OPATRYWANIE RAN
OPATRYWANIE RAN
I. CIAŁA OBCE
I. CIAŁA OBCE
1. Ciała obce w oku:
1. Ciała obce w oku:
A) gdy ciał obce tkwi mocno w rogówce, a
A) gdy ciał obce tkwi mocno w rogówce, a
w szczególności gdy chodzi o odprysk
w szczególności gdy chodzi o odprysk
twardego materiału, jak np. drewno, metal
twardego materiału, jak np. drewno, metal
lub tworzywo sztuczne, nie wolno nawet
lub tworzywo sztuczne, nie wolno nawet
próbować jego usuwać.
próbować jego usuwać.
Postępowanie: zabezpieczenie obojga oczu w
Postępowanie: zabezpieczenie obojga oczu w
celu zminimalizowania ruchów oka
celu zminimalizowania ruchów oka
uszkodzonego (gałki oczne poruszają się
uszkodzonego (gałki oczne poruszają się
razem).
razem).
B) gdy ciało obce znajduje się pod
B) gdy ciało obce znajduje się pod
górną powieką.
górną powieką.
Postępowanie: pacjent kieruje oczy ku
Postępowanie: pacjent kieruje oczy ku
dołowi, rzęsy górnej powieki
dołowi, rzęsy górnej powieki
chwytamy koniuszkami palców
chwytamy koniuszkami palców
pociągając całą powiekę do przodu i
pociągając całą powiekę do przodu i
ku dołowi ponad powiekę dolną. Po
ku dołowi ponad powiekę dolną. Po
naprowadzeniu górnej powieki nad
naprowadzeniu górnej powieki nad
dolną, polecamy pacjentowi otworzyć
dolną, polecamy pacjentowi otworzyć
oko. Wówczas rzęsy dolnej powieki
oko. Wówczas rzęsy dolnej powieki
„wymiatają” wewnętrzną stronę
„wymiatają” wewnętrzną stronę
powieki górnej.
powieki górnej.
C) gdy ciało obce znajduje się pod
C) gdy ciało obce znajduje się pod
dolną powieką.
dolną powieką.
Postępowanie: pacjent patrzy w górę,
Postępowanie: pacjent patrzy w górę,
koniuszkami palców chwytamy rzęsy
koniuszkami palców chwytamy rzęsy
dolnej powieki i odchylamy ją na
dolnej powieki i odchylamy ją na
odległość około pół centymetra od
odległość około pół centymetra od
gałki ocznej tak, aby można było
gałki ocznej tak, aby można było
zajrzeć do worka spojówkowego i
zajrzeć do worka spojówkowego i
usunąć ciało obce, np. zwilżonym
usunąć ciało obce, np. zwilżonym
rożkiem chusteczki do nosa w
rożkiem chusteczki do nosa w
kierunku od zewnątrz do wewnątrz.
kierunku od zewnątrz do wewnątrz.
2. Ciało obce w nosie:
2. Ciało obce w nosie:
Postępowanie: zatkanie „wolnej”
Postępowanie: zatkanie „wolnej”
dziurki od nosa i nakłanianie pacjenta
dziurki od nosa i nakłanianie pacjenta
do mocnego siąkania. Jeżeli się to nie
do mocnego siąkania. Jeżeli się to nie
powiedzie nie wydobywać ciała
powiedzie nie wydobywać ciała
obcego domowymi sposobami przy
obcego domowymi sposobami przy
zastosowaniu np.: szpilki do włosów,
zastosowaniu np.: szpilki do włosów,
pincety (możliwość zranienia bł.
pincety (możliwość zranienia bł.
śluzowej nosa i wystąpienia
śluzowej nosa i wystąpienia
krwawienia).
krwawienia).
3. Ciało obce w uchu:
3. Ciało obce w uchu:
Postępowanie:
Postępowanie:
A) metoda z wyboru przy usuwaniu
A) metoda z wyboru przy usuwaniu
luźno leżących ciał obcych jest
luźno leżących ciał obcych jest
płukanie przewodu słuchowego
płukanie przewodu słuchowego
ciepłą wodą-ciała nieorganiczne
ciepłą wodą-ciała nieorganiczne
(koraliki, guziki) lub spirytusem ciała
(koraliki, guziki) lub spirytusem ciała
organiczne (groch, fasola, pestki
organiczne (groch, fasola, pestki
owoców, bazie), gdyż woda powoduje
owoców, bazie), gdyż woda powoduje
zwiększenie ich objętości.
zwiększenie ich objętości.
B) zalegające w przewodzie słuchowym
B) zalegające w przewodzie słuchowym
żywe owady poleca się zalać oleistym
żywe owady poleca się zalać oleistym
płynem w celu odcięcia owadowi
płynem w celu odcięcia owadowi
powietrza i uzyskania poślizgu.
powietrza i uzyskania poślizgu.
C) w przypadku obłych i gładkich ciał
C) w przypadku obłych i gładkich ciał
dość mocna zaklinowanych stosujemy
dość mocna zaklinowanych stosujemy
kleszczyki
kleszczyki
D) ostre ciała obce wymagają niekiedy
D) ostre ciała obce wymagają niekiedy
użycia mikroskopu, ssaka i narzędzi
użycia mikroskopu, ssaka i narzędzi
otochirurgicznych
otochirurgicznych
E) w przypadku długo zalegających ciał
E) w przypadku długo zalegających ciał
obcych konieczne jest wykonanie
obcych konieczne jest wykonanie
rozcięcia i plastyki przewodu
rozcięcia i plastyki przewodu
słuchowego zew.
słuchowego zew.
4. Ciało obce w przełyku.
4. Ciało obce w przełyku.
Postępowanie:
Postępowanie:
należy próbować sprowokować u
należy próbować sprowokować u
pacjenta wymioty wkładając mu do
pacjenta wymioty wkładając mu do
ust jego własny palec i łaskocząc nim
ust jego własny palec i łaskocząc nim
tylną ścianę gardzieli. W przypadku
tylną ścianę gardzieli. W przypadku
braku skutku przewieść do szpitala,
braku skutku przewieść do szpitala,
by możliwe było użycie narzędzi w
by możliwe było użycie narzędzi w
celu usunięcia ciała obcego.
celu usunięcia ciała obcego.
5. Ciało obce w tchawicy.
5. Ciało obce w tchawicy.
Postępowanie:
Postępowanie:
A) w pierwszej kolejności usiłujemy
A) w pierwszej kolejności usiłujemy
wywołać kaszel silnymi uderzeniami
wywołać kaszel silnymi uderzeniami
płaską dłonią w plecy pacjenta
płaską dłonią w plecy pacjenta
między łopatkami. W czasie
między łopatkami. W czasie
uderzenia głowa i tułów pacjenta
uderzenia głowa i tułów pacjenta
powinny zwisać ku dołowi (np.
powinny zwisać ku dołowi (np.
przerzucenie przez oparcie krzesła).
przerzucenie przez oparcie krzesła).
B) gdy zawiodą proste czynności
B) gdy zawiodą proste czynności
stosujemy tzw. chwyt Heimlicha,
stosujemy tzw. chwyt Heimlicha,
C) gdy to zawiedzie i nastąpi
C) gdy to zawiedzie i nastąpi
bezdech natychmiast rozpocząć
bezdech natychmiast rozpocząć
próby dostarczania pacjentowi
próby dostarczania pacjentowi
powietrza do płuc.
powietrza do płuc.
ZASADA: zwykle pozostawia się przedmiot
ZASADA: zwykle pozostawia się przedmiot
w ranie, gdyż jego usunięcie może
w ranie, gdyż jego usunięcie może
spowodować gwałtowny, niemożliwy do
spowodować gwałtowny, niemożliwy do
opanowania krwotok.
opanowania krwotok.
WYJATEK: stanowi sytuacja, w której
WYJATEK: stanowi sytuacja, w której
przedmiot przebijający policzek utrudnia
przedmiot przebijający policzek utrudnia
oddychanie; po jego usunięciu należy
oddychanie; po jego usunięciu należy
zaopatrzyć ranę z obu stron policzka.
zaopatrzyć ranę z obu stron policzka.
Podobnie możliwe jest usunięcie
Podobnie możliwe jest usunięcie
przedmiotów utrudniających prowadzenie
przedmiotów utrudniających prowadzenie
resuscytacji lub uniemożliwiających
resuscytacji lub uniemożliwiających
transport.
transport.
II. KRWAWIENIA
II. KRWAWIENIA
1. Krwawienia zewnętrzne.
1. Krwawienia zewnętrzne.
A) lekkie krwawienia-zazwyczaj ustaje
A) lekkie krwawienia-zazwyczaj ustaje
samoistnie po kilku minutach, gdy
samoistnie po kilku minutach, gdy
powstanie skrzep i zamknie ubytek w
powstanie skrzep i zamknie ubytek w
uszkodzonym naczyniu.
uszkodzonym naczyniu.
Postępowanie: zaopatrzyć jałowo,
Postępowanie: zaopatrzyć jałowo,
aby zapobiec zagrażającemu
aby zapobiec zagrażającemu
zakażeniu.
zakażeniu.
B) silne krwawienie:
B) silne krwawienie:
- na głowie, szyi i tułowiu:
- na głowie, szyi i tułowiu:
*bezpośredni ucisk palcami na ranę, jeśli to możliwe
*bezpośredni ucisk palcami na ranę, jeśli to możliwe
poprzez jałowy materiał opatrunkowy,
poprzez jałowy materiał opatrunkowy,
- na kończynach:
- na kończynach:
*
*
uniesienie kończyny do góry-powyżej poziomu serca
uniesienie kończyny do góry-powyżej poziomu serca
*
*
ucisk ramienia lub uda (w miejscu tętnicy ramieniowej lub
ucisk ramienia lub uda (w miejscu tętnicy ramieniowej lub
udowej) -niewyczuwalne na tętnicy ramieniowej , ale
udowej) -niewyczuwalne na tętnicy ramieniowej , ale
wyczuwalne na tętnicy promieniowej i analogicznie-
wyczuwalne na tętnicy promieniowej i analogicznie-
niewyczuwalne na tętnicy udowej, a wyczuwalne na
niewyczuwalne na tętnicy udowej, a wyczuwalne na
stopie
stopie
*
*
opatrunek uciskowy
opatrunek uciskowy
*
*
opaska zaciskowa (hemostatyczna) – czas niedokrwienia nie
opaska zaciskowa (hemostatyczna) – czas niedokrwienia nie
może przekroczyć 1
może przekroczyć 1
1
1
/
/
2
2
do 2 godzin!
do 2 godzin!
- rozerwanie masy tkankowej-
- rozerwanie masy tkankowej-
*bezpośredni ucisk palcami na ranę, jeśli to możliwe
*bezpośredni ucisk palcami na ranę, jeśli to możliwe
poprzez
poprzez
jałowy materiał opatrunkowy i opaska uciskowa jedynie
jałowy materiał opatrunkowy i opaska uciskowa jedynie
w
w
wyjątkowych wypadkach.
wyjątkowych wypadkach.
C) amputacja urazowa
C) amputacja urazowa
Postępowanie:
Postępowanie:
*na miejscu wypadku ratownik jałowo opatruje kikut
*na miejscu wypadku ratownik jałowo opatruje kikut
i unosi ku górze
i unosi ku górze
*przy silnym krwawieniu uciska palcami miejscowo
*przy silnym krwawieniu uciska palcami miejscowo
ranę (jeśli to możliwe przez jałową gazę) lub
ranę (jeśli to możliwe przez jałową gazę) lub
używa innej odpowiedniej techniki umożliwiającej
używa innej odpowiedniej techniki umożliwiającej
opanowanie krwawienia
opanowanie krwawienia
*zastosować typowe działanie przeciwwstrząsowe
*zastosować typowe działanie przeciwwstrząsowe
*poszukanie oddzielonej części, owiniecie (nawet
*poszukanie oddzielonej części, owiniecie (nawet
zanieczyszczonej) jałową serwetą i włożenie do
zanieczyszczonej) jałową serwetą i włożenie do
torby plastikowej, którą umieszczamy w drugiej
torby plastikowej, którą umieszczamy w drugiej
torbie plastikowej napełnionej wodą z lodem,
torbie plastikowej napełnionej wodą z lodem,
zamykamy szczelnie by płyn nie przedostał się
zamykamy szczelnie by płyn nie przedostał się
bezpośrednio do amputowanej części (schłodzenie
bezpośrednio do amputowanej części (schłodzenie
jeszcze bardziej zwalnia przemianę materii
jeszcze bardziej zwalnia przemianę materii
amputowanej części i może stać się przyczyną
amputowanej części i może stać się przyczyną
niepowodzenia w replantacji).
niepowodzenia w replantacji).
D) krwawienie z nosa.
D) krwawienie z nosa.
Postępowanie:
Postępowanie:
posadzenie pacjenta w lekko pochylonej
posadzenie pacjenta w lekko pochylonej
do przodu pozycji, opuszczając głowę do
do przodu pozycji, opuszczając głowę do
dołu- czoło jest podparte, oddychanie
dołu- czoło jest podparte, oddychanie
przez usta, zimny okład na kark.
przez usta, zimny okład na kark.
Jeżeli jest utrata większej ilości krwi i
Jeżeli jest utrata większej ilości krwi i
zagraża to wstrząsem, kładziemy
zagraża to wstrząsem, kładziemy
pacjenta na boku lub na brzuchu tak,
pacjenta na boku lub na brzuchu tak,
aby krew miała możność swobodnego
aby krew miała możność swobodnego
wyciekania.
wyciekania.
E) krwawienie z żylaka.
E) krwawienie z żylaka.
Postępowanie:
Postępowanie:
uniesienie kończyny i nałożenie opatrunku
uniesienie kończyny i nałożenie opatrunku
uciskowego.
uciskowego.
F) krwawienie z odbytu.
F) krwawienie z odbytu.
Postępowanie:
Postępowanie:
włożenie kilku jałowych gazików w szparę
włożenie kilku jałowych gazików w szparę
międzypośladkową i zalecenie pacjentowi
międzypośladkową i zalecenie pacjentowi
ściskania pośladków. Pacjent leży na brzuchu.
ściskania pośladków. Pacjent leży na brzuchu.
Uciskanie miejscowe przez założone gaziki
Uciskanie miejscowe przez założone gaziki
jałowe przyśpiesza zatrzymanie krwawienia.
jałowe przyśpiesza zatrzymanie krwawienia.
2. Krwawienie wewnętrzne.
2. Krwawienie wewnętrzne.
Sugerujące objawy to:
Sugerujące objawy to:
uwypuklenie nasiąkniętych krwią
uwypuklenie nasiąkniętych krwią
tkanek oraz objawy wstrząsu przy
tkanek oraz objawy wstrząsu przy
braku zew. uszkodzeń powłok.
braku zew. uszkodzeń powłok.
Postępowanie:
Postępowanie:
*ocena bezpieczeństwa własnego i poszkodowanego
*ocena bezpieczeństwa własnego i poszkodowanego
*kontrola czynności życiowych: ocena tętna i
*kontrola czynności życiowych: ocena tętna i
wydolności
wydolności
oddechowej (w razie konieczności udrożnienie dróg
oddechowej (w razie konieczności udrożnienie dróg
oddechowych)
oddechowych)
*ułożenie pacjenta najpierw w pozycji „scyzoryka”
*ułożenie pacjenta najpierw w pozycji „scyzoryka”
(nogi
(nogi
ku górze na okres ok. minuty) następnie w pozycji
ku górze na okres ok. minuty) następnie w pozycji
przeciwwstrząsowej (ostrożnie w przypadku
przeciwwstrząsowej (ostrożnie w przypadku
uszkodzenia kręgosłupa) - nogi unosi się na wysokość
uszkodzenia kręgosłupa) - nogi unosi się na wysokość
ok. 30-40 cm. powyżej poziomu głowy
ok. 30-40 cm. powyżej poziomu głowy
*ochrona przed utratą ciepła
*ochrona przed utratą ciepła
*opieka psychiczna (podczas wstrząsu pacjent jest
*opieka psychiczna (podczas wstrząsu pacjent jest
przerażony i niespokojny)
przerażony i niespokojny)
RODZAJE WSTRZĄSU:
RODZAJE WSTRZĄSU:
1. wstrząs hipowolemiczny (zmniejszenie objętości krwi
1. wstrząs hipowolemiczny (zmniejszenie objętości krwi
krążącej)
krążącej)
a) utrata krwi na zewnątrz lub do wewnątrz
a) utrata krwi na zewnątrz lub do wewnątrz
b) utrata osocza (uszkodzenie naczyń włosowatych w wyniku
b) utrata osocza (uszkodzenie naczyń włosowatych w wyniku
działania wysokiej temp,)
działania wysokiej temp,)
c) utrata wody lub soli (masywne wymioty lub biegunka)
c) utrata wody lub soli (masywne wymioty lub biegunka)
2. wstrząs kardiogenny (zmniejszenie wydolności serca)- np.
2. wstrząs kardiogenny (zmniejszenie wydolności serca)- np.
zawał
zawał
mięśnia sercowego lub duży zator płucny.
mięśnia sercowego lub duży zator płucny.
3. wstrząs przywspółczulno - naczyniowy (poszerzenie naczyń
3. wstrząs przywspółczulno - naczyniowy (poszerzenie naczyń
przy niezmienionej objętości masy krwi krążącej) np.: ból,
przy niezmienionej objętości masy krwi krążącej) np.: ból,
przerażenie, bodźce termiczne mogą wywołać gwałtowne
przerażenie, bodźce termiczne mogą wywołać gwałtowne
rozszerzenie naczyń i zwolnienie tętna powodując spadek
rozszerzenie naczyń i zwolnienie tętna powodując spadek
ciśnienia krwi.
ciśnienia krwi.
4. wstrząs septyczny lub toksyczny - na skutek zatrucia.
4. wstrząs septyczny lub toksyczny - na skutek zatrucia.
5. wstrząs anafilaktyczny-w wyniku reakcji uczuleniowej.
5. wstrząs anafilaktyczny-w wyniku reakcji uczuleniowej.
III. Obrażenia klatki piersiowej i
III. Obrażenia klatki piersiowej i
jej narządów.
jej narządów.
1. Otwarte zranienia kl. piersiowej.
1. Otwarte zranienia kl. piersiowej.
a) odma otwarta - (rany kłute lub postrzałowe w
a) odma otwarta - (rany kłute lub postrzałowe w
obrębie tułowia)
obrębie tułowia)
Postępowanie:
Postępowanie:
- udrożnienie dróg oddechowych,
- udrożnienie dróg oddechowych,
- ranę otwartą kl. piersiowej zabezpieczyć
- ranę otwartą kl. piersiowej zabezpieczyć
szczelnym,
szczelnym,
najlepiej foliowym jałowym opatrunkiem
najlepiej foliowym jałowym opatrunkiem
uszczelnionym
uszczelnionym
z 3 str. Opatrunek zakładamy na wdechu, kiedy to
z 3 str. Opatrunek zakładamy na wdechu, kiedy to
płuca są maksymalnie rozprężone.
płuca są maksymalnie rozprężone.
2. Zamknięte uszkodzenia kl. piersiowej.
2. Zamknięte uszkodzenia kl. piersiowej.
a) odma zamknięta- gdy powietrze
a) odma zamknięta- gdy powietrze
wniknęło podczas urazu do opłucnej a
wniknęło podczas urazu do opłucnej a
następnie wrota wejścia się zamknęły.
następnie wrota wejścia się zamknęły.
Postępowanie:
Postępowanie:
jeśli obszar spadniętego płuca nie
jeśli obszar spadniętego płuca nie
przekracza 10%-nie potrzeba leczyć
przekracza 10%-nie potrzeba leczyć
odmy zamkniętej, w innych przypadkach
odmy zamkniętej, w innych przypadkach
konieczny jest drenaż i ewentualny
konieczny jest drenaż i ewentualny
drenaż jamy opłucnej.
drenaż jamy opłucnej.
b) odma prężna, gdy powietrze przez cały
b) odma prężna, gdy powietrze przez cały
czas wnika do jamy opłucnej.
czas wnika do jamy opłucnej.
Postępowanie:
Postępowanie:
nakłucie grubą igłą drugiej przestrzeni
nakłucie grubą igłą drugiej przestrzeni
międzyżebrowej w linii
międzyżebrowej w linii
środkowoobojczykowej i nałożenie na igłę
środkowoobojczykowej i nałożenie na igłę
gumowego balonu z niewielkim otworem,
gumowego balonu z niewielkim otworem,
który zamyka koniec igły w trakcie
który zamyka koniec igły w trakcie
wdechu przez igłę, natomiast w
wdechu przez igłę, natomiast w
momencie wydechu powietrze będzie
momencie wydechu powietrze będzie
mogło się ewakuować przez otwór w
mogło się ewakuować przez otwór w
balonie.
balonie.
IV. Wytrzewienie
IV. Wytrzewienie
To obrażenie polegające na
To obrażenie polegające na
wynicowaniu na zewnątrz ciała
wynicowaniu na zewnątrz ciała
narządów wewnętrznych, np. jelit lub
narządów wewnętrznych, np. jelit lub
żołądka, zwykle przez rozległą ranę.
żołądka, zwykle przez rozległą ranę.
NIE WOLNO! Przemieszczać
NIE WOLNO! Przemieszczać
wytrzewionych narządów ani wpychać
wytrzewionych narządów ani wpychać
ich z powrotem do jam ciała.
ich z powrotem do jam ciała.
Postępowanie:
Postępowanie:
1) przeprowadzić ocenę podstawowych funkcji życiowych
1) przeprowadzić ocenę podstawowych funkcji życiowych
2) wziąć pod uwagę, że pacjent może zacząć wymiotować
2) wziąć pod uwagę, że pacjent może zacząć wymiotować
3) opanować wszelkie większe krwawienia zewnętrzne
3) opanować wszelkie większe krwawienia zewnętrzne
4) jeżeli to możliwe, ułożyć pacjenta na plecach z
4) jeżeli to możliwe, ułożyć pacjenta na plecach z
podkurczonymi
podkurczonymi
kolanami
kolanami
5) podać tlen do oddychania
5) podać tlen do oddychania
6) odsłonięte narządy okryć wilgotnym, najlepiej ciepłym
6) odsłonięte narządy okryć wilgotnym, najlepiej ciepłym
opatrunkiem bezgazowym lub najpierw przylegającą folia (np.
opatrunkiem bezgazowym lub najpierw przylegającą folia (np.
spożywczą), a dopiero potem chustami gazowymi-dla ochrony
spożywczą), a dopiero potem chustami gazowymi-dla ochrony
przed wysychaniem i utratą ciepła
przed wysychaniem i utratą ciepła
7) nie usuwać żadnych wbitych przedmiotów- umocować je i
7) nie usuwać żadnych wbitych przedmiotów- umocować je i
zabezpieczyć na czas transportu
zabezpieczyć na czas transportu
8) nie podawać żadnych płynów do picia
8) nie podawać żadnych płynów do picia
9) w razie kaszlu lub wymiotów wspomóc te odruchy poprzez
9) w razie kaszlu lub wymiotów wspomóc te odruchy poprzez
umiarkowany ucisk na opatrunek pokrywający ranę i
umiarkowany ucisk na opatrunek pokrywający ranę i
wynicowane
wynicowane
narządy.
narządy.
V. Obrażenia powstałe w wyniku
V. Obrażenia powstałe w wyniku
zmiażdżenia.
zmiażdżenia.
Powstają zwykle przez zgniecenie w maszynie lub samochodzie,
Powstają zwykle przez zgniecenie w maszynie lub samochodzie,
przygniecenie przez ścianę budynku czy też np. zapadający się
przygniecenie przez ścianę budynku czy też np. zapadający się
wykop ziemny.
wykop ziemny.
Postępowanie: zależne jest od czasu, jaki upływa od momentu
Postępowanie: zależne jest od czasu, jaki upływa od momentu
wypadku.
wypadku.
1) przed upływem 10 min.:
1) przed upływem 10 min.:
*stała ocena podstawowych funkcji życiowych w czasie uwalniania
*stała ocena podstawowych funkcji życiowych w czasie uwalniania
ofiary.
ofiary.
*postępowanie przeciwwstrząsowe-uniesienie nóg, podawanie
*postępowanie przeciwwstrząsowe-uniesienie nóg, podawanie
tlenu,
tlenu,
ochrona przed utratą ciepła
ochrona przed utratą ciepła
*opanowanie zewnętrznych krwawień i odpowiednie
*opanowanie zewnętrznych krwawień i odpowiednie
unieruchomienie przy podejrzeniu złamań
unieruchomienie przy podejrzeniu złamań
*dalsza stała obserwacja chorego
*dalsza stała obserwacja chorego
*przekazanie personelowi ambulansu ratunkowego
*przekazanie personelowi ambulansu ratunkowego
2) po upływie 10 min.:
2) po upływie 10 min.:
* ocena podstawowych funkcji życiowych
* ocena podstawowych funkcji życiowych
* jeśli w istotny sposób upośledzone jest oddychanie-
* jeśli w istotny sposób upośledzone jest oddychanie-
częściowe uwolnienie ciała poszkodowanego w celu
częściowe uwolnienie ciała poszkodowanego w celu
ułatwienia oddychania
ułatwienia oddychania
* opanowanie krwawień zewnętrznych
* opanowanie krwawień zewnętrznych
* jeśli to możliwe, sprawdzenie tętna poniżej poziomu ucisku
* jeśli to możliwe, sprawdzenie tętna poniżej poziomu ucisku
w celu oceny ciężkości obrażeń
w celu oceny ciężkości obrażeń
* zaplanowanie i przygotowanie możliwych metod
* zaplanowanie i przygotowanie możliwych metod
bezpiecznego uwolnienia poszkodowanego (załoga
bezpiecznego uwolnienia poszkodowanego (załoga
ambulansu i straż pożarna)
ambulansu i straż pożarna)
* przed rozpoczęciem uwalniania-umożliwienie personelowi
* przed rozpoczęciem uwalniania-umożliwienie personelowi
ambulansu ewentualnego podłączenia płynów dożylnych lub
ambulansu ewentualnego podłączenia płynów dożylnych lub
podanie środków przeciwbólowych
podanie środków przeciwbólowych
* usuwanie (unoszenie) przygniatającego ciężaru w sposób
* usuwanie (unoszenie) przygniatającego ciężaru w sposób
bardzo
bardzo
powolny, tak aby najłagodniej dochodziło do powrotu krążenia
powolny, tak aby najłagodniej dochodziło do powrotu krążenia
w
w
ściśniętym obszarze ciała, a podawane dożylnie płyny mogły
ściśniętym obszarze ciała, a podawane dożylnie płyny mogły
uzupełnić brakującą objętość krwi.
uzupełnić brakującą objętość krwi.
VI. Utrata przytomności- brak
VI. Utrata przytomności- brak
reakcji na bodźce zewnętrzne.
reakcji na bodźce zewnętrzne.
Należy ustalić przyczynę utraty przytomności
Należy ustalić przyczynę utraty przytomności
poprzez badanie poszczególnych części ciała:
poprzez badanie poszczególnych części ciała:
1) ocena źrenic
1) ocena źrenic
*reakcja na światło- jest obecna, czy nie
*reakcja na światło- jest obecna, czy nie
(zatrucie, śmierć kliniczna)
(zatrucie, śmierć kliniczna)
*szerokość-czy są wąskie (zatrucie)
*szerokość-czy są wąskie (zatrucie)
szpilkowate (zatrucie narkotykami)
szpilkowate (zatrucie narkotykami)
szerokie (śmierć kliniczna)
szerokie (śmierć kliniczna)
*symetryczność - czy są równe, czy nierówne
*symetryczność - czy są równe, czy nierówne
(uraz głowy, krwawienie do CUN)
(uraz głowy, krwawienie do CUN)
2) ocena zabarwienia skóry wokół oczu
2) ocena zabarwienia skóry wokół oczu
*krwiak okularowy (złamanie podstawy
*krwiak okularowy (złamanie podstawy
czaszki)
czaszki)
3) nos
3) nos
*czy jest obecne krwawienie z nosa
*czy jest obecne krwawienie z nosa
*czy wycieka płyn mózgowo-rdzeniowy
*czy wycieka płyn mózgowo-rdzeniowy
(złamanie podstawy czaszki)
(złamanie podstawy czaszki)
4) ocena zapachu z ust
4) ocena zapachu z ust
*alkohol (nadużycie alkoholu, zatrucie)
*alkohol (nadużycie alkoholu, zatrucie)
*aceton (śpiączka cukrzycowa)
*aceton (śpiączka cukrzycowa)
*inne (zatrucie środkami chemicznymi)
*inne (zatrucie środkami chemicznymi)
5) ocena zawartości jamy ustnej
5) ocena zawartości jamy ustnej
*czy jest ciało obce- wymiociny, inne substancje
*czy jest ciało obce- wymiociny, inne substancje
*jak wygląda tylna ściana gardła- czy spływa po
*jak wygląda tylna ściana gardła- czy spływa po
niej krew, płyn mózgowo-rdzeniowy (złamanie
niej krew, płyn mózgowo-rdzeniowy (złamanie
podstawy czaszki)
podstawy czaszki)
6) ocena przewodów słuchowych zewnętrznych
6) ocena przewodów słuchowych zewnętrznych
*czy widoczny jest wyciek krwi, płynu mózgowo-
*czy widoczny jest wyciek krwi, płynu mózgowo-
rdzeniowego (złamanie podstawy czaszki)
rdzeniowego (złamanie podstawy czaszki)
7) ocena żył szyjnych zewnętrznych
7) ocena żył szyjnych zewnętrznych
* jeżeli żyły są zapadnięte (utrata krwi, płynów-wstrząs
* jeżeli żyły są zapadnięte (utrata krwi, płynów-wstrząs
hipowolemiczny)
hipowolemiczny)
* jeżeli żyły są nadmiernie wypełnione (zaleganie w nich krwi, która
* jeżeli żyły są nadmiernie wypełnione (zaleganie w nich krwi, która
nie może dopłynąć do serca-tamponada serca, odma prężna)
nie może dopłynąć do serca-tamponada serca, odma prężna)
8) badanie kończyn-ocena jakie jest napięcie mięśniowe
8) badanie kończyn-ocena jakie jest napięcie mięśniowe
9/ badanie klatki piersiowej
9/ badanie klatki piersiowej
* jeśli są rany, to jakiego typu-czy są powierzchowne, czy głębokie,
* jeśli są rany, to jakiego typu-czy są powierzchowne, czy głębokie,
czy jest naruszona ciągłość opłucnej, czy współistnieje odma
czy jest naruszona ciągłość opłucnej, czy współistnieje odma
opłucnowa
opłucnowa
* jakie jest zabarwienie skóry- zasinienie może świadczyć o miejscu
* jakie jest zabarwienie skóry- zasinienie może świadczyć o miejscu
urazu (jego sile i ewentualnych obrażeniach narządów
urazu (jego sile i ewentualnych obrażeniach narządów
wewnętrznych)
wewnętrznych)
10) badanie jamy brzusznej
10) badanie jamy brzusznej
*zasinienie skóry pod prawym łukiem żebrowym
*zasinienie skóry pod prawym łukiem żebrowym
(obrażenia wątroby) lewym łukiem żebrowym
(obrażenia wątroby) lewym łukiem żebrowym
(uszkodzenie śledziony)
(uszkodzenie śledziony)
*ocena ciągłości skóry- czy są rany, czy doszło
*ocena ciągłości skóry- czy są rany, czy doszło
do
do
perfuzji narządów wew. jamy brzusznej
perfuzji narządów wew. jamy brzusznej
*ocena oporów patologicznych-nadmierne
*ocena oporów patologicznych-nadmierne
powiększenie obwodu brzucha (płyn w jamie
powiększenie obwodu brzucha (płyn w jamie
brzusznej, krwotok)
brzusznej, krwotok)
11) badanie miednicy- ocena kości, czy obręcz miednicy
11) badanie miednicy- ocena kości, czy obręcz miednicy
jest stabilna.
jest stabilna.
Postępowanie przy utracie przytomności:
Postępowanie przy utracie przytomności:
A) po stwierdzeni, że poszkodowany jest nieprzytomny-
A) po stwierdzeni, że poszkodowany jest nieprzytomny-
wezwanie pomocy
wezwanie pomocy
B) ocena oddechu i tętna- w razie braku- rozpoczęcie
B) ocena oddechu i tętna- w razie braku- rozpoczęcie
sztucznego oddychania i masażu serca
sztucznego oddychania i masażu serca
C) jeśli możliwe zebranie wywiadu od świadków, co
C) jeśli możliwe zebranie wywiadu od świadków, co
spowodowało
spowodowało
obrażenia
obrażenia
D) po wykluczeniu urazów, jeśli nieprzytomny oddycha i ma
D) po wykluczeniu urazów, jeśli nieprzytomny oddycha i ma
zachowane krążenie- ułożenie w pozycji bocznej
zachowane krążenie- ułożenie w pozycji bocznej
ustalonej
ustalonej
E) ocenić głębokość śpiączki(wg. skali Glasgow-otwieranie
E) ocenić głębokość śpiączki(wg. skali Glasgow-otwieranie
oczu,
oczu,
reakcja słowna, odpowiedź ruchowa)
reakcja słowna, odpowiedź ruchowa)
F) jeśli wiadomo jaka jest przyczyna utraty przytomności,
F) jeśli wiadomo jaka jest przyczyna utraty przytomności,
można
można
przystąpić (jeżeli jest to możliwe) do jej usuwania.
przystąpić (jeżeli jest to możliwe) do jej usuwania.
VII. OMDLENIE
VII. OMDLENIE
Omdlenie- krótkotrwała, przemijająca utrata przytomności
Omdlenie- krótkotrwała, przemijająca utrata przytomności
spowodowana nagłym rozszerzeniem naczyń. W wyniku tego
spowodowana nagłym rozszerzeniem naczyń. W wyniku tego
zmniejsza się napływ krwi do mózgu i dochodzi do
zmniejsza się napływ krwi do mózgu i dochodzi do
niedokrwienia.
niedokrwienia.
Postępowanie:
Postępowanie:
1) ułóż poszkodowanego na plecach
1) ułóż poszkodowanego na plecach
2) zastosuj pozycje czterokończynową- jednoczesne uniesienie
2) zastosuj pozycje czterokończynową- jednoczesne uniesienie
kończyn górnych i dolnych pod katem 90 ̊ w stosunku do
kończyn górnych i dolnych pod katem 90 ̊ w stosunku do
tułowia.
tułowia.
W przypadku kobiety ciężarnej-ułożyć na lewym boku, bądź
W przypadku kobiety ciężarnej-ułożyć na lewym boku, bądź
zwinąć odzież i podłożyć pod prawy bok.
zwinąć odzież i podłożyć pod prawy bok.
3) zapewnij dostęp świeżego powietrza
3) zapewnij dostęp świeżego powietrza
4) poluźnij krawat, rozepnij kołnierzyk
4) poluźnij krawat, rozepnij kołnierzyk
5) do momentu powrotu przytomności kontroluj podstawowe
5) do momentu powrotu przytomności kontroluj podstawowe
parametry życiowe
parametry życiowe
VIII. DRGAWKI
VIII. DRGAWKI
Postępowanie:
Postępowanie:
1) jeśli to możliwe zabezpieczyć chorego przed upadkiem na ziemię
1) jeśli to możliwe zabezpieczyć chorego przed upadkiem na ziemię
2) usunąć wszelkie przedmioty z otoczenia poszkodowanego lub
2) usunąć wszelkie przedmioty z otoczenia poszkodowanego lub
zabezpieczyć je miękkimi przedmiotami
zabezpieczyć je miękkimi przedmiotami
3) zabezpieczyć głowę poszkodowanego przed możliwością urazów
3) zabezpieczyć głowę poszkodowanego przed możliwością urazów
(uderzenie o podłogę), albo przytrzymując oburącz, albo układając
(uderzenie o podłogę), albo przytrzymując oburącz, albo układając
głowę
głowę
na stopach ratownika
na stopach ratownika
4) w większości przypadków do przegryzienia języka dochodzi już w fazie
4) w większości przypadków do przegryzienia języka dochodzi już w fazie
początkowej drgawek, stąd wkładanie do jamy ustnej miedzy zęby
początkowej drgawek, stąd wkładanie do jamy ustnej miedzy zęby
miękkich przedmiotów( bandaży, gazy) jest zbędne. Ponadto przy
miękkich przedmiotów( bandaży, gazy) jest zbędne. Ponadto przy
wykonywaniu tej czynności można uszkodzić zęby lub może dojść do
wykonywaniu tej czynności można uszkodzić zęby lub może dojść do
aspiracji
aspiracji
5) nie wolno krepować zbyt mocno poszkodowanego, aby nie
5) nie wolno krepować zbyt mocno poszkodowanego, aby nie
doprowadzić
doprowadzić
do uszkodzeń w obrębie układów mięśniowego i kostnego
do uszkodzeń w obrębie układów mięśniowego i kostnego
6) po ustaniu drgawek kładziemy poszkodowanego w pozycji bocznej
6) po ustaniu drgawek kładziemy poszkodowanego w pozycji bocznej
ustalonej
ustalonej
7) stałe kontrolowanie podstawowych funkcji życiowych.
7) stałe kontrolowanie podstawowych funkcji życiowych.
IX. Rana kąsana
IX. Rana kąsana
1) Przez zwierzę- rana narażona na zakażenie bakteryjne( bakterie znajdują
1) Przez zwierzę- rana narażona na zakażenie bakteryjne( bakterie znajdują
się na zębach zwierzęcia) i zakażenie wścieklizną (wirus znajduje się w
się na zębach zwierzęcia) i zakażenie wścieklizną (wirus znajduje się w
ślinie zwierzęcia).
ślinie zwierzęcia).
Postępowanie:
Postępowanie:
* jeśli to możliwe-schwytanie zwierzęcia żywego i poddanie go badaniom
* jeśli to możliwe-schwytanie zwierzęcia żywego i poddanie go badaniom
* dokładnie myjemy ranę mydłem i obficie spłukujemy (wirus wścieklizny
* dokładnie myjemy ranę mydłem i obficie spłukujemy (wirus wścieklizny
ginie w styczności z mydłem)
ginie w styczności z mydłem)
2) Przez węża
2) Przez węża
Postępowanie:
Postępowanie:
*położyć w pozycji horyzontalnej
*położyć w pozycji horyzontalnej
*nałożenie zacisku na kończynę (zacisk jest prawidłowy, gdy kończyna
*nałożenie zacisku na kończynę (zacisk jest prawidłowy, gdy kończyna
przybiera barwę sinoczerwoną, uwidaczniają się żyły powierzchniowe, a
przybiera barwę sinoczerwoną, uwidaczniają się żyły powierzchniowe, a
tętno jest wyczuwalne)- sprzyja to częściowemu wydalaniu jadu z ustroju
tętno jest wyczuwalne)- sprzyja to częściowemu wydalaniu jadu z ustroju
*unieruchomienie ukąszonej kończyny
*unieruchomienie ukąszonej kończyny
NIE WOLNO! Wycinać, wypalać i wysysać rany po ukąszeniu.
NIE WOLNO! Wycinać, wypalać i wysysać rany po ukąszeniu.
3) Przez owada
3) Przez owada
Postępowanie:
Postępowanie:
* ochłodzenie miejsca ukąszenia lodem lub zimną
* ochłodzenie miejsca ukąszenia lodem lub zimną
wodą
wodą
(w przypadku ukąszenia w jamę ustną podajemy
(w przypadku ukąszenia w jamę ustną podajemy
kostki
kostki
lodu do ssania)- zapobiega to obrzękowi bł. śluzowej
lodu do ssania)- zapobiega to obrzękowi bł. śluzowej
jamy ustnej i języka
jamy ustnej i języka
* jeżeli jest widoczne żądło po ukąszeniu przez
* jeżeli jest widoczne żądło po ukąszeniu przez
pszczołę-
pszczołę-
usuwamy tak, aby nie wyciskać pęcherzyka z jadem
usuwamy tak, aby nie wyciskać pęcherzyka z jadem
* jeżeli wystąpi bezdech-sztuczne oddychanie
* jeżeli wystąpi bezdech-sztuczne oddychanie
Przeciwdziałanie obrzękowi- podanie w iniekcji
Przeciwdziałanie obrzękowi- podanie w iniekcji
Adrenaliny lub Kortyzonu.
Adrenaliny lub Kortyzonu.
Gdy drogi oddechowe są już całkowicie zablokowane-
Gdy drogi oddechowe są już całkowicie zablokowane-
intubacja dotchawicza lub w ostateczności-
intubacja dotchawicza lub w ostateczności-
wprowadzenie rurki tracheotomijnej.
wprowadzenie rurki tracheotomijnej.
X. Urazy brzucha
X. Urazy brzucha
Postępowanie:
Postępowanie:
1) w przypadku krwawienia wewnętrznego:
1) w przypadku krwawienia wewnętrznego:
* jeśli nie stwierdza się objawów wstrząsu- ułożenie
* jeśli nie stwierdza się objawów wstrząsu- ułożenie
poszkodowanego w pozycji półleżącej ze zgiętymi kolanami
poszkodowanego w pozycji półleżącej ze zgiętymi kolanami
(podłożyć koc zwinięty w wałek o średnicy ok.30 cm-zmniejszamy
(podłożyć koc zwinięty w wałek o średnicy ok.30 cm-zmniejszamy
napięcie powłok brzusznych)
napięcie powłok brzusznych)
* w przypadku wstrząsu- ułożenie w pozycji przeciwwstrząsowej,
* w przypadku wstrząsu- ułożenie w pozycji przeciwwstrząsowej,
ochrona przed utrata ciepła oraz kontrola funkcji życiowych
ochrona przed utrata ciepła oraz kontrola funkcji życiowych
2/ w przypadku otwartych ran-przykrycie wilgotnym, jeżeli to
2/ w przypadku otwartych ran-przykrycie wilgotnym, jeżeli to
możliwe jałowym opatrunkiem (pakiet oparzeniowy, chusta
możliwe jałowym opatrunkiem (pakiet oparzeniowy, chusta
oparzeniowa)
oparzeniowa)
3/ jeżeli widoczne są ciała obce tkwiące w powłokach jamy
3/ jeżeli widoczne są ciała obce tkwiące w powłokach jamy
brzusznej- nie
brzusznej- nie
usuwamy, zabezpieczamy opatrunkiem
usuwamy, zabezpieczamy opatrunkiem
NIE WOLNO! Poszkodowany nie może jeść, pić i palić papierosów
NIE WOLNO! Poszkodowany nie może jeść, pić i palić papierosów
XI. Odmrożenia
XI. Odmrożenia
Postępowanie:
Postępowanie:
1) przerwanie narażenia na zimno
1) przerwanie narażenia na zimno
2) rozluźnienie obcisłej odzieży i rozsznurowanie butów, zdjęcie mokrej
2) rozluźnienie obcisłej odzieży i rozsznurowanie butów, zdjęcie mokrej
odzieży,
odzieży,
3)ogrzewanie części ciała przez umieszczenie ich jak najbliżej centrum
3)ogrzewanie części ciała przez umieszczenie ich jak najbliżej centrum
ciała
ciała
(np. wsunięcie dłoni pod pachy), założenie dodatkowej części
(np. wsunięcie dłoni pod pachy), założenie dodatkowej części
garderoby,
garderoby,
owinięcie kocami
owinięcie kocami
4) podanie ciepłych, osłodzonych płynów do picia
4) podanie ciepłych, osłodzonych płynów do picia
5) wytworzone pęcherze pokrywamy jałowym opatrunkiem
5) wytworzone pęcherze pokrywamy jałowym opatrunkiem
6) w przypadku ostrego przechodzenia (spadek temp. centralnej ciała
6) w przypadku ostrego przechodzenia (spadek temp. centralnej ciała
poniżej 24 ̊ C-27 ̊ C) dostarczanie ciepła do wnętrza organizmu
poniżej 24 ̊ C-27 ̊ C) dostarczanie ciepła do wnętrza organizmu
7) korzystnie działa zimna kąpiel w wodzie o temp.10 ̊ C- w ciągu 30 min.
7) korzystnie działa zimna kąpiel w wodzie o temp.10 ̊ C- w ciągu 30 min.
podnosi się temperaturę kąpieli do ok.40 ̊
podnosi się temperaturę kąpieli do ok.40 ̊
NIE WOLNO!
NIE WOLNO!
1/ przenosić do gorącego pokoju
1/ przenosić do gorącego pokoju
2/ nacierać odmrożonych kończyn śniegiem
2/ nacierać odmrożonych kończyn śniegiem
3/ podawać napojów alkoholowych, papierosów
3/ podawać napojów alkoholowych, papierosów
4/ przy odmrożonych nogach poszkodowany nie powinien chodzić
4/ przy odmrożonych nogach poszkodowany nie powinien chodzić
XII. OPARZENIA
XII. OPARZENIA
Postępowanie:
Postępowanie:
1) usunięcie źródła działania wysokiej temperatury (oblanie zimną
1) usunięcie źródła działania wysokiej temperatury (oblanie zimną
wodą, zduszenie płomieni chustami lub wełnianym kocem,
wodą, zduszenie płomieni chustami lub wełnianym kocem,
turlanie ofiary po podłodze)
turlanie ofiary po podłodze)
2) jeśli możliwe należy zdjąć odzież w celu uniknięcia dalszego
2) jeśli możliwe należy zdjąć odzież w celu uniknięcia dalszego
oddziaływania wysokiej temperatury
oddziaływania wysokiej temperatury
3) przy oparzeniu kończyn zanurzenie (spłukiwanie) w naczyniu z
3) przy oparzeniu kończyn zanurzenie (spłukiwanie) w naczyniu z
zimną wodą przez około 15-20 minut
zimną wodą przez około 15-20 minut
4) zaopatrzenie powierzchni oparzonych jałowym opatrunkiem
4) zaopatrzenie powierzchni oparzonych jałowym opatrunkiem
(chusty, pakiety oparzeniowe), wyjątek stanowi twarz
(chusty, pakiety oparzeniowe), wyjątek stanowi twarz
5) w przypadku oparzenia dużych powierzchni ciała- zapewnienie
5) w przypadku oparzenia dużych powierzchni ciała- zapewnienie
ciepła przez użycie koców izolacyjnych lub tworzenie tzw. tunelu z
ciepła przez użycie koców izolacyjnych lub tworzenie tzw. tunelu z
krzeseł lub innych sprzętów (zawsze unikać uciskania rany)
krzeseł lub innych sprzętów (zawsze unikać uciskania rany)
6) w celu uzupełnienia dużej utraty płynów podajemy lekko osoloną
6) w celu uzupełnienia dużej utraty płynów podajemy lekko osoloną
wodę (1 łyżeczka soli na litr wody)- rezygnujemy ze słonych
wodę (1 łyżeczka soli na litr wody)- rezygnujemy ze słonych
płynów w przypadku: zaburzeń świadomości, oparzeń twarzy,
płynów w przypadku: zaburzeń świadomości, oparzeń twarzy,
uszkodzeń przewodu pokarmowego, mdłości.
uszkodzeń przewodu pokarmowego, mdłości.
NIE WOLNO!
NIE WOLNO!
1/ stosować masła, oleju lub mąki
1/ stosować masła, oleju lub mąki
(uniemożliwiają dopływ tlenu do uszkodzonych
(uniemożliwiają dopływ tlenu do uszkodzonych
tkanek, są pożywką dla bakterii)
tkanek, są pożywką dla bakterii)
2/ stosować maści, lekarstw oparzeniowych,
2/ stosować maści, lekarstw oparzeniowych,
mazideł, środków dezynfekcyjnych i alkoholu
mazideł, środków dezynfekcyjnych i alkoholu
3/ opróżniać pęcherzy oparzeniowych (stanowią
3/ opróżniać pęcherzy oparzeniowych (stanowią
ochronę przed zakażeniem)
ochronę przed zakażeniem)
4/ odrywać przylegających do ciała części ubrań
4/ odrywać przylegających do ciała części ubrań
XIII. Urazy kończyn
XIII. Urazy kończyn
Postępowanie: przy złamaniach, skręceniach i
Postępowanie: przy złamaniach, skręceniach i
zwichnięciach
zwichnięciach
1/ usunięcie odzieży znad miejsca uszkodzenia
1/ usunięcie odzieży znad miejsca uszkodzenia
2/ jeśli są obecne rany (otarcia), to przykrycie
2/ jeśli są obecne rany (otarcia), to przykrycie
jałowym opatrunkiem
jałowym opatrunkiem
3/ jeśli jest krwawienie, to zatamowanie
3/ jeśli jest krwawienie, to zatamowanie
4/ stabilizacja uszkodzonej kończyny poprzez
4/ stabilizacja uszkodzonej kończyny poprzez
unieruchomienie w pozycji w jakiej się
unieruchomienie w pozycji w jakiej się
znajduje
znajduje
ZASADY UNIERUCHAMIANIA:
ZASADY UNIERUCHAMIANIA:
1/ uwidocznić uszkodzona kończynę
1/ uwidocznić uszkodzona kończynę
2/ sprawdzić tętno, czucie, ruchomość
2/ sprawdzić tętno, czucie, ruchomość
3/ przy złamaniach-unieruchamiamy dwa sąsiadujące stawy
3/ przy złamaniach-unieruchamiamy dwa sąsiadujące stawy
4/ jeżeli brak materiału do unieruchamiania, to kończynę górną
4/ jeżeli brak materiału do unieruchamiania, to kończynę górną
można umocować do tułowia, a dolną do zdrowej kończyny,
można umocować do tułowia, a dolną do zdrowej kończyny,
5/ przy uszkodzeniach stawu-unieruchamia się staw i sąsiadujące
5/ przy uszkodzeniach stawu-unieruchamia się staw i sąsiadujące
kości
kości
6/ szynę Kramera wyłożyć obficie watą i owinąć bandażem
6/ szynę Kramera wyłożyć obficie watą i owinąć bandażem
7/ nie wolno umieszczać jej w miejscu gdzie pod skóra widoczne
7/ nie wolno umieszczać jej w miejscu gdzie pod skóra widoczne
są
są
wystające fragmenty kostne. Fragmenty kostne przed
wystające fragmenty kostne. Fragmenty kostne przed
założeniem pneumatycznej szyny unieruchamiającej dokładnie
założeniem pneumatycznej szyny unieruchamiającej dokładnie
obłożyć opatrunkiem
obłożyć opatrunkiem
8/ w przypadku zagrożenia życia-złamanie stabilizuje się podczas
8/ w przypadku zagrożenia życia-złamanie stabilizuje się podczas
transportu
transportu
9/ w obrażeniach lub złamaniach obojczyka, kości ramiennej albo
9/ w obrażeniach lub złamaniach obojczyka, kości ramiennej albo
kości przedramienia w celu unieruchomienia stosuje się
kości przedramienia w celu unieruchomienia stosuje się
temblak
temblak
lub chustę trójkątną
lub chustę trójkątną
XIV. Urazy kręgosłupa
XIV. Urazy kręgosłupa
Postępowanie:
Postępowanie:
1/ ocena i zabezpieczenie funkcji życiowych
1/ ocena i zabezpieczenie funkcji życiowych
2/ jeśli poszkodowany jest przytomny- ustalić, czy i gdzie odczuwa ból,
2/ jeśli poszkodowany jest przytomny- ustalić, czy i gdzie odczuwa ból,
ewentualnie drętwienie lub brak czucia, czy odczuwa osłabienie lub
ewentualnie drętwienie lub brak czucia, czy odczuwa osłabienie lub
ociężałość kończyn i czy może nimi poruszać
ociężałość kończyn i czy może nimi poruszać
3/ jeżeli istnieje trudność w oddychaniu-zastosować wspomaganie oddechu
3/ jeżeli istnieje trudność w oddychaniu-zastosować wspomaganie oddechu
4/ pozostawienie poszkodowanego w ułożeniu, w jakim się go zastało,
4/ pozostawienie poszkodowanego w ułożeniu, w jakim się go zastało,
chyba, że zagraża to jego bezpieczeństwu lub uniemożliwia zapewnienie
chyba, że zagraża to jego bezpieczeństwu lub uniemożliwia zapewnienie
drożności dróg oddechowych (do czasu przyjazdu pogotowia)
drożności dróg oddechowych (do czasu przyjazdu pogotowia)
5/ podczas wszelkich zabiegów należy ustabilizować kręgosłup szyjny
5/ podczas wszelkich zabiegów należy ustabilizować kręgosłup szyjny
6/ założenie kołnierza stabilizującego
6/ założenie kołnierza stabilizującego
7/ zastosowanie postępowania przeciwwstrząsowego
7/ zastosowanie postępowania przeciwwstrząsowego
8/ w razie konieczności przeniesienia poszkodowanego utrzymać jego
8/ w razie konieczności przeniesienia poszkodowanego utrzymać jego
głowę
głowę
wzdłuż osi ciała
wzdłuż osi ciała
9/ ułożyć poszkodowanego na sztywnym podłożu
9/ ułożyć poszkodowanego na sztywnym podłożu
10/ podczas przenoszenia lub przewożenia ustabilizować głowę( materac
10/ podczas przenoszenia lub przewożenia ustabilizować głowę( materac
podciśnieniowy, worki z piaskiem, zwinięte ręczniki, przytwierdzenie do
podciśnieniowy, worki z piaskiem, zwinięte ręczniki, przytwierdzenie do
podłoża za pomocą taśmy samoprzylepnej)
podłoża za pomocą taśmy samoprzylepnej)
XV. URAZY CZASZKOWE
XV. URAZY CZASZKOWE
Postępowanie:
Postępowanie:
1/ zabezpieczenie drożności dróg oddechowych
1/ zabezpieczenie drożności dróg oddechowych
2/ ocena krążenia (na tętnicy szyjnej)
2/ ocena krążenia (na tętnicy szyjnej)
3/ zaopatrzenie krwotoków zewnętrznych
3/ zaopatrzenie krwotoków zewnętrznych
4/ w razie konieczności wspomaganie oddechu
4/ w razie konieczności wspomaganie oddechu
lub działania reanimacyjne
lub działania reanimacyjne
5/ postępowanie przeciwwstrząsowe
5/ postępowanie przeciwwstrząsowe
6/ ocena stopnia utraty przytomności (wg. skali
6/ ocena stopnia utraty przytomności (wg. skali
Glasgow)
Glasgow)
7/ zabezpieczenie poszkodowanego przed utratą
7/ zabezpieczenie poszkodowanego przed utratą
ciepła
ciepła