Człowiek – możliwości i
ograniczenia
Dr Piotr Rozlau
Kurs do licencji PPL
Człowiek – możliwości i
ograniczenia
Dr Piotr Rozlau
Kurs do licencji PPL
ATMOSFERA ZIEMSKA
ATMOSFERA ZIEMSKA
•
Jest to powłoka gazowa otaczająca
Ziemię, składającą się z mieszaniny
gazów i pary wodnej (zwanej
powietrzem). Jej skład jest różny na
skrajnych wysokościach,
ale pozostaje mniej więcej stały
pomiędzy poziomem morza a
wysokością około 92 km.
ATMOSFERA ZIEMSKA c.d.
Rozciąga się od powierzchni Ziemi
do odległości zależnej od
dwóch przeciwstawnych czynników:
1)
promieniowania cieplnego Słońca,
2)
siły przyciągania ziemskiego.
Gęstość atmosfery a przez to i ciśnienie
spada wraz ze wzrostem odległości
od powierzchni Ziemi.
SKŁAD POWIETRZA
Nazwa składnika
Symbol
chemiczny
% zawartości
w
jednostce
objętości
Azot
N
2
78,09
Tlen
O
2
20,95
Dwutlenek
węgla
CO
2
0,03
Argon, Hel, Ozon
i inne
0,93
ATMOSFERA STANDARDOWA (wzorcowa)
Jest to umowny pionowy rozkład
temperatury, ciśnienia i gęstości
powietrza, dotyczący wszystkich
szerokości geograficznych, przyjęty
za wzorzec międzynarodowy przy
porównywaniu wyników badań
samolotów, rakiet i silników lotniczych
przeprowadzonych w różnych
warunkach
ATMOSFERA STANDARDOWA
(wzorcowa) ZAŁOŻENIA:
1)
Powietrze jest suche, wolne od kurzu i składa się z gazów,
których skład został pokazany na slajdzie;
2)
Ciśnienie atmosferyczne na poziomie morza – 1013 hPa (760
mmHg);
3)
Gęstość na poziomie morza – 1,225 kg/m
3
4)
Względna masa cząsteczkowa na poziomie morza – 28,9644;
5)
Wartość przyśpieszenia ziemskiego – 9,81 m/s
2
6)
Profil temperatury w zależności od wysokości :
0 m n.p.m. wynosi +15
o
C;
średni spadek temperatury od 0 do 11 km wynosi
1,98
o
C na 305 m, wysokość tropopauzy – 11 km;
temperatura w warstwie izotermicznej stratosfery od
11 do 20 km wynosi -56,5
o
C
Temperatura wzrasta liniowo do -46,0
o
C na wysokości
30500 m.
CIŚNIENIE ATMOSFERYCZNE
Wysokość (m)
Ciśnienie
atmosferyczne
(mmHg)
Ciśnienie
cząstkowe O
2
(mmHg)
Temperatura
(
o
C)
0
760,00
159,45
14,68
1.000
674,06
141,42
8,50
3.000
525,71
110,29
-4,50
5.500
378,63
79,44
-20,75
10.000
198,07
41,56
-50,00
30.000
8,46
1,78
-56,50
TEMPERATURA
Promieniowanie elektromagnetyczne
Słońca:
1)
Ultrafiolet – fale o długości 200 –
400 nm, (3% energii) pochłaniany w
całości przez ozonosferę;
2)
Światło widzialne fale o długości
400 – 750 nm, (43% energii);
3)
Podczerwień – fale o długości 750 –
3000 nm, (54% energii).
BUDOWA ATMOSFERY
wg. rozkładu temperatury w
zależności od wysokości
1)
TROPSFERA (do 10 – 12 km)
Tropopauza
2)
STRATOSFERA ( do ok. 45 – 50 km)
Stratopauza
3)
MEZOSFERA (do ok. 80 – 85 km)
Mezopauza
4)
TERMOSFERA (do ok. 500 – 600 km)
5)
EGZOSFERA (od ok. 600 km)
TROPOSFERA
Dolna przyziemna warstwa atmosfery,
w której zaznacza się dość regularny spadek
temperatury (0,5 – 1,0
o
C na każde 100 m
wzniesienia), zawiera ponad 99% znajdującej
się w atmosferze pary wodnej.
Grubość troposfery jest różna i wynosi:
nad obszarami podbiegunowymi 4 – 7 km,
w średnich szer. geogr. do 12 km, w
strefie równikowej 15 – 18 km.
Warstwa izotermiczna pomiędzy troposferą
i stratosferą nosi nazwę
TROPOPAUZY.
STRATOSFERA
Charakteryzuje się prawie całkowitym
brakiem pary wodnej.
Rozciąga się od tropopauzy do wys. 45 –
50 km, jest bardziej stabilna termicznie
do wys. ok. 27,5 km; a od
tego poziomu obserwuje się wzrost
temperatury do ok. 0
o
C
(stratopauza).
W tej strefie znajduje się na wys. 20 – 25
km
OZONOSFERA.
MEZOSFERA
Warstwa atmosfery ziemskiej
rozciągająca się do wys. ok. 80 –
85 km. Charakteryzuje się spadkiem
temperatury od ok. 0
o
C do -70
o
C na
wys. 70 – 85 km
(MEZOPAUZA).
W warstwie tej zanika większość
meteorów penetrujących atmosferę
ziemską.
TERMOSFERA
Rozciąga się do wys. ok. 500 – 600 km.
Charakteryzuje się ciągłym wzrostem
temperatury wraz z wysokością, zależną
od aktywności Słońca (pochłania ona
promieniowanie słoneczne w nadfioletowej
części widma). Temp. max w dzień – 1.500
o
C,
min. temp. w nocy - 227
o
C.
Gęstość gazów jest tak niska, że temperatura
ta nie ma znaczenia termicznego.
EGZOSFERA
Rozciąga się od ok. 600 km, w której
atmosfera rozrzedza się aż do próżni
przestrzeni kosmicznej.
Zjawiska zachodzące w egzosferze ze
względu na bardzo małą jej gęstość
nie podlegają już prawom kinetyki
gazu; niektóre atomy (gł. wodór i hel)
ulatują z pola
grawitacyjnego Ziemi w przestrzeń
kosmiczną.
PRAWA GAZOWE
1)
Prawo Boyle`a;
2)
Prawo Charlesa;
3)
Ogólne prawo gazowe;
4)
Prawo Daltona;
5)
Prawo Henry`ego;
6)
Dyfuzja gazów.
Prawo Boyle`a
W stałej temperaturze objętość masy
danego gazu jest odwrotnie
proporcjonalna do ciśnienia
wywieranego na ten gaz.
Gdzie:
P
1
– ciśnienie początkowe;
P
2
– ciśnienie końcowe;
V
1
– objętość początkowa;
V
2
– objętość końcowa.
P
1
=
V
2
P
2
V
1
Prawo Boyle`a c.d.
Prawo Boyle`a jest modyfikowane przez
obecność pary wodnej, co jest typowe dla
fizjologii. Tak więc gazy w jamach
ciała są prawie zawsze nasycone parami wody
w danej temperaturze.
Gdzie:
P
H
2
O
– ciśnienie pary wodnej w danej temperaturze.
P
1
– P
H2O
=
V
2
P
2
- P
H2O
V
1
Prawo Charlesa
Objętość danej masy gazu przy stałym ciśnieniu jest
wprost proporcjonalna do jego absolutnej
temperatury.
Gdzie:
V
1
– objętość początkowa;
V
2
– objętość końcowa;
T
1
– temp. początkowa absolutna (początkowa temp. t
1o
C+273);
T
2
– temp. końcowa absolutna (końcowa temp. t
2o
C+273).
V
1
=
T
1
=
(t
1
+
273)
V
2
T
2
(t
2
+
273)
Ogólne prawo gazowe
Ogólne prawo gazowe
Połączenie prawa Boyle`a i Charlesa wiąże objętość
gazu zarówno z temperaturą jak i
ciśnieniem w następującą zależność:
Gdzie:
P
1
– ciśnienie początkowe;
P
2
– ciśnienie końcowe;
V
1
– objętość początkowa;
V
2
– objętość końcowa;
T
1
– temperatura początkowa absolutna;
T
2
– temperatura końcowa absolutna.
P
1
V
1
=
P
2
V
2
T
1
T
2
Prawo Daltona
Ciśnienie wywierane przez mieszaninę gazów
jest równe sumie ciśnień, które każdy z
gazów wywierałby sam, zajmując przestrzeń
zajmowaną przez mieszaninę. Ciśnienie
to nazywane jest ciśnieniem
parcjalnym (cząstkowym) tego składnika.
P
t
= P
1
+ P
2
+ P
n
Gdzie:
P
t
– całkowite ciśnienie mieszaniny;
P
1
,P
2
,P
n
– ciśnienia cząstkowe każdego z gazów składowych.
Prawo Daltona c.d.
Ciśnienie cząstkowe każdego z gazów
mieszaniny jest uwarunkowane przez:
P
X
= F
X
x P
t
Gdzie:
P
X
– ciśnienie parcjalne gazu „x”;
F
X
– względna koncentracja gazu „x” w mieszaninie;
P
t
– całkowite ciśnienie mieszaniny gazowej.
Prawo Henry`ego
Masa gazu, rozpuszczonego w danej objętości cieczy
(nie reagującą z nim chemicznie) w danej
temperaturze jest wprost proporcjonalna do
parcjalnego ciśnienia tego gazu nad roztworem.
m = kp
Gdzie:
m
– masa danego gazu rozpuszczonego w cieczy;
k – współczynnik proporcjonalności stały dla danej
temperatury;
p
– ciśnienie danego gazu nad roztworem.
Prawo Henry`ego c.d.
Absolutna ilość gazu rozpuszczona
w warunkach równowagi jest określona
przez rozpuszczalność gazu w cieczy, a także
przez cząstkowe ciśnienie tego gazu.
Jeżeli ciśnienie cząstkowe gazu w cieczy jest
zmniejszone, to i ilość tego gazu, która może
być utrzymana w roztworze będzie także
proporcjonalnie zmniejszona. To zjawisko
tworzy podstawy tworzenia się pęcherzyków
w płynach ustrojowych w
przypadku ekspozycji na niskie ciśnienie
środowiska (np. choroba dekompresyjna).
Dyfuzja gazów
Proces, w którym cząsteczki w różnych
roztworach przemieszczają się z rejonów
o wyższej koncentracji do rejonów o
niższej lub cząsteczki jednego gazu
mieszają się z cząsteczkami drugiego.
Prędkość dyfuzji z jednego obszaru
do drugiego w danym ośrodku
jest określana przez różnicę ciśnień
cząstkowych w tych dwóch obszarach
oraz odległość między nimi i charakter
ośrodka.
Dyfuzja gazów c.d.
Prędkość dyfuzji jest wprost
proporcjonalna do różnicy ciśnień
cząstkowych i odwrotnie proporcjonalna
do odległości pomiędzy tymi obszarami.
Gdzie:
V – prędkość dyfuzji gazów;
A – powierzchnia przez, którą zachodzi dyfuzja;
P
1
– ciśnienie cząstkowe gazu w jednym obszarze;
P
2
– ciśnienie cząstkowe gazu w drugim obszarze;
S – odległość pomiędzy dwoma obszarami;
D – stała określona przez rodzaj gazu, cieczy i temperaturę.
V =
D x A x (P
1
–
P
2
)
S
ODDYCHANIE
1)
Istotą procesu oddychania jest
wyzwolenie energii zgromadzonej
w organizmie.
2)
Do wyzwolenia energii ze związków
chemicznych w organizmie człowieka
niezbędny jest tlen atmosferyczny
ODDYCHANIE c.d.
Oddychanie zewnętrzne (polega
na doprowadzeniu tlenu do wnętrza komórek):
wentylacja płuc;
dyfuzja gazów pomiędzy powietrzem
pęcherzykowym i krwią;
Transport gazów za pośrednictwem krwi;
Dyfuzja gazów pomiędzy krwią i komórkami.
Oddychanie wewnętrzne
(wewnątrzkomórkowe), cząsteczki tlenu
wchodzą w reakcje chemiczne
WENTYLACJA PŁUC
ruchy oddechowe klatki piersiowej
16 oddechów / minutę
swobodny wdech – 500 ml (obj.
oddechowa)
pojemność płuc całkowita – 6000 ml
dostarczmy do organizmu O
2
i inne gazy
usuwamy CO
2
i O
2
łączna powierzchnia pęcherzyków
płucnych i przewodzików pęcherzykowych
przez, którą dyfundują gazy – 70 m
2
DYFUZJA GAZÓW W PŁUCACH
W pęcherzykach płucnych zachodzi
wymiana gazów pomiędzy powietrzem
i krwią przepływającą przez sieć
naczyń włosowatych otaczających
pęcherzyki;
dyfuzja gazów przez ścianę pęcherzyków
odbywa się zgodnie z gradientem
prężności cząsteczek gazów;
grubość ściany pęcherzyka i naczynia
włosowatego – 1 um
TRANSPORT GAZÓW
•
cząsteczki O
2
rozpuszczone w osoczu na drodze
fizycznej dyfundują przez otoczkę erytrocytów i
wiążą się z hemoglobiną, tworząc
hemoglobinę utlenowaną
(
oksyhemoglobinę
), 1
cząsteczka Hb
4
wiąże 4 cząsteczki O
2
;
•
CO
2
dyfundujący z tkanek do krwi przepływającej
przez naczynia włosowate jest transportowany:
ok. 6% rozpuszczony na zasadzie rozpuszczalności
fizycznej w osoczu i cytopazmie erytrocytów;
ok. 88% w postaci wodorowęglanowych
związanych przez wodorowęglanowy układ
buforowy osocza i białka;
Ok. 6% w postaci karbaminianów, CO
2
związanego
z wolnymi grupami aminowymi białek
osocza i hemoglobiny.
DYFUZJA GAZÓW W TKANKACH
krew tętnicza wysoka prężność O
2
i mniejsza prężność CO
2
;
O
2
uwolniony z Hb dyfunduje do
komórek;
CO
2
dyfunduje z komórek do osocza;
Krew żylana wysoka prężność CO
2
,
niska O
2
.
ODDYCHANIE WEWNĘTRZNE
•
mitochondria komórek (cykl Krebsa, łańcuch
oddechowy);
•
utlenianie węglowodanów, tłuszczów
i aminokwasów powoduje
wyzwolenie energii potrzebnej do syntezy
związków fosforowych
wysokoenergetycznych (ATP);
•
rozkład ATP do ADP i ortofosforanu
powoduje wyzwolenie znacznej ilości energii
potrzebnej do funkcjonowania komórki;
KRĄŻENIE
Obejmuje:
1)
Płyny ustrojowe
krew,
chłonkę,
płyn tkankowy.
2)
Łożysko krwionośne
serce,
układ naczyń krwionośnych.
KREW
Tkanka płynna
Wypełnia łożysko krwionośne
Całkowita objętość krwi –
1
/
20
do
1
/
13
masy
ciała
Zawiera:
elementy upostaciowane: erytrocyty,
leukocyty, trombocyty
nieupostaciowane składniki osocza krwi
ROLA KRWI W ORGANIZMIE
transportuje O
2
z płuc do tkanek;
transportuje CO
2
z tkanek do płuc;
transportuje do wszystkich tkanek produkty energetyczne
i budulcowe wchłonięte z przewodu pokarmowego;
transportuje hormony syntetyzowane w organizmie i witaminy
wchłonięte w przewodzie pokarmowym;
magazynuje hormony gruczołu tarczowego i hormony
steroidowe po ich związaniu z białkami osocza;
wyrównuje ciśnienie osmotyczne we wszystkich tkankach,
wyrównuje stężenie jonów wodorowych (pH) we wszystkich
tkankach;
wyrównuje różnice temperatur występujące pomiędzy
poszczególnymi narządami i tkankami;
tworzy zaporę przed inwazją drobnoustrojów, które po dostaniu
się środowiska wewnętrznego są stale pożerane przez
leukocyty;
eliminuje za pomocą przeciwciał i układu dopełniacza
substancje obce, szczególnie o charakterze białkowym, np.
produkty przemiany drobnoustrojów – toksyny.
UKŁAD SERCOWO - NACZYNIOWY
1)
Serce
przedsionki lewy i prawy (pompy typu
objętościowego)
komory lewa i prawa (pompy typu ciśnieniowego).
2)
Tętnice i żyły krążenia dużego
zbiornik tętniczy duży
zbiornik żylny duży
3)
Tętnice i żyły krążenia małego (płucnego)
zbiornik tętniczy płucny
zbiornik żylny płucny
4)
Sieci naczyń włosowatych
sieć łącząca zbiornik tętniczy duży ze zbiornikiem
żylnym dużym
Sieć łącząca zbiornik tętniczy płucny ze zbiornikiem
żylnym płucnym
NIEDOTLENIENIE
Niedotlenienie oznacza szeroki zakres
zaburzeń dostawy i wykorzystywania tlenu
w organizmie.
W trakcie lotu najczęściej mamy
do czynienia z hipoksją hipoksyjną, kiedy
zmniejsza się ciśnienie tlenu w otaczającej
atmosferze lub podawanej do oddychania
mieszaninie gazowej, powodując obniżenie
ciśnienia cząstkowego tlenu w tkankach.
NIEDOTLENIENIE WYSOKOŚCIOWE
– STREFY, PROGI
Wys.
w
m
n.p.
m
STREFA
ph
(mmHg
)
ph
(hPa)
Ciś.
cząst.
O
2
(hPa)
%
wysy.
Hb
tlene
m
Temp.
(
o
C)
0
1.50
0
OBOJĘTNA
760
634
1013
845
136
113
97 –
94
+15,0
+5,0
1.50
0
2.00
0
Próg pobudliwości
634
596
845
795
113
104
94 –
93
+5,0
+2,0
2.00
0
3.50
0
STREFA PEŁNEJ
KOMPENSACJI
596
493
795
657
104
73
93 –
87
+2,0
-7,7
3.50
0
4.00
0
Próg zaburzeń
493
462
657
616
73
67
87 –
83
-7,7
-11,6
4.00
0
5.50
0
STREFA NIEPEŁNEJ
KOMPENSACJI
462
354
616
472
67
47
83 –
72
-11,6
-24,0
5.50
0
6.00
0
Próg krytyczny
354
330
472
444
47
43
72 –
70
-24,0
-27,2
6.00
0
8.00
0
STREFA KRYTYCZNA
330
267
444
356
43
37
70 –
60
-27,2
-37,0
8.00
0
STREFA ŚMIERCI
267
356
37
60
-37,0
NIEDOTLENIENIE WYSOKOŚCIOWE
Objawy podmiotowe
Objawy przedmiotowe
Duszność
wzrost liczby i głębokości
oddechów
Bóle głowy
ziewanie
Zawroty głowy
drżenie mięśniowe
Nudności
pocenie
Uczucie gorąca twarzy
bladość
Pogorszenie ostrości widzenia
sinica
Przymglenie widzenia
zmiana wyrazu twarzy
Podwójne widzenie (diplopia)
tachykardia
Wesołkowatość – zmiana
nastroju
bradykardia (bardzo
niebezpieczna)
Senność
zaburzenia krytycyzmu
Gwałtowne pogorszenie
samopoczucia
mowa niewyraźna, bełkot
Poczucie osłabienia fizycznego
zaburzenia koordynacji
ruchowej
Stupor
utrata przytomności, drgawki
OBJAWY NIEDOTLENIENIA
OBJAWY NIEDOTLENIENIA
WYSOKOŚCIOWEGO
WYSOKOŚCIOWEGO
Układ sercowo – naczyniowy
zaburzenia rytmu serca (arytmia zatokowa –
tachykardii i bradykardii)
przejściowe bloki przewodnictwa
zwiększenie pojemności minutowej
Układ nerwowy
obniżenie zdolności do pracy intelektualnej
zaburzenia operatywnej i długoczasowej pamięci
utrata koncentracji uwagi
zaburzenia czynności narządów zmysłów (wzrok)
Zaburzenia koordynacji ruchów precyzyjnych
Zmiany stanu emocjonalnego, które powodują
fałszywą ocenę sytuacji
OBJAWY NIEDOTLENIENIA
WYSOKOŚCIOWEGO c.d.
Układ pokarmowy
Obniżenie perystaltyki jelit i żołądka
Zmniejszenie wydzielania soków trawiennych
Zaleganie treści pokarmowej
Narząd wzroku
Obniżenie ostrości wzroku – zmiany te nie są
proporcjonalne do stopnia niedotlenienia
Pogorszenie adaptacji wzroku do ciemności
Obniżenie poczucia barwy niebieskiej i zielonej
Zawężenie pola widzenia dla barwy czerwonej,
niebieskiej i zielonej
Osłabienie akomodacji – proporcjonalne do stopnia
niedotlenienia
ADAPTACJA USTROJU DO
NIEDOTLENIENIA WYSOKOŚCIOWEGO
Adaptacja ustroju polega na maksymalnym
wykorzystaniu tlenu i na zwiększeniu oporności
organizmu na jego brak.
Dochodzi wówczas do:
Zwiększenia oddechowej i krążeniowej objętości
minutowej
Wzrost objętości krwi krążącej, podniesienie
liczby erytrocytów
Zwiększenia unaczynienia ważnych dla życia
narządów (mózg, nerki, wątroba)
Aktywacji enzymów oddechowych w celu
przyspieszenia metabolizmu ustroju, kosztem
przemian tlenowych – przesunięcie metabolizmu
ustroju w kierunku glikolizy beztlenowej
KABINY CIŚNIENIOWE
Zabezpieczenie ludzi przed skutkami ekspozycji
na niskie ciśnienie otoczenia podczas lotu,
polega na sztucznym podniesieniu ciśnienia
w kabinach w stosunku do ciśnienia
otaczającego samolot.
Przedziały załogi i pasażerów samolotów są
więc hermetyzowane i presuryzowane.
Ze względu na możliwość rozhermetyzowania
kabiny, nie utrzymuje się w nich ciśnienia
równego panującemu na poziomie morza,
a stosuje się ciśnienie niższe, a załoga
oddycha przez maskę mieszaniną tlenu z
powietrzem lub samym tlenem
KABINY CIŚNIENIOWE c.d.
1)
Ciśnienie różnicowe kabiny (CR)
–
różnica między ciśnieniem w kabinie i
ciśnieniem atmosfery wokół samolotu
–
CR = P
k
– P
atm
2) Sposoby kontroli ciśnienia w kabinie
–
kontrola izobaryczna (ciśnienie w kabinie jest
utrzymywane na stałym poziomie w pewnym
zakresie wysokości lotu samolotu)
–
kontrola różnicowa (ciśnienie różnicowe jest tak
kontrolowane, aby osiągało stała wartość przy
zmiennej wysokości lotu)
–
kontrola pośrednia (ciśnienie różnicowe zmienia
się wraz z wysokością samolotu, ale nie w
takim zakresie jak w kontroli różnicowej).
KABINY CIŚNIENIOWE c.d.
1)
Kabiny samolotów o dużym
ciśnieniu różnicowym
samoloty pasażerskie
samoloty bombowe, rozpoznania
powietrznego, transportowe
2)
Kabiny samolotów o niskim
ciśnieniu róznicowym (ciśnienie nie
powinno być wyższe niż panujące
na wys. 6.600 m)
samoloty wysokomanewrowe
CZAS REZERWOWY
nazywany – czasem użytecznej
świadomości i zdolności do pracy
Jest to czas od początku działania
na ustrój ostrego niedotlenienia
wysokościowego do końca zachowania
użytecznej sprawności i czynności
ustroju
7.000 m n.p.m. – od 5 do 20 min.
7.500 m n.p.m. – od 3 do 15 min.
15.000 m n.p.m. – 8 do 10 s
SATURACJA
94 – 97% optymalne parametr
90% - minimalny poziom, aby
ustrój funkcjonował prawidłowo
80 – 83% poziom zachowania na
dostatecznym poziomie cech
psychomotorycznych niezbędnych
do prowadzenia samolotu
(czas reakcji
prostej, podzielność
uwagi, spostrzegawczość itp..)
ZAPOBIEGANIE NIEDOTLENIENIU
loty do 4.000 m – nie wymagają dodatkowego
zabezpieczenia tlenowego
do 10.000 m – oddychanie czystym tlenem przez
maskę (saturacja krwi ok. 94 – 97%)
od 12.000 m – stosujemy nadciśnienie oddechowe
(podajemy tlen przez maskę pod ciśnieniem równym
różnicy ciśnień na wys. 12.000 m i tej na której
znajduje się samolot, np.: 15.000 m = 55 mmHg)
na wysokości 19.000 m nadcisnienie oddechowe
wynosi 100 mmHg, pilot musi być wyposażony w
WUK
maksymalne nadciśnienie oddechowe – 150 mmHg,
wysokość lotu – 30.000 m
DEKOMPRESJA
Podział wg. czasu zmiany ciśnienia
1)
Powolna (minuty – godziny)
2)
Szybka (do 1 minuty)
3)
Nagła (sekunda lub ułamek sekundy)
NAGŁA DEKOMPRESJA
Wszystkie zmiany ciśnienia, które
mogą spowodować wzrost ciśnienia
wewnątrzpłucnego o 20 – 30 mmHg.
Zjawisko to pojawiło się wraz z
wprowadzeniem do użytku kabin
hermetycznych i występuje po
uszkodzeniu kabiny (przestrzelenie,
katapultowanie)
NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.
Skutki nagłej dekompresji zależą od:
1.
Różnicy ciśnienia początkowego
i końcowego.
2.
Stosunku ciśnienia początkowego
i końcowego.
3.
Szybkości przebiegu dekompresji
(czasu wyrównywania ciśnień – t
c
).
NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.
Czas wyrównywania ciśnień ( t
C
)
Gdzie:
V – objętość kabiny
A – powierzchnia otworu w kabinie
C – prędkość dźwięku
t
c
=
V
A x
C
NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.
Wielokrotność dekompresji ( P
l
)
Gdzie:
P
C
– ciśnienie w kabinie przed dekompresją
P
A
– ciśnienie w kabinie po dekompresji
P
l
=
P
C
P
A
NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.
Całkowity czas dekompresji ( t
E
)
t
E
= t
C
x P
l
Gdzie:
t
C
– czas wyrównania ciśnień
P
l
– wilokrotność dekompresji
NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.
Fizjologiczny wpływ nagłej dekompresji
na ustrój zależy od:
objętości szczelnej kabiny (w dużej kabinie
dekompresja przebiega wolniej niż w małej)
czasu dekompresji (im krótszy, tym skutki
cięższe)
wielokrotności dekompresji (im większa, tym
czas dekompresji dłuższy a skutki mniejsze)
wielkości otworu (im większy, tym szybsza
dekompresja)
różnicy ciśnień (im większa, tym skutki
cięższe)
wysokości lotu (wpływ rozrzedzonej atmosfery
na ustrój bezpośrednio po dekompresji)
NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.
Narządy narażone na skutki nagłej
dekompresji (zawierające gaz):
1)
Płuca ok. 5l
duża rozszerzalność
tkanka bardzo delikatna, łatwa do
uszkodzenia
krytyczny obszar – wąskie światło tchawicy
(najlepiej jak do dekompresji dojdzie na
szczycie wydechu)
najczęstsze uszkodzenia – rozdarcie płuca,
rozedma pourazowa, atelektazy, krwotoki,
wylewy krwawe i obrzęki, zatory w dużym
krążeniu, głównie w OUN
NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.
2) Przewód pokarmowy ok.0,8 –
1,5l
Meteoryzm wysokościowy – rozszerzenie się
gazów w przewodzie pokarmowym pod
wpływem dekompresji
Podczas wznoszenia objętość gazów w
przewodzie pokarmowym wzrasta następująco
0 m n.p.m. - 1x
3.000 m n.p.m. - 1,5x
9.000 m n.p.m. - 4x
16.00
0
m n.p.m. -
10x
20.00
0
m n.p.m. -
20x
NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.
2) Przewód pokarmowy c.d.
rozszerzenie się gazów powoduje wzdęcie
brzucha, rozciągnięcie jelit powiązane z silnym
bólem brzucha
uniesienie przepony szczególnie po stronie lewej
powoduje spadek pojemności oddechowej płuc
oraz zaburzenia krążenia – uniesienie koniuszka
serca i zmianę osi elektrycznej)
uszkodzenie ściany żołądka lub jelit
podrażnienie splotu słonecznego (duża ilość
gazów i krótki czas dekompresji)
wolna dekompresja gazy mogą być częściowo
wydalane (wiatry i odbijanie), przy szybkiej
gaz zalega miejsca gdzie był przed dekompresją
(bańka żołądka, zachyłki jelit) powodując skurcz
sąsiednich odcinków uniemożliwiając wydalenie
gazów drogą naturalną
NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.
NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.
2) Przewód pokarmowy c.d.
Zapobieganie:
wprowadzenie kabin hermetycznych
zakaz wykonywania lotów na czczo
i bezpośrednio po spożyciu posiłku (2h)
dieta wysokościowa (wyłączenie pokarmów
wzmagających fermentację)
kompensator brzuszny (WUK)
odpowiedni dobór kandydatów do lotnictwa
(wykluczenie schorzeń przewodu pokarmowego
– nieżyt żołądka, choroba
wrzodowa)
NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.
NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.
3) Zatoki przynosowe ok. 35ml
ból w zatokach
oderwanie błony śluzowej
krwiaki
4) Ucho środkowe ok. 1ml
ból uszu
rozciągnięcie, przerwanie błony bębemkowej
krwawienie
5) Zęby
bóle zębów (pęcherz powietrza w wypełnieniu, zmiany
próchnicze, torbiele lub ropnie przywierzchołkowe,
procesy w miazdze lub dziąsłach przebiegające
bezobjawowo a ujawniające się na
wysokości)
EBULIZACJA
EBULIZACJA
•
wrzenie płynów ustrojowych
•
wrzenie wody przy temp. 37
o
C występuje
na wysokości ok. 19.200 m n.p.m.
(47 mmHg; 62 hPa)
•
krótkotrwałe wrzenie płynów ustrojowych
jest zjawiskiem odwracalnym
•
ochrona – kompletny WUK +
nadciśnienie oddechowe
HIPERWENTYLACJA
HIPERWENTYLACJA
Stan w którym wentylacja płuc
jest znacznie większa niż
wymagana do usunięcia
CO
2
powstającego w przemianach
metabolicznych ustroju.
HIPERWENTYLACJA c.d.
HIPERWENTYLACJA c.d.
PRZYCZYNY:
•
działanie silnych bodźców nerwowych
•
pobudzenie ośrodka oddechowego
przez toksyny endo- lub egzogenne
oraz inne czynniki
•
Hipoksji
•
zmian zwyrodnieniowych w OUN
•
sztucznej wentylacji
HIPERWENTYLACJA c.d.
HIPERWENTYLACJA c.d.
PRZYCZYNY W MEDYCYNIE
LOTNICZEJ:
•
hipoksja hipoksyjna
•
silne bodźce nerwowe
•
oddychanie w nadciśnieniu oddechowym
•
wysoka temperatura otocznia
•
działanie wibracji
HIPERWENTYLACJA c.d.
HIPERWENTYLACJA c.d.
REGILACJA ODDYCHANIA
1)
Ośrodkowy chemoreceptor
oddechowy (zlokalizowany w
obszarze chemowrażliwym mózgu)
2)
Chemoreceptory obwodowe
(aortalne i szyjne
HIPERWENTYLACJA c.d.
HIPERWENTYLACJA c.d.
HIPERWENTYLACJA W HIPOKSJI
najwcześniej występujący objaw adaptacji
do przebywania w warunkach obniżonego
ciśnienia parcjalnego O
2
hiperwentylacja spowodowana pobytem na
wysokości jest bardziej skutkiem wzrostu objętości
oddechowej niż zwiększenia częstości oddychania
podczas obniżania się ciśnienia parcjalnego O
2
w otoczeniu dochodzi do wzrostu wentylacji
minutowej
0 m n.p.m.
– 4,8 l/min.
3.000 m n.p.m.
– 5,6 l/min.
6.500 m n.p.m.
– 9,2 do 13 l/min.
HIPERWENTYLACJA c.d.
HIPERWENTYLACJA c.d.
POWODUJE:
zwiększenie wydalania CO
2
z krwi
i powstanie zasadowicy płynów
ustrojowych
Powstała zasadowica oddechowa ogranicza
oddychanie i maskuje stymulację
oddychania zależną od hipoksji
zmniejszenie kwasowości płynu mózgowo-
rdzeniowego prowadzi do hamowania
chemoreceptorów obwodowych wrażliwych
na hipoksję
PRZYSPIESZENIA
PRZYSPIESZENIA
Jest to zjawisko powstające wskutek zmiany
prędkości ruchu, jego kierunku lub
jednocześnie zmiany obu tych wartości.
Jednostką przyspieszenia jest cm/s
2
lub m/s
2
, choć częściej określa się to
zjawisko w jednostkach „g”.
Za 1g przyjmuje się przyspieszenie
grawitacyjne Ziemi wynoszące 9,81 m/s.
Posługując się tą jednostką można określić
przyspieszenie jako wielokrotność
przyspieszenia grawitacyjnego.
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
Wpływ przyspieszeń zależy od:
1)
Wielkości przyspieszenia;
2)
Czasu jego trwania;
3)
Szybkości narastania przyspieszenia
4)
Usytuowania pilota względem
działania siły bezwładności;
5)
Stanu fizjologicznego ustroju.
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
PODZIAŁ:
W ruchu prostolinijnym w związku
ze zmianą prędkości ruchu
W ruchu po torze krzywoliniowym (dośrodkowe),
w których zmienia się kierunek ruchu
Podczas zmiany prędkości kątowej ruchu –
przyspieszenia kątowe
W wyniku sumowania się różnych rodzajów
przyspieszeń – przyspieszenia złożone
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
LOT:
1)
Przyspieszenia w ruchu prostoliniowym,
krzywoliniowym lub przyspieszenia złożone;
2)
Dodatnie – przy zwiększaniu prędkości (start
z dopalaczem, katapultowanie);
3)
Ujemne (opóźnienie, hamowanie) – przy zmniejszaniu
prędkości (lądowanie awaryjne, otwierania czaszy
spadochronu, lądowania w samolotochwytach);
4)
Stała prędkość i ciągle zmienia kierunek lotu to
przyspieszenie ma charakter krzywoliniowy
(nurkowanie, pętle, korkociąg itp.);
5)
Zmiana prędkości i kierunku – przyspieszenia kątowe.
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA KIERUNEK
DZIAŁANIA PRZYSPIESZENIA W
STOSUNKU DO OSI CIAŁA:
Oś x (w strzałkowej osi ciała)
dodatnie – mostek / plecy
ujemne – plecy / mostek
Oś y (w poprzecznej osi ciała)
dodatnie – prawy bok / lewy bok
ujemne – lewy bok / prawy bok
Oś z (w podłużnej osi ciała)
dodatnie – głowa / stopy
ujemne – stopy / głowa)
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA CZAS
DZIAŁANIA:
Udarowe (poniżej 0,05 s)
Krótkotrwałe (0,5 – 1 s)
Przedłużone (powyżej 1 s)
Przewlekłe (stosowane w badaniach
przez długi czas)
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
WPŁYW PRZYSPIESZEŃ +G
Z
NA PILOTA (narastanie
wartości):
Wtłaczanie ciała w fotel;
Wzrost ciężaru całego ciała;
Utrzymanie pozycji wyprostowanej staje się coraz
trudniejsze, ruchy kończyn tylko w pewnych granicach;
Przemieszczenie tkanek miękkich ciała (żuchwa i
warga dolna opadają, odwracają się powieki dolne,
zapadają policzki, dotyczy to też narządów
wewnętrznych);
Dochodzi do zmian w rozmieszczeniu krwi i płynów
ustrojowych (krew przemieszcza się do dolnych partii
ciała, spadek ciśnienia krwi w górnych obszarach i ich
niedokrwienie; wzrost ciśnienia, przekrwienie i zastój w
okolicy bioder i kończyn dolnych);
Występuje uczucie obrzmienia kończyn, mrowienie czy
ból kończyn;
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
WPŁYW PRZYSPIESZEŃ +G
Z
NA PILOTA
(narastanie wartości) c.d.:
Spadek ciśnienia krwi na poziomie głowy;
Wzrost częstości akcji serca – nawet
do 180/min.;
Utrata widzenia obwodowego a następnie
centralnego (lunetowate)
Utrata świadomości
Niewielki wzrost objętości oddechowej
i przyspieszenia wentylacji płuc
Zwolnienie motoryki przewodu
pokarmowego, przemieszczenie żołądka i
jelit ku dołowi
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
TOLERANCA PRZYSPIESZENIA
O WOLNYM CZASIE NARASTANIA
(0,1g)
+3 G
Z
- od 18 min. do 1 godz.
+4 G
Z
- od 1 min. do 20 min.
+5 G
Z
- od 1 do 8 min.
+8 G
Z
- kilka sekund
Zastosowanie szybszych czasów narastania
przyspieszenia pozwala na uzyskanie wartości
dochodzących do +21G
Z
, jednak całkowity
czas działania tych sił mieści się w granicach
dziesiętnych i setnych sekundy.
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
WPŁYW PRZYSPIESZEŃ -G
Z
NA PILOTA:
„-1,5 G
Z
”
następuje przemieszczenie krwi do
głowy i górnych partii
ciała;
uczucie napływu krwi do głowy,
wzmożone tętnienie w skroniach;
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
WPŁYW PRZYSPIESZEŃ -G
Z
NA PILOTA c.d.:
„-2 do -3 G
Z
”
ból głowy początkowo pulsujący, a następnie
ciągły i trudny do wytrzymania;
uczucie „wysadzania gałek ocznych”;
odczucie „kłucia setek szpilek”;
Wzmożone łzawienie przy poczuciu suchości i
pieczenia spojówek
wzmożone łzawienie przy poczuciu suchości i
pieczenia spojówek;
obrzęk twarzy, zwężenie szpar powiekowych,
uwidocznienie zarysu drobnych naczyń policzków,
nosa i karku;
przejściowe zaburzenia psychiczne (apatia, brak
koncentracji, rozdrażnienie, bezsenność);
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
WPŁYW PRZYSPIESZEŃ -G
Z
NA PILOTA c.d.:
„powyżej -3 G
Z
”
pękanie naczyń mózgowych (bardzo rzadko);
twarz i skóra karku – drobne, punkcikowate wylewy
krwi;
wzrok (poczerwienienie pola widzenia – przymglenie
pola widzenia – rozdwajanie się obrazów –
spostrzeganie tęczowych kół wokół źródła światła –
całkowita utrata widzenia);
układ oddechowy – zmniejszenie pojemności
oddechowej i częstości oddechów aż
do bezdechu włącznie na skutek ograniczenia
ruchomości przepony;
Następuje przesunięcie narządów jamy brzusznej w
kierunku klatki piersiowej.
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
TOLERANCJA NA DZIAŁANIE
PRZSPIESZEŃ -G
Z
-10 G
Z
– czas trwania krótszy od 1 s
-5 G
Z
– przez 2 s
-4,5 G
Z
– przez 5 s
-3 G
Z
– przez ok. 30 s
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
WPŁYW PRZYSPIESZEŃ POPRZECZNYCH +G
X
,
+G
X
I +G
y
, +G
y
NA PILOTA:
punkcikowate wylewy krwi na skórze w miejscach
gdzie nie ma przeciwucisku ze strony podłoża;
uczucie ucisku w klatce piersiowej;
trudności w oddychaniu, głównie faza wdechu,
osłabienie siły mięśni oddechowych i przesunięcie
przepony ku górze;
zwiększenie częstości oddychania do 60/min.;
Przy przedłużonym działaniu – napady kaszlu oraz
zaburzenia czucia pod postacią drętwienia
kończyn dolnych;
ból zamostkowy o charakterze stałym i tępym,
czasem kłującym;
zaburzenia rytmu serca, spadek ciśnienia
tętniczego, zwolnienie czynności serca;
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
WPŁYW PRZYSPIESZEŃ POPRZECZNYCH
+G
X
, +G
X
I +G
y
, +G
y
NA PILOTA:
Organizm ludzki najlepiej toleruje
działanie przyspieszeń poprzecznych
w kierunku +G
X
. Może on wytrzymać
trzykrotnie większe przyspieszenie
niż w podłużnej osi ciała.
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA c.d.
PRZYSPIESZENIA KRÓTKOTRWAŁE:
Organizm pilota może wytrzymać
wartość:
25 G w czasie 0,08 s
23 G w czasie 0,1 s
21 G w czasie 0,2 s.
Do takich parametrów dochodzi
podczas katapultowania.
ZMYSŁ WZROKU
ZMYSŁ WZROKU
GAŁKA OCZNA (BUDOWA)
1)
Warstwa zewnętrzna – błona
włóknista gałki ocznej
•
część przednia (przezroczysta) – rogówka
•
część tylna - twardówka
2)
Warstwa środkowa – naczyniówka
•
część przednia – ciałko rzęskowe i tęczówka
3)
Warstwa wewnętrzna – siatkówka
ZMYSŁ WZROKU c.d.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
UKŁAD OPTYCZNY OKA
utworzony jest ze struktur i płynów
przejrzystych, załamujących promienie
świetlne.
Są to w kierunku od zewnątrz gałki ocznej:
1)
rogówka;
2)
ciecz wodnista – wypełniająca komorę
przednią oka;
3)
soczewka;
4)
ciałko szkliste.
Promienie równolegle padając na rogówkę,
załamują się i skupiają w ognisku leżącym
na siatkówce.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
AKOMODACJA OKA
Układ optyczny oka, dzięki zmianie siły
załamywania soczewki, jest zdolny
do skupiania w ognisku leżącym na
siatkówce zarówno promieni równoległych
od odległych przedmiotów, jaki rozbieżnych
od bliższych przedmiotów, aż do
najbliższych znajdujących się w
najbliższym punkcie widzenia.
W tym zakresie układ optyczny nastawia się,
czyli akomoduje, do patrzenia na
przedmioty znajdujące się w różnej
odległości od oka.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
KONWERGENCJA OCZU
W czasie kierowania wzroku na przedmiot
bardzo odległy osie patrzenia obu oczu są
ustawione równolegle.
W miarę zbliżania się obserwowanego
przedmiotu gałki oczne odruchowo ustawiają
się w ten sposób, że osie patrzenia przecinają
się.
Im bliżej oczu znajduje się obserwowany
przedmiot, tym większy jest kąt pod, którym
przecinają się osie patrzenia.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
WADY REFRAKCJI OCZU
1)
Oko miarowe – układ optyczny skupia na
siatkówce promienie świetlne biegnące
równolegle;
2)
Oko niemiarowe – skupia promienie
równoległe przed lub za siatkówką
•
oko krótkowzroczne – układ optyczny zbyt silnie
załamuje promienie i obraz ostry tworzy się w ciele
szklistym przed siatkówką
•
Oko nadwzroczne – promienie równoległe są słabiej
załamywane przez układ optyczny i przecinają się za
siatkówką. Obraz tworzący się na siatkówce jest
nieostry.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
WADY REFRAKCJI OCZU c.d.
3) Niezborność oka
W oku prawidłowym rogówka ma nieco krótszy
promień krzywizny w płaszczyźnie pionowej
w porównaniu z promieniem krzywizny w
płaszczyźnie poziomej.
W przypadku większej różnicy długości
promieni krzywizny rogówki w różnych
płaszczyznach promienie świetlne skupiają się
w dwóch lub więcej ogniskach. Obraz tworzący
się na siatkówce nie jest ostry.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
SIATKÓWKA
Pod wpływem fali świetlnej w pręcikach i
czopkach dochodzi do przemian chemicznych
i powstający impuls przewodzony jest przez
neurony do kory mózgu.
Adaptacja do ciemności ok. 1 godz. (dochodzi
do resyntezy barwnika – rodopsyny, we
wszystkich fotoreceptorach)
Adaptacja do silnego światła max. ok. 10 min.
(wiekszość receptorów ma rozłożony barwnik)
ZMYSŁ WZROKU c.d.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
DEZORIENTACJA PRZESTRZENNA
Występuje gdy pilot zatraca
prawidłową ocenę sytuacji, w jakiej
się znajduje lub jest niepewny
położenia swojego, a także samolotu
w stosunku do powierzchni Ziemi.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
ZMYSŁ WZROKU c.d.
DEZORIENTACJA PRZESTRZENNA c.d.
Typ I – nierozpoznana
Pilot nie zdaje sobie sprawy, że jest w innej pozycji
niż to wynika z jego wrażeń zmysłowych.
Typ II – rozpoznana
Pilot odbiera oznaki pozostawania w pozycji
odmiennej niż jego odczucia. Może wystąpić uczucie
rozbieżności między tym co robi samolot a co
pokazują instrumenty.
Typ III – uniezdalniająca
Pilot doznaje nadmiernej (przytłaczającej)
odpowiedzi fizjologicznej w reakcji na bodziec
fizyczny lub emocjonalny skojarzony z dezorientacją.
ZMYSŁ SŁUCHU
ZMYSŁ SŁUCHU
BUDOWA
1)
Ucho zewnętrzne
Małżowina uszna zewnętrzna
Przewód słuchowy zewnętrzny
2)
Ucho środkowe
Jama bębenkowa (bł. bębenkowa, kosteczki słuchowe –
młoteczek, kowadełko i strzemiączko
Jama i komórki sutkowe
Trąbka słuchowa
3)
Ucho wewnętrzne
Błędnik kostny
Błędnik błoniasty
ZMYSŁ SŁUCHU c.d.
ZMYSŁ SŁUCHU c.d.
1)
Odbieramy dźwięki w zakresie
20 – 20.000 Hz.
2)
Najlepiej odbierane są dźwięki
1.000 – 3.000 Hz.
3)
Bodziec maksymalny – 140 dB.
4)
Dźwięki o natężeniu powyżej 140
dB wywołują odczucia bólowe
związane z uszkodzeniem
narządu spiralnego
ZMYSŁ SŁUCHU c.d.
ZMYSŁ SŁUCHU c.d.
HAŁAS
Wszelkie nieharmoniczne,
nieprzyjemne dla ucha doznania
akustyczne, wywołane najczęściej
szumem o dużym natężeniu.
Poziom natężenia hałasu określa się
w becybelach (dB).
ZMYSŁ SŁUCHU c.d.
ZMYSŁ SŁUCHU c.d.
HAŁAS c.d.
1)
Ostry uraz akustyczny – szumy
i dzwonienie w uszach oraz nagłe
upośledzenie słuchu; czasem nudności,
wymioty i zaburzenia równowagi.
2)
Przewlekły uraz akustyczny – długotrwałe
działanie hałasu o natężeniu 95 – 115 dB.
Efektem tych schorzeń jest narastające
upośledzenie słuchu o typie odbiorczym
aż do głuchoty włącznie.
ZMYSŁ SŁUCHU c.d.
ZMYSŁ SŁUCHU c.d.
HAŁAS c.d.
ZAPOBIEGNIE:
1)
Stosowanie indywidualnych
ochronników słuchu.
2)
Odpowiednia organizacja stanowisk
pracy i czasu pracy (max. – 5 godz.).
3)
Selekcja kandydatów do lotnictwa.
4)
Stosowanie urlopów i odpoczynków
dla personelu zatrudnionego w
hałasie, stopniowy powrót do racy w
hałasie.
CHOROBA LOKOMOCYJNA
Forma choroby ruchowej, należy do kinetoz.
Kinetozy pojawiają się u osobników podczas
poruszania się różnymi środkami lokomocji,
gdy w stosunkowo krótkim czasie występują
dwie różne prędkości, a zatem zmiany
przyspieszeń.
Większość przypadków choroby jest
pochodzenia błędnikowego.
Przyczyna choroby lokomocyjnej leży również
po stronie nieodpowiedniej diety
CHOROBA LOKOMOCYJNA c.d.
OBJAWY:
Zawroty, nudności, wymioty,
zblednięcie, poty, lęk, depresja, bóle
głowy, ograniczenie aktywności
mięśniowej, zmniejszenie czujności,
ospałość, apatia, senność, zimne
poty, oszołomienie
CHOROBA LOKOMOCYJNA c.d.
ZAPOBIEGANIE:
1)
Dobór kandydatów do lotnictwa
2)
Treningi
3)
Leczenie farmakologiczne, np.: Aviomarin
4)
Prawidłowa dieta (unikanie potraw
wzdymających, produktów mlecznych
oraz pokarmów zawierających dużo sodu
– precelki, mięso konserwowe, chipsy)
ALKOHOL A LATANIE
Zmniejszenie tolerancji przeciążeń przy
konsumpcji „średniej dawki” o 0,1 – 0,4 G;
Zaburzenie reakcji optokinetycznych:
zaburzenie śledzenia celu (stężenie 0,027%)
zaburzenie orientacji przestrzennej (0,01%)
upośledzenie czasu reakcji, wykonywania zadań
złożonych (0,04 – 0,08%)
monitorowanie przyrządów, podejmowanie decyzji
(0,09%)
zaburzenia narządu równowagi, zmniejszenie szybkości
ruchu gałek ocznych (0,04%)
Osłabienie akomodacji (0,05%)
Osłabienie kontroli nad oczopląsem (0,02%)
ALKOHOL A LATANIE c.d.
Pogorszenie przez etanol wymiany
gazowej w płucach
Obniżenie poziomu cukru we krwi