Samouczek bibliograficzny

Część 1. Dokumenty

drukowane

Halina Galera

Uniwersytet Warszawski

Zakład Ekologii Roślin

i Ochrony Środowiska

Al. Ujazdowskie 4

00-478 Warszawa

[e-mail]

Spis treści

Uwagi dotyczące Samouczka

bibliograficznego ..........................................

Wykaz norm związanych z

bibliografią ...........................................................

.

Sposób tworzenia

notek ....................................................................

................

Tworzenie notek - zasady

ogólne ................................................................

Artykuł z

czasopisma ...........................................................

.......................

Książka .................................................................

........................................

Książka

wielotomowa ........................................................

.........................

Książka z serii

wydawniczej .........................................................

..............

Fragment z

książki ..................................................................

....................

Fragment z książki należącej do serii

wydawniczej .................................

Publikacja w materiałach

konferencyjnych ..............................................

Manuskrypt ..........................................................

........................................

Mapa ....................................................................

.........................................

Mapa w większej

publikacji ..............................................................

..........

Norma i zdjęcie

lotnicze.................................................................

.............

Sposób gromadzenia danych do

notek .........................................................

Schematy

decyzyjne .............................................................

......................

Postępowanie przy braku danych potrzebnych

do stworzenia notki .....

Sposób cytowania w tekście i tworzenia spisu

literatury ............................

Literatura

uzupełniająca .......................................................

...........................

nr

slajdu

3

4

5

6

10

12

15

19

21

24

27

30

32

34

37

38

40

41

42

53

• Niniejsza prezentacja jest pomyślana jako

pomoc dla studentów i

doktorantów przy opracowywaniu

bibliografii do przyrodniczej pracy

naukowej.

• Część 1. Samouczka dotyczy dokumentów

drukowanych

(opis cytowania

dokumentów elektronicznych

- w części 2

Samouczka ).

•

Stosuję określenia możliwie najbardziej

intuicyjne

(choć z pewnością mniej

precyzyjne od fachowej terminologii

bibliograficznej)

- np. wydawnictwo

zwarte nazywam w uproszczeniu książką.

• Notkę bibliograficzną

(czyli: przypis

bibliograficzny - zespół danych o cechach

dokumentu potrzebnych do jego identyfikacji)

nazywam skrótowo notką, powołanie

(czyli:

zamieszczoną w tekście krótką formę przypisu,

służącą do identyfikacji dokumentu źródłowego)

nazywam cytatem, a proces powoływania

się w pracy na dane z literatury

(czyli:

pochodzące z innych dokumentów)

-

cytowaniem.

• Istnieją różne sposoby cytowania

literatury, a proponowana przeze mnie

metoda jest jedną z wielu możliwości

(por.

instrukcje dla autorów, podawane przez redakcje

wydawnictw naukowych).

• Chętnie odpowiem na pytania i przyjmę

uwagi dotyczące Samouczka. Proszę je

kierować na adres: [e-mail]

Uwagi dotyczące

Samouczka

bibliograficznego

Wykaz norm związanych z bibliografią

PN-ISO 690: 2002. Dokumentacja. Przypisy

bibliograficzne. Zawartość, forma i struktura.

[polska edycja normy międzynarodowej, konstruowanie

notek dla 6 typów publikacji]

PN-ISO 690-2: 1999. Informacja i

dokumentacja. Przypisy bibliograficzne.

Dokumenty elektroniczne i ich części.

[polska edycja normy międzynarodowej,

konstruowanie notek dla 7 typów dokumentów]

Tworzenie skrótów

PN-85/N-01158. Skróty wyrazów i wyrażeń w

opisie bibliograficznym.

[norma polska, z wykazami

skrótów w

27 językach]

PN-N-01178: 1994. Zasady skracania tytułów

wydawnictw ciągłych.

[norma polska, z

wykazami skrótów w 18 językach, zgodna z normą

międzynarodową]

Konwersja alfabetów

PN-ISO 9: 2000. Informacja i dokumentacja.

Transliteracja znaków cyrylickich na znaki

łacińskie. Języki słowiańskie i niesłowiańskie.

[polska edycja normy międzynarodowej,transliteracja

znaków używanych w 81 językach]

PN-ISO 843: 1999. Informacja i dokumentacja.

Konwersja znaków greckich na znaki łacińskie.

[norma międzynarodowa]

PN-74/N-01212. Transliteracja pisma jidisz.

[norma polska]

Sposób

tworzenia notek

• Notki w opracowaniach naukowych są

krótsze w porównaniu z notkami

do katalogowania dokumentów np. w

bibliotece.
• Każde wydawnictwo ma inne wymagania

dotyczące formy notek (

różny układ elementów

w notce, krój czcionki i interpunkcja).

Natomiast zawartość merytoryczna notki

jest w dużym stopniu unormowana

(reguluje

ją norma zwyczajowa środowiska naukowego)

i zależy od rodzaju opisywanego

dokumentu.

• Przy przygotowywaniu bibliografii

naprawdę ważne jest:

- zgromadzenie wszystkich danych

potrzebnych

do stworzenia notki,

- konsekwencja przy redagowaniu notek

w całej bibliografii,

- dostosowanie bibliografii do wymagań

osoby oceniającej

opracowanie (promotora, recenzenta,

wydawcy).

Tworzenie notek - zasady ogólne

• Przy tworzeniu notek należy unikać

stosowania cyfr rzymskich. Można je

zastąpić cyframi arabskimi.
• Przy tworzeniu notek należy stosować

skróty wyrażeń:

• Pozostałe elementy notki

(czyli cechy

dokumentu: autor, tytuł, nazwa wydawnictwa itp.)

należy podawać w języku, w jakim napisano

cytowany dokument, z zastosowaniem

oryginalnej ortografii.
• Notka dla publikacji dwujęzycznej powinna

zawierać tytuł w 2 wersjach

językowych

(patrz: slajd 14).

Zapis skrótu w pracy w języku:

polskim

angielskim niemieckim

rozwinięcie skrótu

red.

ed.

Hg.

redaktor

s.:

p.:

S.:

strony: [pierwsza i ostatnia strona dokumentu]

ss.

pp.

SS.

strony [sumaryczna liczba stron w dokumencie]

W:

In:

In:

W: [cechy dokumentu macierzystego]

t.

Vol.

B.

tom [książki wielotomowej]

i in.

et al.

u.a.

i inni [autorzy lub redaktorzy dokumentu]

wyd.

ed.

Aufl.

wydanie

• Zasady konwersji regulują odpowiednie

normy (patrz: slajd 4).
• W anglojęzycznych czasopismach

naukowych powszechnie zaleca się

stosowanie zmodyfikowanego systemu

transliteracji cyrylicy ISO-2. System ten

charakteryzuje się brakiem znaków

diakrytycznych

(czyli: kropek, daszków,

akcentów, haczyków itp., dodawanych do

„typowych” liter łacińskich - np. ë, ě, é, ę).

Zasady transliteracji alfabetu rosyjskiego

według normy PN-ISO 9: 2000

oraz w systemie ISO-2

przedstawiono na następnym slajdzie.

• W przypadku dokumentów pisanych innym

alfabetem niż łaciński (cyrylicą, jidysz lub

greckim), należy przeprowadzić konwersję

znaków.

transliteracja

Znak

cyrylicki PN-ISO

9: 2000 ISO-2

A a

a

a

Б б

b

b

В в

v

v

Г г

g

g

Д д

d

d

Е е

e

e

Ë ё

ё

ё

Ж ж

ž

zh

З з

z

z

И и

i

i

Й й

j

i

К к

k

k

Л л

l

l

М м

m

m

Н н

n

n

О о

o

o

П п

p

p

transliteracja

Znak

cyrylicki PN-ISO

9: 2000 ISO-2

Р р

r

r

С с

s

s

Т т

t

t

У у

u

u

Ф ф

f

f

Х х

h

kh

Ц ц

c

ts

Ч ч

č

ch

Ш ш

š

sh

Щ щ

s

shch

Ъ ъ

"

"

Ы ы

y

y

Ь ь

'

'

Э э

è

è

Ю ю

û

yu

Я я

â

ya

Transliteracja alfabetu rosyjskiego na

łaciński

pierwsza i ostatnia

strona artykułu

nazwa czasopisma **

Nazwisko I. rok. Tytuł

artykułu.

Czasopismo 00:

00-00

.

numer tomu czasopisma (ew. także

zeszytu)

rok opublikowania

nazwisko i skrót imienia autora *

Artykuł z czasopisma

- struktura notki

* Należy wymienić wszystkich autorów w
kolejności zastosowanej w publikacji.

** Nazwę czasopisma można podać w
skrócie. Skróty należy tworzyć według
publikacji zawierających wykazy nazw
czasopism lub tworzyć je w oparciu o normy
regulujące zasady tworzenia skrótów (patrz:
slajdy 4 i 52).

artykuł z czasopisma

(pełna nazwa:

Wiadomości Botaniczne),

którego tomy są

podzielone na jednostki niższego rzędu:

Kornaś J. 1977.

Analiza flor

synantropijnych

.

Wiad. Bot. 21.2:

85-91

.

Artykuł z czasopisma

- przykłady notek

numer tomu

numer zeszytu

artykuł z czasopisma o podwójnej nazwie i

numeracji tomów:

Faliński B. 2001.

Phytocoenological atlas
of the forest communities
and species of Białowieża
National Park.

Phytocoenosis 13,

Archivum Geobotanicum 8:

1-

176

.

**** Liczbę stron w należy zapisać w taki
sposób, jak jest ona podana w źródle (por.
notkę na slajdzie 50).
Jeśli książka posiada załączniki, wówczas ich
liczbę dopisuje się obok liczby stron ze
znakiem „+”.
Podawanie objętości książki (łącznej liczby
stron i załączników) nie zawsze jest
wymagane.

* Jeśli książka została napisana przez kilku
autorów i opracowana
przez redaktora (lub kilku redaktorów),
wówczas w notce wymienia się
redaktora z przypiskiem (red.).

** Podawanie numeru wydania nie zawsze
jest wymagane.

Nazwisko I. rok. Tytuł

książki. Wyd. 0.

Wydawnictwo, miasto

,

ss. 00

.

numer

wydani

a **

liczba stron ****

autor lub redaktor *

Książka - struktura notki

miejsce

wydania

nazwa wydawcy ***

*** W nazwie wydawnictwa pomija się

wyrażenia typu: i spółka, i

synowie, S-ka z o.o., Inc, SA, Ltd. Nie należy

pomijać wyrażenia Press. Nazwę można

podać w skrócie, stosując używane

powszechnie akronimy

(czyli: skróty utworzone

z 1. liter lub 1. zgłosek kilku wyrazów - np. PWRiL,
WSiP)

lub skróty tworzone w

oparciu o normy (patrz: slajd 4). Niekiedy

(często w starszych książkach) wydawcami

były osoby prywatne - wówczas podaje się

nazwisko i skrót imienia wydawcy z

wyrażeniem [wydawca:].

Książka - przykłady notek

notka z podaniem liczby stron (+ liczby stron w

załączniku):

Seneta W., Dolatowski J. 1997.

Dendrologia. Wyd. 2.

PWN,

Warszawa

, ss. 559 + 33

.

notka dla książki z wieloma miejscami

wydania:

Davis P.H., Cullen J. 1989. The

identification of flowering plant
families.

Cambridge Univ.

Press, Cambridge, New York,
Port Chester,
Melbourne, Sydney

.

Książka - przykłady notek c.d.

notka dla książki opracowanej przez zespół

redaktorów, z całym

tekstem w wersji dwujęzycznej:

Zając M., Zając A.

(red.)

1998.

Atlas rozmieszczenia roślin

naczyniowych w woj.

krakowskim. Gatunki prawnie

chronione, ginące, narażone i

rzadkie. Distribution Atlas of

Vascular Plants in

Cracow Province. Legally

protected, endangered,

vulnerable and rare species.

Pracownia Chorologii

Komputerowej Uniw.

Jagiellońskiego, Kraków.

okres publikowania cytowanych tomów

(pierwszy i ostatni rok)

numery tomów *

* Jeśli numeracja stron w kolejnych tomach
jest ciągła, wówczas można podać
sumaryczną liczbę stron w całej
wielotomowej publikacji. Natomiast jeśli w
każdym tomie numeracja stron zaczyna się
od nowa, nie należy podawać ogólnej liczby
stron.

Nazwisko I.

rok-rok

. Tytuł

książki,

t. 0-0

.

Wydawnictwo, miasto.

Książka wielotomowa

- struktura notki dla publikacji

składającej się z wielu tomów

Książka wielotomowa

- przykład notki dla publikacji

składającej się z wielu tomów

Abrams L.

1968-1974

.

Illustrated Flora of the
Pacific States. Washington,
Oregon, California

, t. 1-4

.

Stanford Univ. Press,
Stanford.

Nazwisko I.

rok

. Tytuł

książki,

t. 0

.

Wydawnictwo, miasto

, ss.

00

.

rok opublikowania tomu

numer cytowanego tomu

* Przy powoływaniu się na jeden tom,
możliwe jest podanie liczby stron w
cytowanym tomie (podaje się liczbę stron, a
nie ich numery).

liczba stron cytowanego tomu *

Książka wielotomowa

- struktura notki dla jednego

tomu

Abrams L.

1968

. Illustrated

Flora of the Pacific States.
Washington, Oregon,
California

, t. 1

. Stanford Univ.

Press, Stanford.

Książka wielotomowa

- przykład notki dla jednego

tomu

* Niekiedy trudno odróżnić czasopismo od
serii wydawniczej

(w obu

przypadkach na okładce może pojawić się nazwa
wydawcy i miejsce wydania).

W

pozycjach wydanych po 1970 r. można
sprawdzić numer znormalizowany: w
czasopismach zaczyna się on od liter ISSN,
a w książkach - od ISBN (por. slajd 41).

Najtrudniejszym przypadkiem jest pozycja z 2
numerami (ISSN i ISBN). Może być ona
czasopismem lub książką z serii wydawniczej -
podpowiedzi należy szukać np. w rozdziale
wstępnym lub w zaleceniach dla autorów.

Książka z serii wydawniczej

- struktura notki

Nazwisko I. rok. Tytuł

książki.

Seria 0

.

Wydawnictwo, miasto

,

ss. 00

.

numer serii **

nazwa serii *

** Seria wydawnicza nie zawsze jest
numerowana.

Książka z serii wydawniczej

- przykład notki

Jackowiak B. 1990.

Antropogeniczne przemiany
flory roślin naczyniowych
Poznania.

Wydaw. Nauk. UAM,

Ser. Biol. 42

,

Uniw. A. Mickiewicza, Poznań

,

ss. 232.

* Fragment książki (rozdział lub artykuł)
można zacytować wtedy, gdy książka jest
dziełem zespołu autorów i podano w niej
autorów poszczególnych fragmentów. Jeśli
autorstwo danego fragmentu nie jest znane,
wówczas należy cytować całą książkę.

** Rok publikacji jest taki sam dla rozdziału i
dla całej książki.

*** W przypadku cytowania fragmentu
książki, konieczne jest podanie numerów
pierwszej i ostatniej jego strony. Nie podaje
się natomiast sumarycznej liczby stron w
całej książce.

Nazwisko I. rok. Tytuł

fragmentu.

W:

Nazwisko

I.

,

Tytuł książki.

Wydawnictwo, miasto

, s.:

00-00.

autor fragmentu *

autorzy (lub redaktor) książki

pierwsza i ostatnia

strona fragmentu ***

rok opublikowania **

Fragment książki - struktura

notki

Nazwisko I. rok. Tytuł

fragmentu.

W:

Nazwisko

I.

,

Tytuł książki.

Wydawnictwo, miasto

, s.:

00-00.

Fragment książki

- struktura notki c.d.

Elementy na niebieskim tle dotyczą
fragmentu, elementy na
żółtym tle - odnoszą się do całej książki

(czyli: do dokumentu macierzystego).

Rok

publikacji (na zielonym tle) jako element
wspólny, jest podawany tylko na początku.

Fragment książki - przykład

notki

Siciński J.T. 1989. Zieleń łódzkich

cmentarzy.

W:

Olaczek R.,

Ojrzyńska G. (red.)

,

W obronie

zieleni miasta. Wydaw. Uniw.
Łódzkiego, Łódź

, s.: 35-41

.

Nazwisko I. rok. Tytuł

fragmentu.

W:

Nazwisko I.

,

Tytuł

książki.

Seria 0,

Wydawnictwo, miasto

,

s.:

00-00.

rok opublikowania

autor rozdziału

pierwsza i ostatnia strona

fragmentu

nazwa i numer serii

wydawniczej

autor

(lub redaktor)

książki

Fragment książki

należącej do serii wydawniczej

- struktura notki

Nazwisko I. rok. Tytuł

fragmentu.

W:

Nazwisko I.

,

Tytuł

książki.

Seria 0,

Wydawnictwo, miasto

,

s.:

00-00.

Fragment z książki

należącej do serii wydawniczej

- struktura notki c.d.

Elementy na niebieskim tle dotyczą

fragmentu, na żółtym tle -

odnoszą się do całej książki (czerwone litery

- seria wydawnicza). Rok publikacji - na

zielonym tle.

Węglarski K. 1997. Ochrona

czynna jako ważny element
zachowania różnorodności
genowej rzadkich i ginących
gatunków flory.

W:

Burchardt L.

(red.)

,

Teoretyczne

i praktyczne aspekty badań
ekologicznych.

Idee ekologiczne

10, Ser. Szkice 6

,

Wydaw. Sorus, Poznań

, s.:

27-34.

Fragment z książki

należącej do serii wydawniczej

- przykład notki

Nazwisko I. rok. Tytuł

publikacji.

W:

Nazwisko

I. (red.)

,

Tytuł materiałów.

Nazwa, miejsce i data
konferencji.

Wydawnictwo,

miasto

, s.:

00-00

.

* Rok ukazania się materiałów

konferencyjnych może być inny niż rok, w

którym odbyła się konferencja.

rok opublikowania *

pierwsza i ostatnia strona

publikacji

dane dotyczące konferencji **

Publikacja w materiałach

konferencyjnych - struktura

notki

** Jeśli tytuł materiałów konferencyjnych nie

zawiera informacji o nazwie, miejscu lub

dacie konferencji, wówczas informacje te

należy dopisać po tytule materiałów.

Nazwisko I. rok. Tytuł

publikacji.

W:

Nazwisko

I. (red.)

,

Tytuł materiałów.

Nazwa, miejsce i data
konferencji.

Wydawnictwo,

miasto

, s.:

00-00.

Elementy na niebieskim tle dotyczą

publikacji

(np. streszczenia referatu lub plakatu)

,

elementy na żółtym tle odnoszą się

do materiałów konferencyjnych

(czerwone litery - dane dotyczące samej

konferencji).

Publikacja w materiałach

konferencyjnych

- struktura

notki c.d.

Święta J., Badura M. 2001. Co

kryją w sobie dawne
latryny? Badania
archeobotaniczne w Gdańsku
przy ulicy Piwnej.

W:

Zenkteler

E. (red.), Botanika w dobie
biologii molekularnej.
Materiały sesji i sympozjów 52
Zjazdu PTB.

Poznań,

23-28

września 2001.

Wydaw. Nauk.

Boguccy, Poznań, s.: 206.

Publikacja w materiałach

konferencyjnych - przykład

notki

* Może to być np. praca licencjacka,
magisterska, doktorska, ekspertyza.

** Informacja dotyczy instytucji, dla której
napisano pracę i / lub
miejscowości, w której manuskrypt powstał.

Manuskrypt - struktura notki

Nazwisko I. rok. Tytuł

manuskryptu.

Rodzaj

pracy, instytucja, miasto

[

mscr]

,

ss.: 00

.

miejsce napisania

manuskryptu **

rodzaj

manuskryptu *

Manuskrypt - przykład notki

Ostrowski A. 2004. Stan

zdrowotny dębów w
zbiorowiskach świetlistej
dąbrowy na terenie
Puszczy Białowieskiej.

Praca

licencjacka, Zakład Ekologii i
Ochrony Przyrody Uniw.
Warszawskiego, Warszawa

[

mscr]

, ss.: 26

.

* Za autora mapy uznaje się kartografa
wykonującego mapę lub redaktora mapy.

** Jeśli tytuł mapy nie zawiera informacji o
jej rodzaju, wówczas trzeba dopisać tą
informację po tytule (podaje się dane typu:
mapa topograficzna, plan, atlas).

Nazwisko I. rok. Tytuł mapy,

typ

.

1:xxx.

Wydawnictwo,

miasto.

skala mapy

rodzaj mapy **

autor (redaktor) mapy *

Mapa - struktura notki

brak autora mapy (na mapa nie ma informacji
o jej autorstwie):

Tytuł mapy, rok.

Typ,

1:xxx.

Wydawnictwo, miasto.

Mapa - przykład notki

podano redaktora, informacja o typie mapy

zawarta w podtytule:

Konopska B. (red.). 2005.

Weekend w

okolicach Krakowa. Mapa

samochodowo-krajoznawcza.

1:200000.

PPWK, Warszawa.

brak autora mapy, informacja o typie mapy

zawarta w tytule:

Mapa

topograficzna Polski. Warszawa

- Bemowo 2002.

1:10000.

Główny Geodeta Kraju,

Warszawa.

Mapa w większej publikacji

- struktura notki

Nazwisko I. rok. Tytuł

mapy

, typ

.

1:xxx.

W:

Nazwisko I.

,

Tytuł

publikacji. Wydawnictwo,

miasto.

Tytuł mapy rok.

Typ,

1:xxx.

W:

Nazwisko I.

,

Tytuł publikacji.

Wydawnictwo, miasto.

brak autora mapy:

Nazwisko I. rok. Tytuł

mapy

, typ

.

1:xxx.

W:

Nazwisko I.

,

Tytuł

publikacji. Wydawnictwo,

miasto.

Mapa w większej publikacji

- struktura notki c.d.

Tytuł mapy

rok.

Typ,

1:xxx.

W:

Nazwisko I.

,

Tytuł publikacji.

Wydawnictwo, miasto.

brak autora mapy:

Mapa w większej publikacji

- przykład notki

Myczkowski S. 1985. Ważniejsze

granice zasięgowe lasu i

kosodrzewiny

, mapa

.

1:50000.

W:

Trafas K. (red.)

,

Atlas

Tatrzańskiego Parku

Narodowego. Tatrzański Park

Narodowy, Polskie Towarzystwo

Przyjaciół Nauk o Ziemi

Oddział w Krakowie, Zakopane,

Kraków.

* Jeśli w numerze normy nie ma informacji o
roku jej opublikowania, wówczas datę
dopisuje się po dwukropku.

zdjęcie lotnicze cytuje się podając: autora,

datę wykonania, tytuł zdjęcia

oraz pozycję zdjęcia w katalogu

(czyli:

nazwę katalogu i numer katalogowy zdjęcia)

Ostrowski Marek, 2005. Ogród na

dachu biblioteki Uniwersytetu

Warszawskiego. Zdjęcie lotnicze.

Archiwum Zdjęć Lotniczych

Samodzielnej Pracowni Informacji

Obrazowej SCI-ART. Warszawa. Nr

kat. 28961.

Norma i zdjęcie lotnicze

- przykłady notek

normę cytuje się podając numer oraz tytuł

(wraz z nadtytułem

i podtytułem)

PN-N-01178: 1994. Zasady

skracania tytułów

wydawnictw ciągłych.

PN-74/N-01212. Transliteracja

pisma jidisz.

rok opublikowania *

Sposób

gromadzenia

danych do notek

Schematy decyzyjne

czy tekst był
opublikowany?

nie

tak

t y p p u b l i k a c j

i

książka

autor i

tytuł, rok

opubl.,

wydawnic

two,

miasto,

ewent.

liczba stron

i

nr wydania

artykuł w mat.

konferencyjnych

autor i tytuł, rok opubl.,

pierwsza i ost. str.,

autor i tytuł materiałów,

data i miejsce konferencji

publikacja

w czasopiśmie

autor i tytuł , rok

opubl.,

pierwsza i ost. str.,

nazwa i nr

czasopisma

manuskrypt

autor i tytuł,

rok,

instytucja,

miasto,

rodzaj pracy,

ewent.

liczba stron

mapa

autor i tytuł,

rok opubl.,

skala i rodzaj

mapy,

wydawnictwo,

miasto

czasem: dane ad.

publikacji

macierzystej

książka - liczba
tomów

jeden

wiele

cytujemy całą książkę
czy rozdział?

cała książka

rozdział

nie ma

nie można osobno cytować

rozdziału

ma

autor i tytuł

rozdziału,

pierwsza i

ostatnia strona

;

dane ad. całej

książki

nienumerowa
na

numerowan

a

numer serii

1 tom

numer tomu

ewent. liczba

stron

wszystkie

numery tomów

nazwa serii

książka -

przynależność

do serii

wydawniczej *

bez serii

seria

cytujemy 1

tom czy

wszystkie?

czy rozdział ma
osobnego autora?

* Odróżnianie czasopism od książek z serii

wydawniczych - slajd 19 i 41.

• Jeśli dokument nie zawiera informacji o

autorze (lub

redaktorze),

wówczas należy zamienić

kolejność elementów notki, podając na

początku tytuł dokumentu - np:

Tytuł dokumentu rok.

Wydawnictwo, miasto

, ss. 00

.

Taka

sytuacja jest częsta w przypadku map (por.

slajdy 32-36).

• Jeśli dokument nie zawiera informacji o

dacie, wydawcy lub miejscu jego

ukazania się, wówczas odpowiednie

elementy notki należy zastąpić

wyrażeniami:

[rok nieznany],

[wydawca nieznany], [miejsce

nieznane].

Postępowanie przy braku danych

potrzebnych do stworzenia notki

• Informacji potrzebne do notki należy

szukać na stronie tytułowej (1. strona), a

następnie na stronach redakcyjnych

(2. i ostatnia strona publikacji). Jest tam

m.in. znormalizowany numer nadawany

nowszym publikacjom

(w przypadku czasopism

zaczyna się od liter ISSN, a w przypadku książek -

od ISBN, por. slajd 19).

• Za rok ukazania się publikacji można

przyjąć datę copyrihgt, rok druku,

lub datę

podaną w rozdziale wstępnym.

Sposób

cytowania

w tekście

i

tworzenia

spisu

literatury

• W przyrodniczych opracowaniach

naukowych stosuje się harwardzki system

odsyłaczy

(czyli: metodę podawania pierwszego

elementu i daty).

System ten polega na

podawaniu w tekście cytatu

(czyli: powołania -

specyficznego odsyłacza do spisu literatury),

składającego się z nazwiska autora lub

redaktora oraz roku ukazania się

dokumentu.
• Spis literatury umieszcza się w osobnym

rozdziale, po tekście głównym i

przed załącznikami do pracy.
• Notki w spisie można grupować według

rodzaju dokumentów - np.

wykazy wykorzystywanych w pracy norm,

map, zdjęć lotniczych i dokumentów

elektronicznych można zamieścić

w osobnym podrozdziale.

Harwardzki system odsyłaczy

• W tekście cytat

(nazwisko autora lub redaktora

oraz roku ukazania się dokumentu)

należy

wpisać w nawiasie okrągłym.
• Jeżeli w tekście nazwisko autora (lub

redaktora) jest wpisane jako fragment

zdania, wówczas w nawiasie należy podać

tylko rok ukazania się dokumentu.

notka w spisie
literatury:

Seneta W., Dolatowski J. 1997.

Dendrologia. PWN,

Warszawa.

Gatunek A charakteryzuje się

szczególnie dużymi liśćmi (Seneta

i Dolatowski 1997).

Seneta i Dolatowski (1997)

podkreślają, że gatunek A

charakteryzuje się szczególnie

dużymi liśćmi.

cytat w
tekście:

lub:

• Jeśli dokument nie zawiera informacji o

jego autorze (lub redaktorze),

wówczas w cytacie podaje się tytuł

dokumentu i rok jego ukazania się

(por.

slajd 41).

Analogicznie postępuje się w

przypadku cytowania map (por. slajdy 32-

36).

Przestrzenne rozmieszczenie

stanowisk jemioły pospolitej

zestawiono z lokalizacją parków i

dużych skwerów na badanym

terenie (Mapa topograficzna

Polski. Warszawa - Bemowo

2002).

cytat w
tekście:

notka w spisie

literatury:

Mapa topograficzna Polski.

Warszawa - Bemowo 2002.

1:10000. Główny Geodeta Kraju,

Warszawa.

Gatunek A charakteryzuje się

szczególnie dużymi liśćmi

(Seneta 1991, Seneta i Dola-

towski 1997).

w tekście cytaty chronologicznie:

w spisie literatury notki alfabetycznie:

Seneta W. 1991. Drzewa i krzewy

liściaste, t. 1. Wydaw. Nauk.

PWN, Warszawa.

Seneta W., Dolatowski J. 1997.

Dendrologia. Wydaw. Nauk.

PWN, Warszawa.

• W tekście cytaty

(czyli: nazwiska autorów i

daty ukazania się dokumentów)

należy podawać

w kolejności chronologicznej.

• W spisie literatury notki bibliograficzne

należy porządkować alfabetycznie.

• Jeśli dokument ma 3 lub więcej autorów,
wówczas w tekście podaje się nazwisko
tylko 1. autora z wyrażeniem i in.

• Jeśli nazwisko autora zawiera przedrostek
van, von, de, wówczas w tekście przedrostek
ten jest pomijany, a w spisie literatury
podaje się go inicjale imienia.

Ogrody botaniczne pełnią funkcje

edukacyjne (Bramwell i in. 1987,

Assche 1996).

cytaty w tekście:

notki w spisie literatury:

Assche C., van 1996. Funkcja

nowoczesnego ogrodu

botanicznego. Biul. Ogr. Bot. Muz.

Zbiorów 5: 3-6.

Bramwell D., Hamann O., Heywood

V. Synge H. (red.) 1987. Botanic

gardens an the World Conservation

Strategy. Acad. Press, London.

Wprowadzanie obcych roślin do

uprawy skutkuje często ich

dziczeniem (Kowarik

1992a

i

1992b).

cytaty w tekście:

notki w spisie literatury:

Kowarik I. 1992a.

Einführung und

Ausbreitung nichtcheimischer Gehölzarten in
Berlin und Brandenburg.

Verh. Bot. Ver.

Berlin, Beih. 3: 1-188.

Kowarik I. 1992b.

Berücksichtigung von

nichtheimischen Pflanzenarten, von

“Kulturflüchtlingen” sowie

Pflanzenvorkommen

auf

Sekundärstandorten bei der Aufstellung Roter
Listen.

Schriftenreihe Vegetationsk. 23:

175-190.

• Jeżeli kilka wykorzystywanych w pracy

dokumentów ma tego samego autora i ten

sam rok opublikowania, wówczas rozróżnia

się je za pomocą małych liter dopisywanych

po dacie (między ostatnią cyfrą daty a literą

nie powinno być spacji).

Dzięki sprzyjającym warunkom

edaficznym, Ogród Botaniczny w

Poznaniu ma dobre perspektywy

rozwoju (Łukasiewicz A. 1996,

Łukasiewicz S. 1996).

cytaty w tekście:

notki w spisie literatury:

Łukasiewicz A. 1996. Ogrody

botaniczne istniejące dotychczas w

Polsce i perspektywy ich rozwoju.

Biul. Ogr. Bot. Muz. Zbiorów 5: 7-11.

Łukasiewicz S. 1996. Rzeźba terenu i

warunki gruntowo - wodne Ogrodu

Botanicznego Uniwersytetu im.

Adama Mickiewicza w Poznaniu.

Biul. Ogr. Bot. Muz. Zbiorów 5: 73-

78.

• Jeżeli kilka wykorzystywanych w pracy

dokumentów ma autorów o tym samym

nazwisku i ten sam rok opublikowania,

wówczas rozróżnia się je za pomocą

pierwszych liter imion autorów.

• Jeżeli dokument ma kilku autorów o tym

samym nazwisku, wówczas w cytacie podaje

się to nazwisko dwukrotnie.

• Gdy dokument ma zróżnicowaną

numerację stron, zapis jego objętości

powinien naśladować to zróżnicowanie

(w podanym poniżej dokumencie wstęp

jest numerowany małymi cyframi rzymskimi i-xiv,

tekst główny - cyframi arabskimi 1-194, a załączone

do tekstu tablice - dużymi cyframi rzymskimi XCVI-

CXXVII).

notka w spisie literatury

West W., West G.S. 1912. A monograph

of the british Desmidiaceae, t. 4. Ray

Society, New York, London, ss.: xiv +

194 + tabl. XCVI-CXXVII.

Komórki Xanthidium armatum

(Bréb.)Rabenh. posiadają bardo

zmienną ornamentację

(West, West 1912).

cytat w tekście:

Problem odróżniania pierwotnych

stanowisk naturalnych od

stanowisk wtórnych był

sygnalizowany już od dawna

(Schouw 1823, cyt. za Kronenberg

i Kowarik 1989).

cytaty w tekście:

notka w spisie literatury:

Kronenberg B., Kowarik I. 1989.

Naturverjüngung kultivierter

Pflanzenarten in Gärten.

Verh. Berl. Bot. Ver. 7: 3-30.

• Jeżeli nie ma możliwości dotarcia do

dokumentu stanowiącego pierwotne źródło

informacji (informacja z „drugiej ręki”

- z komentarza zawartego w

innym, późniejszym dokumencie), wówczas

pojawia się konieczność pośredniego

powołania się na to źródło. Podaje się cytat

źródła pierwotnego, a następnie wyrażenie

cyt. za i cytat źródła wtórnego

(dokumentu, w

którym odnaleźliśmy informację

). W spisie

literatury umieszcza się 1 notkę.

• Jeżeli dla kilku dokumentów ta sama

osoba jest autorem i/lub pierwszym

współautorem

(skutkiem tego kilka notek w

spisie literatury zaczyna się od tego samego
nazwiska)

, wówczas:

- najpierw podaje się prace napisane

samodzielnie przez tego autora, a potem -

prace jego współautorstwa;

- w obrębie grupy dokumentów

posiadających identyczny skład autorski,

stosuje się porządek chronologiczny.

kolejność notek w spisie

literatury:

Seneta W. 1983. Dendrologia.

PWN, Warszawa.

Seneta W. 1991. Drzewa i krzewy

liściaste, t. 1. Wydaw.

Nauk. PWN, Warszawa.

Seneta W. 1994. Drzewa i krzewy

liściaste, t. 2. Wydaw.

Nauk. PWN, Warszawa.

Seneta W., Dolatowski J. 1997.

Dendrologia. Wydaw. Nauk.

PWN, Warszawa.

prace

jednego

autora

w

porządk

u

chrono-

logiczny

m

prace

zespołu

autorów

w

porządk

u

chrono-

logiczny

m

Literatura

uzupełniająca

Poradniki drukowane

•Kolman R. 2004. Zdobywanie wiedzy. Poradnik

podnoszenia kwalifikacji (magisteria, doktoraty,

habilitacje). Oficyna Wydaw. Branta, Bydgoszcz,

Gdańsk.

[m.in. kryteria oceny pracy pod względem

wykorzystania bibliografii - s. 137]

•Młyniec W., Ufnalska S. 2003. Scientific

communication, czyli jak pisać i

prezentować prace naukowe. Sorus, Poznań.

[m.in.

wybór dokumentów do cytowania w pracy: jakich dokumentów nie

należy cytować w publikacji - s. 34]

•Woyke J. 1986. Poradnik pisania przyrodniczych

prac magisterskich i doktorskich

oraz wygłaszania referatów naukowych. Wydaw.

SGGW-AR, Warszawa.

[sposoby odnoszenia się do danych

uzyskanych przez innych autorów - s. 10]

Skróty nazw czasopism

•Bridson G.D.R. (red.) 1991. Botanico - Periodicum -

Huntianum / Supplementum.

Hunt Institute for Botanical Documentation,

Carnegie Mellon University, Pittburgh. [

wykaz pełnych

i skróconych nazw czasopism botanicznych]

•The ISSN Portal [rok nieznany] [on line]. Dostęp

płatny, wykupiony przez Wydział Biologii:

http://www.biol.uw.edu.pl/library/bazy.htm

w zakładce

ISSN Online

[

wykaz 1 mln

pełnych i skróconych nazw czasopism]

Poradniki katalogowania bibliotecznego

opublikowane na stronach

internetowych

•Katalogowanie [rok nieznany]. W: Bibliotekarz

szkolny - serwis

[on line]. Ostatnia aktualizacja:

2003-05-16. [Pozyskano: 2006-02-15]. Dostępny

w:

http://www.vulcan.edu.pl/bibliotekarz/poradnik/ka

talogi.

•Sebastjan D., Tobolska U. 2004 Redagowanie

bibliografii załącznikowej i przypisów

bibliograficznych. W: Biblioteka pedagogiczna -

Serwis informacyjny [on line]. Ostatnia

aktualizacja: 2004-12-27. [Pozyskano: 2006-02-

15]. Dostępny w: http://www.bib.edu.pl/dbp4.html.

•Ogórkiewicz M. 2003. Przypisy bibliograficzne w

świetle najnowszych norm. W: Witryna CONIW [on

line]. [Pozyskano: 2006-02-15]. Dostępny w:

http://www.conniw.wp.pl/modules.php?

name=News&file=article&sid=371.

Por. także Wykaz norm związanych z bibliografią -

slajd 4.