historia wych 4 (XVII wiek)

background image

Wiek XVII

Wiek XVII

Wiek rozumu

Wiek rozumu

Wielki wiek

Wielki wiek

background image

Zmiany w edukacji na przełomie XVI/XVII w. : kryzys

Zmiany w edukacji na przełomie XVI/XVII w. : kryzys

ideałów humanistycznych

ideałów humanistycznych

W dobie renesansu, pod wpływem

W dobie renesansu, pod wpływem

humanizmu

humanizmu

oraz przeobrażeń w organizacji szkoły, wywołanych

oraz przeobrażeń w organizacji szkoły, wywołanych

reformacją i kontrreformacją,

reformacją i kontrreformacją,

szkoła stawała się

szkoła stawała się

instytucją publiczną, niezbędną z punktu widzenia

instytucją publiczną, niezbędną z punktu widzenia

potrzeb

potrzeb

społecznych i politycznych

społecznych i politycznych

/udział w

/udział w

strukturach władzy, urzędach/

strukturach władzy, urzędach/

W ciągu XVI stulecia ukształtowały się dwa

W ciągu XVI stulecia ukształtowały się dwa

szczeble/tory edukacji

szczeble/tory edukacji

:

:

elementarny

elementarny

(w

(w

dalszym ciągu

dalszym ciągu

szkoła parafialna

szkoła parafialna

) oraz

) oraz

średni

średni

(

(

gimnazja protestanckie, kolegia jezuickie

gimnazja protestanckie, kolegia jezuickie

). Rozwój

). Rozwój

tych szkół postępował niezależnie od siebie, tak

tych szkół postępował niezależnie od siebie, tak

było aż do końca XIX w. i pocz. XX wieku.

było aż do końca XIX w. i pocz. XX wieku.

background image

W II połowie XVI w. pojawiają się pierwsi krytycy

W II połowie XVI w. pojawiają się pierwsi krytycy

wychowania humanistycznego, kwestionujący

wychowania humanistycznego, kwestionujący

renesansową praktykę wieloletnich studiów łacińskich,

renesansową praktykę wieloletnich studiów łacińskich,

zdobywania wiedzy erudycyjnej

zdobywania wiedzy erudycyjnej

{ Michał Montaigne, Franciszek Rabelais}

{ Michał Montaigne, Franciszek Rabelais}

Postulują potrzebę powiązania treści nauczania

Postulują potrzebę powiązania treści nauczania

szkolnego z otaczającą rzeczywistością, krytycznie

szkolnego z otaczającą rzeczywistością, krytycznie

odnoszą się do renesansowego modelu edukacji

odnoszą się do renesansowego modelu edukacji

klasycznej (erudycyjnej).

klasycznej (erudycyjnej).

background image

Franciszek Rabelais ( ok. 1494 -1553)

/fancuski lekarz, miłośnik literatury/

Szydzi ze średniowiecznych przeżytków,

atakuje Sorbonę, radzi uczyć się z otaczającej

rzeczywistości (morza, rzeki, flory i fauny).

- uważał, ze nauczanie uniwersyteckie było

przestarzałe, mocno osadzone na dogmatach

scholastycznych

- radzi młodym ludziom by w młodości spędzali

czas na nauce. Nawołuje aby zobaczyć w

Pantagruelu „otchłań wiedzy” – wiedzy głównie

praktycznej, opartej na doświadczeniu

background image

Wiek XVII

Wiek XVII

: czas ścierania się

: czas ścierania się

dwóch

dwóch

koncepcji edukacyjnych:

koncepcji edukacyjnych:

a)

a)

projekt reformy

projekt reformy

dotychczasowego kształcenia-

dotychczasowego kształcenia-

poglądowość w nauczaniu

poglądowość w nauczaniu

/

/

Jan Amos Komeński

Jan Amos Komeński

/

/

b)

b)

model edukacji prywatnej

model edukacji prywatnej

(domowej)

(domowej)

przewidzianej dla elit

przewidzianej dla elit

wychowanie

wychowanie

gentlemana

gentlemana

/

/

John Locke

John Locke

/

/

background image

Akademie rycerskie

Akademie rycerskie

: rodziły się z potrzeb

: rodziły się z potrzeb

szlachty, arystokracji, bogatego

szlachty, arystokracji, bogatego

mieszczaństwa europejskiego -

mieszczaństwa europejskiego -

niezadowolonego z

niezadowolonego z

gimnazjum

gimnazjum

humanistycznego.

humanistycznego.

Pierwsza akademia rycerska

Pierwsza akademia rycerska

powstaje w

powstaje w

Tybindze (1589),

Tybindze (1589),

rozwój akademii przypada

rozwój akademii przypada

na kolejne stulecia (

na kolejne stulecia (

XVII i XVIII)

XVII i XVIII)

Akademia Rycerska króla

Akademia Rycerska króla

Stanisława

Stanisława

Leszczyńskiego

Leszczyńskiego

w Lun

w Lun

é

é

ville (1737)

ville (1737)

Szkoła Rycerska/Korpus Kadetów króla

Szkoła Rycerska/Korpus Kadetów króla

Stanisława Poniatowskiego

Stanisława Poniatowskiego

w Warszawie

w Warszawie

(1765)/

(1765)/

background image

Program szkół rycerskich

Program szkół rycerskich

:

:

Był zgodny z

Był zgodny z

kanonem wychowania

kanonem wychowania

dworskiego

dworskiego

{wiedza ogólna, znajomość sztuki

{wiedza ogólna, znajomość sztuki

wojennej, języki nowożytne /francuski,

wojennej, języki nowożytne /francuski,

hiszpański, angielski- nauczane języków

hiszpański, angielski- nauczane języków

oparte na konwersacji/ oraz

oparte na konwersacji/ oraz

matematyka, fizyka, geografia, przyroda,

matematyka, fizyka, geografia, przyroda,

historia, prawo, sztuki rycerskie:

historia, prawo, sztuki rycerskie:

szermierka, woltyżerka, taniec, gry

szermierka, woltyżerka, taniec, gry

towarzyskie, zasady

towarzyskie, zasady

savoir-vivre

savoir-vivre

,

,

heraldyka i inne}

heraldyka i inne}

background image

Inne czynniki/ kryzys ideałów

Inne czynniki/ kryzys ideałów

renesansowych

renesansowych

:

:

-

-

napięcia polityczne i konflikty religijne

napięcia polityczne i konflikty religijne

w

w

XVI

XVI

wieku:

wieku:

(

(

prześladowania heretyków

prześladowania heretyków

za pontyfikatu

za pontyfikatu

papieża Piusa V w latach 60.i 70. XVI w.,

papieża Piusa V w latach 60.i 70. XVI w.,

rzeź hugenotów

rzeź hugenotów

we Francji w 1572 r.,

we Francji w 1572 r.,

podział religijny Rzeszy niemieckiej wg

podział religijny Rzeszy niemieckiej wg

zasady „

zasady „

czyj kraj tego religia” (cuius regio

czyj kraj tego religia” (cuius regio

eius religio),

eius religio),

antysemityzm

antysemityzm

w Europie

w Europie

zachodniej)

zachodniej)

-

-

zmiany w dziedzinie sztuki:

zmiany w dziedzinie sztuki:

Łącznikiem

Łącznikiem

sztuki renesansowej i barokowej był XVI

sztuki renesansowej i barokowej był XVI

wieczny

wieczny

manieryzm. W XVII w.

manieryzm. W XVII w.

rozwija się

rozwija się

sztuka barokowa

sztuka barokowa

a następnie- u schyłku

a następnie- u schyłku

epoki-

epoki-

rokoko.

rokoko.

background image

wynalazki

wynalazki

z XVII wieku:

z XVII wieku:

Teleskop, luneta, mikroskop, termometr,

Teleskop, luneta, mikroskop, termometr,

barometr

barometr

znajdują zastosowanie w

znajdują zastosowanie w

przemyśle, handlu, żegludze

przemyśle, handlu, żegludze

.

.

W XVII w. badano

W XVII w. badano

tkanki roślinne i

tkanki roślinne i

zwierzęce

zwierzęce

, rozpoznano

, rozpoznano

czerwone ciałka

czerwone ciałka

krwi i bakterie

krwi i bakterie

,

,

zasady krwiobiegu (budowę serca, tętnic

zasady krwiobiegu (budowę serca, tętnic

i żył) opisał William Harvey (1587-1657)

i żył) opisał William Harvey (1587-1657)

.

.

Odkrycia naukowe wykazały

Odkrycia naukowe wykazały

,

,

że

że

nie

nie

wszystko można ogarnąć za pomocą

wszystko można ogarnąć za pomocą

zmysłów ludzkich

zmysłów ludzkich

(wzroku, słuchu)

(wzroku, słuchu)

background image

Badania naukowe:

Badania naukowe:

Włoch

Włoch

Galileusz

Galileusz

(1564-1642), matematyk,

(1564-1642), matematyk,

przyrodoznawca, astronom, konstruktor (m.in.

przyrodoznawca, astronom, konstruktor (m.in.

teleskopu) - podtrzymał słuszność teorii Kopernika.

teleskopu) - podtrzymał słuszność teorii Kopernika.

Uważał, że: „jeśli nie rozumie się ruchu, nie rozumie się

Uważał, że: „jeśli nie rozumie się ruchu, nie rozumie się

przyrody” ; „Księga natury jest spisana w

przyrody” ; „Księga natury jest spisana w

matematycznym języku”

matematycznym języku”

Prowadził liczne eksperymenty (równia pochyła, ruch

Prowadził liczne eksperymenty (równia pochyła, ruch

spadających ciał, rola oporu powietrza, formułuje proste

spadających ciał, rola oporu powietrza, formułuje proste

prawa ruchu, rozwinięte u schyłku XVII w. po odkryciu

prawa ruchu, rozwinięte u schyłku XVII w. po odkryciu

rachunku różniczkowego)

rachunku różniczkowego)

Niemiec

Niemiec

Johannes Kepler

Johannes Kepler

(1571-1630) ustalił, iż orbity

(1571-1630) ustalił, iż orbity

planetarne mają postać eliptyczną (nie kolistą jak

planetarne mają postać eliptyczną (nie kolistą jak

utrzymywał Kopernik) i opracował tablice ruchu planet.

utrzymywał Kopernik) i opracował tablice ruchu planet.

Przygotował grunt pod przyszłe odkrycia naukowe

Przygotował grunt pod przyszłe odkrycia naukowe

Izaaka Newtona (1642-1727). Dzięki Keplerowi

Izaaka Newtona (1642-1727). Dzięki Keplerowi

astronomia stała się nauką ścisłą

astronomia stała się nauką ścisłą

background image

Izaak Newton

Izaak Newton

(1642-1727)

(1642-1727)

angielski fizyk, astronom i matematyk.

angielski fizyk, astronom i matematyk.

Inaczej niż Kartezjusz (znaczenie rozumu)

Inaczej niż Kartezjusz (znaczenie rozumu)

prowadził liczne eksperymenty i badania

prowadził liczne eksperymenty i badania

naukowe oparte na obserwacji. Opisał prawo

naukowe oparte na obserwacji. Opisał prawo

powszechnego ciążenia oraz prawa ruchu i

powszechnego ciążenia oraz prawa ruchu i

mechaniki, współtwórca rachunku

mechaniki, współtwórca rachunku

różniczkowego i całkowego, zdefiniował

różniczkowego i całkowego, zdefiniował

paradygmat myślenia naukowego. Autor

paradygmat myślenia naukowego. Autor

dzieła: „

dzieła: „

Philosphiae naturalis principia

Philosphiae naturalis principia

methematica

methematica

” (1687) /”Matematyczne

” (1687) /”Matematyczne

zasady filozofii przyrody”/

zasady filozofii przyrody”/

background image

-

życie dworskie

życie dworskie

:

:

Rozwój teatru, sztuk pięknych, dworskiej

Rozwój teatru, sztuk pięknych, dworskiej

etykiety. Uznaniem cieszy się świecki, dobrze

etykiety. Uznaniem cieszy się świecki, dobrze

wychowany, elegancki kawaler (

wychowany, elegancki kawaler (

galanthome

galanthome

) i

) i

dżentelmen (

dżentelmen (

gentleman

gentleman

).

).

Modna staje się znajomość języka francuskiego

Modna staje się znajomość języka francuskiego

i innych języków nowożytnych, literatury

i innych języków nowożytnych, literatury

ojczystej, genealogii, heraldyki, osiągnięć nauki

ojczystej, genealogii, heraldyki, osiągnięć nauki

(matematyki, fizyki).

(matematyki, fizyki).

Uzupełnienie nauczania stanowi jazda konna,

Uzupełnienie nauczania stanowi jazda konna,

taniec, szermierka.

taniec, szermierka.

background image

kryzys XVII wieku

kryzys XVII wieku

:

:

Wywołany

Wywołany

wojnami religijnymi

wojnami religijnymi

(wojna trzydziestoletnia),

(wojna trzydziestoletnia),

zmianami w koniunkturze

zmianami w koniunkturze

gospodarczej

gospodarczej

(załamanie handlu

(załamanie handlu

zbożem).

zbożem).

Pierwszy raz zastosowano

Pierwszy raz zastosowano

płodozmian, powstała teoria

płodozmian, powstała teoria

bilansu handlowego

bilansu handlowego

(pojmowana jako różnica między

(pojmowana jako różnica między

eksportem i importem)

eksportem i importem)

background image

-

-

nowe systemy polityczne:

nowe systemy polityczne:

w XVII w. w miejsce państw

w XVII w. w miejsce państw

narodowych powstają scentralizowane

narodowych powstają scentralizowane

monarchie

monarchie

absolutne /Francja, Szwecja, Hiszpania, Rosja /

absolutne /Francja, Szwecja, Hiszpania, Rosja /

a także

a także

republiki

republiki

(Anglia)

(Anglia)

, monarchie konstytucyjne.

, monarchie konstytucyjne.

- Nowe potęgi kolonialne

- Nowe potęgi kolonialne

: Holandia, Francja,

: Holandia, Francja,

Anglia (rozwój kompanii handlowych)

Anglia (rozwój kompanii handlowych)

Teoretycy absolutyzmu

Teoretycy absolutyzmu

:

:

Jean Bodin

Jean Bodin

(1529-1596

(1529-1596

)

)

oraz

oraz

Thomas Hobbes

Thomas Hobbes

(1588-1697)

(1588-1697)

Bodin ,

Bodin ,

mieszczanin, prawnik

mieszczanin, prawnik

,

,

autor dzieła

autor dzieła

Six livres de la

Six livres de la

Republique”

Republique”

(1576).

(1576).

Ideolog władzy absolutnej

Ideolog władzy absolutnej

/idea ciągłości władzy,

/idea ciągłości władzy,

nieograniczoności, niezależności, niepozbywalności/

nieograniczoności, niezależności, niepozbywalności/

background image

T. Hobbes

T. Hobbes

(1588-1679)

(1588-1679)

-

-

autor dzieła „

autor dzieła „

Lewiatan

Lewiatan

, czyli materia,

, czyli materia,

forma i władza państwa kościelnego i

forma i władza państwa kościelnego i

świeckiego”

świeckiego”

(1651), pisząc o państwie

(1651), pisząc o państwie

nawiązuje do biblijnego monstrum z

nawiązuje do biblijnego monstrum z

Księgi Hioba, obdarzonego nadludzką siłą,

Księgi Hioba, obdarzonego nadludzką siłą,

przekazaną mu na mocy

przekazaną mu na mocy

umowy

umowy

społecznej

społecznej

, ale

, ale

wola państwa jest prawem,

wola państwa jest prawem,

niezależnie od woli boskiej /twierdzi, że

niezależnie od woli boskiej /twierdzi, że

jest to dobre rozwiązanie bo człowiek jest

jest to dobre rozwiązanie bo człowiek jest

dla człowieka wilkiem: „

dla człowieka wilkiem: „

homo homini

homo homini

lupus est

lupus est

/

/

…………………………………..

…………………………………..

Inaczej niż inni teoretycy absolutyzmu

Inaczej niż inni teoretycy absolutyzmu

istnienie państwa absolutnego opiera nie na

istnienie państwa absolutnego opiera nie na

woli boskiej lecz na zasadach umowy

woli boskiej lecz na zasadach umowy

społecznej

społecznej

background image

Tomasz Campanella

Tomasz Campanella

(1586-1639)

(1586-1639)

dominikanin, autor

dominikanin, autor

utopijnego

utopijnego

dzieła:

dzieła:

Miast

Miast

o

o

słońca”

słońca”

/„Civitas

/„Civitas

solis”/

solis”/

.

.

Przedstawia w nim model

Przedstawia w nim model

idealnego społeczeństwa

idealnego społeczeństwa

Solarian

Solarian

, zorganizowanego w

, zorganizowanego w

państwie wyspiarskim

państwie wyspiarskim

.

.

Pisze W nim o ministerstwie:

Pisze W nim o ministerstwie:

„Mądrości”, „Potęgi”, „Miłości”,

„Mądrości”, „Potęgi”, „Miłości”,

edukacj

edukacj

i.

i.

background image

Wszyscy pobierają wszelkie nauki razem. Między pierwszym a

Wszyscy pobierają wszelkie nauki razem. Między pierwszym a

trzecim rokiem życia dzieci opanowują mowę i uczą się abecadła,

trzecim rokiem życia dzieci opanowują mowę i uczą się abecadła,

spacerując dookoła murów (miejskich- JK). Dzielą się na cztery

spacerując dookoła murów (miejskich- JK). Dzielą się na cztery

oddziały, którymi kierują czterej starcy, najbardziej doświadczeni

oddziały, którymi kierują czterej starcy, najbardziej doświadczeni

spośród wszystkich nauczycieli. Oni właśnie nieco później

spośród wszystkich nauczycieli. Oni właśnie nieco później

zaprawiają dziatwę do gimnastyki i biegu, do rzucania dyskiem

zaprawiają dziatwę do gimnastyki i biegu, do rzucania dyskiem

oraz do innych ćwiczeń i gier rozwijających wszystkie członki

oraz do innych ćwiczeń i gier rozwijających wszystkie członki

równomiernie, przy czym aż do siódmego roku życia

równomiernie, przy czym aż do siódmego roku życia

wychowankowie chodzą zawsze boso i z odkryta głową. W tym

wychowankowie chodzą zawsze boso i z odkryta głową. W tym

samym czasie zwiedzają pracownie szewców, piekarzy, kowali,

samym czasie zwiedzają pracownie szewców, piekarzy, kowali,

stolarzy, malarzy itd.., co pozwala poznać skłonności i uzdolnienia

stolarzy, malarzy itd.., co pozwala poznać skłonności i uzdolnienia

każdego ucznia. W ósmym roku życia dzieci zapoznaje się

każdego ucznia. W ósmym roku życia dzieci zapoznaje się

najpierw z elementarnymi zasadami matematyki, według

najpierw z elementarnymi zasadami matematyki, według

rysunków na murze, a potem kieruje się je na wykłady różnych

rysunków na murze, a potem kieruje się je na wykłady różnych

nauk przyrodniczych. Każdej z nich naucza po czterech

nauk przyrodniczych. Każdej z nich naucza po czterech

wykładowców i w ciągu czterech godzin obsługują oni wszystkie

wykładowców i w ciągu czterech godzin obsługują oni wszystkie

cztery oddziały uczniów: i tak gdy jedni uprawiają ćwiczenia

cztery oddziały uczniów: i tak gdy jedni uprawiają ćwiczenia

cielesne, wykonują prace pożyteczne dla ogółu lub spełniają

cielesne, wykonują prace pożyteczne dla ogółu lub spełniają

obowiązki społeczne, drudzy pilnie słuchają lekcji. Później zajmują

obowiązki społeczne, drudzy pilnie słuchają lekcji. Później zajmują

się wszyscy trudniejszymi naukami: matematyką, medycyną i

się wszyscy trudniejszymi naukami: matematyką, medycyną i

innymi, wśród nieustannych dysput i zaciekłych sporów”

innymi, wśród nieustannych dysput i zaciekłych sporów”

/cyt. za „

/cyt. za „

Świat Cz

Świat Cz

ł

ł

owieka

owieka

”, PWN, 2000, s. 242-243./

”, PWN, 2000, s. 242-243./

background image

Nowy światopogląd :

Nowy światopogląd :

Miejsce

Miejsce

humanizmu

humanizmu

zajmuje

zajmuje

w XVII i XVIII

w XVII i XVIII

wieku

wieku

angielski

angielski

empiryzm (

empiryzm (

grec.

grec.

empeiria

empeiria

- doświadczenie

- doświadczenie

)

)

/ John Locke- w XVII wieku oraz George Berkley w

/ John Locke- w XVII wieku oraz George Berkley w

XVIII w. i David Hume w XVIII w./

XVIII w. i David Hume w XVIII w./

oraz

oraz

racjonalizm

racjonalizm

(łac.

(łac.

ratio

ratio

-rozum

-rozum

)

)

/Kartezjusz,

/Kartezjusz,

G. Leibniz:

G. Leibniz:

Nowości nie podobają się ludziom ustabilizowanym, podobają się żyjącym

Nowości nie podobają się ludziom ustabilizowanym, podobają się żyjącym

nadzieją-

nadzieją-

/cyt. za Utopiści…, s.XLIX/

/cyt. za Utopiści…, s.XLIX/

R

R

ozwój badań naukowych:

ozwój badań naukowych:

nauki przyrodnicze, chemia, astronomia, mechanika,

nauki przyrodnicze, chemia, astronomia, mechanika,

fizyka

fizyka

/

/

Pascal, Newton, Galileusz, Leibniz, Spinoza

Pascal, Newton, Galileusz, Leibniz, Spinoza

/

/

background image

Franciszek Bacon

Franciszek Bacon

(1561-1626), autor dzieła

(1561-1626), autor dzieła

Novum Organum

Novum Organum

” (1620), pisze, iż

” (1620), pisze, iż

wiedza to

wiedza to

potęga

potęga

”- krytyk szkolnictwa średniowiecznego i

”- krytyk szkolnictwa średniowiecznego i

humanistycznego (nadmierny kult nauk

humanistycznego (nadmierny kult nauk

starożytnych i myślenia dogmatycznego).

starożytnych i myślenia dogmatycznego).

Jako

Jako

empirysta

empirysta

domaga się rozwijania

domaga się rozwijania

umiejętności myślenia samodzielnego,

umiejętności myślenia samodzielnego,

krytycznego (metody indukcyjne oparte na

krytycznego (metody indukcyjne oparte na

obserwacji, doświadczeniu, interpretacji).

obserwacji, doświadczeniu, interpretacji).

Klasyfikuje nauki /opowiada się za nauczaniem

Klasyfikuje nauki /opowiada się za nauczaniem

przedmiotów użytecznych/

przedmiotów użytecznych/

………………………………………………………………………..

………………………………………………………………………..

Rozum i doświadczenie stawia wyżej od ideałów

Rozum i doświadczenie stawia wyżej od ideałów

renesansowych.

renesansowych.

Napisze: „

Napisze: „

tyle mamy władzy, ile wiedzy

tyle mamy władzy, ile wiedzy

(cyt za. Utopiści …, s. XXXIX)

(cyt za. Utopiści …, s. XXXIX)

background image

Ren

Ren

é

é

Descartes (Kartezjusz

Descartes (Kartezjusz

) /

) /

1596-1650/:

1596-1650/:

autor powiedzenia

autor powiedzenia

„Myślę więc jestem” (cogito ergo

„Myślę więc jestem” (cogito ergo

sum),

sum),

autor słynnej, napisanej w j. francuskim

autor słynnej, napisanej w j. francuskim

„Rozprawy o metodzie”

„Rozprawy o metodzie”

(1637), w której sformułuje

(1637), w której sformułuje

zasady badań naukowych

zasady badań naukowych

/

/

istota obserwacji,

istota obserwacji,

zachowanie naturalnego porządku,

zachowanie naturalnego porządku,

przechodzenie od rzeczy łatwych do trudnych,

przechodzenie od rzeczy łatwych do trudnych,

weryfikowanie wyników badań

weryfikowanie wyników badań

/

/

Kartezjusz: choć nie zajmował się sprawami

Kartezjusz: choć nie zajmował się sprawami

samego wychowania to jego

samego wychowania to jego

koncepcje logicznego i

koncepcje logicznego i

samodzielnego myślenia

samodzielnego myślenia

wywarły ogromny wpływ

wywarły ogromny wpływ

na proces edukacji szkolnej /

na proces edukacji szkolnej /

dobór treści,

dobór treści,

uporządkowanie i usystematyzowanie materiału

uporządkowanie i usystematyzowanie materiału

nauczania, dobór metod nauczania/

nauczania, dobór metod nauczania/

Twierdził, że wszyscy ludzie mają jakieś zdolności

Twierdził, że wszyscy ludzie mają jakieś zdolności

poznawcze

poznawcze

background image

Hugon Grotius (1583-1645)

Hugon Grotius (1583-1645)

prawnik holenderski, teoretyk „religii

prawnik holenderski, teoretyk „religii

naturalnej”, stawia rozum ponad waśniami

naturalnej”, stawia rozum ponad waśniami

wyznaniowymi.

wyznaniowymi.

Wg niego niezależnie od woli Boga istnieją

Wg niego niezależnie od woli Boga istnieją

określone normy społeczne.

określone normy społeczne.

/nienaruszanie własności prywatnej,

/nienaruszanie własności prywatnej,

dotrzymywanie umów, zadośćuczynienie za

dotrzymywanie umów, zadośćuczynienie za

wyrządzone szkody, odebranie kary za

wyrządzone szkody, odebranie kary za

przestępstwo/

przestępstwo/

Jego teoria sankcjonuje

Jego teoria sankcjonuje

rządy absolutne

rządy absolutne

background image

Erhard Weigel (1653-1699)

-

pietysta, założyciel „Szkoły cnoty” /Tugendschule/

-postuluje nauczanie praktyczne (do zawodu)

- etyka chrześcijańska

- uczeń powinien nauczyć się samodzielnego myślenia

w 1688 r. wydaje;

Drogowskaz sztuki kształcenia nie tylko rozumu, ale i

woli

Jego uczniem był Gottfried Wilhelm Leibnitz (1646-

1716), który powie:

„nie można sobie wyobrazić doskonałego państwa bez

doskonałej oświaty”

………………..

cyt za Utopiści…, s. XXXVIII.

background image

Barok (port.

Barok (port.

barroco

barroco

- perła o nieregularnych

- perła o nieregularnych

kształtach)

kształtach)

Geneza słowa

Geneza słowa

barok

barok

nie została wyjaśniona

nie została wyjaśniona

definitywnie

definitywnie

Barok

Barok

: termin na

: termin na

określenie kierunku i tendencji w

określenie kierunku i tendencji w

kulturze europejskiej od końca XVI w. do połowy XVIII

kulturze europejskiej od końca XVI w. do połowy XVIII

w.

w.

W XIX w. pod nazwą

W XIX w. pod nazwą

barok

barok

definiowano

definiowano

styl w

styl w

sztuce i okres

sztuce i okres

pomiędzy renesansem i oświeceniem

pomiędzy renesansem i oświeceniem

(Jacob Burckhardt)

(Jacob Burckhardt)

Cechy baroku

Cechy baroku

: wielkość, bogactwo form, dynamizm,

: wielkość, bogactwo form, dynamizm,

zadziwienie odbiorcy, operowanie kontrastami, efekty

zadziwienie odbiorcy, operowanie kontrastami, efekty

malarskie, realizm, wstrząśnięcie widzem

malarskie, realizm, wstrząśnięcie widzem

Manieryzm (

Manieryzm (

od włoskiego słowa

od włoskiego słowa

maniera

maniera

- sposób

- sposób

):

):

okres przejściowy między renesansem i barokiem

okres przejściowy między renesansem i barokiem

Barok,

Barok,

tak jak renesans,

tak jak renesans,

wywodzi się z Italii

wywodzi się z Italii

background image

W

W

baroku

baroku

można wyróżnić

można wyróżnić

dwa nurty

dwa nurty

:

:

a)

a)

dworsko-katolicki

dworsko-katolicki

b)

b)

mieszczańsko-protestancki

mieszczańsko-protestancki

Barok dworski: stanowił apoteozę władzy monarszej i

Barok dworski: stanowił apoteozę władzy monarszej i

papieskiej. Ojczyzną baroku dworskiego był Rzym

papieskiej. Ojczyzną baroku dworskiego był Rzym

(powstają tam kościoły, pałace z otwartym

(powstają tam kościoły, pałace z otwartym

dziedzińcem, liczne place miejskie, fontanny).

dziedzińcem, liczne place miejskie, fontanny).

Włoscy artyści: Giovanni Bernini, Francesco Borromini

Włoscy artyści: Giovanni Bernini, Francesco Borromini

We Francji symbolem dworskiej sztuki barokowej stał

We Francji symbolem dworskiej sztuki barokowej stał

się Wersal- rezydencja Ludwika XIV z II poł. XVII w.

się Wersal- rezydencja Ludwika XIV z II poł. XVII w.

Mecenasami sztuki byli Habsburgowie, panujący w

Mecenasami sztuki byli Habsburgowie, panujący w

Hiszpanii (malarstwo Diego Velazgueza) i Niderlandach

Hiszpanii (malarstwo Diego Velazgueza) i Niderlandach

(malarstwo Piotra Rubensa)

(malarstwo Piotra Rubensa)

background image

Barok mieszczańsko-protestancki

Barok mieszczańsko-protestancki

:

:

Rozwinął się w Niderlandach (od połowie

Rozwinął się w Niderlandach (od połowie

XVII w. Holandia). Tu mecenat w

XVII w. Holandia). Tu mecenat w

dziedzinie sztuki był dziełem mieszczan,

dziedzinie sztuki był dziełem mieszczan,

zwłaszcza bogatego patrycjatu.

zwłaszcza bogatego patrycjatu.

Holendrzy wprowadzili do malarstwa

Holendrzy wprowadzili do malarstwa

europejskiego

europejskiego

martwą naturę i pejzaż

martwą naturę i pejzaż

/

/

malarstwo

malarstwo

: Rembrandt von Rijn /

: Rembrandt von Rijn /

..................................................................

..................................................................

Sztuka barokowa:

Sztuka barokowa:

rozwinęła się najpełniej

rozwinęła się najpełniej

w

w

teatrze /

teatrze /

za przykładem Włoch w Europie

za przykładem Włoch w Europie

przyjął się teatr, zlokalizowany w osobnym

przyjął się teatr, zlokalizowany w osobnym

budynku, ze stałą sceną oddzieloną

budynku, ze stałą sceną oddzieloną

kurtyną od widowni /

kurtyną od widowni /

sztuki

sztuki

Hiszpan:

Hiszpan:

Calderon de la Barca ; Francuzi: Pierre

Calderon de la Barca ; Francuzi: Pierre

Corneille, Molier, Racine)

Corneille, Molier, Racine)

background image

Janseniści

Janseniści

Termin wywodzący się od

Termin wywodzący się od

Corneliusa Jansena

Corneliusa Jansena

biskupa

biskupa

Ypres (1585-1638), działacza religijnego i reformatora. W

Ypres (1585-1638), działacza religijnego i reformatora. W

tej grupie znalazł się także

tej grupie znalazł się także

Blaise Pascal

Blaise Pascal

(1623-1662),

(1623-1662),

filozof, matematyk.

filozof, matematyk.

wyrażali niezadowolenie ze szkoły humanistycznej.

wyrażali niezadowolenie ze szkoły humanistycznej.

Dążyli do rozbudzenia ducha religijnego. Rozwijali

Dążyli do rozbudzenia ducha religijnego. Rozwijali

działalność w XVII i XVIII w. Potępieni przez papieży:

działalność w XVII i XVIII w. Potępieni przez papieży:

Innocentego X, Klemensa XI.

Innocentego X, Klemensa XI.

Zorganizowali nauczanie z zastosowaniem własnych

Zorganizowali nauczanie z zastosowaniem własnych

podręczników

podręczników

Twórcy metody poglądowej, zwolennicy krytycznego

Twórcy metody poglądowej, zwolennicy krytycznego

myślenia

myślenia

Zakazywali kar cielesnych

Zakazywali kar cielesnych

Odrzucają jezuicką emulację (współzawodnictwo

Odrzucają jezuicką emulację (współzawodnictwo

uczniów)

uczniów)

Opracowali metodę czytania sylabicznego, zwaną od

Opracowali metodę czytania sylabicznego, zwaną od

miejsca jej rozpowszechnienia metodą

miejsca jej rozpowszechnienia metodą

„Port Royal”.

„Port Royal”.

background image

Poglądy pedagogiczne

Poglądy pedagogiczne

Wolfganga Ratkego

Wolfganga Ratkego

/

/

1571-1635/

1571-1635/

W pocz. XII w. ,w Niderlandach, poznał

W pocz. XII w. ,w Niderlandach, poznał

ideały pedagogiczne Erazma z Rotterdamu i

ideały pedagogiczne Erazma z Rotterdamu i

Jana Ludwika Vivesa.

Jana Ludwika Vivesa.

Po powrocie do kraju (1610) przedstawił

Po powrocie do kraju (1610) przedstawił

gotowy plan reformy całego systemu

gotowy plan reformy całego systemu

wychowania. W formie memoriału ogłosił go

wychowania. W formie memoriału ogłosił go

w 1612 r. {

w 1612 r. {

cel:

cel:

utworzenie

utworzenie

modelu

modelu

edukacji państwowej

edukacji państwowej

, zgodnej z

, zgodnej z

duchem

duchem

natury

natury

: wprowadzenie wiedzy przyrodniczej

: wprowadzenie wiedzy przyrodniczej

do szkół,

do szkół,

ograniczenie wiedzy klasycznej

ograniczenie wiedzy klasycznej

.

.

Mawiał by zerwać z tym co przestarzałe-

Mawiał by zerwać z tym co przestarzałe-

górą rozum

górą rozum

.}

.}

background image

Podręczniki:

Podręczniki:

postulował przygotowanie nowych

postulował przygotowanie nowych

podręczników (zgodnych z rozwojem

podręczników (zgodnych z rozwojem

psychicznym uczniów) do języka

psychicznym uczniów) do języka

niemieckiego, łaciny, greki, matematyki,

niemieckiego, łaciny, greki, matematyki,

geometrii, fizyki, historii naturalnej,

geometrii, fizyki, historii naturalnej,

geografii, historii

geografii, historii

Szkoły elementarne: powinny być wg

Szkoły elementarne: powinny być wg

niego niezależne od Kościoła, narodowe,

niego niezależne od Kościoła, narodowe,

powszechne (dla chłopców i dziewcząt)

powszechne (dla chłopców i dziewcząt)

background image

Plan reformy szkolnictwa postulowany przez Ratke

Plan reformy szkolnictwa postulowany przez Ratke

nie został urzeczywistniony (uznano, że jest zbyt

nie został urzeczywistniony (uznano, że jest zbyt

liberalny)

liberalny)

Ratke: próbę reformy szkolnictwa wg własnych

Ratke: próbę reformy szkolnictwa wg własnych

wskazań realizował w Koethen od 1618 r. Zdołał -

wskazań realizował w Koethen od 1618 r. Zdołał -

zaledwie w ciągu roku- wydać 18 książek ! do nauki:

zaledwie w ciągu roku- wydać 18 książek ! do nauki:

łaciny, greki, matematyki, fizyki, przyrody (z

łaciny, greki, matematyki, fizyki, przyrody (z

przewodnikami metodycznymi).

przewodnikami metodycznymi).

Upowszechniano je następnie na terenie całych

Upowszechniano je następnie na terenie całych

Niemiec. Pod wpływem sprzeciwu gmin

Niemiec. Pod wpływem sprzeciwu gmin

luterańskich reforma Ratkego została przerwana-

luterańskich reforma Ratkego została przerwana-

oskarżono go o herezję, pychę, kłótliwość,

oskarżono go o herezję, pychę, kłótliwość,

lekceważenie lokalnej władzy (9 miesięcy przebywał

lekceważenie lokalnej władzy (9 miesięcy przebywał

w areszcie). Po odzyskaniu wolności podjął kolejna

w areszcie). Po odzyskaniu wolności podjął kolejna

próbę reformy szkolnictwa w Magdeburgu, ale bez

próbę reformy szkolnictwa w Magdeburgu, ale bez

powodzenia.

powodzenia.

Pod koniec życia osiadł w Turyngii /zgłębiał zasady

Pod koniec życia osiadł w Turyngii /zgłębiał zasady

nauczania poglądowego, pracował na encyklopedią

nauczania poglądowego, pracował na encyklopedią

szkolną, łączącą wiedzę z wybranych dziedzin

szkolną, łączącą wiedzę z wybranych dziedzin

niemieckiej nauki/

niemieckiej nauki/

background image

Dydaktyka Ratkego

Dydaktyka Ratkego

:

:

- dostosowanie programu i metod nauczania do

- dostosowanie programu i metod nauczania do

naturalnych okresów rozwoju umysłowego

naturalnych okresów rozwoju umysłowego

dziecka:

dziecka:

nauka ze zrozumieniem

nauka ze zrozumieniem

-

-

nauczanie poglądowe /rola pokazu,

nauczanie poglądowe /rola pokazu,

samodzielnej obserwacji /

samodzielnej obserwacji /

-

-

praktyczna nauka języka (konwersacja,

praktyczna nauka języka (konwersacja,

nauczanie gramatyki z odpowiednio dobranych

nauczanie gramatyki z odpowiednio dobranych

utworów

utworów

)

)

-

-

wykluczenie w nauczaniu przymusu i kar

wykluczenie w nauczaniu przymusu i kar

cielesnych

cielesnych

Przymus i bicie nie tylko zrażają uczniów do nauki, ale

Przymus i bicie nie tylko zrażają uczniów do nauki, ale

nawet budzą nienawiść do szkoły i wszelkich studiów

nawet budzą nienawiść do szkoły i wszelkich studiów

/cyt. za Ł. Kurdybacha,

/cyt. za Ł. Kurdybacha,

Historia wychowania

Historia wychowania

, t. 1,

, t. 1,

1968, s. 491./

1968, s. 491./

Wiele wskazań pedagogicznych Ratkego rozwinie

Wiele wskazań pedagogicznych Ratkego rozwinie

w połowie XVII w. czeski pedagog

w połowie XVII w. czeski pedagog

Jan Amos

Jan Amos

Komeński

Komeński

background image

W. Ratke mawiał:

W. Ratke mawiał:

„Bojaźń Boża jest początkiem prawdziwej mądrości”

„Bojaźń Boża jest początkiem prawdziwej mądrości”

„Wszystko ma się prowadzić zgodnie z porządkiem

„Wszystko ma się prowadzić zgodnie z porządkiem

natury”

natury”

„Wszelkie nauczanie najpierw musi się odbywać w

„Wszelkie nauczanie najpierw musi się odbywać w

języku ojczystym”

języku ojczystym”

„Wszystko winno się dziać bez przymusu i niechęci,

„Wszystko winno się dziać bez przymusu i niechęci,

dlatego żaden uczeń nie powinien być bity i karany z

dlatego żaden uczeń nie powinien być bity i karany z

powodu nauki przez swego nauczyciela”

powodu nauki przez swego nauczyciela”

„Jak chłopcy przez mężczyzn, tak dziewczęta przez

„Jak chłopcy przez mężczyzn, tak dziewczęta przez

przyzwoite niewiasty mają być uczone i trzymane w

przyzwoite niewiasty mają być uczone i trzymane w

karności”

karności”

„Nie można wymagać od chłopca żadnej rzeczy,

„Nie można wymagać od chłopca żadnej rzeczy,

dopóki o niej dostatecznie się nie osłuchał”

dopóki o niej dostatecznie się nie osłuchał”

/

/

cytaty za S. Możdżeń,

cytaty za S. Możdżeń,

Teksty źródłowe do dziejów wychowania,

Teksty źródłowe do dziejów wychowania,

cz. IV,

cz. IV,

wiek XVII, Kielce 1993, s. 5-7./

wiek XVII, Kielce 1993, s. 5-7./

background image

Michel de Montaigne

Michel de Montaigne

(1532-1592)

(1532-1592)

Humanista francuski, filozof, moralista, prawnik,

Humanista francuski, filozof, moralista, prawnik,

burmistrz Bordeaux. Odbył szereg podróży

burmistrz Bordeaux. Odbył szereg podróży

zagranicznych (szczególną estymą otaczał kulturę

zagranicznych (szczególną estymą otaczał kulturę

starożytnego Rzymu, stąd najbardziej cenił wyjazdy do

starożytnego Rzymu, stąd najbardziej cenił wyjazdy do

Rzymu).

Rzymu).

Za życia zwany Talesem francuskim.

Za życia zwany Talesem francuskim.

Autor dzieła;

Autor dzieła;

Próby

Próby

(Essais),

(Essais),

pisane w latach 70 i 80.

pisane w latach 70 i 80.

XVI w. {3 tomy). Pisanie tego dzieła przerwała śmierć.

XVI w. {3 tomy). Pisanie tego dzieła przerwała śmierć.

Pisał je w odosobnieniu (wieża), pomieszczenie zapisane

Pisał je w odosobnieniu (wieża), pomieszczenie zapisane

było 57 sentencjami antycznymi

było 57 sentencjami antycznymi

Znawca literatury antycznej (greckiej i rzymskiej).

Znawca literatury antycznej (greckiej i rzymskiej).

Cytuje Horacego, Juvenalisa, Liwiusza, Tacyta, Plutarcha,

Cytuje Horacego, Juvenalisa, Liwiusza, Tacyta, Plutarcha,

Cycerona, Senekę.

Cycerona, Senekę.

Przeciwnik „pedantyzmu” (przeładowani pamięci

Przeciwnik „pedantyzmu” (przeładowani pamięci

cytatami, kult retoryki, itd.):

cytatami, kult retoryki, itd.):

background image

Wobec sposobu, w jaki odbywa się nasza nauka, nie

Wobec sposobu, w jaki odbywa się nasza nauka, nie

dziw, że nasi uczniowie, ani mistrze nie porastają w

dziw, że nasi uczniowie, ani mistrze nie porastają w

rozum, mimo, że porastają w wiadomości. W istocie

rozum, mimo, że porastają w wiadomości. W istocie

cała troska i wydatki naszych ojców mierzą jeno ku

cała troska i wydatki naszych ojców mierzą jeno ku

temu, aby nam naładować głowę wiedzą: o

temu, aby nam naładować głowę wiedzą: o

kształtowaniu pojęcia i charakteru ani słuchu (…)

kształtowaniu pojęcia i charakteru ani słuchu (…)

umiemy mówić: Cycero powiada tak a tak; oto

umiemy mówić: Cycero powiada tak a tak; oto

mniemanie Platona; to własne słowa Arystotelesa; ale

mniemanie Platona; to własne słowa Arystotelesa; ale

my, cóż mówimy my sami? Co myślimy? Co robimy?

my, cóż mówimy my sami? Co myślimy? Co robimy?

Toż samo potrafiłaby i papuga”

Toż samo potrafiłaby i papuga”

…………….

…………….

„ Piękne słowa płyną z ich ust, byle kto inny umiał je

„ Piękne słowa płyną z ich ust, byle kto inny umiał je

zastosować; znają dobrze Galena, ale wcale nie

zastosować; znają dobrze Galena, ale wcale nie

chorego… Znają teorie wszelakich rzeczy pod słońcem;

chorego… Znają teorie wszelakich rzeczy pod słońcem;

szukajcież teraz kogoś, kto by je przekształcił w

szukajcież teraz kogoś, kto by je przekształcił w

praktykę”

praktykę”

…………………….

…………………….

Cytaty za: Utopiści…. ,s. XVI.

Cytaty za: Utopiści…. ,s. XVI.

background image

eklektyk (z przyczyn czysto formalnych

eklektyk (z przyczyn czysto formalnych

pozostaje przy katolicyzmie)

pozostaje przy katolicyzmie)

racjonalista i sceptyk

racjonalista i sceptyk

(słynne pytanie: Que sais-je?),

(słynne pytanie: Que sais-je?),

zwolennik

zwolennik

samodzielnego zdobywania wiedzy

samodzielnego zdobywania wiedzy

przez uczniów (

przez uczniów (

głównie z rodzin szlacheckich)

głównie z rodzin szlacheckich)

:

:

Wolałbym aby młodzież mogła zwracać się do

Wolałbym aby młodzież mogła zwracać się do

mnie: co to znaczy ?, nie rozumiem, być może, czy

mnie: co to znaczy ?, nie rozumiem, być może, czy

to prawda?”

to prawda?”

…………………………

…………………………

/

/

cyt. za A. Gąsiorowski (red.),

cyt. za A. Gąsiorowski (red.),

Historia wychowania. Słownik

Historia wychowania. Słownik

biograficzny

biograficzny

, Olsztyn 2002, s. 115./

, Olsztyn 2002, s. 115./

background image

Postulował

Postulował

zastąpienie przymusu

zastąpienie przymusu

w

w

wychowaniu

wychowaniu

„surową łagodnością” (douceur s

„surową łagodnością” (douceur s

é

é

v

v

è

è

re)

re)

Przeciwnik kształcenia kobiet:

Przeciwnik kształcenia kobiet:

„kobieta dosyć jest kształcona, kiedy umie

„kobieta dosyć jest kształcona, kiedy umie

odróżnić koszulę od kaftana swego męża”

odróżnić koszulę od kaftana swego męża”

Podróże

Podróże

/uważa iż mają one walory

/uważa iż mają one walory

kształcące, sposobność poznania obcych

kształcące, sposobność poznania obcych

kultur, języków, obyczajów/- tak aby:

kultur, języków, obyczajów/- tak aby:

„ocierać swój umysł o umysły innych ludzi”

„ocierać swój umysł o umysły innych ludzi”

Wychowanie fizyczne:

Wychowanie fizyczne:

gry, zabawy, taniec, jazda konna, szermierka

gry, zabawy, taniec, jazda konna, szermierka

background image

-

zwolennik

zwolennik

nauczania poglądowego i publicznego

nauczania poglądowego i publicznego

- kształcenie

- kształcenie

winno być powiązane

winno być powiązane

z cnotą

z cnotą

/

/

mądrość, umiarkowanie, męstwo, kodeks

mądrość, umiarkowanie, męstwo, kodeks

zachowań typowych dla

zachowań typowych dla

gentlemana

gentlemana

/

/

-

-

nauczanie praktyczne

nauczanie praktyczne

:

:

powinno odbywać się o ile to możliwe na bazie

powinno odbywać się o ile to możliwe na bazie

obserwacji, praktyki, aktywności własnej, a w

obserwacji, praktyki, aktywności własnej, a w

drugiej kolejności na podstawie podręczników.

drugiej kolejności na podstawie podręczników.

Krytykuje ówczesne szkoły za to, że nie uczą

Krytykuje ówczesne szkoły za to, że nie uczą

krytycznego, samodzielnego myślenia, że

krytycznego, samodzielnego myślenia, że

nastawione są na kształcenie erudycyjne

nastawione są na kształcenie erudycyjne

-

-

przedmiot wychowania:

przedmiot wychowania:

powinien ogarniać nie tylko intelekt człowieka.

powinien ogarniać nie tylko intelekt człowieka.

Ważna jest sfera fizyczna i duchowa

Ważna jest sfera fizyczna i duchowa

background image

samodzielność myślenia

samodzielność myślenia

:

:

Chcąc wyzwolić naszego ucznia z takiej upokarzającej niewoli

Chcąc wyzwolić naszego ucznia z takiej upokarzającej niewoli

ducha, musimy wdrożyć do samodzielnego myślenia niech

ducha, musimy wdrożyć do samodzielnego myślenia niech

wszystko sam bada, niech mu nauczyciel niczego nie narzuca,

wszystko sam bada, niech mu nauczyciel niczego nie narzuca,

niech mu w nic wierzyć nie każe dla swojej powagi i na swoją

niech mu w nic wierzyć nie każe dla swojej powagi i na swoją

odpowiedzialność (...) niechaj sam, jeśli może, zrobi wybór

odpowiedzialność (...) niechaj sam, jeśli może, zrobi wybór

pomiędzy nimi (...) wątpienie równie jest uprawnione jak i

pomiędzy nimi (...) wątpienie równie jest uprawnione jak i

wiedza, bo jeżeli nasz uczeń po głębszej samodzielnej rozwadze

wiedza, bo jeżeli nasz uczeń po głębszej samodzielnej rozwadze

podzielać zacznie zapatrywanie Ksenofonta, Platona, będą już to

podzielać zacznie zapatrywanie Ksenofonta, Platona, będą już to

zapatrywania jego własne; Kto zaś cudze zdania ślepo przyjmuje,

zapatrywania jego własne; Kto zaś cudze zdania ślepo przyjmuje,

ten nic nie osiągnie, bo niczego nie szuka (...) Pszczoły wykradają

ten nic nie osiągnie, bo niczego nie szuka (...) Pszczoły wykradają

ptakom słodycz, ale miód, na który ją przerabiają, to już nie

ptakom słodycz, ale miód, na który ją przerabiają, to już nie

tymian i nie majeranek, to wyrób ich własny. Tak samo i w

tymian i nie majeranek, to wyrób ich własny. Tak samo i w

wychowaniu: uczeń przekształca i łączy zapożyczone od drugich

wychowaniu: uczeń przekształca i łączy zapożyczone od drugich

myśli, ażeby wytworzyć z nich w końcu dzieło własne: sąd

myśli, ażeby wytworzyć z nich w końcu dzieło własne: sąd

samodzielny. Jest to ostateczny cel wychowania i nauki”

samodzielny. Jest to ostateczny cel wychowania i nauki”

/cyt. za H. Markiewiczowa,

/cyt. za H. Markiewiczowa,

Wybrane zagadnienia z historii

Wybrane zagadnienia z historii

wychowania

wychowania

, APS, Warszawa 2001, s. 62./

, APS, Warszawa 2001, s. 62./

background image

Montaigne

Montaigne

na temat

na temat

obserwacji

obserwacji

:

:

Ten wielki świat, który wielu mędrców mnoży

Ten wielki świat, który wielu mędrców mnoży

jeszcze, uważając go jakoby za odmianę w

jeszcze, uważając go jakoby za odmianę w

rodzaju, oto zwierciadło, w które nam trzeba

rodzaju, oto zwierciadło, w które nam trzeba

patrzeć, aby mieć dobre poznanie samych

patrzeć, aby mieć dobre poznanie samych

siebie. Tyle charakterów, sekt, sądów,

siebie. Tyle charakterów, sekt, sądów,

mniemań, praw i obyczajów, wszystko uczy

mniemań, praw i obyczajów, wszystko uczy

nas sądzić (...) Dla naszego ucznia wszystko,

nas sądzić (...) Dla naszego ucznia wszystko,

czy to gabinet, ogród, stół i łóżko, samotność,

czy to gabinet, ogród, stół i łóżko, samotność,

kompania, ranek i wieczór, wszystkie godziny

kompania, ranek i wieczór, wszystkie godziny

niech będą równe, każde miejsce będzie mu

niech będą równe, każde miejsce będzie mu

miejscem nauki: filozofia, bowiem, jako

miejscem nauki: filozofia, bowiem, jako

kształcicielką sądu i obyczajów będzie jego

kształcicielką sądu i obyczajów będzie jego

wiedzą”

wiedzą”

………………………..

………………………..

/cyt. za H. Markiewiczowa,

/cyt. za H. Markiewiczowa,

Wybrane zagadnienia

Wybrane zagadnienia

...., s.

...., s.

61-62/

61-62/

background image

Nauczanie podporządkowuje

Nauczanie podporządkowuje

wychowaniu

wychowaniu

:

:

Dla dziecka ze znakomitej rodziny, która

Dla dziecka ze znakomitej rodziny, która

szuka wiedzy nie dla zysku, cel tak niski nie

szuka wiedzy nie dla zysku, cel tak niski nie

jest godny względów i przychylności Muz, a

jest godny względów i przychylności Muz, a

przy tym stawia nas w zależności, nie dla

przy tym stawia nas w zależności, nie dla

blichtru zewnętrznego, ale dla rzeczy samej,

blichtru zewnętrznego, ale dla rzeczy samej,

dla wzbogacenia i uszlachetnienia wewnętrznej

dla wzbogacenia i uszlachetnienia wewnętrznej

istoty, należy wybrać na kierownika człowieka z

istoty, należy wybrać na kierownika człowieka z

głową raczej zdolną ni pełną; byłoby bardzo

głową raczej zdolną ni pełną; byłoby bardzo

pożądane, żeby obydwie te zalety w jednym

pożądane, żeby obydwie te zalety w jednym

osobniku łączyły, ale jeżeli by to było możliwe,

osobniku łączyły, ale jeżeli by to było możliwe,

oddałbym bez wahania zdrowemu rozsądkowi i

oddałbym bez wahania zdrowemu rozsądkowi i

dobrym obyczajom pierwszeństwo przed

dobrym obyczajom pierwszeństwo przed

uczonością

uczonością

/ibidem, s. 62/

/ibidem, s. 62/

background image

M. Montaigne na temat cywilizacji i potencjału ludzkiego

M. Montaigne na temat cywilizacji i potencjału ludzkiego

:

:

Chcecie człowieka zdrowego, chcecie

Chcecie człowieka zdrowego, chcecie

zrównoważonego i stałego w swym postępowaniu-

zrównoważonego i stałego w swym postępowaniu-

zanurzcie go w ciemnocie, w bezczynności i w tępocie.

zanurzcie go w ciemnocie, w bezczynności i w tępocie.

Trzeba nas ogłupić, by nas zrobić mądrymi i trzeba nas

Trzeba nas ogłupić, by nas zrobić mądrymi i trzeba nas

oślepić, by nas móc prowadzić”

oślepić, by nas móc prowadzić”

…………………………

…………………………

Patrz: Michel de Montaigne,

Patrz: Michel de Montaigne,

Próby

Próby

(przekład Tadeusza Żeleńskiego (Boya), PIW,

(przekład Tadeusza Żeleńskiego (Boya), PIW,

1985, s. 50.

1985, s. 50.

…………………………………………

…………………………………………

Uważa, że ludzie zatracili swą naturę, że ulegli

Uważa, że ludzie zatracili swą naturę, że ulegli

złowrogiej cywilizacji – przytacza stwierdzenie Cicero:

złowrogiej cywilizacji – przytacza stwierdzenie Cicero:

„Nic już nie mamy własnego, wszystko co nam zostało, jest

„Nic już nie mamy własnego, wszystko co nam zostało, jest

tylko sztuką”.

tylko sztuką”.

background image

W swych rozważaniach idzie bardzo daleko,

W swych rozważaniach idzie bardzo daleko,

twierdzi, że Bóg to natura (posługuje się

twierdzi, że Bóg to natura (posługuje się

stwierdzeniem: „

stwierdzeniem: „

Nasza matka natura”).

Nasza matka natura”).

Jego

Jego

poglądy na naturę Boga bliskie są stanowisku

poglądy na naturę Boga bliskie są stanowisku

F. Rabelais i Lukrecjusza (traktat:

F. Rabelais i Lukrecjusza (traktat:

„O naturze

„O naturze

wszechrzeczy”).

wszechrzeczy”).

Kategorycznie odrzuca wróżbiarstwo, wszelki

Kategorycznie odrzuca wróżbiarstwo, wszelki

zabobon, ascetyczny tryb życia nie wierzy w

zabobon, ascetyczny tryb życia nie wierzy w

życie pozagrobowe (odrzuca platoński

życie pozagrobowe (odrzuca platoński

idealizm). W czasach wojen religijnych stara się

idealizm). W czasach wojen religijnych stara się

nie faworyzować żadnego z wyznań. Mimo to

nie faworyzować żadnego z wyznań. Mimo to

opowiada się za życiem moralnym- formacja

opowiada się za życiem moralnym- formacja

moralna jest dla niego istotniejsza niż sama

moralna jest dla niego istotniejsza niż sama

wiedza

wiedza

background image

Uwagi na temat wychowania dzieci

Uwagi na temat wychowania dzieci

przedstawił w rozdziale XXVI „

przedstawił w rozdziale XXVI „

Prób” :

Prób” :

- „umieć na pamięć to znaczy wcale nie

- „umieć na pamięć to znaczy wcale nie

umieć”

umieć”

- „pośród sztuk wyzwolonych zacznijmy od

- „pośród sztuk wyzwolonych zacznijmy od

sztuki, która wyzwala nas samych”

sztuki, która wyzwala nas samych”

-

-

odrzuca werbalizm w nauczaniu, retorykę.

odrzuca werbalizm w nauczaniu, retorykę.

Pisze:

Pisze:

„świat jest samym gadulstwem”

„świat jest samym gadulstwem”

-

-

odrzuca kary cielesne

odrzuca kary cielesne

- zwolennik nauczania indywidualnego (pisał

- zwolennik nauczania indywidualnego (pisał

na temat wychowania syna hrabiny Diany de

na temat wychowania syna hrabiny Diany de

Foix)

Foix)

……………………………..

……………………………..

Patrz: Michel de Montaigne,

Patrz: Michel de Montaigne,

Próby

Próby

(przeklad Tadeusz Żełeński (Boy), PIW, 1985,

(przeklad Tadeusz Żełeński (Boy), PIW, 1985,

s. 114.

s. 114.

background image

Montaigne nt. wychowania:

Zysk, jaki mamy z naszej nauki, to stać się

lepszym i rozumniejszym”

„Wszakże to nie duszę ani ciało mamy

wychowywać, ale człowieka”

background image

ks.

ks.

Franciszek F

Franciszek F

é

é

nelon

nelon

(1651-1715)

(1651-1715)

Kaznodzieja, arcybiskup, pisarz francuski. Autor książki podróżniczej:

Kaznodzieja, arcybiskup, pisarz francuski. Autor książki podróżniczej:

Ciąg dalszy czwartej księgi Odysei, czyli Przygody Telemacha, syna

Ciąg dalszy czwartej księgi Odysei, czyli Przygody Telemacha, syna

Ulissesa” (

Ulissesa” (

1699r.),

1699r.),

w której kreśli przygody młodego człowieka poszukującego swego ojca

w której kreśli przygody młodego człowieka poszukującego swego ojca

- książka zdobyła ogromna popularność na wielu dworach europejskich,

- książka zdobyła ogromna popularność na wielu dworach europejskich,

dzięki fabule, stylowi, postępowym poglądom autora dotyczącym

dzięki fabule, stylowi, postępowym poglądom autora dotyczącym

ustroju państwa, wychowania, obyczajów, itd.

ustroju państwa, wychowania, obyczajów, itd.

- zwolennik kształcenia publicznego, wychowania sportowego i

- zwolennik kształcenia publicznego, wychowania sportowego i

zdrowotnego, przeciwnik wojen („niszcząc nieprzyjaciół samych

zdrowotnego, przeciwnik wojen („niszcząc nieprzyjaciół samych

siebie niszczymy”…)

siebie niszczymy”…)

-

Pisze o instytucji rodziny:

Pisze o instytucji rodziny:

Aby ich rodzice bez najmniejszego na interes względu pozwalali

Aby ich rodzice bez najmniejszego na interes względu pozwalali

im sobie wybierać powabne co do ciała i umysłu kobiety, do

im sobie wybierać powabne co do ciała i umysłu kobiety, do

których by przywiązać się mogli”

których by przywiązać się mogli”

………

………

..

..

Cyt za: Utopiści …., s. 378.

Cyt za: Utopiści …., s. 378.

background image

-Fenelon postuluje uregulowanie spraw ludzkich

podług stanu i wykonywanych zajęć. Chwali ziemię-

żywicielkę

- określa ideał idealnego władcy przez co wpada w

niełaski króla Ludwika XVI

„Ludzie, znajdujący smak w cnocie, nie mogą być na

moment obok siebie, aby ich zaraz nie jednała cnota,

której są miłośnikami”

………………

cyt. za Utopiści …., s. 377.

„Co do dzieci (…) te więcej Rzeczypospolitej niż do

rodziców należą. Są one dziećmi narodu, są jego

nadzieją i potęgą, już nie czas pracować nad ich

poprawą, kiedy się zepsuli (…). Lepiej nierównie

wcześnie zabiegać złemu, niż w smutnej kazania go

zostawić konieczności”

(ibidem)

background image

Fenelon wskazuje, że

„W kwiecie więc owoc zawiązać się powinien”

(ibidem)

- idea wychowania:

„ ..aby wychowywano dzieci w pogardzie bólów i

śmierci, aby szukano zaszczytu w unikaniu rozkoszy i

bogactw, aby niesprawiedliwość, kłamstwo,

niewdzięczność i miękkość miane były za ohydne

występki (…) aby się więcej lękali najmniejszego

wyrzutu sumienia niż męczarni i śmierci. Jeżeli

zawczasu natchniemy dzieci tymi wielkimi

maksymami i oswoim z nimi ich serca za pomocą

słodyczy i powabów (…) mało się znajdzie między

nimi, w których by się nie zajęła miłość sławy i cnoty”

…………….

Ibidem, s. 377 i 378

background image

Autor rozprawy „

Autor rozprawy „

O wychowaniu dziewcząt

O wychowaniu dziewcząt

” (1687)

” (1687)

- manifest na rzecz wychowania kobiet - książka

- manifest na rzecz wychowania kobiet - książka

powstała na zamówienie księżnej, matki ośmiu córek.

powstała na zamówienie księżnej, matki ośmiu córek.

Głosił postulat edukacji dziewcząt z elity społecznej.

Głosił postulat edukacji dziewcząt z elity społecznej.

Program edukacji obejmował: poprawne czytanie,

Program edukacji obejmował: poprawne czytanie,

pisanie, nieco gramatyki, rachunki, historia starożytna,

pisanie, nieco gramatyki, rachunki, historia starożytna,

lektura autorów świeckich, trochę poezji, wiedzy

lektura autorów świeckich, trochę poezji, wiedzy

prawniczej, malarstwa. Potępia walory wychowawcze

prawniczej, malarstwa. Potępia walory wychowawcze

muzyki, jako „źródło zatrutych obyczajów”

muzyki, jako „źródło zatrutych obyczajów”

Poddaje jednocześnie krytyce wychowanie

Poddaje jednocześnie krytyce wychowanie

zakonne/klasztorne dziewcząt. Opowiada się za

zakonne/klasztorne dziewcząt. Opowiada się za

nauczaniem prywatnym (guwernantka)

nauczaniem prywatnym (guwernantka)

background image

Metody nauczania

Metody nauczania

:

:

rozbudzenie zainteresowania,

rozbudzenie zainteresowania,

ciekawość,

ciekawość,

rezygnuje z przymusu

rezygnuje z przymusu

{„

{„

przyjemność wszystko zdziałała”}

przyjemność wszystko zdziałała”}

i

i

kar fizycznych

kar fizycznych

.

.

Odrzuca nauczanie pamięciowe

Odrzuca nauczanie pamięciowe

,

,

zbytni werbalizm, wiedzę opartą

zbytni werbalizm, wiedzę opartą

na przesądach i mitach.

na przesądach i mitach.

background image

wybrane cytaty z rozprawy „

wybrane cytaty z rozprawy „

O wychowaniu dziewcząt

O wychowaniu dziewcząt

”-

”-

F

F

é

é

nelona

nelona

Mózg dziecka jest jako zapalona świeca w

Mózg dziecka jest jako zapalona świeca w

miejscu na wiatr wystawionym. Jej światło

miejscu na wiatr wystawionym. Jej światło

ciągle chwiejne”

ciągle chwiejne”

Odpowiadaj dziecku szybko na jego pytania i

Odpowiadaj dziecku szybko na jego pytania i

pozwól mu stawiać dalsze do woli.

pozwól mu stawiać dalsze do woli.

Podtrzymuj tylko ciekawość i pilnuj, by

Podtrzymuj tylko ciekawość i pilnuj, by

pamięć jego stała się składem dobrego

pamięć jego stała się składem dobrego

materiału”

materiału”

Pozwól więc bawić się dziecku i mieszaj

Pozwól więc bawić się dziecku i mieszaj

naukę z zabawą (...) nie pozwól, aby

naukę z zabawą (...) nie pozwól, aby

kiedykolwiek wkradły się w sympatię dziecka

kiedykolwiek wkradły się w sympatię dziecka

umysły niskie albo ludzie bez zasad”

umysły niskie albo ludzie bez zasad”

background image

Aby ludzi zacnych uczynić miłymi dziecku,

Aby ludzi zacnych uczynić miłymi dziecku,

zwróć uwagę na to, co w nich jest miłego i

zwróć uwagę na to, co w nich jest miłego i

pociągającego: szczerość, skromność,

pociągającego: szczerość, skromność,

bezinteresowność, wierność, dyskrecję, a

bezinteresowność, wierność, dyskrecję, a

przede wszystkim pobożność”

przede wszystkim pobożność”

„Niebezpieczny wpływ wywiera na jego

„Niebezpieczny wpływ wywiera na jego

usposobienie stałe wrażenie przykrości i

usposobienie stałe wrażenie przykrości i

smutku, który wywołujesz, mówiąc mu

smutku, który wywołujesz, mówiąc mu

bezustannie rzeczy, których nie rozumie:

bezustannie rzeczy, których nie rozumie:

żadnej wolności, żadnego uprzyjemniania,

żadnej wolności, żadnego uprzyjemniania,

zawsze tylko lekcja, milczenie, narzucona

zawsze tylko lekcja, milczenie, narzucona

postawa, upominanie, groźby”

postawa, upominanie, groźby”

background image

Uczyńmy naukę przyjemną: ukryjmy

Uczyńmy naukę przyjemną: ukryjmy

ją pod pozorami swobody i

ją pod pozorami swobody i

przyjemności: zgódźmy się, aby dzieci

przyjemności: zgódźmy się, aby dzieci

przerywały naukę małymi odskokami ku

przerywały naukę małymi odskokami ku

rozrywkom; one bowiem potrzebują

rozrywkom; one bowiem potrzebują

takiego odciążenia umysłu. Pozwólmy

takiego odciążenia umysłu. Pozwólmy

ich wzrokowi pobujać chwilami, od czasu

ich wzrokowi pobujać chwilami, od czasu

do czasu nie brońmy im jakiej dygresji,

do czasu nie brońmy im jakiej dygresji,

aby ich umysł sobie wytchnął; później

aby ich umysł sobie wytchnął; później

naprowadźmy je łagodnie z powrotem

naprowadźmy je łagodnie z powrotem

do celu. Zbyt ścisłe wymaganie nauki

do celu. Zbyt ścisłe wymaganie nauki

bez przerwy jest mocno szkodliwe dla

bez przerwy jest mocno szkodliwe dla

dzieci”

dzieci”

background image

Nie obiecuj nigdy dzieciom w nagrodę jakiejś ozdoby

Nie obiecuj nigdy dzieciom w nagrodę jakiejś ozdoby

albo łakoci: to krok podwójnie zły: po pierwsze,

albo łakoci: to krok podwójnie zły: po pierwsze,

wzbudza pragnienie rzeczy, którymi powinny

wzbudza pragnienie rzeczy, którymi powinny

wzgardzać; po drugie, wyzbywasz się możliwości

wzgardzać; po drugie, wyzbywasz się możliwości

ustanowienia innej nagrody dla ułatwienia pracy

ustanowienia innej nagrody dla ułatwienia pracy

wychowawczej. Wystrzegaj się pilnie groźby, że je

wychowawczej. Wystrzegaj się pilnie groźby, że je

przymusisz do nauki, albo że je poddasz pod pewne

przymusisz do nauki, albo że je poddasz pod pewne

przepisy ile możności, jak najmniej przepisów; jeżeli

przepisy ile możności, jak najmniej przepisów; jeżeli

się nie da jakiegoś uniknąć, należy go wprowadzić

się nie da jakiegoś uniknąć, należy go wprowadzić

nieznacznie, bez dawania tej nazwy i zawsze

nieznacznie, bez dawania tej nazwy i zawsze

wytłumaczyć to jakąś wygodą, że robi się pewną rzecz

wytłumaczyć to jakąś wygodą, że robi się pewną rzecz

w tym, a nie innym czasie i miejscu. Naraziłoby się na

w tym, a nie innym czasie i miejscu. Naraziłoby się na

zniechęcenie dzieci, gdyby się ich nigdy nie chwaliło,

zniechęcenie dzieci, gdyby się ich nigdy nie chwaliło,

kiedy się dobrze sprawują. Chociaż pochwały są

kiedy się dobrze sprawują. Chociaż pochwały są

niebezpieczne, bo wywołują próżność, to jednak

niebezpieczne, bo wywołują próżność, to jednak

trzeba się nimi posługiwać, aby dzieci pobudzić, byle

trzeba się nimi posługiwać, aby dzieci pobudzić, byle

ich jednak nimi nie upajać....”

ich jednak nimi nie upajać....”

background image

Należy powściągać w dziewczętach przyjaźnie zbyt

Należy powściągać w dziewczętach przyjaźnie zbyt

czułe, drobne zazdrostki, przesadne zachwyty,

czułe, drobne zazdrostki, przesadne zachwyty,

pochlebstwa, zapały: wszystko to je psuje i

pochlebstwa, zapały: wszystko to je psuje i

przyzwyczaja do uważania wszystkiego, co poważne,

przyzwyczaja do uważania wszystkiego, co poważne,

za zbyt suche i sztywne (...) inteligencja polega na

za zbyt suche i sztywne (...) inteligencja polega na

umiejętności wyzbycia się wszelkiej niepotrzebnej

umiejętności wyzbycia się wszelkiej niepotrzebnej

gadaniny i wyrażenia wiele w kilku słowach:

gadaniny i wyrażenia wiele w kilku słowach:

tymczasem większość kobiet wyraża mało w mnóstwie

tymczasem większość kobiet wyraża mało w mnóstwie

słów, biorą one łatwość mówienia i żywość wyobraźni

słów, biorą one łatwość mówienia i żywość wyobraźni

za bystrość; mnie wybierają wcale spośród swoich

za bystrość; mnie wybierają wcale spośród swoich

myśli, nie porządkują ich zależnie od sprawy”

myśli, nie porządkują ich zależnie od sprawy”

................................................

................................................

„Nie ma lepszego sposobu do wprowadzenia dziewcząt

„Nie ma lepszego sposobu do wprowadzenia dziewcząt

w zarząd domem, jak przyzwyczajenie do tego od

w zarząd domem, jak przyzwyczajenie do tego od

najmłodszych lat: dawaj im jakieś zadanie do

najmłodszych lat: dawaj im jakieś zadanie do

załatwienia pod warunkiem jednak, że ma zdać z tego

załatwienia pod warunkiem jednak, że ma zdać z tego

sprawę. Ten dowód zaufania oczaruje je”

sprawę. Ten dowód zaufania oczaruje je”

background image

Wiele korzyści wypływa z tego, że pni wychowujesz

Wiele korzyści wypływa z tego, że pni wychowujesz

córkę przy sobie. Jeżeli klasztor nie zachowuje ścisłej

córkę przy sobie. Jeżeli klasztor nie zachowuje ścisłej

reguły, napatrzy się w nim próżności, która jest

reguły, napatrzy się w nim próżności, która jest

najzjadliwszą ze wszystkich trucizn dla młodej panny.

najzjadliwszą ze wszystkich trucizn dla młodej panny.

Będzie tam słyszała rozmowy o świecie, jakby o czymś

Będzie tam słyszała rozmowy o świecie, jakby o czymś

zaczarowanym (...) świat nie olśniewa nigdy tak

zaczarowanym (...) świat nie olśniewa nigdy tak

mocno, jak kiedy się nań patrzy z daleka, a ni widziało

mocno, jak kiedy się nań patrzy z daleka, a ni widziało

nigdy z bliska i nie było się uprzedzonym o jego

nigdy z bliska i nie było się uprzedzonym o jego

zwodniczości (...) Jeżeli zaś przeciwnie- klasztor jest

zwodniczości (...) Jeżeli zaś przeciwnie- klasztor jest

gorliwy i trzyma się reguł swego zakonu, młoda

gorliwy i trzyma się reguł swego zakonu, młoda

dziewczyna z wyższego stanu rośnie w nim w zupełnej

dziewczyna z wyższego stanu rośnie w nim w zupełnej

nieznajomości świata. Jest to niewątpliwie szczęśliwa

nieznajomości świata. Jest to niewątpliwie szczęśliwa

niewiedza, gdyby mogła trwać na zawsze (...) Wysoko

niewiedza, gdyby mogła trwać na zawsze (...) Wysoko

cenię dobre wychowanie w klasztorze, ale jeszcze

cenię dobre wychowanie w klasztorze, ale jeszcze

wyżej stawiam wychowanie dobrej matki”

wyżej stawiam wychowanie dobrej matki”

/ cytaty za: S. Możdżeń,

/ cytaty za: S. Możdżeń,

Teksty źródłowe do dziejów wychowania, cz. IV,

Teksty źródłowe do dziejów wychowania, cz. IV,

wiek XVII

wiek XVII

, Kielce, 1993, s. 73-81./

, Kielce, 1993, s. 73-81./

background image

ks. Klaudiusz Fleury

ks. Klaudiusz Fleury

Przyjaciel Fenelona, autor „

Przyjaciel Fenelona, autor „

Rozprawy o wyborze i

Rozprawy o wyborze i

metodzie studiów”

metodzie studiów”

(1686) Wyodrębnia nauki

(1686) Wyodrębnia nauki

przydatne wszystkim ludziom, z podziałem na stany.

przydatne wszystkim ludziom, z podziałem na stany.

Sprzeciwia się rygoryzmowi w wychowaniu,

Sprzeciwia się rygoryzmowi w wychowaniu,

postuluje nauczanie w j. ojczystym

postuluje nauczanie w j. ojczystym

Program:

Program:

wiedza obejmująca moralność

wiedza obejmująca moralność

chrześcijańską, zasady życia towarzyskiego,

chrześcijańską, zasady życia towarzyskiego,

elementy logiki, znajomość higieny. Za

elementy logiki, znajomość higieny. Za

konieczne

konieczne

uznaje

uznaje

znajomość

znajomość

: gramatyki, arytmetyk, ekonomiki,

: gramatyki, arytmetyk, ekonomiki,

polityki, prawodawstwa

polityki, prawodawstwa

Za

Za

ciekawe

ciekawe

uznaje: poetykę , muzykę, rysunki,

uznaje: poetykę , muzykę, rysunki,

znajomość greki, fizyki, języków nowożytnych, chemii

znajomość greki, fizyki, języków nowożytnych, chemii

Za

Za

pożyteczne

pożyteczne

: historia, retoryka, nauki

: historia, retoryka, nauki

przyrodnicze, geometria, języki obce

przyrodnicze, geometria, języki obce

background image

Ksiądz Klaudiusz Fleury

Ksiądz Klaudiusz Fleury

znajomość

znajomość

łaciny i

łaciny i

greki

greki

przesuwa na drugi plan, pisząc:

przesuwa na drugi plan, pisząc:

„Nie chciałbym naśladować Niemców i

„Nie chciałbym naśladować Niemców i

Polaków, którzy bez skrupułów posługują się

Polaków, którzy bez skrupułów posługują się

najgorszą łaciną, byle nią płynnie mówić”

najgorszą łaciną, byle nią płynnie mówić”

Nauczyciel to

Nauczyciel to

człowiek łagodnej

człowiek łagodnej

postawy, czysty, o pięknym głosie,

postawy, czysty, o pięknym głosie,

pogodnej twarzy...

pogodnej twarzy...

background image

John Locke (1632-1704)

John Locke (1632-1704)

Pochodził z rodziny mieszczańskiej,

Pochodził z rodziny mieszczańskiej,

purytańskiej. Absolwent elitarnej,

purytańskiej. Absolwent elitarnej,

królewskiej szkoły w Westminster, następnie

królewskiej szkoły w Westminster, następnie

stypendysta Christ Church, był wykładowcą

stypendysta Christ Church, był wykładowcą

greki oraz retoryki i j. hebrajskiego. W 1674

greki oraz retoryki i j. hebrajskiego. W 1674

r. uzyskał tytuł

r. uzyskał tytuł

doktora medycyny

doktora medycyny

.

.

Ukończył studia przyrodniczo-medyczne w

Ukończył studia przyrodniczo-medyczne w

Oxfordzie. Współpracował z lordem

Oxfordzie. Współpracował z lordem

Antonim Ashley Cooperem {

Antonim Ashley Cooperem {

był

był

wychowawcą jego syna i wnuka

wychowawcą jego syna i wnuka

},

},

zaangażowany w działalność polityczną

zaangażowany w działalność polityczną

został zmuszony do emigracji politycznej –

został zmuszony do emigracji politycznej –

Francja, Niderlandy /powrócił do Anglii w

Francja, Niderlandy /powrócił do Anglii w

1689r./

1689r./

background image

-

Po powrocie do Anglii wydaje: „

Po powrocie do Anglii wydaje: „

Listy o

Listy o

tolerancji

tolerancji

” (1689), „

” (1689), „

Rozważania

Rozważania

dotyczące rozumu ludzkiego

dotyczące rozumu ludzkiego

” (1690),

” (1690),

„Rozprawy o rządzie

„Rozprawy o rządzie

” (1690), „

” (1690), „

Myśli o

Myśli o

wychowaniu

wychowaniu

” (1693).

” (1693).

- Zwolennik

- Zwolennik

edukacji domowej

edukacji domowej

odbywającej

odbywającej

się pod nadzorem

się pod nadzorem

guwernera.

guwernera.

-

-

opisał model organizacji państwa i

opisał model organizacji państwa i

społeczeństwa-

społeczeństwa-

liberalnej monarchii

liberalnej monarchii

konstytucyjnej:

konstytucyjnej:

wyłonionej na bazie

wyłonionej na bazie

umowy

umowy

społecznej.

społecznej.

background image

Odrzucając idee wrodzone

Odrzucając idee wrodzone

(natywistyczne), twierdzi iż umysł dziecka

(natywistyczne), twierdzi iż umysł dziecka

jest niczym

jest niczym

czysta karta („tabula rasa”).

czysta karta („tabula rasa”).

Przyglądając się dziecku od chwil jego urodzenia i

Przyglądając się dziecku od chwil jego urodzenia i

obserwując zmiany, jakie sprowadza czas, przekonacie

obserwując zmiany, jakie sprowadza czas, przekonacie

się, że w miarę jak zmysły dostarczają duszy coraz

się, że w miarę jak zmysły dostarczają duszy coraz

więcej idei, coraz bardziej budzi się w nim

więcej idei, coraz bardziej budzi się w nim

świadomość, że tym więcej myśli, im więcej ma

świadomość, że tym więcej myśli, im więcej ma

materiału do myślenia. Po pewnym czasie dziecko

materiału do myślenia. Po pewnym czasie dziecko

zaczyna poznawać te przedmioty, które jako

zaczyna poznawać te przedmioty, które jako

najczęściej spotykane pozostawiły najtrwalsze

najczęściej spotykane pozostawiły najtrwalsze

impresje. Tak stopniowo dochodzi do tego, że poznając

impresje. Tak stopniowo dochodzi do tego, że poznając

osoby, z którymi codziennie się styka, nie miesza ich z

osoby, z którymi codziennie się styka, nie miesza ich z

obcymi: są to przykłady i skutki tego, iż zachowuje i

obcymi: są to przykłady i skutki tego, iż zachowuje i

rozróżnia idee dostarczone mu przez zmysły”

rozróżnia idee dostarczone mu przez zmysły”

/ cyt. za Cz. Kupisiewicz (red.)

/ cyt. za Cz. Kupisiewicz (red.)

Myśliciele o wychowaniu

Myśliciele o wychowaniu

, Warszawa

, Warszawa

2000, t. II, s. 209./

2000, t. II, s. 209./

background image

W

W

Myślach o wychowaniu

Myślach o wychowaniu

przedstawił

przedstawił

program edukacji domowej i

program edukacji domowej i

wychowania

wychowania

dżentelmena

dżentelmena

(

(

gentlemana

gentlemana

)

)

Program wychowania

Program wychowania

rozgranicza

rozgranicza

na:

na:

a)

a)

wychowanie fizyczne

wychowanie fizyczne

b)

b)

moralne ;

moralne ;

c)

c)

umysłowe-

umysłowe-

........................................................

........................................................

..........

..........

Należy do grupy czołowych

Należy do grupy czołowych

empirystów /

empirystów /

F.Bacon, I. Newton

F.Bacon, I. Newton

/. Locke

/. Locke

mawiał, że „

mawiał, że „

Nie ma niczego w umyśle,

Nie ma niczego w umyśle,

czego wcześniej nie było w zmysłach”

czego wcześniej nie było w zmysłach”

background image

Myśli o wychowaniu”

Myśli o wychowaniu”

z 1693 r.

z 1693 r.

Uwagi nt. edukacji wychowania

Uwagi nt. edukacji wychowania

gentlemana,

gentlemana,

pisane są

pisane są

przez Locke w formie listów i adresowane do przyjaciela

przez Locke w formie listów i adresowane do przyjaciela

Edwarda Clarka. Jest to dzieło oryginalne, oparte na

Edwarda Clarka. Jest to dzieło oryginalne, oparte na

osobistych doświadczeniach piszącego, ale znajdziemy

osobistych doświadczeniach piszącego, ale znajdziemy

w nim też pewne analogie do „

w nim też pewne analogie do „

Prób”

Prób”

Montaigne’a,

Montaigne’a,

filozofii Bacona, Kartezjusza, pedagogiki Komeńskiego.

filozofii Bacona, Kartezjusza, pedagogiki Komeńskiego.

W XVIII w. samej Anglii „

W XVIII w. samej Anglii „

Myśli

Myśli

” miały 20 wydań, ukazały

” miały 20 wydań, ukazały

się w Holandii, Niemczech, Włoszech, Szwecji.

się w Holandii, Niemczech, Włoszech, Szwecji.

Uważa, że główne zadanie wychowawcy polega na

Uważa, że główne zadanie wychowawcy polega na

dostarczeniu wielu „obrazów i doznań świata

dostarczeniu wielu „obrazów i doznań świata

zewnętrznego”

zewnętrznego”

Cechuje go głęboka wiara w siłę wychowania:

Cechuje go głęboka wiara w siłę wychowania:

Mogę zapewnić, że na sto osób 90 staje się czym jest,

Mogę zapewnić, że na sto osób 90 staje się czym jest,

dobrymi lub złymi, pożytecznymi społeczeństwu lub

dobrymi lub złymi, pożytecznymi społeczeństwu lub

nieużytecznymi, przez wychowanie jakie otrzymali”

nieużytecznymi, przez wychowanie jakie otrzymali”

/S.Kot,

/S.Kot,

Historia wychowania

Historia wychowania

, 1934, t. I, s. 337./

, 1934, t. I, s. 337./

background image

a) Wychowanie fizyczne

a) Wychowanie fizyczne

Zgodnie z zasadą: „

Zgodnie z zasadą: „

w zdrowym ciele zdrowy duch” –

w zdrowym ciele zdrowy duch” –

stanowi dla autora, jak to ujął „

stanowi dla autora, jak to ujął „

zwięzły i pełny opis

zwięzły i pełny opis

szczęśliwości na tym świecie

szczęśliwości na tym świecie

. Kto nie ma zdrowia niczym

. Kto nie ma zdrowia niczym

nie wyrówna jego braku/utraty. W poszukiwaniu

nie wyrówna jego braku/utraty. W poszukiwaniu

przykładów odwołuje się do Horacego, Seneki. Wychowanie

przykładów odwołuje się do Horacego, Seneki. Wychowanie

fizyczne musi podążać za

fizyczne musi podążać za

rozwojem naturalnym

rozwojem naturalnym

chłopca.

chłopca.

Jak utrzymać zdrowie ?

Jak utrzymać zdrowie ?

Poprzez odpowiednie

Poprzez odpowiednie

postępowanie polegające na

postępowanie polegające na

hartowaniu

hartowaniu

organizmu

organizmu

{mycie stóp w zimnej wodzie, lekkie obuwie, pobyt na

{mycie stóp w zimnej wodzie, lekkie obuwie, pobyt na

świeżym powietrzu, właściwy jadłospis:

świeżym powietrzu, właściwy jadłospis:

Jego dieta

Jego dieta

powinna być bardzo skromna i prosta, a gdybym mógł,

powinna być bardzo skromna i prosta, a gdybym mógł,

radziłbym, aby mięso było zakazane, jak długo chłopiec

radziłbym, aby mięso było zakazane, jak długo chłopiec

nosi sukienkę lub co najmniej do drugiego lub trzeciego

nosi sukienkę lub co najmniej do drugiego lub trzeciego

roku życia”

roku życia”

,

,

ostrożne dozowanie przypraw (soli), dieta

ostrożne dozowanie przypraw (soli), dieta

bogata w warzywa i owoce, dużo snu dla odpoczynku ale na

bogata w warzywa i owoce, dużo snu dla odpoczynku ale na

twardym łóżku, ubranie swobodne, nie za ciasne i niezbyt

twardym łóżku, ubranie swobodne, nie za ciasne i niezbyt

ciepłe.

ciepłe.

Czego nie wolno:

Czego nie wolno:

leżeć na ziemi i pić zimnych

leżeć na ziemi i pić zimnych

napojów po wysiłku fizycznym

napojów po wysiłku fizycznym

}

}

background image

b) Wychowanie moralne/ charakter

b) Wychowanie moralne/ charakter

Oparte na

Oparte na

honorze

honorze

, powinno górować nad

, powinno górować nad

wychowaniem fizycznym rozmiarami i gruntownością.

wychowaniem fizycznym rozmiarami i gruntownością.

Gentleman

Gentleman

miał być przyzwoitym, uczciwym

miał być przyzwoitym, uczciwym

człowiekiem. Cechuje go odwaga, odporność na

człowiekiem. Cechuje go odwaga, odporność na

przeciwności losu, łagodność, grzeczność, elegancja.

przeciwności losu, łagodność, grzeczność, elegancja.

Złe

Złe

cechy to

cechy to

: płaczliwość, chciwość i wymuszanie- traktuje

: płaczliwość, chciwość i wymuszanie- traktuje

jako najgorsze nawyki chłopca.

jako najgorsze nawyki chłopca.

Niepożądane

Niepożądane

: skłonność

: skłonność

do kłótni, przebiegłość, chytrość, wstydliwa nieśmiałość,

do kłótni, przebiegłość, chytrość, wstydliwa nieśmiałość,

szorstkość, pogarda dla innych.

szorstkość, pogarda dla innych.

W wychowaniu moralnym (rola rodziców, guwernera)

W wychowaniu moralnym (rola rodziców, guwernera)

nie należy tępić śmiałości, żywiołowości dziecka

nie należy tępić śmiałości, żywiołowości dziecka

.

.

Nie wolno ich do niczego przymuszać, ale również

Nie wolno ich do niczego przymuszać, ale również

zbytnio się z nim spoufalać. Zamiast kary fizycznej

zbytnio się z nim spoufalać. Zamiast kary fizycznej

należy wyrobić w synu nawyk odpowiedzialności /wstydu

należy wyrobić w synu nawyk odpowiedzialności /wstydu

i obawy przed ośmieszeniem:

i obawy przed ośmieszeniem:

„ze wszystkich

„ze wszystkich

pobudek zdolnych wzruszyć duszę rozumną,

pobudek zdolnych wzruszyć duszę rozumną,

nie ma potężniejszych nad honor i niesławę”

nie ma potężniejszych nad honor i niesławę”

background image

Bicie dzieci:

Bicie dzieci:

Należy stosować bardzo rzadko i w ważnych tylko

Należy stosować bardzo rzadko i w ważnych tylko

skrajnych przypadkach” (...) „

skrajnych przypadkach” (...) „

„Należy się wystrzegać pozyskiwania sobie dzieci

„Należy się wystrzegać pozyskiwania sobie dzieci

przez nagradzanie ich rzeczami, które sprawiają im

przez nagradzanie ich rzeczami, które sprawiają im

przyjemność. Ten, kto daje swemu synowi jabłka czy

przyjemność. Ten, kto daje swemu synowi jabłka czy

słodycze, lub coś, co z tych rzeczy najbardziej lubi (...)

słodycze, lub coś, co z tych rzeczy najbardziej lubi (...)

daje jedynie sankcje jego zamiłowaniu do

daje jedynie sankcje jego zamiłowaniu do

przyjemności, hoduje w nim tę niebezpieczną

przyjemności, hoduje w nim tę niebezpieczną

skłonność, którą powinien by wszelkimi środkami w

skłonność, którą powinien by wszelkimi środkami w

nim ujarzmić”

nim ujarzmić”

„Jeżeli się wolę dzieci zbyt silnie trzyma w karbach i

„Jeżeli się wolę dzieci zbyt silnie trzyma w karbach i

jeżeli się ją nadmiernie upokarza, jeżeli się bardzo

jeżeli się ją nadmiernie upokarza, jeżeli się bardzo

poniża i łamie charakter zbyt surową ręką, ciążącą

poniża i łamie charakter zbyt surową ręką, ciążącą

nad nimi, tracą one całą swą siłę i dzielność i wpadają

nad nimi, tracą one całą swą siłę i dzielność i wpadają

w stan jeszcze gorszy od poprzedniego (...) zwykła i

w stan jeszcze gorszy od poprzedniego (...) zwykła i

krótka droga kary i rózgi podyktowana przez lenistwo,

krótka droga kary i rózgi podyktowana przez lenistwo,

jest jedynym sposobem wychowania, jaki jest znany

jest jedynym sposobem wychowania, jaki jest znany

opiekunom (...) jest ona

opiekunom (...) jest ona

najbardziej nieodpowiednia

najbardziej nieodpowiednia

ze wszystkich stosowanych w wychowaniu...

ze wszystkich stosowanych w wychowaniu...

background image

-

-

dziecko ma być „traktowane serio”-

dziecko ma być „traktowane serio”-

jako osobna

jako osobna

istota, posiadająca swą godność

istota, posiadająca swą godność

-

-

od najmłodszych lat

od najmłodszych lat

należy formować

należy formować

wychowanka. Kształtować w nim

wychowanka. Kształtować w nim

cnoty

cnoty

:

:

umiarkowania, męstwa, rozumu,

umiarkowania, męstwa, rozumu,

sprawiedliwości. Ważny jest

sprawiedliwości. Ważny jest

dobór zabawek

dobór zabawek

(twarde, proste, praktyczne), towarzystwa,

(twarde, proste, praktyczne), towarzystwa,

opiekunów

opiekunów

{osoba o gruntownej wiedzy,

{osoba o gruntownej wiedzy,

doświadczona, moralna}

doświadczona, moralna}

-

-

ojciec

ojciec

powinien wdrażać syna w życie dorosłe,

powinien wdrażać syna w życie dorosłe,

udzielać mu rad a nie nakazów- wówczas

udzielać mu rad a nie nakazów- wówczas

otoczony zostanie szacunkiem syna

otoczony zostanie szacunkiem syna

Jeżeli uległość i podatność woli rodziców

Jeżeli uległość i podatność woli rodziców

zaszczepione zostaną ich rozważną ręką, zanim

zaszczepione zostaną ich rozważną ręką, zanim

pamięć dziecka może zachować szczątki tego

pamięć dziecka może zachować szczątki tego

procesu, będą się one wydawały im czymś

procesu, będą się one wydawały im czymś

naturalnym, i będą w nich później działały tak, jakby

naturalnym, i będą w nich później działały tak, jakby

takimi były rzeczywiście, nie dopuszczając w żadnym

takimi były rzeczywiście, nie dopuszczając w żadnym

przypadku sprzeciwu i narzekania...”

przypadku sprzeciwu i narzekania...”

background image

c) Wychowanie umysłowe

c) Wychowanie umysłowe

Jak pisze: „

Jak pisze: „

rzecz ostatniego rzędu

rzecz ostatniego rzędu

”:

”:

do wykształcenia należy dążyć, ale na drugim

do wykształcenia należy dążyć, ale na drugim

miejscu, jako do rzeczy służącej do osiągnięcia

miejscu, jako do rzeczy służącej do osiągnięcia

większych zalet”

większych zalet”

Odrzuca model edukacji publicznej, szkolnej.

Odrzuca model edukacji publicznej, szkolnej.

Znosi przymus w nauczaniu. Opowiada się za

Znosi przymus w nauczaniu. Opowiada się za

stopniowością

stopniowością

nauczania, dostrzega znaczenie

nauczania, dostrzega znaczenie

odpowiedniej atmosfery /dwa razy więcej uczy się

odpowiedniej atmosfery /dwa razy więcej uczy się

dziecko w dobrym nastroju bo „

dziecko w dobrym nastroju bo „

dzieci z natury

dzieci z natury

lubią swobodę”/

lubią swobodę”/

Wiedza sama w sobie

Wiedza sama w sobie

nie ma wartości

nie ma wartości

wychowawczych. Gentleman miał mieć praktyczną

wychowawczych. Gentleman miał mieć praktyczną

i

i

ogólną wiedzę

ogólną wiedzę

na temat otaczających go zjawisk

na temat otaczających go zjawisk

życia codziennego.

życia codziennego.

background image

Program

Program

:

:

najpierw język angielski, potem

najpierw język angielski, potem

francuski i dopiero łacina:

francuski i dopiero łacina:

najlepszy sposób nauczania języków

najlepszy sposób nauczania języków

- przez konwersację.

- przez konwersację.

Dalej:

Dalej:

arytmetyka i geometria,

arytmetyka i geometria,

geografia, astronomia i fizyka,

geografia, astronomia i fizyka,

historia {„

historia {„

nic lepiej nie kształci i nie

nic lepiej nie kształci i nie

daje większej przyjemności niż

daje większej przyjemności niż

historia

historia

”}, moralność, prawo.

”}, moralność, prawo.

Logika i retoryka

Logika i retoryka

- jako, że mają małą

- jako, że mają małą

korzyść dla gentlemana - winny być

korzyść dla gentlemana - winny być

podawane uczniom w formie

podawane uczniom w formie

najkrótszych systemów.

najkrótszych systemów.

background image

-

Odradza uczenie

Odradza uczenie

muzyki i sztuk

muzyki i sztuk

plastycznych /

plastycznych /

mała użyteczność,

mała użyteczność,

czasochłonność, ważne są zdolności/

czasochłonność, ważne są zdolności/

- dla

- dla

gentlemana

gentlemana

uzupełnienie edukacji

uzupełnienie edukacji

stanowi:

stanowi:

taniec, jazda konna i szermierka,

taniec, jazda konna i szermierka,

bo jak pisał

bo jak pisał

:

:

„Szermierka i jazda konna stanowią tak ważną

„Szermierka i jazda konna stanowią tak ważną

część wychowania, że zaniedbanie ich

część wychowania, że zaniedbanie ich

uchodziłoby za wielką lukę”

uchodziłoby za wielką lukę”

Taniec daje ruchom wdzięk, a przede

Taniec daje ruchom wdzięk, a przede

wszystkim męskość oraz przystojną pewność

wszystkim męskość oraz przystojną pewność

siebie młodym ludziom”

siebie młodym ludziom”

/

/

-

-

background image

rzemiosło:

rzemiosło:

znajomość rzemiosł /

znajomość rzemiosł /

stolarstwo, tokarstwo,

stolarstwo, tokarstwo,

/

/

uznaje raczej jako czynnik mający za zadanie

uznaje raczej jako czynnik mający za zadanie

wykluczenie lenistwa /uznaje je za najgorsza

wykluczenie lenistwa /uznaje je za najgorsza

z chorób/.

z chorób/.

Pożądane są też dla szlachcica zajęcia, jak:

Pożądane są też dla szlachcica zajęcia, jak:

polerowanie, obróbka żelaza, brązu, srebra,

polerowanie, obróbka żelaza, brązu, srebra,

sporządzanie perfum, znajomość

sporządzanie perfum, znajomość

rachunków

rachunków

kupieckich

kupieckich

- zwieńczeniem edukacji domowej miała być

- zwieńczeniem edukacji domowej miała być

podróż po krajach europejskich

podróż po krajach europejskich

(uzupełnienie wychowania szlachcica)

(uzupełnienie wychowania szlachcica)

background image

Jan

Jan

Amos Komeński

Amos Komeński

(1592-1670)

(1592-1670)

Syn młynarza z Komny, czeski pedagog, należący do
odłamu religijnego Braci czeskich.

Ukończył studia teologiczne w Herbornie i Heidelbergu,
wiele podróżował po Europie. W skutek prześladowań
religijnych (wojna trzydziestoletnia) uciekł z Czech na
ziemie polskie (1628) do Wielkopolski, gdzie pod
patronatem Rafała Leszczyńskiego założył gimnazjum
w Lesznie. Podjął tam pracę pedagogiczną i pisarską.

Jean Piaget powie, że zajmował się : „procesem, który
dotyczył całego życia ludzkiego”. Z uznaniem mówił o
nim m.in. Leibnitz.

Komeński wierzy w potęgę ludzkiego rozumu. Dąży do
naprawy życia ludzkiego /cel/ przez reformę edukacji
/środek/. Z czasem środek stał się dla niego celem
samym w sobie

background image

W 1641 r.

W 1641 r.

Komeński

Komeński

wyjeżdża do

wyjeżdża do

Anglii i Szwecji, czasowo przebywa

Anglii i Szwecji, czasowo przebywa

w Elblągu, a w 1648 r. wraca do

w Elblągu, a w 1648 r. wraca do

Leszna, ale już w 1650 r. udaje się

Leszna, ale już w 1650 r. udaje się

na Węgry. W 1654 r. wrócił do

na Węgry. W 1654 r. wrócił do

Polski. Po roku musi emigrować z

Polski. Po roku musi emigrować z

Polski, gdyż arianie zostają

Polski, gdyż arianie zostają

wypędzeni - decyzją Sejmu

wypędzeni - decyzją Sejmu

Rzeczypospolitej - za współpracę ze

Rzeczypospolitej - za współpracę ze

Szwedami

Szwedami

podczas potopu

podczas potopu

szwedzkiego

szwedzkiego

(1655-1660)- wygłosił

(1655-1660)- wygłosił

mowę pochwalną na cześć Gustawa

mowę pochwalną na cześć Gustawa

Adolfa w 1655 r.

Adolfa w 1655 r.

background image

książki Komeńskiego

książki Komeńskiego

Podczas pobytu w Lesznie, w 1631 r. wydaje

Podczas pobytu w Lesznie, w 1631 r. wydaje

książkę pomocniczą do nauki łaciny pt.:

książkę pomocniczą do nauki łaciny pt.:

Janua

Janua

linguarum reserata (Drzwi języków

linguarum reserata (Drzwi języków

otworzone),

otworzone),

przetłumaczoną na wszystkie

przetłumaczoną na wszystkie

języki europejskie. Była to obszerna czytanka

języki europejskie. Była to obszerna czytanka

łacińska. Składała się ze 100 rozdziałów i

łacińska. Składała się ze 100 rozdziałów i

1000 zdań łacińskich, mówiących o:

1000 zdań łacińskich, mówiących o:

stworzeniu świata, astronomii, żywiołach,

stworzeniu świata, astronomii, żywiołach,

faunie i florze, zajęciach ludzkich,

faunie i florze, zajęciach ludzkich,

sprawach obyczajowych, stosunkach

sprawach obyczajowych, stosunkach

społecznych, o religii, cnotach moralnych,

społecznych, o religii, cnotach moralnych,

wojnie i pokoju, nauce, szkole, rekreacji,

wojnie i pokoju, nauce, szkole, rekreacji,

zabawach, starości, śmierci, pogrzebie,

zabawach, starości, śmierci, pogrzebie,

aniołach, opatrzności bożej

aniołach, opatrzności bożej

.

.

background image

W każdej czytance, słowom łacińskim

W każdej czytance, słowom łacińskim

odpowiadają ich

odpowiadają ich

odpowiedniki w języku

odpowiedniki w języku

ojczystym

ojczystym

.

.

W 1658 r. Komeński udoskonalił

W 1658 r. Komeński udoskonalił

Januę

Januę

dodając do każdego rozdziału

dodając do każdego rozdziału

ryciny

ryciny

(obrazki) -

(obrazki) -

w ten sposób powstało kolejne

w ten sposób powstało kolejne

dzieło Komeńskiego:

dzieło Komeńskiego:

Orbis sensualium pictus (Świat zmysłowy w

Orbis sensualium pictus (Świat zmysłowy w

obrazach)

obrazach)

……………..

……………..

Stary system edukacyjny nazywał

Stary system edukacyjny nazywał

„prawdziwą męczarnią młodzieży”

„prawdziwą męczarnią młodzieży”

background image

Orbis sensualium pictus (świat zmysłowy w

Orbis sensualium pictus (świat zmysłowy w

obrazach)

obrazach)

:

:

- zawiera 150 rycin (obrazków)

- zawiera 150 rycin (obrazków)

stanowiących rodzaj

stanowiących rodzaj

pierwszej ilustrowanej

pierwszej ilustrowanej

encyklopedii szkolnej

encyklopedii szkolnej

-

-

Orbis pictus

Orbis pictus

wydana była w wielu krajach,

wydana była w wielu krajach,

w różnych wersjach językowych (polskie

w różnych wersjach językowych (polskie

tłum. 1667r.)

tłum. 1667r.)

- dołączone do tekstu czytanki

- dołączone do tekstu czytanki

ryciny

ryciny

oddawały istotę wyznawanego przez

oddawały istotę wyznawanego przez

Komeńskiego nauczania poglądowego

Komeńskiego nauczania poglądowego

background image

-

Podczas

Podczas

potopu szwedzkiego

potopu szwedzkiego

, w pożarze Leszna

, w pożarze Leszna

płonie biblioteka i rękopisy Komeńskiego. On

płonie biblioteka i rękopisy Komeńskiego. On

sam- wygnany z Polski – udaje się do

sam- wygnany z Polski – udaje się do

Amsterdamu, gdzie wydaje wiele swoich dzieł, w

Amsterdamu, gdzie wydaje wiele swoich dzieł, w

tym najbardziej znane, pisane przez wiele lat (na

tym najbardziej znane, pisane przez wiele lat (na

ziemiach polskich) :

ziemiach polskich) :

Wielką dydaktykę (

Wielką dydaktykę (

Magna

Magna

didactica

didactica

)

)

-

-

w tytule

w tytule

Wielkiej dydaktyki

Wielkiej dydaktyki

Komeński pisał

Komeński pisał

:

:

Wielka dydaktyka, obejmująca sztukę uczenia

Wielka dydaktyka, obejmująca sztukę uczenia

wszystkich wszystkiego, czyli pewny przewodnik do

wszystkich wszystkiego, czyli pewny przewodnik do

zakładania we wszystkich gminach, miastach i wsiach

zakładania we wszystkich gminach, miastach i wsiach

każdego chrześcijańskiego państwa takich szkół, iżby

każdego chrześcijańskiego państwa takich szkół, iżby

w nich cała młodzież obojej płci, bez wyjątku, mogła

w nich cała młodzież obojej płci, bez wyjątku, mogła

pobierać nauki, kształcić obyczaje, wprawiać się do

pobierać nauki, kształcić obyczaje, wprawiać się do

pobożności i tak w latach dojrzewania przysposabiać

pobożności i tak w latach dojrzewania przysposabiać

się do wszystkiego, co przydatne dla teraźniejszości i

się do wszystkiego, co przydatne dla teraźniejszości i

przyszłego żywota, a to w sposób szybki, przyjemny i

przyszłego żywota, a to w sposób szybki, przyjemny i

gruntowny”

gruntowny”

/

/

cyt. za K. Poznański,

cyt. za K. Poznański,

Wybrane zagadnienia z historii wychowania

Wybrane zagadnienia z historii wychowania

, cz. 2,

, cz. 2,

APS 2006, s.14./

APS 2006, s.14./

background image

Wielka dydaktyka”:

Wielka dydaktyka”:

-

-

składa się ze

składa się ze

wstępu i 33 rozdziałów,

wstępu i 33 rozdziałów,

podzielonych na 4 główne części.

podzielonych na 4 główne części.

-

-

we

we

Wstępie

Wstępie

Komeński omawia niedostatki

Komeński omawia niedostatki

oświaty i wychowania w XVII w.

oświaty i wychowania w XVII w.

-

-

w

w

cz. I

cz. I

zajmuje się sprawami pedagogiki

zajmuje się sprawami pedagogiki

ogólnej

ogólnej

-

-

cz. II

cz. II

dotyczy spraw dydaktycznych

dotyczy spraw dydaktycznych

-

-

cz. III

cz. III

dotyczy zasad wychowania

dotyczy zasad wychowania

religijnego, moralnego, społecznego i

religijnego, moralnego, społecznego i

karności szkolnej,

karności szkolnej,

-

-

cz. IV

cz. IV

obejmuje zagadnienia szczegółowej

obejmuje zagadnienia szczegółowej

organizacji szkół

organizacji szkół

background image

-

Komeński był zwolennikiem

Komeński był zwolennikiem

Arystotelesowskiej teorii poznania.

Arystotelesowskiej teorii poznania.

Przywiązywał przez to wagę

Przywiązywał przez to wagę

do poznania

do poznania

zmysłowego /

zmysłowego /

w nauczaniu dużą rolę przypisywał

w nauczaniu dużą rolę przypisywał

znaczeniu: przykładu, obserwacji, doświadczenia/

znaczeniu: przykładu, obserwacji, doświadczenia/

-

-

wyznawał idee

wyznawał idee

szkoły powszechnej

szkoły powszechnej

(pampaedia) dla wszystkich dzieci

(pampaedia) dla wszystkich dzieci

(także

(także

dziewcząt)

dziewcząt)

oraz

oraz

kształcenia ogólnego,

kształcenia ogólnego,

obejmującego

obejmującego

wykład ze wszystkich dziedzin

wykład ze wszystkich dziedzin

nauki i życia (uniwersalny system

nauki i życia (uniwersalny system

wychowania)

wychowania)

(pansofia)

(pansofia)

-

-

formułuje także pojęcie

formułuje także pojęcie

„panegersji”-

„panegersji”-

powszechnego przebudzenia

powszechnego przebudzenia

- Dzieła Komeńskiego miały wpływ na

- Dzieła Komeńskiego miały wpływ na

wyłonienie się w następnych stuleciach

wyłonienie się w następnych stuleciach

historii i teorii wychowania

historii i teorii wychowania

background image

Pierwszy etap: wychowanie przedszkolne/ „szkoła

Pierwszy etap: wychowanie przedszkolne/ „szkoła

macierzyńska”

macierzyńska”

Szkołą macierzyńską”

Szkołą macierzyńską”

nazywa Komeński

nazywa Komeński

pierwsze 6 lat życia dziecka. Dzieci- jako Dar

pierwsze 6 lat życia dziecka. Dzieci- jako Dar

Boży – stanowią klejnot rodziców i należy

Boży – stanowią klejnot rodziców i należy

poświęcać im wiele troski (wspomina, wzorem

poświęcać im wiele troski (wspomina, wzorem

Platona, o okresie prenatalnym)

Platona, o okresie prenatalnym)

Istotę działań opiekuńczych

Istotę działań opiekuńczych

w pierwszych

w pierwszych

miesiącach i latach stanowi dbałość o właściwe

miesiącach i latach stanowi dbałość o właściwe

pożywienie, zdrowie i higienę dzieci, w zgodzie

pożywienie, zdrowie i higienę dzieci, w zgodzie

z ich rozwojem naturalnym

z ich rozwojem naturalnym

Ważną rolę wychowawczą

Ważną rolę wychowawczą

wypełniać miały:

wypełniać miały:

bajki, wiersze, odpowiednio dobrane

bajki, wiersze, odpowiednio dobrane

opowiastki, zabawy i zabawki dziecięce,

opowiastki, zabawy i zabawki dziecięce,

rysowanie, taniec, słuchanie muzyki

rysowanie, taniec, słuchanie muzyki

background image

Od 4 roku

Od 4 roku

życia

życia

: dziecko miało oddawać się

: dziecko miało oddawać się

robótkom ręcznym, budowaniu z klocków,

robótkom ręcznym, budowaniu z klocków,

lepieniu z gliny

lepieniu z gliny

Wychowanie moralne

Wychowanie moralne

: należało

: należało

oprzeć na przykładzie i skłonności dzieci do

oprzeć na przykładzie i skłonności dzieci do

naśladownictwa / rola pouczeń, kar- jeśli

naśladownictwa / rola pouczeń, kar- jeśli

zachodziła potrzeba bo jeżeli rodzice

zachodziła potrzeba bo jeżeli rodzice

pozwalają dzieciom na wszystko: „

pozwalają dzieciom na wszystko: „

w sercu

w sercu

dziecka rosną chwasty i trzeba je w porę

dziecka rosną chwasty i trzeba je w porę

wcześnie wyplenić

wcześnie wyplenić

”/.

”/.

Od pierwszych lat rozwijać trzeba w dziecku

Od pierwszych lat rozwijać trzeba w dziecku

cnoty

cnoty

: czystości, umiarkowania,

: czystości, umiarkowania,

prawdomówności, posłuszeństwa, daru

prawdomówności, posłuszeństwa, daru

zachowania tajemnicy, bojaźni bożej.

zachowania tajemnicy, bojaźni bożej.

Od 4 roku życia należy rozpoczynać

Od 4 roku życia należy rozpoczynać

naukę

naukę

katechizmu

katechizmu

na pamięć

na pamięć

Do 6 r. życia

Do 6 r. życia

dziecko poznaje (na miarę

dziecko poznaje (na miarę

możliwości):

możliwości):

nazwy przedmiotów, zapoznaje się z

nazwy przedmiotów, zapoznaje się z

elementami optyki, astronomii, geografii,

elementami optyki, astronomii, geografii,

historii, chronologii, geometrii

historii, chronologii, geometrii

background image

Drugi etap: „szkoła elementarna” (6 –12 lat)

Drugi etap: „szkoła elementarna” (6 –12 lat)

Ten etap wychowania oraz edukacji dziecka nazywa

Ten etap wychowania oraz edukacji dziecka nazywa

zamiennie „

zamiennie „

szkołą języka ojczystego

szkołą języka ojczystego

”, którego

”, którego

znajomość uważa za niezbędne dla każdego dziecka

znajomość uważa za niezbędne dla każdego dziecka

Miała być to wg zamierzenia Komeńskiego szkoła

Miała być to wg zamierzenia Komeńskiego szkoła

dla wszystkich dzieci,

dla wszystkich dzieci,

zlokalizowana w każdej

zlokalizowana w każdej

gminie (analog. J.L. Vives - XVI w.)

gminie (analog. J.L. Vives - XVI w.)

Program szkoły:

Program szkoły:

obejmował znajomość j.

obejmował znajomość j.

ojczystego (pisowni, gramatyki), rachunków,

ojczystego (pisowni, gramatyki), rachunków,

początki geometrii, śpiew pieśni pospolitych i

początki geometrii, śpiew pieśni pospolitych i

pieśni religijnych, wiadomości o stosunkach

pieśni religijnych, wiadomości o stosunkach

społecznych, gospodarczych i państwowych, zarys

społecznych, gospodarczych i państwowych, zarys

historii powszechnej, wiadomości o budowie

historii powszechnej, wiadomości o budowie

wszechświata, o rzemiosłach.

wszechświata, o rzemiosłach.

Komeński, świadom tego, że na tym etapie

Komeński, świadom tego, że na tym etapie

większość dzieci zakończy edukację,

większość dzieci zakończy edukację,

nadał szkole

nadał szkole

elementarnej profil ogólnokształcący

elementarnej profil ogólnokształcący

background image

Trzeci etap: gimnazjum /„szkoła łacińska” (12-18

Trzeci etap: gimnazjum /„szkoła łacińska” (12-18

lat)

lat)

Postulował zmianę treści i metod nauczania.

Postulował zmianę treści i metod nauczania.

Podstawą nauczania gimnazjum (tak jak u Sturma w

Podstawą nauczania gimnazjum (tak jak u Sturma w

XVI w.) miała być nadal

XVI w.) miała być nadal

łacina

łacina

, ale oprócz niej

, ale oprócz niej

widział potrzebę nauczania

widział potrzebę nauczania

języków ojczystych i

języków ojczystych i

„całej encyklopedii sztuk”.

„całej encyklopedii sztuk”.

Gimnazja

Gimnazja

miały być zakładane we wszystkich

miały być zakładane we wszystkich

większych miastach, jako szkoły dla chłopców

większych miastach, jako szkoły dla chłopców

W toku 6-letniej

W toku 6-letniej

nauki w

nauki w

gimnazjum

gimnazjum

wykładano:

wykładano:

historię biblijną i gramatykę, historię naturalną i

historię biblijną i gramatykę, historię naturalną i

fizykę, historię sztuk i wynalazków, matematykę,

fizykę, historię sztuk i wynalazków, matematykę,

historię cnót i obyczajów oraz etykę, historię

historię cnót i obyczajów oraz etykę, historię

zwyczajów różnych narodów, historię powszechną (z

zwyczajów różnych narodów, historię powszechną (z

uwzględnieniem dziejów ojczystych), geografię,

uwzględnieniem dziejów ojczystych), geografię,

astronomię, muzykę.

astronomię, muzykę.

background image

Czwarty etap: Akademia (18-24 lat)

Czwarty etap: Akademia (18-24 lat)

Z założenia miał być to ostatni etap kształcenia

Z założenia miał być to ostatni etap kształcenia

Czas studiów cechować miała

Czas studiów cechować miała

wszechstronność”

wszechstronność”

Absolwenci akademii mieli stanowić „

Absolwenci akademii mieli stanowić „

kwiat

kwiat

inteligencji”-

inteligencji”-

ich edukacja winna być zatem b.

ich edukacja winna być zatem b.

staranna.

staranna.

Opisuje metody pracy na wyższych uczelniach

Opisuje metody pracy na wyższych uczelniach

/ akcentuje znaczenie doboru pomocy

/ akcentuje znaczenie doboru pomocy

naukowych, organizowania dysput, ćwiczeń,

naukowych, organizowania dysput, ćwiczeń,

prac laboratoryjnych itp./

prac laboratoryjnych itp./

Dostrzega potrzebę wizytacji szkół,

Dostrzega potrzebę wizytacji szkół,

doskonalenia kadry pedagogicznej

doskonalenia kadry pedagogicznej

/wykluczenie osób próżnych, mało

/wykluczenie osób próżnych, mało

kreatywnych/

kreatywnych/

background image

Metody nauczania (poglądowość)

Metody nauczania (poglądowość)

:

:

Chciał, by naukę zaczynano od rzeczy, nie zaś od

Chciał, by naukę zaczynano od rzeczy, nie zaś od

słów.

słów.

Uczniowie mieli czerpać wiedzę:

Uczniowie mieli czerpać wiedzę:

ile możności nie z

ile możności nie z

książek, ale z nieba i z ziemi, z dębów, z buków: aby

książek, ale z nieba i z ziemi, z dębów, z buków: aby

poznawali i badali same rzeczy, a nie tylko cudze

poznawali i badali same rzeczy, a nie tylko cudze

spostrzeżenia i sądy o rzeczach

spostrzeżenia i sądy o rzeczach

”.

”.

Do nauki szkolnej wprowadzał porządek

Do nauki szkolnej wprowadzał porządek

„widziany w

„widziany w

świecie natury”

świecie natury”

{

{

nauczanie dostosowane do wieku

nauczanie dostosowane do wieku

dziecka, rola poznania zmysłowego,wykorzystywanie

dziecka, rola poznania zmysłowego,wykorzystywanie

dziecięcej wrażliwości, ruchliwości}

dziecięcej wrażliwości, ruchliwości}

W wychowaniu winny być jednakowo spożytkowane:

W wychowaniu winny być jednakowo spożytkowane:

rozum, mowa i ręka

rozum, mowa i ręka

Rozum

Rozum

- boskie światło w człowieku, dzięki poznaje

- boskie światło w człowieku, dzięki poznaje

siebie i drugich,

siebie i drugich,

mowa

mowa

-przez którą człowiek co

-przez którą człowiek co

myśli, może wyrazić,

myśli, może wyrazić,

wreszcie czynność

wreszcie czynność

(ruch, gest,

(ruch, gest,

ręka)- czyli cudowna zdolność wykonania tego, co

ręka)- czyli cudowna zdolność wykonania tego, co

myśli i mówi

myśli i mówi

/

/

cytaty za K. Poznański,

cytaty za K. Poznański,

Wybrane zagadnienia

Wybrane zagadnienia

..., s.12-17./

..., s.12-17./

background image

-

Uczeń w klasie nie powinien siedzieć „

Uczeń w klasie nie powinien siedzieć „

jak

jak

niemy

niemy

” i ograniczać się do słuchania.

” i ograniczać się do słuchania.

-

-

materiał nauczania

materiał nauczania

winien być

winien być

odpowiednio dobrany

odpowiednio dobrany

- Nauczanie w szkole winno odbywać się

- Nauczanie w szkole winno odbywać się

gruntownie

gruntownie

(nie należy przeskakiwać

(nie należy przeskakiwać

materiału)

materiału)

-

-

czas nauczania

czas nauczania

w szkole

w szkole

: godziny poranne,

: godziny poranne,

najlepiej kilka godzin dziennie

najlepiej kilka godzin dziennie

-

-

podręczniki

podręczniki

winny być dostępne

winny być dostępne

wszystkim uczniom

wszystkim uczniom

- w nauczaniu należy wykorzystywać

- w nauczaniu należy wykorzystywać

różnorodne

różnorodne

środki dydaktyczne

środki dydaktyczne

- sukces pedagogiczny

- sukces pedagogiczny

zależy w dużej

zależy w dużej

mierze od postawy samego nauczyciela

mierze od postawy samego nauczyciela

/powinien być skromny, przystępny,

/powinien być skromny, przystępny,

kompetentny, opanowany/

kompetentny, opanowany/

background image

-

uczniowie powinni mieć sposobność przebywania na

uczniowie powinni mieć sposobność przebywania na

świeżym powietrzu

świeżym powietrzu

/rola gier, zabaw, sportu/

/rola gier, zabaw, sportu/

-

-

wychowanie moralne

wychowanie moralne

:

:

bardzo ważne bo jak pisał: „złotym naszyjnikiem na ryju

bardzo ważne bo jak pisał: „złotym naszyjnikiem na ryju

wieprza jest wykształcenie u człowieka, który zaniedbuje

wieprza jest wykształcenie u człowieka, który zaniedbuje

cnotę”

cnotę”

/

/

cyt. za A. Smołalski,

cyt. za A. Smołalski,

Tezy i hipotezy pedagogiki

Tezy i hipotezy pedagogiki

, Wrocław

, Wrocław

2001/

2001/

Skuteczność nauczania

Skuteczność nauczania

wynika z odpowiedniego doboru

wynika z odpowiedniego doboru

metod nauczania, łączenia treści uprzednio zdobytych z

metod nauczania, łączenia treści uprzednio zdobytych z

nowymi, konsekwencji (rola kontroli wyników

nowymi, konsekwencji (rola kontroli wyników

nauczania), dyscypliny (dotyczy raczej niewłaściwego

nauczania), dyscypliny (dotyczy raczej niewłaściwego

zachowania, złych obyczajów a nie osiągnięć szkolnych

zachowania, złych obyczajów a nie osiągnięć szkolnych

uczniów), gruntowności a zarazem ciekawości i jasności

uczniów), gruntowności a zarazem ciekawości i jasności

prezentowanych treści, postawy a nawet wyglądu,

prezentowanych treści, postawy a nawet wyglądu,

zachowania nauczyciela. Wierzył w możliwości

zachowania nauczyciela. Wierzył w możliwości

poznawcze człowieka (nie wyklucza z edukacji osób

poznawcze człowieka (nie wyklucza z edukacji osób

niepełnosprawnych)

niepełnosprawnych)

background image

dydaktyka Komeńskiego /

dydaktyka Komeńskiego /

niektóre zasady

niektóre zasady

/

/

nauka „w szkole powinna być wszechstronna”

nauka „w szkole powinna być wszechstronna”

aby kształcenie to odbywało się bez bicia i

aby kształcenie to odbywało się bez bicia i

surowości, i bez żadnego przymusu, jak

surowości, i bez żadnego przymusu, jak

najłatwiej, jak najłagodniej i niejako

najłatwiej, jak najłagodniej i niejako

dobrowolnie”

dobrowolnie”

aby dawano uczniom wykształcenie nie

aby dawano uczniom wykształcenie nie

pozorne, lecz prawdziwe, nie powierzchowne,

pozorne, lecz prawdziwe, nie powierzchowne,

lecz rzetelne”

lecz rzetelne”

nauczyciel powinien brać pod uwagę wszelkie

nauczyciel powinien brać pod uwagę wszelkie

drogi zmierzające do rozwinięcia umysłu i

drogi zmierzające do rozwinięcia umysłu i

używać ich odpowiednio do okoliczności”

używać ich odpowiednio do okoliczności”

natura nie czyni skoków, lecz stopniowo

natura nie czyni skoków, lecz stopniowo

naprzód postępuje”

naprzód postępuje”

background image

-

natura postępuje od rzeczy

natura postępuje od rzeczy

łatwiejszych do trudniejszych”

łatwiejszych do trudniejszych”

- „natura nie rwie pędem naprzód, lecz

- „natura nie rwie pędem naprzód, lecz

powoli robi postępy”

powoli robi postępy”

- „natura nie tworzy niczego, co nie jest

- „natura nie tworzy niczego, co nie jest

potrzebne”

potrzebne”

- „natura

- „natura

nie tworzy niczego bez

nie tworzy niczego bez

podstaw czy też bez korzenia”

podstaw czy też bez korzenia”

/ cytaty za S. Możdżeń,

/ cytaty za S. Możdżeń,

Źródła do dziejów wychowania,

Źródła do dziejów wychowania,

Cz. IV,

Cz. IV,

Wiek XVII, s.21-65./

Wiek XVII, s.21-65./

background image

Niech zatem i w szkole

Niech zatem i w szkole

uczniowie uczą się pisać- pisząc,

uczniowie uczą się pisać- pisząc,

mówić- mówiąc, śpiewać-

mówić- mówiąc, śpiewać-

śpiewając, myśleć- myśląc itd.,

śpiewając, myśleć- myśląc itd.,

tak aby szkoła była po prostu

tak aby szkoła była po prostu

warsztatem, w którym pracuje

warsztatem, w którym pracuje

się pilnie”

się pilnie”

/cyt. za Cz. Kupisewicz, I. Wojnar (red.),

/cyt. za Cz. Kupisewicz, I. Wojnar (red.),

Myśliciele o

Myśliciele o

wychowaniu

wychowaniu

, t.1, Warszawa 1996, s. 443./

, t.1, Warszawa 1996, s. 443./

background image

Komeński

Komeński

wobec

wobec

niepełnosprawności:

niepełnosprawności:

„Bo im ktoś jest z natury bardziej

„Bo im ktoś jest z natury bardziej

ociężały i zły, tym bardziej

ociężały i zły, tym bardziej

potrzebuje pomocy, aby – o ile

potrzebuje pomocy, aby – o ile

możności- oswobodzić się ze

możności- oswobodzić się ze

zwierzęcej ociężałości i tępoty. A nie

zwierzęcej ociężałości i tępoty. A nie

znajdziesz takiego ubóstwa umysłu,

znajdziesz takiego ubóstwa umysłu,

by wychowanie nie przyniosło mu

by wychowanie nie przyniosło mu

żadnej w ogóle poprawy”

żadnej w ogóle poprawy”

/J.A.Komeński,

/J.A.Komeński,

Wielka dydaktyka

Wielka dydaktyka

(przekład i wstęp B.

(przekład i wstęp B.

Suchodolski), Wrocław 1956, s. 73./

Suchodolski), Wrocław 1956, s. 73./

background image

Komeński o karze cielesnej:

Komeński o karze cielesnej:

Nie powinno się jednak surowych norm

Nie powinno się jednak surowych norm

karności stosować z powodu postępów w

karności stosować z powodu postępów w

nauce, lecz tylko z powodu obyczajów (…).

nauce, lecz tylko z powodu obyczajów (…).

Razy i plagi nie mają siły, która by wpoiła

Razy i plagi nie mają siły, która by wpoiła

w dzieci umiłowanie nauk, ale całkiem

w dzieci umiłowanie nauk, ale całkiem

dosyć wpływu mają, by wszczepić w duszę

dosyć wpływu mają, by wszczepić w duszę

dzieci odrazę i niechęć”

dzieci odrazę i niechęć”

……………………………….

……………………………….

cyt. Za J.A. Komeński, Wielka dydaktyka, Ossolineum, 1956, s.

cyt. Za J.A. Komeński, Wielka dydaktyka, Ossolineum, 1956, s.

271.

271.

background image

Ziemie polskie w XVII wieku

Ziemie polskie w XVII wieku

Liczne wojny Rzeczypospolitej z sąsiadami

Liczne wojny Rzeczypospolitej z sąsiadami

skutkowały

skutkowały

kryzysem demograficznym

kryzysem demograficznym

,

,

agraryzacją miast

agraryzacją miast

,

,

nietolerancją religijną

nietolerancją religijną

(

(

wygnanie arian

wygnanie arian

)

)

,

,

upadkiem autorytetu władzy

upadkiem autorytetu władzy

(

(

konfederacje, abdykacja Jana Kazimierza

konfederacje, abdykacja Jana Kazimierza

),

),

osłabieniem autorytetu Sejmu

osłabieniem autorytetu Sejmu

(liberum veto

(liberum veto

-1652r.) i pozycji Polski na arenie

-1652r.) i pozycji Polski na arenie

międzynarodowej (szczególnie po 1648 r.)

międzynarodowej (szczególnie po 1648 r.)

Magnateria

Magnateria

wysyłała dzieci na studia zagraniczne

wysyłała dzieci na studia zagraniczne

Szlachta

Szlachta

zadowalała się szkołami krajowymi/

zadowalała się szkołami krajowymi/

jezuickimi i parafialnymi (kościelnymi)

jezuickimi i parafialnymi (kościelnymi)

Akademia Krakowska

Akademia Krakowska

: w skutek rywalizacji z

: w skutek rywalizacji z

jezuitami władze Uczelni tworzyły własne szkoły

jezuitami władze Uczelni tworzyły własne szkoły

średnie (tzw.

średnie (tzw.

kolonie

kolonie

Akademii Krakowskiej

Akademii Krakowskiej

w:

w:

Kaliszu, Lwowie, Płocku, Białej, Piotrkowie,

Kaliszu, Lwowie, Płocku, Białej, Piotrkowie,

Radomiu, Przemyślu, Sieradzu, Tarnowie,

Radomiu, Przemyślu, Sieradzu, Tarnowie,

Warszawie, Włocławku)

Warszawie, Włocławku)

background image

Od 1642 r. działalność pedagogiczną

Od 1642 r. działalność pedagogiczną

prowadzą w Polsce

prowadzą w Polsce

pijarzy: Bracia Szkół

pijarzy: Bracia Szkół

Pobożnych

Pobożnych

/ zakon sprowadzony za króla

/ zakon sprowadzony za króla

Władysława IV)

Władysława IV)

Zajmowali się bezpłatnym nauczaniem

Zajmowali się bezpłatnym nauczaniem

dzieci, często z ubogich rodzin (

dzieci, często z ubogich rodzin (

nauka

nauka

praktyczna, własne podręczniki, drukarnie,

praktyczna, własne podręczniki, drukarnie,

dobra kadra

dobra kadra

)

)

Pod wpływem jezuitów rozszerzyli

Pod wpływem jezuitów rozszerzyli

nauczanie na szkoły średnie /realizowali

nauczanie na szkoły średnie /realizowali

niemal ten sam program nauki/

niemal ten sam program nauki/

Założyli

Założyli

kolegia w

kolegia w

:

:

Łukowie, Łowiczu, Białej, Piotrkowie, Chełmie,

Łukowie, Łowiczu, Białej, Piotrkowie, Chełmie,

Międzyrzecu, Szczuczynie, Wieluniu, Radomiu

Międzyrzecu, Szczuczynie, Wieluniu, Radomiu

oraz kilka na Litwie

oraz kilka na Litwie


Document Outline


Wyszukiwarka

Podobne podstrony:
Pierwsze wolne elekcje XVII wiek Historia Polski
Historia arkusz IIIc (wiek XIX i XX do roku 1991) poziom rozszerzony wypracowanie (2)
Historia arkusz IIc (wiek XIX i XX do roku 1991) poziom rozszerzony4
Historia arkusz IIc (wiek XIX i XX do roku 1991) poziom rozszerzony (2)
Schramm Historia powszechna, XX wiek Strona tytułowa
XX materiały do ćwiczeń z historii wych 2
Historia filozofii średniowiecznej, Wiek X, XI i XII, Wiek X, XI i XII
Kostrowicka, Landau Historia gospodarcza 20 wiek
XVII wiek Walka Ukrainy o niepodleg│ˇťŠ w XVII wieku , Walka Ukrainy o niepodległóść w XVII wieku
Historia wychowania, historia wych. pytania, 1: Kto Jest twórcą PIPSU
Historia wychowania, historia wych. pytania, 1: Kto Jest twórcą PIPSU
XVII wiek, XVII wiek Francja w XVII wieku, Francja w XVII wieku
histori wych 1812
Historia arkusz IIIc (wiek XIX i XX do roku 1991) poziom rozszerzony wypracowanie7
historia wych (3) 2
XX - materiały do ćwiczeń z historii wych. 3

więcej podobnych podstron