Dystrofia mięśniowa-

rehabilitacja i pielęgnacja

Mgr Grażyna Dytrych

St.technik Małgorzata Wierzbowska

Najczęściej spotykana postać

dystrofii mięśniowej –postać

Duchenne’a:

• Przekazywana w sposób

recesywny związany z płcią,

• Pierwsze objawy występują między

3. a 6. rokiem życia,

• Szybki przebieg choroby,chory

przestaje chodzić między 10. a 15.
rokiem życia.

• Umierają na ogół przed ukończeniem 30. roku
życia,

• Niedowłady i zaniki grup mięśniowych
wyrażone silniej w obrębie pasa biodrowego,

• Tendencja postępująca, niedowłady obejmują
kolejne mięśnie,

• Odruchy słabną a następnie zanikają,
• Charakterystyczny jest rzekomy przerost mięśni
łydek, a czasem pośladków.

Pierwsze objawy:

• Trudności w chodzeniu i bieganiu,
• Osiąganie pozycji stojącej poprzez

„wspinanie się po sobie”(objaw Gowersa),

• Tułów pochyla się kompensacyjnie w

stronę nogi podporowej(objaw
Duchenn’a

),

• Charakterystyczny „ chód kaczkowaty”,
• Zanik mięsni barkowych (objaw luźnych

barków).

Sylwetki chorych z dystrofią

Rehabilitacja w pierwszym

okresie choroby:

• systematyczne stosowanie ćwiczeń

czynnych,

• dostosowanie tempa i czasu trwania

ćwiczeń do możliwości chorego,

• prowadzenie ćwiczeń oddechowych,
• motywowanie chorego do aktywności

ruchowej.

Ćwiczenia oddechowe mają na
celu

:

• nauczenie chorego prawidłowego i pełnego
oddychania,

• jak najdłuższego utrzymania siły mięśni
oddechowych i ruchomości klatki piersiowej,

• naukę oddychania torem brzusznym,
• uczenie kaszlu efektywnego (aby zapobiegać
zaleganiu wydzieliny).

Ćwiczenia oddechowe nie mogą
być jednak za forsowne i
dostosowane indywidualnie do
możliwości pacjenta.

Inną metodą wspomagającą jest
hydroterapia:

masaż wirowy – poprawia ukrwienie i rozluźnia,
stosowany przed ćwiczeniami biernymi zwiększa
zakres ruchu w stawie,

• ćwiczenia w basenie – woda odciąża i ułatwia
wykonanie ruchu, stawia łagodny opór co prowadzi
do wzmocnienia siły mięśniowej, powoduje łatwość
i płynność ruchu, zwiększa zakres ruchu w
stawach,

• ćwiczenia w wodzie są atrakcyjne dla pacjenta i

dają motywację, pobudzają do czynnej współpracy

przy usprawnianiu,

Ćwiczenia w wodzie

Fizykoterapia stosowana w przypadku
dystrofii:

• leczenie fizykalne ma charakter doraźny i
polega na łagodzeniu objawów
chorobowych,

• ma korzystny wpływ na ukrwienie
miejscowe i przemianę materii,

• przyczynia się do rozluźnienia
przykurczów stawowych,

• podstawowy zabieg to elektrostymulacja
mięśni prądami o niskiej częstotliwości,

• dodatkowo można stosować laseroterapię,
światłolecznictwo, pole magnetyczne małej
częstotliwości

• zabiegi te mogą wydłużyć okres względnej
wydolności czynnościowej.

W przypadku dystrofii
mięśniowej nie należy

stosować :

• ćwiczeń oporowych

• ćwiczeń wysiłkowych

• osłabienie mięśni antygrawitacyjnych,
• dochodzi do przesunięcia rzutu środka
ciężkości poza stawy biodrowe i przed
stawy kolanowe,

• zjawisko to nosi nazwę mechanizmu
Puttiego,

• następuje: hiperlordoza, hiperekstencja
bioder, przeprosty kolan, nieznaczne
końskostopie,

• nie wolno likwidować u chorego
naturalnych mechanizmów
kompensacyjnych.

Mechanizm Puttiego :
A – prawidłowy rzut
środka ciężkości, B –
przeniesienie rzutu na
stronę osłabionych
mięśni.

A

B

W następnym etapie chory nie może przyjąć
pozycji stojącej bez pomocy,

• znika możliwość chodzenia po schodach,
• podczas wstawania chory musi pomagać
sobie rękoma,

• osoba spionizowana chodzi z dużą
trudnością,

• na wskutek postępowania procesu
chorobowego istnieje możliwość utrzymania
pozycji siedzącej tylko w łóżku,

• konieczność zaopatrzenia chorego w wózek
inwalidzki elektryczny.

W tym etapie choroby należy wykonywać
ćwiczenia bierne

• celem jest jak najdłuższe utrzymanie
ruchomości w stawach,

• poprawa krążenia ( co zapobiega również
powstawaniu odleżyn),

• zapobieganie utrwalania się przykurczów,
• przez cały czas trwania choroby konieczne są
ćwiczenia oddechowe, układanie w pozycjach
drenażowych, oklepywanie,

• występuje konieczność zaopatrzenia chorego
w łuski ortopedyczne w celu zapobiegania
utrwalenia się końsko- szpotawego ustawienia
stóp,

• sznurówkę lub gorset ortopedyczny aby

zapobiegać pogłębieniu skoliozy.

Wózek elektryczny

Łuski ortopedyczne na stopę

Gorsety ortopedyczne

W ostatnim etapie chory musi leżeć w
łóżku i wymaga stałej opieki drugiej
osoby

• konieczne jest specjalistyczne łóżko z
materacem przeciwodleżynowym,

• częsta zmiana pozycji ułożeniowych,
• z uwagi na trudności w oddychaniu chory nie
może leżeć w pozycji poziomej lecz w pozycji
półsiedzącej,

• nadal konieczne są ćwiczenia bierne,
oddechowe, drenaż, oklepywanie,

• w końcowym etapie choroby konieczny jest
pobyt na specjalistycznym oddziale intensywnej
terapii i podłączenie do respiratora.

Sposób pomocy kaszlącemu na wózku inwalidzkim.

Sposób pomocy kaszlącemu w

łóżku.

Łóżko ortopedyczne

W końcowym etapie choroby
konieczny jest :

• zabieg wstawienia rurki tracheotomicznej, który
udrażnia górne drogi oddechowe i zapewnia dopływ
powietrza do płuc,

• zaopatrzenie w ssak w celu odssysania wydzieliny
w warunkach domowych,

• pomoc rodzinie w opiece nad chorym przez
hospicjum domowe (zespół lekarzy specjalistów
oraz pielęgniarek)

• chory trafia na odział intensywnej terapii, gdy
wymaga podłączenia do respiratora, ponieważ sam
nie jest w stanie oddychać w wskutek zaniku mięśni
oddechowych.