SANACJA

SANACJA

PRZEDSIĘBIORSTWA

PRZEDSIĘBIORSTWA

wykład II

wykład II

dr Dariusz Wieczorek

1

Warunki sukcesu

Warunki sukcesu

restrukturyzacji

restrukturyzacji



poprawna ocena

(zwymiarowanie) potencjału
motorycznego firmy



dostosowanie do oczekiwań

kontrahentów



ocena produktów i usług



uwzględnienie zachowania

konkurencji



akceptacja przez pracowników

2

Ocena potencjału

Ocena potencjału

motorycznego

motorycznego

- płaszczyzny

- płaszczyzny



Techniczna



Kadrowa



Organizacyjna



Ekonomiczna

Modelowanie potencjału

produkcyjnego powinno następować

w oparciu o analizę scenariuszy

 np. utrata przychodów o 25%, 40%,

60% itp.

3

Ocena potencjału

Ocena potencjału

motorycznego

motorycznego

- płaszczyzny

- płaszczyzny



Techniczna

◦

określenie potencjału produkcyjnego,

◦

możliwości jego dalszego zwiększania,

◦

zagrożenia (często będące przyczyną

restrukturyzacji)



Kadrowa

◦

analiza stanu zatrudnienia

◦

ocena celowości zatrudnienia

◦

poziom wykorzystania

np. „fotografia dnia”

4

Ocena potencjału

Ocena potencjału

motorycznego

motorycznego

- płaszczyzny

- płaszczyzny



Organizacyjna

◦

ocena istniejącej i przyszłej struktury

◦

analiza jej dopasowania do nowych
zadań i możliwości firmy



Ekonomiczna

◦

pozwala na określenie niezbędnego
zakresu zmian

5

Warunki sukcesu

Warunki sukcesu

restrukturyzacji

restrukturyzacji



poprawna ocena

(zwymiarowanie) potencjału
motorycznego firmy



dostosowanie do oczekiwań

kontrahentów



ocena produktów i usług



uwzględnienie zachowania

konkurencji



akceptacja przez pracowników

6

Orientacja na rynek

Orientacja na rynek



To klient jest ostatecznym

weryfikatorem dokonanych zmian



„Operacja się udała, ale pacjent

zmarł”



„Restrukturyzacja się powiodła,

ale firma zbankrutowała”

7

Warunki sukcesu

Warunki sukcesu

restrukturyzacji

restrukturyzacji



poprawna ocena

(zwymiarowanie) potencjału
motorycznego firmy



dostosowanie do oczekiwań

kontrahentów



ocena produktów i usług



uwzględnienie zachowania

konkurencji



akceptacja przez pracowników

8

Ocena konkurencji

Ocena konkurencji



Uzyskanie danych finansowych – np.

Monitor B, prasa fachowa, oficjalne dane,

internet ( „biały wywiad”)



Ocena możliwych ruchów konkurencji

(zwłaszcza gdy konkurenci są ekspansywni)



Zebranie nieoficjalnych informacji o

sposobie działania zarządu konkurencji (w

tym reakcji na zmiany w otoczeniu)



Ocena mocnych stron rywali



Ocena zasad moralnych konkurencji (czy

działa w ramach prawa, czy wykorzystuje

luki prawne, jaki ma poziom obsługi

prawnej, jak postrzega interes własny)

9

Warunki sukcesu

Warunki sukcesu

restrukturyzacji

restrukturyzacji



poprawna ocena (zwymiarowanie)

potencjału motorycznego firmy



dostosowanie do oczekiwań

kontrahentów



ocena produktów i usług



uwzględnienie zachowania

konkurencji



akceptacja przez pracowników

10

Akceptacja pracowników

Akceptacja pracowników

- przesłanki

- przesłanki



Związki zawodowe mają inny punkt

widzenia niż zarząd 

uwzględnienie czynnika społecznego



Związki zawodowe muszą być

informowane o podejmowanych

działaniach (zgodnie z prawem)



Wprowadzanie zmian jest łatwiejsze

w porozumieniu i przy akceptacji

załogi (niż wbrew)



Poprzez związki zawodowe można

informować załogę o zmianach, ich

przyczynach, planowanych efektach

(kanał informacyjny)

11

Najczęstsze przyczyny

Najczęstsze przyczyny

niepowodzenia

niepowodzenia

restrukturyzacji

restrukturyzacji



zbyt późne rozpoczęcie



zbyt długi czas realizacji



brak determinacji



nieprzygotowanie od strony

ekonomicznej (zbyt
optymistyczne rachunki i
założenia  zbyt płytki zakres

zmian)

12

Najczęstsze przyczyny

Najczęstsze przyczyny

niepowodzenia

niepowodzenia

restrukturyzacji

restrukturyzacji



brak wiarygodnych informacji o

sytuacji ekonomicznej oraz o

zagrożeniach



ryzyko nieidentyfikowania się z

działaniami ze strony pracowników

oraz zerwania więzi z załogą



brak przygotowania od strony

społecznej  podział na „my” i

„oni”, często pojawające się

pomówienia, obniżenie dyscypliny

pracy

13

Przed przystąpieniem do

Przed przystąpieniem do

planu restrukturyzacji

planu restrukturyzacji

należy:

należy:



opracować misję oraz strategię firmy

(bliższą i dalszą)



pozwala to na wyznaczenie zasadniczych

(przyszłych) kierunków przebudowy



są one punktem odniesienia na etapie

realizacji

14

Przed przystąpieniem do

Przed przystąpieniem do

planu restrukturyzacji

planu restrukturyzacji

należy:

należy:



dążyć do uzyskania pełnego obrazu

sytuacji firmy (wg analizy otoczenia)



pozwala to na uświadomienie jak firma

jest postrzegana na zewnątrz



im prędzej, tym lepiej (konkurencja nie

śpi)

15

Plan restrukturyzacji

Plan restrukturyzacji

(L. Dorozik)

(L. Dorozik)

Dokument prezentujący



stan przedsiębiorstwa,



jego sfery działania (produkcyjną,

organizacyjną, marketingową,
finansową i technologiczną), oraz



możliwości poprawy funkcjonowania

poprzez czynności mające na celu
przywrócenie trwałej
konkurencyjności podmiotu
gospodarczego na rynku

16

Plan restrukturyzacji

Plan restrukturyzacji

- zasady

- zasady



Na początku nie ograniczać

hipotetycznego zakresu zmian



Uwzględnianie informacji

płynących „od góry” i „od dołu”

Punkt wyjścia:



Określenie i zdefiniowanie

obszaru podlegającego zmianom

 w praktyce często

niewykonalne na początku

procesu

17

Plan restrukturyzacji

Plan restrukturyzacji

- tok prac

- tok prac

1)

Ustalenie bieżącej sytuacji

ekonomiczno-finansowej (zwłaszcza

pod kątem zagrożenia utraty

płynności)

2)

Realna ocena potencjalnej zdolności

produkcyjnej (określenie możliwej do

osiągnięcia produkcji)

3)

Oszacowanie zdolności produkcyjnej

(wielkości produkcji) możliwej do

ulokowania na dodatkowych rynkach

4)

Oszacowanie innych działań, które

mogą być wykonywane przez podmiot

18

Plan restrukturyzacji

Plan restrukturyzacji

- tok prac

- tok prac

5)

Oszacowanie efektywnego rynku na

własne produkty/usługi

6)

Oszacowanie kosztów restrukturyzacji

7)

Ocena skutków wyłączenia danej części

produkcji, utraty części kontraktów lub

części dotychczasowych rynków

8)

Określenie progu rentowności wg nowych

wielkości produkcji (przy założeniu, że

koszty zmienne nie ulegną zmianie)

9)

Oszacowanie niezbędnych oszczędności

kosztów (w oparciu o analizę break-even

point)

10)

Optymalizacja kosztów stałych i

zmiennych działalności

19

Procedura restrukturyzacji

Procedura restrukturyzacji

- elementy

- elementy

Określenie:



wykonawcy danego zadania



czasu, w jakim ma być ono wykonane



celów stawianych przed wykonawcami



środków technicznych do dyspozycji



ograniczeń wewnętrznych (np.
możliwości finansowania danego
rozwiązania)



poziomu społecznego przyzwolenia

20

Procedura restrukturyzacji

Procedura restrukturyzacji

- elementy

- elementy

Określenie:



sposobów osiągnięcia społecznego

przyzwolenia



ograniczeń zewnętrznych (np.

prawne, postęp techniczny, działania

konkurencji)



możliwości finansowania

restrukturyzacji (źródła własne i obce)



możliwości obniżki kosztów

działalności



ocena ryzyka finansowania obcego

oraz zmiany struktury kapitału

21

Zespół ds. restrukturyzacji

Zespół ds. restrukturyzacji

1) Zewnętrzni fachowcy

-

ryzyko, że opracowany program
będzie miał charakter jedynie
teoretyczno-poznawczy

-

trudności z akceptacją w firmie

22

Zespół ds. restrukturyzacji

Zespół ds. restrukturyzacji

2) Zespół wewnętrzny

-

obrona „własnych poletek”

-

dążenie do prowadzenia jak najwęższych

działań restrukturyzacyjnych (np.

jedynie obszar administracyjno-biurowy)

-

ryzyko subiektywizmu ocen

-

trudności z wykazaniem negatywnych

tendencji i zmian

23

Zespół ds. restrukturyzacji

Zespół ds. restrukturyzacji

3) Zewnętrzni fachowcy + zespół

wewnętrzny

-

możlliwość opracowania programu

praktycznego i użytecznego

+ znajomość procesów technologicznych w

firmie, sposobu działania konkurencji itp.

+ kompetencje w zakresie restrukturyzacji,

świeżość spojrzenia, obiektywizm

spojrzenia

24

Struktura planu

Struktura planu

restrukturyzacji

restrukturyzacji

I.

Charakterystyka przedsiębiorstwa

II.

Analiza rynku

III.

Aktualna sytuacja przedsiębiorstwa

IV.

Planowane działania

restrukturyzacyjne

V.

Harmonogram działań

restrukturyzacyjnych

VI.

Projekcje wyników finansowych

VII.

Opis sytuacji przedsiębiorstwa po

zakończeniu restrukturyzacji

25

Struktura planu

Struktura planu

restrukturyzacji

restrukturyzacji

I.

Charakterystyka przedsiębiorstwa

II.

Analiza rynku

III.

Aktualna sytuacja przedsiębiorstwa

IV.

Planowane działania

restrukturyzacyjne

V.

Harmonogram działań

restrukturyzacyjnych

VI.

Projekcje wyników finansowych

VII.

Opis sytuacji przedsiębiorstwa po

zakończeniu restrukturyzacji

26

I. Charakterystyka

I. Charakterystyka

przedsiębiorstwa

przedsiębiorstwa

27

1.

Stan prawny i własnościowy

•

pełna nazwa, siedziba

•

forma prawna

•

struktura kapitałowa (przy spółkach)

•

określenie podmiotów posiadających >25% głosów na WZA (lub

zgromadzeniu wspólników)

•

oznaczenie działalności wg Polskiej Klasyfikacji Działalności (PKD)

2.

Struktura organizacyjna i zatrudnienie

•

schemat struktury organizacyjnej

•

lokalizacja wszystkich zakładów i stan zatrudnienia dla każdego z

nich

•

schemat struktury organizacyjnej grupy kapitałowej

•

określenie czy podmiot jest małym, średnim, czy dużym

przedsiębiorcą

3.

Charakterystyka techniczno-technologiczna

4.

Informacja o wszczętym postępowaniu układowym lub

upadłościowym (ewentualnie)

Struktura planu

Struktura planu

restrukturyzacji

restrukturyzacji

I.

Charakterystyka przedsiębiorstwa

II.

Analiza rynku

III.

Aktualna sytuacja przedsiębiorstwa

IV.

Planowane działania

restrukturyzacyjne

V.

Harmonogram działań

restrukturyzacyjnych

VI.

Projekcje wyników finansowych

VII.

Opis sytuacji przedsiębiorstwa po

zakończeniu restrukturyzacji

28

II. Analiza rynku

II. Analiza rynku

1.

Charakterystyka wytwarzanych produktów

(świadczonych usług)

2.

Określenie rynku właściwego (wg art. 4 pkt 8 ustawy

z 15.12.2000r. o ochronie konkurencji i konsumentów)

3.

Struktura sprzedaży produktów (usług), w tym udział

w segmentach rynku krajowego podmiotu oraz jego

konkurentów

4.

Struktura sprzedaży produktów (usług), w tym udział

w segmentach rynków zagranicznych podmiotu oraz

jego konkurentów

5.

Wykaz głównych konkurentów i ich charakterystyka (z

uwzględnieniem przewagi technologicznej i rynkowej)

6.

Ocena konkurencyjności produkcji i działalności

rynkowej

7.

Określenie wielkości zdolności produkcyjnych i

stopnia ich wykorzystania

8.

Opis systemu dystrybucji i sprzedaży

29

Struktura planu

Struktura planu

restrukturyzacji

restrukturyzacji

I.

Charakterystyka przedsiębiorstwa

II.

Analiza rynku

III.

Aktualna sytuacja przedsiębiorstwa

IV.

Planowane działania

restrukturyzacyjne

V.

Harmonogram działań

restrukturyzacyjnych

VI.

Projekcje wyników finansowych

VII.

Opis sytuacji przedsiębiorstwa po

zakończeniu restrukturyzacji

30

III. Aktualna sytuacja

III. Aktualna sytuacja

przedsiębiorstwa

przedsiębiorstwa

1.

Opis sytuacji ekonomiczno-finansowej i

podjętych do tej pory działań

2.

Szczegółowy opis wraz z określeniem

ewentualnych problemów w obszarach:

•

produktu wraz z otoczeniem rynkowym (wg grup

produktów)

•

wyposażenia technicznego, procesów

technologicznych

•

zaopatrzenia

•

poziomu i struktury sprzedaży

•

organizacji sprzedaży i marketingu

•

finansów przedsiębiorstwa

•

zatrudnienia

•

organizacji

•

oddziaływania na środowisko

3.

Analiza SWOT

31

Struktura planu

Struktura planu

restrukturyzacji

restrukturyzacji

I.

Charakterystyka przedsiębiorstwa

II.

Analiza rynku

III.

Aktualna sytuacja przedsiębiorstwa

IV.

Planowane działania

restrukturyzacyjne

V.

Harmonogram działań

restrukturyzacyjnych

VI.

Projekcje wyników finansowych

VII.

Opis sytuacji przedsiębiorstwa po

zakończeniu restrukturyzacji

32

IV. Planowane działania

IV. Planowane działania

restrukturyzacyjne

restrukturyzacyjne

1.

Działania mające na celu rozwiązanie wszystkich

zdefiniowanych uprzednio problemów (opis koniecznych

działań), np.

◦

restrukturyzacja produktowa

◦

zmiany poziomu produkcji i sprzedaży (np. redukcja)

◦

restrukturyzacja techniczno-technologiczna (np. inwestycje)

◦

restrukturyzacja zatrudnienia

◦

restrukturyzacja organizacyjna i majątkowa

◦

restrukturyzacja finansowa (np. umorzenia, rozłożenia na raty,

odroczenia terminów)

2. Źródła finansowania restrukturyzacji



w sposób szczegółowy i przejrzysty



zestawienie środków własnych z przeznaczeniem na pokrycie

kosztów restrukturyzacji (np. nadwyżka finansowa, kredyty)



zestawienie planowanej pomocy niezbędnej do zakończenia

procesu restrukturyzacji

33

Struktura planu

Struktura planu

restrukturyzacji

restrukturyzacji

I.

Charakterystyka przedsiębiorstwa

II.

Analiza rynku

III.

Aktualna sytuacja przedsiębiorstwa

IV.

Planowane działania

restrukturyzacyjne

V.

Harmonogram działań

restrukturyzacyjnych

VI.

Projekcje wyników finansowych

VII.

Opis sytuacji przedsiębiorstwa po

zakończeniu restrukturyzacji

34

V. Harmonogram działań

V. Harmonogram działań

restrukturyzacyjnych

restrukturyzacyjnych

Opis

działani

a

Termin

realizac

ji

(zakoń-

czenia)

Wpływ działania na

odpowiednią pozycję

rachunku zysków i strat

Wpływ działania

na wynik

finansowy netto

Dział /

osoby

odpowi

e-

dzialne

Pozycja

Wartość w tys. zł

Wartość w tys. zł

I

półrocz

e 2009

Koniec

roku

2009

I

półrocz

e 2010

Koniec

roku

2010

35

Struktura planu

Struktura planu

restrukturyzacji

restrukturyzacji

I.

Charakterystyka przedsiębiorstwa

II.

Analiza rynku

III.

Aktualna sytuacja przedsiębiorstwa

IV.

Planowane działania

restrukturyzacyjne

V.

Harmonogram działań

restrukturyzacyjnych

VI.

Projekcje wyników finansowych

VII.

Opis sytuacji przedsiębiorstwa po

zakończeniu restrukturyzacji

36

VI. Projekcje wyników

VI. Projekcje wyników

finansowych

finansowych

1.

Przyjęte założenia (wielkość

sprzedaży, ceny, inflacja, kontrahenci

itp.)

2. Projekcje w formie dokumentów

finansowych za każdy rok

restrukturyzacji (zgodnie z

założeniami oraz konsekwencjami

finansowymi podejmowanych działań)

3. (Ewentualnie) Prognozy finansowe dla

różnych wariantów procesu

restrukturyzacyjnego

37

Załączniki do planu

Załączniki do planu

restrukturyzacji

restrukturyzacji



Rachunek zysków i strat za 3 lata



Bilans za 3 lata



Rachunek przepływów pieniężnych za 3
lata



Zestawienie zadłużenia



Opis problemów do rozwiązania i
działania naprawcze

38

Opis problemów do

Opis problemów do

rozwiązania i działania

rozwiązania i działania

naprawcze

naprawcze

Problem

do

rozwiązan

ia

Działania

naprawcz

e

Nakłady

Efekty

Termin

realizacji

39

Załączniki do planu

Załączniki do planu

restrukturyzacji

restrukturyzacji



Rachunek zysków i strat za 3 lata



Bilans za 3 lata



Rachunek przepływów pieniężnych za 3
lata



Zestawienie zadłużenia



Opis problemów do rozwiązania i
działania naprawcze



Koszty restrukturyzacji i źródła ich
finansowania

40

Koszty restrukturyzacji i

Koszty restrukturyzacji i

źródła ich finansowania

źródła ich finansowania

Opis

działani

a

Termin

rozpoczęc

ia

Termin

zakończeni

a

Szacunkow

y koszt

Źródło

finansowania

41

Załączniki do planu

Załączniki do planu

restrukturyzacji

restrukturyzacji



Rachunek zysków i strat za 3 lata



Bilans za 3 lata



Rachunek przepływów pieniężnych za 3

lata



Zestawienie zadłużenia



Opis problemów do rozwiązania i działania

naprawcze



Koszty restrukturyzacji i źródła ich

finansowania



Harmonogram działań

restrukturyzacyjnych i ich wpływ na wynik

finansowy

42