaopatrywaniu ran- c.d.

zaopatrywaniu ran- c.d.

•

W ciągu 4-6 godzin traktujemy

W ciągu 4-6 godzin traktujemy

ranę umownie jako „czystą”

ranę umownie jako „czystą”

•

Po 6 godzinach traktujemy ranę

Po 6 godzinach traktujemy ranę

jako zakażoną i rozważamy czy

jako zakażoną i rozważamy czy

nadaje się ona do oczyszczenia i

nadaje się ona do oczyszczenia i

zeszycia tak jak rany czyste

zeszycia tak jak rany czyste

Prawidłowe zaopatrzenie rany

Prawidłowe zaopatrzenie rany

następuje w Sali zabiegowej

następuje w Sali zabiegowej

czystej lub także w Sali

czystej lub także w Sali

operacyjnej i polega na:

operacyjnej i polega na:

•

Znieczuleniu ogólnym lub przewodowym

Znieczuleniu ogólnym lub przewodowym

•

Dokładnym oczyszczeniu rany ze skrzepów krwi i

Dokładnym oczyszczeniu rany ze skrzepów krwi i

ciał obcych

ciał obcych

•

Usunięciu wszystkich tkanek martwych

Usunięciu wszystkich tkanek martwych

•

Szczelnym zeszyciu rany

Szczelnym zeszyciu rany

•

Zaopatrzeniu naczyń krwionośnych podwiązką lub

Zaopatrzeniu naczyń krwionośnych podwiązką lub

podkłuciem

podkłuciem

•

Zeszyciu lub zbliżeniu przeciętych pni nerwowych

Zeszyciu lub zbliżeniu przeciętych pni nerwowych

•

Zeszyciu przeciętych ścięgien

Zeszyciu przeciętych ścięgien

•

Należy podać przypominającą dawkę anatoksyny

Należy podać przypominającą dawkę anatoksyny

tężcowej

tężcowej

•

W przypadku ran kąsanych obowiązuje

W przypadku ran kąsanych obowiązuje

profilaktyka przeciw wściekliźnie

profilaktyka przeciw wściekliźnie

Krwotoki

Krwotoki

Pojęcie krwotoku

Pojęcie krwotoku

•

Gwałtowna utrata krwi w jej

Gwałtowna utrata krwi w jej

pełnym składzie na skutek choroby

pełnym składzie na skutek choroby

(np. gorączki krwotocznej) lub

(np. gorączki krwotocznej) lub

urazu naczyń krwionośnych

urazu naczyń krwionośnych

Podział krwotoków

Podział krwotoków

•

Zewnętrzny

Zewnętrzny

- spowodowany raną

- spowodowany raną

otwartą

otwartą

•

Wewnętrzny

Wewnętrzny

- kiedy krew nie znajduje

- kiedy krew nie znajduje

ujścia poza organizm np. wylew krwi do

ujścia poza organizm np. wylew krwi do

mózgu

mózgu

•

Mieszany

Mieszany

- kiedy źródło krwotoku

- kiedy źródło krwotoku

znajduje się wewnątrz organizmu, a

znajduje się wewnątrz organizmu, a

krew wypływa na zewnątrz, np. krwotok

krew wypływa na zewnątrz, np. krwotok

z nosa

z nosa

Sposoby opanowania

Sposoby opanowania

krwawienia

krwawienia

zewnętrznego

zewnętrznego

•

Ucisk palcem lub dłonią

Ucisk palcem lub dłonią

•

Opatrunek uciskowy

Opatrunek uciskowy

•

Tamponada rany

Tamponada rany

•

Ucisk tętnicy powyżej rany

Ucisk tętnicy powyżej rany

•

Uniesienie kończyny

Uniesienie kończyny

Ucisk palcem lub dłonią

Ucisk palcem lub dłonią

•

Z użyciem jałowego gazika

Z użyciem jałowego gazika

•

W wypadku ran większych lub kilku

W wypadku ran większych lub kilku

pojedynczych na niewielkiej przestrzeni

pojedynczych na niewielkiej przestrzeni

potrzebny jest ucisk większej powierzchni-

potrzebny jest ucisk większej powierzchni-

skuteczne jest wówczas uciśnięcie dłonią

skuteczne jest wówczas uciśnięcie dłonią

przez jałową chustę gazową i jeśli to

przez jałową chustę gazową i jeśli to

możliwe, utrzymanie tego ucisku przez kilka

możliwe, utrzymanie tego ucisku przez kilka

minut

minut

•

Następnie należy nałożyć kolejne warstwy

Następnie należy nałożyć kolejne warstwy

jałowej gazy w ilości wystarczającej do

jałowej gazy w ilości wystarczającej do

zastosowania odpowiedniego ucisku na ranę

zastosowania odpowiedniego ucisku na ranę

i umocować opatrunek za pomocą opaski

i umocować opatrunek za pomocą opaski

elastycznej (bandaża)

elastycznej (bandaża)

Ucisk palcem lub dłonią

Ucisk palcem lub dłonią

Opatrunek uciskowy

Opatrunek uciskowy

•

Najkorzystniejszy sposób zatrzymania

Najkorzystniejszy sposób zatrzymania

krwawienia

krwawienia

•

Zakłada się go bezpośrednio na krwawiącą

Zakłada się go bezpośrednio na krwawiącą

ranę lub po wstępnym zatamowaniu

ranę lub po wstępnym zatamowaniu

krwawienia środkami doraźnymi

krwawienia środkami doraźnymi

•

Opatrunek uciskowy złożony jest z kilku

Opatrunek uciskowy złożony jest z kilku

warstw jałowych gazików lub chust

warstw jałowych gazików lub chust

gazowych- korzystne jest dodatkowe

gazowych- korzystne jest dodatkowe

utrzymanie palcem lub dłonią przez kilka

utrzymanie palcem lub dłonią przez kilka

minut, do czasu wytworzenia skrzepu

minut, do czasu wytworzenia skrzepu

Tamponada rany

Tamponada rany

•

W wypadku dużej, obficie

W wypadku dużej, obficie

krwawiącej rany należy wypełnić

krwawiącej rany należy wypełnić

(wytamponować) ranę jałową gazą

(wytamponować) ranę jałową gazą

i dopiero zastosować typowy

i dopiero zastosować typowy

opatrunek uciskowy

opatrunek uciskowy

Ucisk tętnicy powyżej

Ucisk tętnicy powyżej

rany

rany

•

Gdy nie jest możliwe założenie

Gdy nie jest możliwe założenie

opatrunku uciskowego na krwawiącą

opatrunku uciskowego na krwawiącą

ranę lub opatrunek nie jest

ranę lub opatrunek nie jest

skuteczny, należy ucisnąć główną

skuteczny, należy ucisnąć główną

tętnicę zaopatrującą daną kończynę

tętnicę zaopatrującą daną kończynę

•

Dochodzi wtedy do wyraźnego

Dochodzi wtedy do wyraźnego

zmniejszenia krwawienia, lecz

zmniejszenia krwawienia, lecz

rzadko do jego zatrzymania

rzadko do jego zatrzymania

Uniesienie kończyny

Uniesienie kończyny

•

Jest dodatkową metodą zwiększającą

Jest dodatkową metodą zwiększającą

skuteczność opanowania krwotoku

skuteczność opanowania krwotoku

•

Często ograniczeniem jej zastosowania może

Często ograniczeniem jej zastosowania może

być obecność widocznych zniekształceń,

być obecność widocznych zniekształceń,

obrzęków lub wyraźnej bolesności kończyny

obrzęków lub wyraźnej bolesności kończyny

•

Często możliwe i wskazane jest zastosowanie

Często możliwe i wskazane jest zastosowanie

wszystkich wymienionych metod razem; w

wszystkich wymienionych metod razem; w

ten sposób można zatrzymać praktycznie

ten sposób można zatrzymać praktycznie

każdy krwotok

każdy krwotok

Uniesienie kończyny

Uniesienie kończyny

Postępowanie

Postępowanie

w

w

krwawieniu

krwawieniu

zewnętrznym

zewnętrznym

1.

1.

Wywierać jak największy ucisk na miejsce

Wywierać jak największy ucisk na miejsce

krwawienia (np. tętnicę udową)

krwawienia (np. tętnicę udową)

2.

2.

Ułożyć chorego w pozycji horyzontalnej lub

Ułożyć chorego w pozycji horyzontalnej lub

z głową nieco poniżej poziomu serca

z głową nieco poniżej poziomu serca

3.

3.

Opaski uciskowe można stosować na

Opaski uciskowe można stosować na

kończyny (jedynie w wyjątkowych

kończyny (jedynie w wyjątkowych

przypadkach, gdy inaczej nie daje się

przypadkach, gdy inaczej nie daje się

opanować krwawienia)

opanować krwawienia)

4.

4.

Podać tlen w dużym przepływie

Podać tlen w dużym przepływie

5.

5.

Bezzwłocznie i szybko transportować do

Bezzwłocznie i szybko transportować do

szpitala

szpitala

Postępowanie w

Postępowanie w

krwawieniu

krwawieniu

zewnętrznym- c.d.

zewnętrznym- c.d.

6.

6.

Zapewnić dostęp do żyły (wenflon o dużej średnicy)

Zapewnić dostęp do żyły (wenflon o dużej średnicy)

7.

7.

Podawać jedynie takie ilości płynu Ringera lub 0,9%

Podawać jedynie takie ilości płynu Ringera lub 0,9%

NaCl, aby utrzymać ciśnienie wystarczające do

NaCl, aby utrzymać ciśnienie wystarczające do

podtrzymania perfuzji obwodowej

podtrzymania perfuzji obwodowej

8.

8.

W razie znacznej utraty krwi najważniejsze jest

W razie znacznej utraty krwi najważniejsze jest

wczesne podanie produktów krwiopochodnych

wczesne podanie produktów krwiopochodnych

9.

9.

Monitorować czynność serca; podłączyć

Monitorować czynność serca; podłączyć

pulsoksymetr

pulsoksymetr

10.

10.

Uważnie obserwować chorego

Uważnie obserwować chorego

Uwaga:

Uwaga:

jeżeli ratownik

jeżeli ratownik

jest sam, powinien przede

jest sam, powinien przede

wszystkim

wszystkim

zatrzymać krwawienie, nawet

zatrzymać krwawienie, nawet

niewielkie. Pozostałe

niewielkie. Pozostałe

czynności schodzą na

czynności schodzą na

drugi plan

drugi plan

Postępowanie w

Postępowanie w

krwawieniu

krwawieniu

wewnętrznym

wewnętrznym

1.

1.

Bezzwłocznie i szybko transportować do

Bezzwłocznie i szybko transportować do

szpitala

szpitala

2.

2.

Ułożyć chorego w pozycji horyzontalnej

Ułożyć chorego w pozycji horyzontalnej

lub z głową nieco poniżej poziomu serca

lub z głową nieco poniżej poziomu serca

3.

3.

Podać tlen w dużym przepływie

Podać tlen w dużym przepływie

4.

4.

Zapewnić dostęp do żyły (wenflon o dużej

Zapewnić dostęp do żyły (wenflon o dużej

średnicy)

średnicy)

5.

5.

Podawać dożylnie płyn Ringera lub 0,9%

Podawać dożylnie płyn Ringera lub 0,9%

NaCl w ilościach potrzebnych do

NaCl w ilościach potrzebnych do

utrzymania perfuzji obwodowej

utrzymania perfuzji obwodowej

Postępowanie w

Postępowanie w

krwawieniu

krwawieniu

wewnętrznym- c.d.

wewnętrznym- c.d.

1.

1.

Monitorować czynność serca; podłączyć

Monitorować czynność serca; podłączyć

pulsoksymetr

pulsoksymetr

2.

2.

Uważnie obserwować chorego

Uważnie obserwować chorego

Uwaga:

Uwaga:

chory z niekontrolowanym

chory z niekontrolowanym

krwawieniem wewnętrznym jest

krwawieniem wewnętrznym jest

klasyczną ofiarą, która umrze, jeśli nie

klasyczną ofiarą, która umrze, jeśli nie

zostanie szybko przetransportowana do

zostanie szybko przetransportowana do

odpowiedniego szpitala w celu

odpowiedniego szpitala w celu

wykonania hemostazy chirurgicznej

wykonania hemostazy chirurgicznej

Unieruchamianie

Unieruchamianie

złamań, zwichnięć i

złamań, zwichnięć i

skręceń

skręceń

Złamanie (łac.

Złamanie (łac.

Fractura)

Fractura)

•

Całkowite przerwanie ciągłości

Całkowite przerwanie ciągłości

kości

kości

•

Dzielimy na:

Dzielimy na:



otwarte

otwarte



zamknięte

zamknięte

Złamania

Złamania

Złamanie zamknięte-

Złamanie zamknięte-

objawy

objawy

•

Ból, znacznie nasilający się przy próbie

Ból, znacznie nasilający się przy próbie

ruchu

ruchu

•

Deformacja i pogrubienie kończyny

Deformacja i pogrubienie kończyny

wskutek wewnętrznego krwotoku

wskutek wewnętrznego krwotoku

•

Nienaturalne ułożenie kończyny

Nienaturalne ułożenie kończyny

•

Nienaturalna ruchomość kończyny

Nienaturalna ruchomość kończyny

•

Wyczuwalne lub słyszalne tarcie

Wyczuwalne lub słyszalne tarcie

odłamów złamania powodujące silny

odłamów złamania powodujące silny

ból

ból

Złamanie otwarte-

Złamanie otwarte-

objawy

objawy

•

Takie jak w zamkniętym i

Takie jak w zamkniętym i

dodatkowo

dodatkowo

•

Rana- uszkodzenie skóry w okolicy

Rana- uszkodzenie skóry w okolicy

miejsca złamania, przez które mogą

miejsca złamania, przez które mogą

wystawać lub być widoczne odłamy

wystawać lub być widoczne odłamy

kości

kości

•

Często masywny krwotok

Często masywny krwotok

zewnętrzny

zewnętrzny

Zwichnięcie

Zwichnięcie

•

Rozerwanie torebki stawowej oraz

Rozerwanie torebki stawowej oraz

patologiczna, chwilowa bądź

patologiczna, chwilowa bądź

trwała utrata kontaktu

trwała utrata kontaktu

powierzchni stawowych względem

powierzchni stawowych względem

siebie

siebie

Zwichnięcie

Zwichnięcie

Zwichnięcie- objawy

Zwichnięcie- objawy

•

Nienaturalne wygięcie kończyny w

Nienaturalne wygięcie kończyny w

stawie

stawie

•

Bardzo znaczne ograniczenie ruchu-

Bardzo znaczne ograniczenie ruchu-

często zablokowanie możliwości ruchu

często zablokowanie możliwości ruchu

•

Silny ból w stawie nawet w spoczynku,

Silny ból w stawie nawet w spoczynku,

nasilający się przy najmniejszej próbie

nasilający się przy najmniejszej próbie

zmiany ułożenia kończyny

zmiany ułożenia kończyny

Skręcenie

Skręcenie

•

Uszkodzenie tkanek otaczających

Uszkodzenie tkanek otaczających

staw, w szczególności torby

staw, w szczególności torby

stawowej, bez zmiany wzajemnego

stawowej, bez zmiany wzajemnego

fizjologicznego ułożenia kości

fizjologicznego ułożenia kości

tworzących powierzchnie stawowe

tworzących powierzchnie stawowe

Skręcenie- objawy

Skręcenie- objawy

•

Ból nasilający się przy ruchu

Ból nasilający się przy ruchu

•

Obrzęk stawu

Obrzęk stawu

•

Częściowe ograniczenie jego

Częściowe ograniczenie jego

ruchomości

ruchomości

Cel unieruchomienia

Cel unieruchomienia

•

Zabezpieczenie przed

Zabezpieczenie przed

dodatkowymi obrażeniami, które

dodatkowymi obrażeniami, które

mogą być spowodowane przez

mogą być spowodowane przez

końce odłamów złamanej kości

końce odłamów złamanej kości

•

Zmniejszenie bólu na czas

Zmniejszenie bólu na czas

transportu

transportu

Środki stosowane do

Środki stosowane do

unieruchamiania

unieruchamiania

•

Szyny metalowe, które można dopasować

Szyny metalowe, które można dopasować

do kształtu kończyny (np. szyna Kramera)

do kształtu kończyny (np. szyna Kramera)

•

Materace próżniowe- dopasowujące się

Materace próżniowe- dopasowujące się

samorzutnie do kształtu ciała w

samorzutnie do kształtu ciała w

momencie odessania z nich powietrza

momencie odessania z nich powietrza

•

Chusty i temblaki do powieszania

Chusty i temblaki do powieszania

kończyny górnej

kończyny górnej

•

Inne środki doraźne znajdujące się pod

Inne środki doraźne znajdujące się pod

ręką- np. listwy drewniane, poduszki itp.

ręką- np. listwy drewniane, poduszki itp.

Zasady

Zasady

unieruchamiania

unieruchamiania

1.

1.

Uwidocznić uszkodzoną kończynę

Uwidocznić uszkodzoną kończynę

2.

2.

Sprawdzić tętno dystalne i czucie

Sprawdzić tętno dystalne i czucie

3.

3.

Jeśli kończyna ustawiona jest kątowo i nie

Jeśli kończyna ustawiona jest kątowo i nie

wyczuwa się tętna na obwodzie,

wyczuwa się tętna na obwodzie,

zastosować delikatny wyciąg, próbując ją

zastosować delikatny wyciąg, próbując ją

wyprostować, jeśli występuje opór

wyprostować, jeśli występuje opór

unieruchomić kończynę w pozycji zastanej

unieruchomić kończynę w pozycji zastanej

4.

4.

Na otwarte rany założyć jałowy opatrunek

Na otwarte rany założyć jałowy opatrunek

5.

5.

Szyna unieruchamiająca powinna sięgać

Szyna unieruchamiająca powinna sięgać

zarówno do stawu powyżej złamania, jak i

zarówno do stawu powyżej złamania, jak i

poniżej

poniżej

Zasady

Zasady

unieruchamiania- c.d.

unieruchamiania- c.d.

6.

6.

Należy obficie wyłożyć szynę watą

Należy obficie wyłożyć szynę watą

7.

7.

Nie należy próbować umieścić z

Nie należy próbować umieścić z

powrotem pod skórą wystających

powrotem pod skórą wystających

fragmentów kostnych

fragmentów kostnych

8.

8.

W przypadku zagrożenia życia

W przypadku zagrożenia życia

złamanie należy stabilizować

złamanie należy stabilizować

podczas transportu

podczas transportu

9.

9.

W przypadku wątpliwości należy

W przypadku wątpliwości należy

unieruchomić kończynę

unieruchomić kończynę

Zasady

Zasady

unieruchamiania

unieruchamiania

Kończyny unieruchamia się w tzw.

Kończyny unieruchamia się w tzw.

pozycji funkcjonalnej. Jest to pozycja

pozycji funkcjonalnej. Jest to pozycja

swobodnego ułożenia kończyny zdrowej.

swobodnego ułożenia kończyny zdrowej.

1.

1.

Kończyna górna: ręka wzdłuż osi ciała, w

Kończyna górna: ręka wzdłuż osi ciała, w

rotacji wewnętrznej ok. 90º (przedramię

rotacji wewnętrznej ok. 90º (przedramię

ułożone na brzuch), zgięcie w łokciu ok.

ułożone na brzuch), zgięcie w łokciu ok.

90º, przedramię w rotacji pośredniej

90º, przedramię w rotacji pośredniej

(kciuk skierowany w stronę głowy,

(kciuk skierowany w stronę głowy,

nadgarstek w lekkim zgięciu

nadgarstek w lekkim zgięciu

grzbietowym, palce swobodnie zgięte,

grzbietowym, palce swobodnie zgięte,

kciuk lekko zgięty, skierowany w stronę

kciuk lekko zgięty, skierowany w stronę

małego palca, w przeciwstawieniu)

małego palca, w przeciwstawieniu)

Zasady

Zasady

unieruchamiania- c.d.

unieruchamiania- c.d.

2.

2.

Kończyna dolna: nieznaczne zgięcie w

Kończyna dolna: nieznaczne zgięcie w

stawie biodrowym i kolanowym, udo i

stawie biodrowym i kolanowym, udo i

podudzie w rotacji pośredniej lub

podudzie w rotacji pośredniej lub

swobodnej (rzepka i palce stopy

swobodnej (rzepka i palce stopy

skierowane do przodu, ewentualnie

skierowane do przodu, ewentualnie

lekko na bok), stopa pod kątem

lekko na bok), stopa pod kątem

prostym do podudzia

prostym do podudzia

Zasady

Zasady

unieruchamiania

unieruchamiania

Szyna unieruchamiająca złamanie

Szyna unieruchamiająca złamanie

kości długiej powinna jednocześnie

kości długiej powinna jednocześnie

obejmować co najmniej dwa

obejmować co najmniej dwa

sąsiadujące stawy:

sąsiadujące stawy:

•

Przy złamaniu podudzia szyna

Przy złamaniu podudzia szyna

powinna sięgać od stopy aż do uda

powinna sięgać od stopy aż do uda

(unieruchamiając staw skokowy i

(unieruchamiając staw skokowy i

kolanowy)

kolanowy)

Zasady

Zasady

unieruchamiania

unieruchamiania

•

Przy uszkodzeniu w obrębie stawu

Przy uszkodzeniu w obrębie stawu

unieruchomienie ma obejmować na całej

unieruchomienie ma obejmować na całej

długości co najmniej kości tworzące staw z

długości co najmniej kości tworzące staw z

zabezpieczeniem od ruchów rotacyjnych

zabezpieczeniem od ruchów rotacyjnych

(co w praktyce oznacza unieruchomieni

(co w praktyce oznacza unieruchomieni

także sąsiadującego stawu w części

także sąsiadującego stawu w części

obwodowej) np. przy uszkodzeniu kolana

obwodowej) np. przy uszkodzeniu kolana

szyna obejmuje udo, kolano i podudzie, ale

szyna obejmuje udo, kolano i podudzie, ale

także i stopę, a przy uszkodzeniu łokcia-

także i stopę, a przy uszkodzeniu łokcia-

ramię, łokieć (w zgięciu) i przedramię z

ramię, łokieć (w zgięciu) i przedramię z

nadgarstkiem

nadgarstkiem

Dziękuję

Dziękuję