Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Rany powłok

Rany powłok

:

:

rodzaje, opatrywanie,

rodzaje, opatrywanie,

leczenie

leczenie

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Tematyka wykładu

Tematyka wykładu



Słownik – podstawowe pojęcia

Słownik – podstawowe pojęcia



Rodzaje ran

Rodzaje ran



Proces gojenia rany

Proces gojenia rany



Rana zakażona

Rana zakażona



Opatrunki

Opatrunki

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Rany - słownik

Rany - słownik



Rana

: jest to przerwanie ciągłości

tkanek oraz skóry pod wpływem urazu



Owrzodzenie

(wrzód) – ubytek na

powierzchni tkanki patologicznie
zmienionej



Stłuczenie

: przerwanie ciągłości tkanek

bez przerwania ciągłości skóry

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Funkcje skóry

Funkcje skóry



Ochrona przed urazami

Ochrona przed urazami



Ochrona przed zakażeniem

Ochrona przed zakażeniem



Regulacja objetości płynów

Regulacja objetości płynów



Termoregulacja

Termoregulacja



Zadania przydatków skóry (włosy,

Zadania przydatków skóry (włosy,

paznokcie)

paznokcie)

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Podział ran powłok wg

Podział ran powłok wg

głębokości

głębokości



otarcie, zadrapanie (naskórek)



rana powierzchowna (niepełna
grubość skóry)



rana głęboka (przekracza skórę)



rana powikłana (rana głęboka)



Uszkadzająca mięśnie naczynia,
nerwy



Przenikająca (drążąca) – do jam ciała

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Rodzaje ran –

Rodzaje ran –

wg mechanizmu urazu

wg mechanizmu urazu



rana kłuta



rana kąsana



rana cięta



rana szarpana



rana tłuczona



rana miażdżona



rana zatruta



rana postrzałowa



Programowa rana chirurgiczna

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Rana to zaburzenie

Rana to zaburzenie

miejscowe, które wywołuje

miejscowe, które wywołuje

reakcję ogólnoustrojową

reakcję ogólnoustrojową

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Fazy gojenia rany

Fazy gojenia rany



FAZA 1 – ZAPALNA – kilka dni

FAZA 1 – ZAPALNA – kilka dni



Wynaczynienie krwi do rany

Wynaczynienie krwi do rany



Oczyszczenie rany – komórki żerne

Oczyszczenie rany – komórki żerne



„

„

zlepienie” brzegów rany – skrzep, włóknik

zlepienie” brzegów rany – skrzep, włóknik



FAZA 2 – WYTWÓRCZA – do 4 tygodni

FAZA 2 – WYTWÓRCZA – do 4 tygodni



Tworzenie się blizny czyli reparacyjnej struktury

Tworzenie się blizny czyli reparacyjnej struktury

tkanki łącznej

tkanki łącznej



Obkurczanie się rany

Obkurczanie się rany



Napełzanie naskórka

Napełzanie naskórka



FAZA 3 – PRZEBUDOWY – do roku i dalej

FAZA 3 – PRZEBUDOWY – do roku i dalej

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Sposoby gojenia ran

Sposoby gojenia ran



przez rychłozrost (doraźne)



przez ziarninowanie (opóźnione)



pod strupem

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Co opóźnia gojenie rany?

Co opóźnia gojenie rany?



Czynniki miejscowe

Czynniki miejscowe



Niedokrwienie (niedotlenienie)

Niedokrwienie (niedotlenienie)



Zakażenie

Zakażenie



Tkanki martwicze

Tkanki martwicze



Rozległy krwiak

Rozległy krwiak



Ciała obce

Ciała obce



Leki stosowane miejscowo

Leki stosowane miejscowo



Czynniki ogólne

Czynniki ogólne

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Co opóźnia gojenie rany?

Co opóźnia gojenie rany?



Czynniki ogólnoustrojowe

Czynniki ogólnoustrojowe



Niedożywienie (niedobory białek)

Niedożywienie (niedobory białek)



Zakażenie uogólnione

Zakażenie uogólnione



Niedokrwistość

Niedokrwistość



Leki

Leki



Steroidy i leki immunosupresyjne

Steroidy i leki immunosupresyjne



chemioterapeutyki

chemioterapeutyki



Czynniki miejscowe

Czynniki miejscowe

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Schorzenia, w których

Schorzenia, w których

stwierdza się upośledzone

stwierdza się upośledzone

gojenie ran

gojenie ran



Cukrzyca

Cukrzyca



Miażdżyca

Miażdżyca



Mocznica

Mocznica



Stan po przeszczepieniu narządów

Stan po przeszczepieniu narządów



Choroby nowotworowe

Choroby nowotworowe



Choroby skóry

Choroby skóry

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Postępowanie z raną



Postępowanie ogólne

Postępowanie ogólne



Zakres obrażeń

Zakres obrażeń



Profilaktyka tężca

Profilaktyka tężca



Anatoksyna tężcowa

Anatoksyna tężcowa



Surowica przeciwtężcowa

Surowica przeciwtężcowa



Postępowanie miejscowe

Postępowanie miejscowe



W znieczuleniu miejscowym: wymycie, usunięcie

W znieczuleniu miejscowym: wymycie, usunięcie

(wycięcie) martwiczych tkanek i ciał obcych

(wycięcie) martwiczych tkanek i ciał obcych



DECYZJA: ZAMYKAĆ RANĘ, CZY NIE ZAMYKAĆ

DECYZJA: ZAMYKAĆ RANĘ, CZY NIE ZAMYKAĆ

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Doraźne postępowanie z raną –

Doraźne postępowanie z raną –

pierwsza pomoc

pierwsza pomoc



Rany niewielkie, płytkie i czyste

Rany niewielkie, płytkie i czyste



Obmycie, odkażenie, jałowy opatrunek

Obmycie, odkażenie, jałowy opatrunek



Rany rozległe, głębokie, powikłane i

Rany rozległe, głębokie, powikłane i

skażone

skażone



Opracowanie chirurgiczne

Opracowanie chirurgiczne



Opatrunek uciskowy w wypadku

Opatrunek uciskowy w wypadku

krwawienia

krwawienia



Unieruchomienie w wypadku złamania

Unieruchomienie w wypadku złamania

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Cechy zakażonej rany

Cechy zakażonej rany



- zaczerwienienie

- zaczerwienienie



- obrzęk

- obrzęk



- bolesność

- bolesność



- towarzysząca gorączka

- towarzysząca gorączka



- wydzielina z rany

- wydzielina z rany

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Przekrój przez ścianę jamy

brzusznej

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Jama ustna i zęby:
• Gronkowce,
• Streptococcus mularis,
• Streptococcus viridans,
• Borelia vincenni,
• Actinomyces,
• Wrzecionowce.

Gardło:
• Gronkowce,
• Streptococcus pneumoniae
• Streptococcus viridans,
• Streptococcus pyogenes
• Haemophilus influenzae,
• Maczugowce,
• Neisseria
• Wrzecionowce.
•Candida

Pochwa:
• Lactobacillus,
• Peptocococcus
• Paciorkowce
• Maczugowce,
• Mykoplazmy
• Actinomyces,
• Drożdże

Prawidłowa flora pochodzi z:
• dróg rodnych matki,
• skóry innych osób,
• jamy ustnej i gardła
kontaktujących się osób,
• powietrza,
• środowiska i pożywienia

Zatoki oboczne nosa:
• Streptococcus pneumoniae
• Haemophilus influenzae,
• Actinomyces,
• Bacteroides,
• Peptococcus
• Wrzecionowce

•Propinibacterium

Skóra:
• Gronkowce,
• Streptococcus pyogenes,
• Mikrokoki
• Maczugowce
• Propionibacterium,
• Drożdże

Jelito cienkie:
• Escherichia coli,
• Inne pałeczki
• Enterobacteriaceae,
• Enterokoki,
• Drożdże.

Prawidłową florę stanowią
drobnoustroje:
• kolonizujące powierzchnię ciała
• zaadaptowane do warunków
lokalnego środowiska,
• niechorobotwórcze, gdy przebywają
w normalnych miejscach
występowania,
• potencjalnie chorobotwórcze,
gdy wnikają do tkanek

.

Krocze i cewka moczowa
• jak na skórze +
• jak w jelicie grubym +
• Mykoplazmy

Jelito grube:
• jak w jelicie cienkim +
• Actinomycetes,
• Bacteroides,
• Clostridium,
• Bifidobacterium,
• Eubacterium

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Doraźne postępowanie

Doraźne postępowanie

zanieczyszczona raną

zanieczyszczona raną



Działania ogólne (dostęp, instrumenty,

Działania ogólne (dostęp, instrumenty,

przygotowanie materiałów opatrunkowych)

przygotowanie materiałów opatrunkowych)



Profilaktyka tężca

Profilaktyka tężca



Wymaz z rany do badania bakteriologicznego

Wymaz z rany do badania bakteriologicznego



Mechaniczne oczyszczenie rany

Mechaniczne oczyszczenie rany

-

Wypłukanie antyseptykiem

Wypłukanie antyseptykiem

-

Oszczędne odświeżenie (wycięcie brzegów skóry)

Oszczędne odświeżenie (wycięcie brzegów skóry)

-

Wycięcie zmiażdżonej, martwej tkanki, ciał obcych

Wycięcie zmiażdżonej, martwej tkanki, ciał obcych

-

RANA POZOSTAJE BEZ ZSZYWANIA SKÓRY (OTWARTA,

RANA POZOSTAJE BEZ ZSZYWANIA SKÓRY (OTWARTA,

POD JAŁOWYM OPATRUNIKEM)

POD JAŁOWYM OPATRUNIKEM)

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Leczenie rany zakażonej

Leczenie rany zakażonej



Szerokie otwarcie rany

Szerokie otwarcie rany



Zapewnienie odpływu wydzieliny

Zapewnienie odpływu wydzieliny

(sączkowanie, drenaż, płukanie)

(sączkowanie, drenaż, płukanie)



Unikanie „kieszeni”

Unikanie „kieszeni”



Mechaniczne oczyszczanie z tkanek

Mechaniczne oczyszczanie z tkanek

martwiczych

martwiczych



Znajomość czynnika sprawczego

Znajomość czynnika sprawczego



Leczenie ogólne (nie miejscowe) antybiotykami

Leczenie ogólne (nie miejscowe) antybiotykami

w przypadku zakażenia głębokiego

w przypadku zakażenia głębokiego

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Chirurgiczne zamknięcie

Chirurgiczne zamknięcie



Szew pierwotny

Szew pierwotny



Szew pierwotny odroczony

Szew pierwotny odroczony



Szew późny (po uprzednim

Szew późny (po uprzednim

ziarninowaniu)

ziarninowaniu)

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Kiedy nie zszywać pierwotnie

Kiedy nie zszywać pierwotnie

rany

rany



Rany, które pierwotnie są

Rany, które pierwotnie są



Zakażone

Zakażone



Zanieczyszczone

Zanieczyszczone



Nie ma pewności co do pełnej witalności

Nie ma pewności co do pełnej witalności

tkanek w ranie

tkanek w ranie

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Kiedy ranę drenować,

Kiedy ranę drenować,

sączkować

sączkować



Rany zakażone

Rany zakażone



Rany z dużą ilością wydzieliny

Rany z dużą ilością wydzieliny



Rany z ryzykiem nadmiernego

Rany z ryzykiem nadmiernego

krwawienia do rany

krwawienia do rany



Gdy dren jest zakładany celowo, by

Gdy dren jest zakładany celowo, by

płukać ranę

płukać ranę

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Kiedy zdjąć szwy?

Kiedy zdjąć szwy?



Gdy prawidłowe gojenie czystych ran

Gdy prawidłowe gojenie czystych ran

chirurgicznych u osób bez czynników

chirurgicznych u osób bez czynników

ryzyka opóźnionego gojenia rany

ryzyka opóźnionego gojenia rany



Po 7-10 dniach

Po 7-10 dniach



Gdy czynniki ryzyka – przedłużone

Gdy czynniki ryzyka – przedłużone

utrzymywanie szwów

utrzymywanie szwów



Do 3 tygodni

Do 3 tygodni



Po 3 tygodniach – można zdjąć niezależnie

Po 3 tygodniach – można zdjąć niezależnie

od jakości procesu gojenia rany („albo się

od jakości procesu gojenia rany („albo się

zrosło, albo nie”

zrosło, albo nie”

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Odrębności rany programowej

Odrębności rany programowej

chirurgicznej

chirurgicznej



Może to być rana czysta lub skażona

Może to być rana czysta lub skażona



Rana niefizjologiczna – dysproporcja

Rana niefizjologiczna – dysproporcja

pomiędzy rozległością rany a masą

pomiędzy rozległością rany a masą

uszkodzonej tkanki, ilością więc

uszkodzonej tkanki, ilością więc

nieproporcjonalnie mała reakcja w

nieproporcjonalnie mała reakcja w

fazie zapalnej

fazie zapalnej



Programowo pozostawione ciała obce

Programowo pozostawione ciała obce

(szwy, dreny)

(szwy, dreny)

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Opatrywanie ran

Opatrywanie ran

Nie ma opatrunku

Nie ma opatrunku

uniwersalnego i idealnego,

uniwersalnego i idealnego,

który można zastosować do

który można zastosować do

każdej rany.

każdej rany.

Dobór opatrunku jest

Dobór opatrunku jest

indywidualny

indywidualny

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Cechy idealnego opatrunku

Cechy idealnego opatrunku



- usuwanie nadmiaru wydzieliny

- usuwanie nadmiaru wydzieliny



- ochrona przed zabrudzeniem

- ochrona przed zabrudzeniem



- ochrona przed skażeniem bakteryjnym

- ochrona przed skażeniem bakteryjnym



- nie pozostawia fragmentów opatrunku w ranie

- nie pozostawia fragmentów opatrunku w ranie



- łatwość i szybkość obsługi (czas pracy pielęgniarki)

- łatwość i szybkość obsługi (czas pracy pielęgniarki)



- nie wywołuje reakcji alergicznych

- nie wywołuje reakcji alergicznych



- umożliwia wymianę gazową i parowanie

- umożliwia wymianę gazową i parowanie



- zapewnia izolację termiczną

- zapewnia izolację termiczną



- nie wywołuje uszkodzeń przy zdejmowaniu

- nie wywołuje uszkodzeń przy zdejmowaniu



- tani

- tani

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Cel opatrywania rany

Cel opatrywania rany



Zabezpieczenie przed:

Zabezpieczenie przed:



Zabrudzeniem

Zabrudzeniem



Zakażeniem

Zakażeniem



Mechanicznym uszkodzeniem

Mechanicznym uszkodzeniem



Wysychaniem (współcześnie uważa się, że

Wysychaniem (współcześnie uważa się, że

„trudne” rany lepiej goją się w środowisku

„trudne” rany lepiej goją się w środowisku

wilgotnym)

wilgotnym)



Odprowadzanie wydzieliny

Odprowadzanie wydzieliny



Leczenie zakażenia

Leczenie zakażenia

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Dobór opatrunku zależy od:

Dobór opatrunku zależy od:



- rodzaju rany

- rodzaju rany



- mechanizmu jej powstania

- mechanizmu jej powstania



- sposobu gojenia

- sposobu gojenia



- zakażenia rany

- zakażenia rany



- martwicy w ranie

- martwicy w ranie



- głębokości zakażenia

- głębokości zakażenia

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Typy opatrunków 1

Typy opatrunków 1



Tradycyjne opatrunki tkane

Tradycyjne opatrunki tkane

z bawełny lub

z bawełny lub

wiskozy

wiskozy



Wady: przylegają do powierzchni rany

Wady: przylegają do powierzchni rany



Tiule

Tiule

- płaty siatki z gazy bawełnianej lub bawełny i

- płaty siatki z gazy bawełnianej lub bawełny i

wiskozy, nasączane miękką parafiną

wiskozy, nasączane miękką parafiną



Stosowane są jako pierwsza warstwa na ranie, aby

Stosowane są jako pierwsza warstwa na ranie, aby

zmniejszyć przywieranie opatrunku do rany, co zmniejsza

zmniejszyć przywieranie opatrunku do rany, co zmniejsza

uraz przy zdejmowaniu opatrunku

uraz przy zdejmowaniu opatrunku



Mogą zawierać antyseptyki (chlorheksydyna, betadyna,

Mogą zawierać antyseptyki (chlorheksydyna, betadyna,

antybiotyki)

antybiotyki)



Często stosowane w ranach oparzeniowych i miejscach

Często stosowane w ranach oparzeniowych i miejscach

pobrania skóry do przeszczepu

pobrania skóry do przeszczepu

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Typy opatrunków 2

Typy opatrunków 2



Hydrokoloidy

Hydrokoloidy

- zbudowane są z

- zbudowane są z

karboksymetylocelulozy, żelatyny i pektyn

karboksymetylocelulozy, żelatyny i pektyn



w kontakcie z wysiękiem z rany chłoną go i twoja żel

w kontakcie z wysiękiem z rany chłoną go i twoja żel



Hydrożele

Hydrożele

- zbudowane z polimerów

- zbudowane z polimerów

karboksymetylocelulozy i wody

karboksymetylocelulozy i wody



Mają zarówno właściwości pochłaniania wysięku z rany,

Mają zarówno właściwości pochłaniania wysięku z rany,

jak również oddawanie wody do rany zmiękczając suche

jak również oddawanie wody do rany zmiękczając suche

tkanki martwicze

tkanki martwicze



Opatrunki alginianowe

Opatrunki alginianowe



W obecności wysięku tworzą hydrofilny żel zatrzymujący

W obecności wysięku tworzą hydrofilny żel zatrzymujący

wysięk z rany i tworzący w ranie wilgotne środowisko

wysięk z rany i tworzący w ranie wilgotne środowisko

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Typy opatrunków 3

Typy opatrunków 3



Błony półprzepuszczalne

Błony półprzepuszczalne

, pozwalające na wymianę

, pozwalające na wymianę

gazową ale nieprzepuszczalne dla mikroorganizmów

gazową ale nieprzepuszczalne dla mikroorganizmów



zwykle stosowane jako materiał mocujący np. opatrunki z

zwykle stosowane jako materiał mocujący np. opatrunki z

gazy

gazy



Opatrunki z dodatkiem jonów srebra

Opatrunki z dodatkiem jonów srebra



Przeciwbakteryjne działanie jonów srebra

Przeciwbakteryjne działanie jonów srebra



aktywne w stosunku do wielu szczepów bakteryjnych w tym

aktywne w stosunku do wielu szczepów bakteryjnych w tym

Pseudomonas aeruginosa

Pseudomonas aeruginosa



Dotychczas powszechnie stosowano preparaty srebra w leczeniu

Dotychczas powszechnie stosowano preparaty srebra w leczeniu

oparzeń w postaci soli srebrowej sulfadiazyny

oparzeń w postaci soli srebrowej sulfadiazyny



Opatrunki z dodatkiem aktywowanego węgla

Opatrunki z dodatkiem aktywowanego węgla



pochłanianie toksyn oraz neutralizowanie nieprzyjemnych

pochłanianie toksyn oraz neutralizowanie nieprzyjemnych

zapachów

zapachów

Studia pomostowe 2007

Studia pomostowe 2007

Swoiste postaci ran i

Swoiste postaci ran i

owrzodzeń

owrzodzeń



Żylne owrzodzenie podudzi

Żylne owrzodzenie podudzi



Zespół stopy cukrzycowej

Zespół stopy cukrzycowej



Odleżyny

Odleżyny



Choroby zakaźne i pasożytnicze

Choroby zakaźne i pasożytnicze



Rany oparzeniowe

Rany oparzeniowe



Rany zatrute

Rany zatrute