Człowiek – możliwości i

ograniczenia

Dr Piotr Rozlau

Kurs do licencji PPL

ATMOSFERA ZIEMSKA

ATMOSFERA ZIEMSKA

•

Jest to powłoka gazowa otaczająca
Ziemię, składającą się z mieszaniny
gazów i pary wodnej (zwanej
powietrzem). Jej skład jest różny na
skrajnych wysokościach,
ale pozostaje mniej więcej stały
pomiędzy poziomem morza a
wysokością około 92 km.

ATMOSFERA ZIEMSKA c.d.

Rozciąga się od powierzchni Ziemi

do odległości zależnej od

dwóch przeciwstawnych czynników:

1)

promieniowania cieplnego Słońca,

2)

siły przyciągania ziemskiego.

Gęstość atmosfery a przez to i ciśnienie

spada wraz ze wzrostem odległości

od powierzchni Ziemi.

SKŁAD POWIETRZA

Nazwa składnika

Symbol

chemiczny

% zawartości

w

jednostce

objętości

Azot

N

2

78,09

Tlen

O

2

20,95

Dwutlenek

węgla

CO

2

0,03

Argon, Hel, Ozon

i inne

0,93

ATMOSFERA STANDARDOWA (wzorcowa)

Jest to umowny pionowy rozkład

temperatury, ciśnienia i gęstości

powietrza, dotyczący wszystkich

szerokości geograficznych, przyjęty

za wzorzec międzynarodowy przy

porównywaniu wyników badań

samolotów, rakiet i silników lotniczych

przeprowadzonych w różnych

warunkach

ATMOSFERA STANDARDOWA

(wzorcowa) ZAŁOŻENIA:

1)

Powietrze jest suche, wolne od kurzu i składa się z gazów,

których skład został pokazany na slajdzie;

2)

Ciśnienie atmosferyczne na poziomie morza – 1013 hPa (760

mmHg);

3)

Gęstość na poziomie morza – 1,225 kg/m

3

4)

Względna masa cząsteczkowa na poziomie morza – 28,9644;

5)

Wartość przyśpieszenia ziemskiego – 9,81 m/s

2

6)

Profil temperatury w zależności od wysokości :



0 m n.p.m. wynosi +15

o

C;



średni spadek temperatury od 0 do 11 km wynosi

1,98

o

C na 305 m, wysokość tropopauzy – 11 km;



temperatura w warstwie izotermicznej stratosfery od

11 do 20 km wynosi -56,5

o

C



Temperatura wzrasta liniowo do -46,0

o

C na wysokości

30500 m.

CIŚNIENIE ATMOSFERYCZNE

Wysokość (m)

Ciśnienie

atmosferyczne

(mmHg)

Ciśnienie

cząstkowe O

2

(mmHg)

Temperatura

(

o

C)

0

760,00

159,45

14,68

1.000

674,06

141,42

8,50

3.000

525,71

110,29

-4,50

5.500

378,63

79,44

-20,75

10.000

198,07

41,56

-50,00

30.000

8,46

1,78

-56,50

TEMPERATURA

Promieniowanie elektromagnetyczne

Słońca:

1)

Ultrafiolet – fale o długości 200 –

400 nm, (3% energii) pochłaniany w

całości przez ozonosferę;

2)

Światło widzialne fale o długości

400 – 750 nm, (43% energii);

3)

Podczerwień – fale o długości 750 –

3000 nm, (54% energii).

BUDOWA ATMOSFERY

wg. rozkładu temperatury w

zależności od wysokości

1)

TROPSFERA (do 10 – 12 km)



Tropopauza

2)

STRATOSFERA ( do ok. 45 – 50 km)



Stratopauza

3)

MEZOSFERA (do ok. 80 – 85 km)



Mezopauza

4)

TERMOSFERA (do ok. 500 – 600 km)

5)

EGZOSFERA (od ok. 600 km)

TROPOSFERA

Dolna przyziemna warstwa atmosfery,

w której zaznacza się dość regularny spadek

temperatury (0,5 – 1,0

o

C na każde 100 m

wzniesienia), zawiera ponad 99% znajdującej

się w atmosferze pary wodnej.

Grubość troposfery jest różna i wynosi:

nad obszarami podbiegunowymi 4 – 7 km,

w średnich szer. geogr. do 12 km, w

strefie równikowej 15 – 18 km.

Warstwa izotermiczna pomiędzy troposferą

i stratosferą nosi nazwę

TROPOPAUZY.

STRATOSFERA

Charakteryzuje się prawie całkowitym

brakiem pary wodnej.

Rozciąga się od tropopauzy do wys. 45 –

50 km, jest bardziej stabilna termicznie

do wys. ok. 27,5 km; a od

tego poziomu obserwuje się wzrost

temperatury do ok. 0

o

C

(stratopauza).

W tej strefie znajduje się na wys. 20 – 25

km

OZONOSFERA.

MEZOSFERA

Warstwa atmosfery ziemskiej

rozciągająca się do wys. ok. 80 –
85 km. Charakteryzuje się spadkiem

temperatury od ok. 0

o

C do -70

o

C na

wys. 70 – 85 km

(MEZOPAUZA).

W warstwie tej zanika większość

meteorów penetrujących atmosferę

ziemską.

TERMOSFERA

Rozciąga się do wys. ok. 500 – 600 km.

Charakteryzuje się ciągłym wzrostem

temperatury wraz z wysokością, zależną

od aktywności Słońca (pochłania ona

promieniowanie słoneczne w nadfioletowej

części widma). Temp. max w dzień – 1.500

o

C,

min. temp. w nocy - 227

o

C.

Gęstość gazów jest tak niska, że temperatura

ta nie ma znaczenia termicznego.

EGZOSFERA

Rozciąga się od ok. 600 km, w której

atmosfera rozrzedza się aż do próżni

przestrzeni kosmicznej.

Zjawiska zachodzące w egzosferze ze

względu na bardzo małą jej gęstość

nie podlegają już prawom kinetyki

gazu; niektóre atomy (gł. wodór i hel)

ulatują z pola

grawitacyjnego Ziemi w przestrzeń

kosmiczną.

PRAWA GAZOWE

1)

Prawo Boyle`a;

2)

Prawo Charlesa;

3)

Ogólne prawo gazowe;

4)

Prawo Daltona;

5)

Prawo Henry`ego;

6)

Dyfuzja gazów.

Prawo Boyle`a

W stałej temperaturze objętość masy

danego gazu jest odwrotnie

proporcjonalna do ciśnienia

wywieranego na ten gaz.

Gdzie:

P

1

– ciśnienie początkowe;

P

2

– ciśnienie końcowe;

V

1

– objętość początkowa;

V

2

– objętość końcowa.

P

1

=

V

2

P

2

V

1

Prawo Boyle`a c.d.

Prawo Boyle`a jest modyfikowane przez

obecność pary wodnej, co jest typowe dla

fizjologii. Tak więc gazy w jamach

ciała są prawie zawsze nasycone parami wody

w danej temperaturze.

Gdzie:

P

H

2

O

– ciśnienie pary wodnej w danej temperaturze.

P

1

– P

H2O

=

V

2

P

2

- P

H2O

V

1

Prawo Charlesa

Objętość danej masy gazu przy stałym ciśnieniu jest

wprost proporcjonalna do jego absolutnej

temperatury.

Gdzie:

V

1

– objętość początkowa;

V

2

– objętość końcowa;

T

1

– temp. początkowa absolutna (początkowa temp. t

1o

C+273);

T

2

– temp. końcowa absolutna (końcowa temp. t

2o

C+273).

V

1

=

T

1

=

(t

1

+

273)

V

2

T

2

(t

2

+

273)

Ogólne prawo gazowe

Ogólne prawo gazowe

Połączenie prawa Boyle`a i Charlesa wiąże objętość

gazu zarówno z temperaturą jak i

ciśnieniem w następującą zależność:

Gdzie:

P

1

– ciśnienie początkowe;

P

2

– ciśnienie końcowe;

V

1

– objętość początkowa;

V

2

– objętość końcowa;

T

1

– temperatura początkowa absolutna;

T

2

– temperatura końcowa absolutna.

P

1

V

1

=

P

2

V

2

T

1

T

2

Prawo Daltona

Ciśnienie wywierane przez mieszaninę gazów

jest równe sumie ciśnień, które każdy z

gazów wywierałby sam, zajmując przestrzeń

zajmowaną przez mieszaninę. Ciśnienie

to nazywane jest ciśnieniem

parcjalnym (cząstkowym) tego składnika.

P

t

= P

1

+ P

2

+ P

n

Gdzie:

P

t

– całkowite ciśnienie mieszaniny;

P

1

,P

2

,P

n

– ciśnienia cząstkowe każdego z gazów składowych.

Prawo Daltona c.d.

Ciśnienie cząstkowe każdego z gazów

mieszaniny jest uwarunkowane przez:

P

X

= F

X

x P

t

Gdzie:

P

X

– ciśnienie parcjalne gazu „x”;

F

X

– względna koncentracja gazu „x” w mieszaninie;

P

t

– całkowite ciśnienie mieszaniny gazowej.

Prawo Henry`ego

Masa gazu, rozpuszczonego w danej objętości cieczy

(nie reagującą z nim chemicznie) w danej

temperaturze jest wprost proporcjonalna do

parcjalnego ciśnienia tego gazu nad roztworem.

m = kp

Gdzie:

m

– masa danego gazu rozpuszczonego w cieczy;

k – współczynnik proporcjonalności stały dla danej

temperatury;
p

– ciśnienie danego gazu nad roztworem.

Prawo Henry`ego c.d.

Absolutna ilość gazu rozpuszczona

w warunkach równowagi jest określona

przez rozpuszczalność gazu w cieczy, a także

przez cząstkowe ciśnienie tego gazu.

Jeżeli ciśnienie cząstkowe gazu w cieczy jest

zmniejszone, to i ilość tego gazu, która może

być utrzymana w roztworze będzie także

proporcjonalnie zmniejszona. To zjawisko

tworzy podstawy tworzenia się pęcherzyków

w płynach ustrojowych w

przypadku ekspozycji na niskie ciśnienie

środowiska (np. choroba dekompresyjna).

Dyfuzja gazów

Proces, w którym cząsteczki w różnych

roztworach przemieszczają się z rejonów

o wyższej koncentracji do rejonów o

niższej lub cząsteczki jednego gazu

mieszają się z cząsteczkami drugiego.

Prędkość dyfuzji z jednego obszaru

do drugiego w danym ośrodku

jest określana przez różnicę ciśnień

cząstkowych w tych dwóch obszarach

oraz odległość między nimi i charakter

ośrodka.

Dyfuzja gazów c.d.

Prędkość dyfuzji jest wprost

proporcjonalna do różnicy ciśnień

cząstkowych i odwrotnie proporcjonalna

do odległości pomiędzy tymi obszarami.

Gdzie:

V – prędkość dyfuzji gazów;
A – powierzchnia przez, którą zachodzi dyfuzja;
P

1

– ciśnienie cząstkowe gazu w jednym obszarze;

P

2

– ciśnienie cząstkowe gazu w drugim obszarze;

S – odległość pomiędzy dwoma obszarami;
D – stała określona przez rodzaj gazu, cieczy i temperaturę.

V =

D x A x (P

1

–

P

2

)

S

ODDYCHANIE

1)

Istotą procesu oddychania jest
wyzwolenie energii zgromadzonej
w organizmie.

2)

Do wyzwolenia energii ze związków
chemicznych w organizmie człowieka
niezbędny jest tlen atmosferyczny

ODDYCHANIE c.d.



Oddychanie zewnętrzne (polega
na doprowadzeniu tlenu do wnętrza komórek):



wentylacja płuc;



dyfuzja gazów pomiędzy powietrzem
pęcherzykowym i krwią;



Transport gazów za pośrednictwem krwi;



Dyfuzja gazów pomiędzy krwią i komórkami.



Oddychanie wewnętrzne
(wewnątrzkomórkowe), cząsteczki tlenu
wchodzą w reakcje chemiczne

WENTYLACJA PŁUC



ruchy oddechowe klatki piersiowej



16 oddechów / minutę



swobodny wdech – 500 ml (obj.

oddechowa)



pojemność płuc całkowita – 6000 ml



dostarczmy do organizmu O

2

i inne gazy



usuwamy CO

2

i O

2



łączna powierzchnia pęcherzyków

płucnych i przewodzików pęcherzykowych

przez, którą dyfundują gazy – 70 m

2

DYFUZJA GAZÓW W PŁUCACH



W pęcherzykach płucnych zachodzi
wymiana gazów pomiędzy powietrzem
i krwią przepływającą przez sieć
naczyń włosowatych otaczających
pęcherzyki;



dyfuzja gazów przez ścianę pęcherzyków
odbywa się zgodnie z gradientem
prężności cząsteczek gazów;



grubość ściany pęcherzyka i naczynia
włosowatego – 1 um

TRANSPORT GAZÓW

•

cząsteczki O

2

rozpuszczone w osoczu na drodze

fizycznej dyfundują przez otoczkę erytrocytów i

wiążą się z hemoglobiną, tworząc

hemoglobinę utlenowaną

(

oksyhemoglobinę

), 1

cząsteczka Hb

4

wiąże 4 cząsteczki O

2

;

•

CO

2

dyfundujący z tkanek do krwi przepływającej

przez naczynia włosowate jest transportowany:



ok. 6% rozpuszczony na zasadzie rozpuszczalności

fizycznej w osoczu i cytopazmie erytrocytów;



ok. 88% w postaci wodorowęglanowych

związanych przez wodorowęglanowy układ

buforowy osocza i białka;



Ok. 6% w postaci karbaminianów, CO

2

związanego

z wolnymi grupami aminowymi białek

osocza i hemoglobiny.

DYFUZJA GAZÓW W TKANKACH



krew tętnicza wysoka prężność O

2

i mniejsza prężność CO

2

;



O

2

uwolniony z Hb dyfunduje do

komórek;



CO

2

dyfunduje z komórek do osocza;



Krew żylana wysoka prężność CO

2

,

niska O

2

.

ODDYCHANIE WEWNĘTRZNE

•

mitochondria komórek (cykl Krebsa, łańcuch
oddechowy);

•

utlenianie węglowodanów, tłuszczów
i aminokwasów powoduje
wyzwolenie energii potrzebnej do syntezy
związków fosforowych
wysokoenergetycznych (ATP);

•

rozkład ATP do ADP i ortofosforanu
powoduje wyzwolenie znacznej ilości energii
potrzebnej do funkcjonowania komórki;

KRĄŻENIE

Obejmuje:

1)

Płyny ustrojowe



krew,



chłonkę,



płyn tkankowy.

2)

Łożysko krwionośne



serce,



układ naczyń krwionośnych.

KREW



Tkanka płynna



Wypełnia łożysko krwionośne



Całkowita objętość krwi –

1

/

20

do

1

/

13

masy

ciała



Zawiera:



elementy upostaciowane: erytrocyty,
leukocyty, trombocyty



nieupostaciowane składniki osocza krwi

ROLA KRWI W ORGANIZMIE



transportuje O

2

z płuc do tkanek;



transportuje CO

2

z tkanek do płuc;



transportuje do wszystkich tkanek produkty energetyczne

i budulcowe wchłonięte z przewodu pokarmowego;



transportuje hormony syntetyzowane w organizmie i witaminy

wchłonięte w przewodzie pokarmowym;



magazynuje hormony gruczołu tarczowego i hormony

steroidowe po ich związaniu z białkami osocza;



wyrównuje ciśnienie osmotyczne we wszystkich tkankach,



wyrównuje stężenie jonów wodorowych (pH) we wszystkich

tkankach;



wyrównuje różnice temperatur występujące pomiędzy

poszczególnymi narządami i tkankami;



tworzy zaporę przed inwazją drobnoustrojów, które po dostaniu

się środowiska wewnętrznego są stale pożerane przez

leukocyty;



eliminuje za pomocą przeciwciał i układu dopełniacza

substancje obce, szczególnie o charakterze białkowym, np.

produkty przemiany drobnoustrojów – toksyny.

UKŁAD SERCOWO - NACZYNIOWY

1)

Serce



przedsionki lewy i prawy (pompy typu

objętościowego)



komory lewa i prawa (pompy typu ciśnieniowego).

2)

Tętnice i żyły krążenia dużego



zbiornik tętniczy duży



zbiornik żylny duży

3)

Tętnice i żyły krążenia małego (płucnego)



zbiornik tętniczy płucny



zbiornik żylny płucny

4)

Sieci naczyń włosowatych



sieć łącząca zbiornik tętniczy duży ze zbiornikiem

żylnym dużym



Sieć łącząca zbiornik tętniczy płucny ze zbiornikiem

żylnym płucnym

NIEDOTLENIENIE

Niedotlenienie oznacza szeroki zakres

zaburzeń dostawy i wykorzystywania tlenu

w organizmie.

W trakcie lotu najczęściej mamy

do czynienia z hipoksją hipoksyjną, kiedy

zmniejsza się ciśnienie tlenu w otaczającej

atmosferze lub podawanej do oddychania

mieszaninie gazowej, powodując obniżenie

ciśnienia cząstkowego tlenu w tkankach.

NIEDOTLENIENIE WYSOKOŚCIOWE

– STREFY, PROGI

Wys.

w

m

n.p.

m

STREFA

ph

(mmHg

)

ph

(hPa)

Ciś.

cząst.

O

2

(hPa)

%

wysy.

Hb

tlene

m

Temp.

(

o

C)

0

1.50

0

OBOJĘTNA

760

634

1013

845

136

113

97 –

94

+15,0

+5,0

1.50

0

2.00

0

Próg pobudliwości

634
596

845
795

113
104

94 –

93

+5,0
+2,0

2.00

0

3.50

0

STREFA PEŁNEJ

KOMPENSACJI

596
493

795
657

104

73

93 –

87

+2,0

-7,7

3.50

0

4.00

0

Próg zaburzeń

493
462

657
616

73
67

87 –

83

-7,7

-11,6

4.00

0

5.50

0

STREFA NIEPEŁNEJ

KOMPENSACJI

462
354

616
472

67
47

83 –

72

-11,6
-24,0

5.50

0

6.00

0

Próg krytyczny

354
330

472
444

47
43

72 –

70

-24,0
-27,2

6.00

0

8.00

0

STREFA KRYTYCZNA

330
267

444
356

43
37

70 –

60

-27,2
-37,0

8.00

0

STREFA ŚMIERCI

267

356

37

60

-37,0

NIEDOTLENIENIE WYSOKOŚCIOWE

Objawy podmiotowe

Objawy przedmiotowe

Duszność

wzrost liczby i głębokości

oddechów

Bóle głowy

ziewanie

Zawroty głowy

drżenie mięśniowe

Nudności

pocenie

Uczucie gorąca twarzy

bladość

Pogorszenie ostrości widzenia

sinica

Przymglenie widzenia

zmiana wyrazu twarzy

Podwójne widzenie (diplopia)

tachykardia

Wesołkowatość – zmiana

nastroju

bradykardia (bardzo

niebezpieczna)

Senność

zaburzenia krytycyzmu

Gwałtowne pogorszenie

samopoczucia

mowa niewyraźna, bełkot

Poczucie osłabienia fizycznego

zaburzenia koordynacji

ruchowej

Stupor

utrata przytomności, drgawki

OBJAWY NIEDOTLENIENIA

OBJAWY NIEDOTLENIENIA

WYSOKOŚCIOWEGO

WYSOKOŚCIOWEGO

Układ sercowo – naczyniowy



zaburzenia rytmu serca (arytmia zatokowa –

tachykardii i bradykardii)



przejściowe bloki przewodnictwa



zwiększenie pojemności minutowej

Układ nerwowy



obniżenie zdolności do pracy intelektualnej



zaburzenia operatywnej i długoczasowej pamięci



utrata koncentracji uwagi



zaburzenia czynności narządów zmysłów (wzrok)



Zaburzenia koordynacji ruchów precyzyjnych



Zmiany stanu emocjonalnego, które powodują

fałszywą ocenę sytuacji

OBJAWY NIEDOTLENIENIA

WYSOKOŚCIOWEGO c.d.

Układ pokarmowy



Obniżenie perystaltyki jelit i żołądka



Zmniejszenie wydzielania soków trawiennych



Zaleganie treści pokarmowej

Narząd wzroku



Obniżenie ostrości wzroku – zmiany te nie są

proporcjonalne do stopnia niedotlenienia



Pogorszenie adaptacji wzroku do ciemności



Obniżenie poczucia barwy niebieskiej i zielonej



Zawężenie pola widzenia dla barwy czerwonej,

niebieskiej i zielonej



Osłabienie akomodacji – proporcjonalne do stopnia

niedotlenienia

ADAPTACJA USTROJU DO

NIEDOTLENIENIA WYSOKOŚCIOWEGO

Adaptacja ustroju polega na maksymalnym

wykorzystaniu tlenu i na zwiększeniu oporności

organizmu na jego brak.

Dochodzi wówczas do:



Zwiększenia oddechowej i krążeniowej objętości

minutowej



Wzrost objętości krwi krążącej, podniesienie

liczby erytrocytów



Zwiększenia unaczynienia ważnych dla życia

narządów (mózg, nerki, wątroba)



Aktywacji enzymów oddechowych w celu

przyspieszenia metabolizmu ustroju, kosztem

przemian tlenowych – przesunięcie metabolizmu

ustroju w kierunku glikolizy beztlenowej

KABINY CIŚNIENIOWE

Zabezpieczenie ludzi przed skutkami ekspozycji

na niskie ciśnienie otoczenia podczas lotu,

polega na sztucznym podniesieniu ciśnienia

w kabinach w stosunku do ciśnienia

otaczającego samolot.

Przedziały załogi i pasażerów samolotów są

więc hermetyzowane i presuryzowane.

Ze względu na możliwość rozhermetyzowania

kabiny, nie utrzymuje się w nich ciśnienia

równego panującemu na poziomie morza,

a stosuje się ciśnienie niższe, a załoga

oddycha przez maskę mieszaniną tlenu z

powietrzem lub samym tlenem

KABINY CIŚNIENIOWE c.d.

1)

Ciśnienie różnicowe kabiny (CR)

–

różnica między ciśnieniem w kabinie i

ciśnieniem atmosfery wokół samolotu

–

CR = P

k

– P

atm

2) Sposoby kontroli ciśnienia w kabinie

–

kontrola izobaryczna (ciśnienie w kabinie jest

utrzymywane na stałym poziomie w pewnym

zakresie wysokości lotu samolotu)

–

kontrola różnicowa (ciśnienie różnicowe jest tak

kontrolowane, aby osiągało stała wartość przy

zmiennej wysokości lotu)

–

kontrola pośrednia (ciśnienie różnicowe zmienia

się wraz z wysokością samolotu, ale nie w

takim zakresie jak w kontroli różnicowej).

KABINY CIŚNIENIOWE c.d.

1)

Kabiny samolotów o dużym
ciśnieniu różnicowym



samoloty pasażerskie



samoloty bombowe, rozpoznania
powietrznego, transportowe

2)

Kabiny samolotów o niskim
ciśnieniu róznicowym (ciśnienie nie
powinno być wyższe niż panujące
na wys. 6.600 m)



samoloty wysokomanewrowe

CZAS REZERWOWY



nazywany – czasem użytecznej
świadomości i zdolności do pracy



Jest to czas od początku działania
na ustrój ostrego niedotlenienia
wysokościowego do końca zachowania
użytecznej sprawności i czynności
ustroju



7.000 m n.p.m. – od 5 do 20 min.
7.500 m n.p.m. – od 3 do 15 min.
15.000 m n.p.m. – 8 do 10 s

SATURACJA



94 – 97% optymalne parametr



90% - minimalny poziom, aby

ustrój funkcjonował prawidłowo



80 – 83% poziom zachowania na

dostatecznym poziomie cech

psychomotorycznych niezbędnych

do prowadzenia samolotu

(czas reakcji

prostej, podzielność

uwagi, spostrzegawczość itp..)

ZAPOBIEGANIE NIEDOTLENIENIU



loty do 4.000 m – nie wymagają dodatkowego

zabezpieczenia tlenowego



do 10.000 m – oddychanie czystym tlenem przez

maskę (saturacja krwi ok. 94 – 97%)



od 12.000 m – stosujemy nadciśnienie oddechowe

(podajemy tlen przez maskę pod ciśnieniem równym

różnicy ciśnień na wys. 12.000 m i tej na której

znajduje się samolot, np.: 15.000 m = 55 mmHg)



na wysokości 19.000 m nadcisnienie oddechowe

wynosi 100 mmHg, pilot musi być wyposażony w

WUK



maksymalne nadciśnienie oddechowe – 150 mmHg,

wysokość lotu – 30.000 m

DEKOMPRESJA

Podział wg. czasu zmiany ciśnienia

1)

Powolna (minuty – godziny)

2)

Szybka (do 1 minuty)

3)

Nagła (sekunda lub ułamek sekundy)

NAGŁA DEKOMPRESJA

Wszystkie zmiany ciśnienia, które

mogą spowodować wzrost ciśnienia

wewnątrzpłucnego o 20 – 30 mmHg.

Zjawisko to pojawiło się wraz z

wprowadzeniem do użytku kabin

hermetycznych i występuje po

uszkodzeniu kabiny (przestrzelenie,

katapultowanie)

NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.

Skutki nagłej dekompresji zależą od:

1.

Różnicy ciśnienia początkowego
i końcowego.

2.

Stosunku ciśnienia początkowego
i końcowego.

3.

Szybkości przebiegu dekompresji
(czasu wyrównywania ciśnień – t

c

).

NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.

Czas wyrównywania ciśnień ( t

C

)

Gdzie:

V – objętość kabiny
A – powierzchnia otworu w kabinie
C – prędkość dźwięku

t

c

=

V

A x

C

NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.

Wielokrotność dekompresji ( P

l

)

Gdzie:

P

C

– ciśnienie w kabinie przed dekompresją

P

A

– ciśnienie w kabinie po dekompresji

P

l

=

P

C

P

A

NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.

Całkowity czas dekompresji ( t

E

)

t

E

= t

C

x P

l

Gdzie:
t

C

– czas wyrównania ciśnień

P

l

– wilokrotność dekompresji

NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.

Fizjologiczny wpływ nagłej dekompresji

na ustrój zależy od:



objętości szczelnej kabiny (w dużej kabinie

dekompresja przebiega wolniej niż w małej)



czasu dekompresji (im krótszy, tym skutki

cięższe)



wielokrotności dekompresji (im większa, tym

czas dekompresji dłuższy a skutki mniejsze)



wielkości otworu (im większy, tym szybsza

dekompresja)



różnicy ciśnień (im większa, tym skutki

cięższe)



wysokości lotu (wpływ rozrzedzonej atmosfery

na ustrój bezpośrednio po dekompresji)

NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.

Narządy narażone na skutki nagłej

dekompresji (zawierające gaz):

1)

Płuca ok. 5l



duża rozszerzalność



tkanka bardzo delikatna, łatwa do

uszkodzenia



krytyczny obszar – wąskie światło tchawicy

(najlepiej jak do dekompresji dojdzie na

szczycie wydechu)



najczęstsze uszkodzenia – rozdarcie płuca,

rozedma pourazowa, atelektazy, krwotoki,

wylewy krwawe i obrzęki, zatory w dużym

krążeniu, głównie w OUN

NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.

2) Przewód pokarmowy ok.0,8 –

1,5l



Meteoryzm wysokościowy – rozszerzenie się
gazów w przewodzie pokarmowym pod
wpływem dekompresji



Podczas wznoszenia objętość gazów w
przewodzie pokarmowym wzrasta następująco

0 m n.p.m. - 1x

3.000 m n.p.m. - 1,5x
9.000 m n.p.m. - 4x
16.00

0

m n.p.m. -

10x

20.00

0

m n.p.m. -

20x

NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.

2) Przewód pokarmowy c.d.



rozszerzenie się gazów powoduje wzdęcie

brzucha, rozciągnięcie jelit powiązane z silnym

bólem brzucha



uniesienie przepony szczególnie po stronie lewej

powoduje spadek pojemności oddechowej płuc

oraz zaburzenia krążenia – uniesienie koniuszka

serca i zmianę osi elektrycznej)



uszkodzenie ściany żołądka lub jelit



podrażnienie splotu słonecznego (duża ilość

gazów i krótki czas dekompresji)



wolna dekompresja gazy mogą być częściowo

wydalane (wiatry i odbijanie), przy szybkiej

gaz zalega miejsca gdzie był przed dekompresją

(bańka żołądka, zachyłki jelit) powodując skurcz

sąsiednich odcinków uniemożliwiając wydalenie

gazów drogą naturalną

NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.

NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.

2) Przewód pokarmowy c.d.

Zapobieganie:



wprowadzenie kabin hermetycznych



zakaz wykonywania lotów na czczo

i bezpośrednio po spożyciu posiłku (2h)



dieta wysokościowa (wyłączenie pokarmów
wzmagających fermentację)



kompensator brzuszny (WUK)



odpowiedni dobór kandydatów do lotnictwa
(wykluczenie schorzeń przewodu pokarmowego
– nieżyt żołądka, choroba
wrzodowa)

NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.

NAGŁA DEKOMPRESJA c.d.

3) Zatoki przynosowe ok. 35ml



ból w zatokach



oderwanie błony śluzowej



krwiaki

4) Ucho środkowe ok. 1ml



ból uszu



rozciągnięcie, przerwanie błony bębemkowej



krwawienie

5) Zęby



bóle zębów (pęcherz powietrza w wypełnieniu, zmiany
próchnicze, torbiele lub ropnie przywierzchołkowe,
procesy w miazdze lub dziąsłach przebiegające
bezobjawowo a ujawniające się na
wysokości)

EBULIZACJA

EBULIZACJA

•

wrzenie płynów ustrojowych

•

wrzenie wody przy temp. 37

o

C występuje

na wysokości ok. 19.200 m n.p.m.
(47 mmHg; 62 hPa)

•

krótkotrwałe wrzenie płynów ustrojowych
jest zjawiskiem odwracalnym

•

ochrona – kompletny WUK +
nadciśnienie oddechowe

HIPERWENTYLACJA

HIPERWENTYLACJA

Stan w którym wentylacja płuc

jest znacznie większa niż

wymagana do usunięcia

CO

2

powstającego w przemianach

metabolicznych ustroju.

HIPERWENTYLACJA c.d.

HIPERWENTYLACJA c.d.

PRZYCZYNY:

•

działanie silnych bodźców nerwowych

•

pobudzenie ośrodka oddechowego

przez toksyny endo- lub egzogenne

oraz inne czynniki

•

Hipoksji

•

zmian zwyrodnieniowych w OUN

•

sztucznej wentylacji

HIPERWENTYLACJA c.d.

HIPERWENTYLACJA c.d.

PRZYCZYNY W MEDYCYNIE

LOTNICZEJ:

•

hipoksja hipoksyjna

•

silne bodźce nerwowe

•

oddychanie w nadciśnieniu oddechowym

•

wysoka temperatura otocznia

•

działanie wibracji

HIPERWENTYLACJA c.d.

HIPERWENTYLACJA c.d.

REGILACJA ODDYCHANIA

1)

Ośrodkowy chemoreceptor
oddechowy (zlokalizowany w
obszarze chemowrażliwym mózgu)

2)

Chemoreceptory obwodowe
(aortalne i szyjne

HIPERWENTYLACJA c.d.

HIPERWENTYLACJA c.d.

HIPERWENTYLACJA W HIPOKSJI



najwcześniej występujący objaw adaptacji

do przebywania w warunkach obniżonego

ciśnienia parcjalnego O

2



hiperwentylacja spowodowana pobytem na

wysokości jest bardziej skutkiem wzrostu objętości

oddechowej niż zwiększenia częstości oddychania



podczas obniżania się ciśnienia parcjalnego O

2

w otoczeniu dochodzi do wzrostu wentylacji

minutowej
0 m n.p.m.

– 4,8 l/min.

3.000 m n.p.m.

– 5,6 l/min.

6.500 m n.p.m.

– 9,2 do 13 l/min.

HIPERWENTYLACJA c.d.

HIPERWENTYLACJA c.d.

POWODUJE:



zwiększenie wydalania CO

2

z krwi

i powstanie zasadowicy płynów
ustrojowych



Powstała zasadowica oddechowa ogranicza
oddychanie i maskuje stymulację
oddychania zależną od hipoksji



zmniejszenie kwasowości płynu mózgowo-
rdzeniowego prowadzi do hamowania
chemoreceptorów obwodowych wrażliwych
na hipoksję

PRZYSPIESZENIA

PRZYSPIESZENIA

Jest to zjawisko powstające wskutek zmiany

prędkości ruchu, jego kierunku lub

jednocześnie zmiany obu tych wartości.

Jednostką przyspieszenia jest cm/s

2

lub m/s

2

, choć częściej określa się to

zjawisko w jednostkach „g”.

Za 1g przyjmuje się przyspieszenie

grawitacyjne Ziemi wynoszące 9,81 m/s.

Posługując się tą jednostką można określić

przyspieszenie jako wielokrotność

przyspieszenia grawitacyjnego.

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

Wpływ przyspieszeń zależy od:

1)

Wielkości przyspieszenia;

2)

Czasu jego trwania;

3)

Szybkości narastania przyspieszenia

4)

Usytuowania pilota względem
działania siły bezwładności;

5)

Stanu fizjologicznego ustroju.

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

PODZIAŁ:



W ruchu prostolinijnym w związku
ze zmianą prędkości ruchu



W ruchu po torze krzywoliniowym (dośrodkowe),
w których zmienia się kierunek ruchu



Podczas zmiany prędkości kątowej ruchu –
przyspieszenia kątowe



W wyniku sumowania się różnych rodzajów
przyspieszeń – przyspieszenia złożone

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

LOT:

1)

Przyspieszenia w ruchu prostoliniowym,

krzywoliniowym lub przyspieszenia złożone;

2)

Dodatnie – przy zwiększaniu prędkości (start

z dopalaczem, katapultowanie);

3)

Ujemne (opóźnienie, hamowanie) – przy zmniejszaniu

prędkości (lądowanie awaryjne, otwierania czaszy

spadochronu, lądowania w samolotochwytach);

4)

Stała prędkość i ciągle zmienia kierunek lotu to

przyspieszenie ma charakter krzywoliniowy

(nurkowanie, pętle, korkociąg itp.);

5)

Zmiana prędkości i kierunku – przyspieszenia kątowe.

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA KIERUNEK

DZIAŁANIA PRZYSPIESZENIA W

STOSUNKU DO OSI CIAŁA:



Oś x (w strzałkowej osi ciała)
dodatnie – mostek / plecy
ujemne – plecy / mostek



Oś y (w poprzecznej osi ciała)
dodatnie – prawy bok / lewy bok
ujemne – lewy bok / prawy bok



Oś z (w podłużnej osi ciała)
dodatnie – głowa / stopy
ujemne – stopy / głowa)

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

PODZIAŁ ZE WZGLĘDU NA CZAS

DZIAŁANIA:



Udarowe (poniżej 0,05 s)



Krótkotrwałe (0,5 – 1 s)



Przedłużone (powyżej 1 s)



Przewlekłe (stosowane w badaniach

przez długi czas)

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

WPŁYW PRZYSPIESZEŃ +G

Z

NA PILOTA (narastanie

wartości):



Wtłaczanie ciała w fotel;



Wzrost ciężaru całego ciała;



Utrzymanie pozycji wyprostowanej staje się coraz

trudniejsze, ruchy kończyn tylko w pewnych granicach;



Przemieszczenie tkanek miękkich ciała (żuchwa i

warga dolna opadają, odwracają się powieki dolne,

zapadają policzki, dotyczy to też narządów

wewnętrznych);



Dochodzi do zmian w rozmieszczeniu krwi i płynów

ustrojowych (krew przemieszcza się do dolnych partii

ciała, spadek ciśnienia krwi w górnych obszarach i ich

niedokrwienie; wzrost ciśnienia, przekrwienie i zastój w

okolicy bioder i kończyn dolnych);



Występuje uczucie obrzmienia kończyn, mrowienie czy

ból kończyn;

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

WPŁYW PRZYSPIESZEŃ +G

Z

NA PILOTA

(narastanie wartości) c.d.:



Spadek ciśnienia krwi na poziomie głowy;



Wzrost częstości akcji serca – nawet

do 180/min.;



Utrata widzenia obwodowego a następnie

centralnego (lunetowate)



Utrata świadomości



Niewielki wzrost objętości oddechowej

i przyspieszenia wentylacji płuc



Zwolnienie motoryki przewodu

pokarmowego, przemieszczenie żołądka i

jelit ku dołowi

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

TOLERANCA PRZYSPIESZENIA

O WOLNYM CZASIE NARASTANIA

(0,1g)

+3 G

Z

- od 18 min. do 1 godz.

+4 G

Z

- od 1 min. do 20 min.

+5 G

Z

- od 1 do 8 min.

+8 G

Z

- kilka sekund

Zastosowanie szybszych czasów narastania

przyspieszenia pozwala na uzyskanie wartości

dochodzących do +21G

Z

, jednak całkowity

czas działania tych sił mieści się w granicach

dziesiętnych i setnych sekundy.

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

WPŁYW PRZYSPIESZEŃ -G

Z

NA PILOTA:

„-1,5 G

Z

”



następuje przemieszczenie krwi do
głowy i górnych partii
ciała;



uczucie napływu krwi do głowy,
wzmożone tętnienie w skroniach;

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

WPŁYW PRZYSPIESZEŃ -G

Z

NA PILOTA c.d.:

„-2 do -3 G

Z

”



ból głowy początkowo pulsujący, a następnie

ciągły i trudny do wytrzymania;



uczucie „wysadzania gałek ocznych”;



odczucie „kłucia setek szpilek”;



Wzmożone łzawienie przy poczuciu suchości i

pieczenia spojówek



wzmożone łzawienie przy poczuciu suchości i

pieczenia spojówek;



obrzęk twarzy, zwężenie szpar powiekowych,

uwidocznienie zarysu drobnych naczyń policzków,

nosa i karku;



przejściowe zaburzenia psychiczne (apatia, brak

koncentracji, rozdrażnienie, bezsenność);

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

WPŁYW PRZYSPIESZEŃ -G

Z

NA PILOTA c.d.:

„powyżej -3 G

Z

”



pękanie naczyń mózgowych (bardzo rzadko);



twarz i skóra karku – drobne, punkcikowate wylewy

krwi;



wzrok (poczerwienienie pola widzenia – przymglenie

pola widzenia – rozdwajanie się obrazów –

spostrzeganie tęczowych kół wokół źródła światła –

całkowita utrata widzenia);



układ oddechowy – zmniejszenie pojemności

oddechowej i częstości oddechów aż

do bezdechu włącznie na skutek ograniczenia

ruchomości przepony;



Następuje przesunięcie narządów jamy brzusznej w

kierunku klatki piersiowej.

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

TOLERANCJA NA DZIAŁANIE

PRZSPIESZEŃ -G

Z

-10 G

Z

– czas trwania krótszy od 1 s

-5 G

Z

– przez 2 s

-4,5 G

Z

– przez 5 s

-3 G

Z

– przez ok. 30 s

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

WPŁYW PRZYSPIESZEŃ POPRZECZNYCH +G

X

,

+G

X

I +G

y

, +G

y

NA PILOTA:



punkcikowate wylewy krwi na skórze w miejscach

gdzie nie ma przeciwucisku ze strony podłoża;



uczucie ucisku w klatce piersiowej;



trudności w oddychaniu, głównie faza wdechu,

osłabienie siły mięśni oddechowych i przesunięcie

przepony ku górze;



zwiększenie częstości oddychania do 60/min.;



Przy przedłużonym działaniu – napady kaszlu oraz

zaburzenia czucia pod postacią drętwienia

kończyn dolnych;



ból zamostkowy o charakterze stałym i tępym,

czasem kłującym;



zaburzenia rytmu serca, spadek ciśnienia

tętniczego, zwolnienie czynności serca;

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

WPŁYW PRZYSPIESZEŃ POPRZECZNYCH

+G

X

, +G

X

I +G

y

, +G

y

NA PILOTA:

Organizm ludzki najlepiej toleruje

działanie przyspieszeń poprzecznych

w kierunku +G

X

. Może on wytrzymać

trzykrotnie większe przyspieszenie

niż w podłużnej osi ciała.

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA c.d.

PRZYSPIESZENIA KRÓTKOTRWAŁE:

Organizm pilota może wytrzymać

wartość:

25 G w czasie 0,08 s

23 G w czasie 0,1 s

21 G w czasie 0,2 s.

Do takich parametrów dochodzi

podczas katapultowania.

ZMYSŁ WZROKU

ZMYSŁ WZROKU

GAŁKA OCZNA (BUDOWA)

1)

Warstwa zewnętrzna – błona
włóknista gałki ocznej

•

część przednia (przezroczysta) – rogówka

•

część tylna - twardówka

2)

Warstwa środkowa – naczyniówka

•

część przednia – ciałko rzęskowe i tęczówka

3)

Warstwa wewnętrzna – siatkówka

ZMYSŁ WZROKU c.d.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

UKŁAD OPTYCZNY OKA

utworzony jest ze struktur i płynów

przejrzystych, załamujących promienie

świetlne.

Są to w kierunku od zewnątrz gałki ocznej:

1)

rogówka;

2)

ciecz wodnista – wypełniająca komorę

przednią oka;

3)

soczewka;

4)

ciałko szkliste.

Promienie równolegle padając na rogówkę,

załamują się i skupiają w ognisku leżącym

na siatkówce.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

AKOMODACJA OKA

Układ optyczny oka, dzięki zmianie siły

załamywania soczewki, jest zdolny

do skupiania w ognisku leżącym na

siatkówce zarówno promieni równoległych

od odległych przedmiotów, jaki rozbieżnych

od bliższych przedmiotów, aż do

najbliższych znajdujących się w

najbliższym punkcie widzenia.

W tym zakresie układ optyczny nastawia się,

czyli akomoduje, do patrzenia na

przedmioty znajdujące się w różnej

odległości od oka.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

KONWERGENCJA OCZU

W czasie kierowania wzroku na przedmiot

bardzo odległy osie patrzenia obu oczu są

ustawione równolegle.

W miarę zbliżania się obserwowanego

przedmiotu gałki oczne odruchowo ustawiają

się w ten sposób, że osie patrzenia przecinają

się.

Im bliżej oczu znajduje się obserwowany

przedmiot, tym większy jest kąt pod, którym

przecinają się osie patrzenia.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

WADY REFRAKCJI OCZU

1)

Oko miarowe – układ optyczny skupia na
siatkówce promienie świetlne biegnące
równolegle;

2)

Oko niemiarowe – skupia promienie
równoległe przed lub za siatkówką

•

oko krótkowzroczne – układ optyczny zbyt silnie
załamuje promienie i obraz ostry tworzy się w ciele
szklistym przed siatkówką

•

Oko nadwzroczne – promienie równoległe są słabiej
załamywane przez układ optyczny i przecinają się za
siatkówką. Obraz tworzący się na siatkówce jest
nieostry.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

WADY REFRAKCJI OCZU c.d.

3) Niezborność oka

W oku prawidłowym rogówka ma nieco krótszy

promień krzywizny w płaszczyźnie pionowej

w porównaniu z promieniem krzywizny w

płaszczyźnie poziomej.
W przypadku większej różnicy długości

promieni krzywizny rogówki w różnych

płaszczyznach promienie świetlne skupiają się

w dwóch lub więcej ogniskach. Obraz tworzący

się na siatkówce nie jest ostry.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

SIATKÓWKA

Pod wpływem fali świetlnej w pręcikach i

czopkach dochodzi do przemian chemicznych

i powstający impuls przewodzony jest przez

neurony do kory mózgu.

Adaptacja do ciemności ok. 1 godz. (dochodzi

do resyntezy barwnika – rodopsyny, we

wszystkich fotoreceptorach)

Adaptacja do silnego światła max. ok. 10 min.

(wiekszość receptorów ma rozłożony barwnik)

ZMYSŁ WZROKU c.d.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

DEZORIENTACJA PRZESTRZENNA

Występuje gdy pilot zatraca

prawidłową ocenę sytuacji, w jakiej

się znajduje lub jest niepewny

położenia swojego, a także samolotu

w stosunku do powierzchni Ziemi.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

ZMYSŁ WZROKU c.d.

DEZORIENTACJA PRZESTRZENNA c.d.

Typ I – nierozpoznana

Pilot nie zdaje sobie sprawy, że jest w innej pozycji

niż to wynika z jego wrażeń zmysłowych.

Typ II – rozpoznana

Pilot odbiera oznaki pozostawania w pozycji

odmiennej niż jego odczucia. Może wystąpić uczucie

rozbieżności między tym co robi samolot a co

pokazują instrumenty.

Typ III – uniezdalniająca

Pilot doznaje nadmiernej (przytłaczającej)

odpowiedzi fizjologicznej w reakcji na bodziec

fizyczny lub emocjonalny skojarzony z dezorientacją.

ZMYSŁ SŁUCHU

ZMYSŁ SŁUCHU

BUDOWA

1)

Ucho zewnętrzne



Małżowina uszna zewnętrzna



Przewód słuchowy zewnętrzny

2)

Ucho środkowe



Jama bębenkowa (bł. bębenkowa, kosteczki słuchowe –

młoteczek, kowadełko i strzemiączko



Jama i komórki sutkowe



Trąbka słuchowa

3)

Ucho wewnętrzne



Błędnik kostny



Błędnik błoniasty

ZMYSŁ SŁUCHU c.d.

ZMYSŁ SŁUCHU c.d.

1)

Odbieramy dźwięki w zakresie
20 – 20.000 Hz.

2)

Najlepiej odbierane są dźwięki
1.000 – 3.000 Hz.

3)

Bodziec maksymalny – 140 dB.

4)

Dźwięki o natężeniu powyżej 140
dB wywołują odczucia bólowe
związane z uszkodzeniem
narządu spiralnego

ZMYSŁ SŁUCHU c.d.

ZMYSŁ SŁUCHU c.d.

HAŁAS

Wszelkie nieharmoniczne,

nieprzyjemne dla ucha doznania

akustyczne, wywołane najczęściej

szumem o dużym natężeniu.

Poziom natężenia hałasu określa się

w becybelach (dB).

ZMYSŁ SŁUCHU c.d.

ZMYSŁ SŁUCHU c.d.

HAŁAS c.d.

1)

Ostry uraz akustyczny – szumy

i dzwonienie w uszach oraz nagłe

upośledzenie słuchu; czasem nudności,

wymioty i zaburzenia równowagi.

2)

Przewlekły uraz akustyczny – długotrwałe

działanie hałasu o natężeniu 95 – 115 dB.

Efektem tych schorzeń jest narastające

upośledzenie słuchu o typie odbiorczym

aż do głuchoty włącznie.

ZMYSŁ SŁUCHU c.d.

ZMYSŁ SŁUCHU c.d.

HAŁAS c.d.

ZAPOBIEGNIE:

1)

Stosowanie indywidualnych

ochronników słuchu.

2)

Odpowiednia organizacja stanowisk

pracy i czasu pracy (max. – 5 godz.).

3)

Selekcja kandydatów do lotnictwa.

4)

Stosowanie urlopów i odpoczynków

dla personelu zatrudnionego w

hałasie, stopniowy powrót do racy w

hałasie.

CHOROBA LOKOMOCYJNA

Forma choroby ruchowej, należy do kinetoz.

Kinetozy pojawiają się u osobników podczas

poruszania się różnymi środkami lokomocji,

gdy w stosunkowo krótkim czasie występują

dwie różne prędkości, a zatem zmiany

przyspieszeń.

Większość przypadków choroby jest

pochodzenia błędnikowego.

Przyczyna choroby lokomocyjnej leży również

po stronie nieodpowiedniej diety

CHOROBA LOKOMOCYJNA c.d.

OBJAWY:

Zawroty, nudności, wymioty,

zblednięcie, poty, lęk, depresja, bóle

głowy, ograniczenie aktywności

mięśniowej, zmniejszenie czujności,

ospałość, apatia, senność, zimne

poty, oszołomienie

CHOROBA LOKOMOCYJNA c.d.

ZAPOBIEGANIE:

1)

Dobór kandydatów do lotnictwa

2)

Treningi

3)

Leczenie farmakologiczne, np.: Aviomarin

4)

Prawidłowa dieta (unikanie potraw
wzdymających, produktów mlecznych
oraz pokarmów zawierających dużo sodu
– precelki, mięso konserwowe, chipsy)

ALKOHOL A LATANIE



Zmniejszenie tolerancji przeciążeń przy

konsumpcji „średniej dawki” o 0,1 – 0,4 G;



Zaburzenie reakcji optokinetycznych:



zaburzenie śledzenia celu (stężenie 0,027%)



zaburzenie orientacji przestrzennej (0,01%)



upośledzenie czasu reakcji, wykonywania zadań

złożonych (0,04 – 0,08%)



monitorowanie przyrządów, podejmowanie decyzji

(0,09%)



zaburzenia narządu równowagi, zmniejszenie szybkości

ruchu gałek ocznych (0,04%)



Osłabienie akomodacji (0,05%)



Osłabienie kontroli nad oczopląsem (0,02%)

ALKOHOL A LATANIE c.d.



Pogorszenie przez etanol wymiany

gazowej w płucach



Obniżenie poziomu cukru we krwi