FUNDUSZE STRUKTURALNE UNII

EUROPEJSKIEJ

Mgr Agata Wróbel



FUNDUSZE STRUKTURALNE I FUNDUSZ

SPÓJNOŚCI,



T. KIERZKOWSKI, A. JANKOWSKA, R. KNOPIK ,



WARSZAWA 2009



europa.eu <obszary wsparcia



ec.europa.eu <możliwości finansowania



www.funduszeeuropejskie.gov.pl

2

POLITYKA REGIONALNA

LONDYN

HAMBURG

LONDYN

HAMBURG

MONACHIUM

MEDIOLAN

PARYŻ

14% terytorium

43% produkcji Unii Europejskiej

1/3 ludności

3



Poziom krajowy:



Luksemburg > Rumunia pod względem dochodu
na jednego mieszkańca



Poziom regionalny:



Inner London PKB per capita 290% średniego PKB
UE



pół-wsch. Rumunia 23% średniego PKB UE

4

PRZYCZYNY i SKUTKI RÓŻNIC W ROZWOJU

REGIONÓW



PRZYCZYNY



geograficzne - peryferyjne położenia regionu, trudne

warunki klimatyczne i geograficzne



historyczne



społeczne i gospodarcze - niedostatecznie rozwinięta

infrastruktura, niekorzystna struktura gospodarki, niski

poziomu kwalifikacji zawodowych ludności



SKUTKI



Zubożenie społeczeństwa,



Zła jakość szkolnictwa,



Wyższe bezrobocie



Niewydolność infrastruktury

Trudna sytuacja niektórych spośród państw członkowskich UE

wynika częściowo z dziedzictwa gospodarki centralnie

planowanej.

5

6

EWOLUCJA POLITYKI REGIONALNEJ



Preambuła Traktatu Rzymskiego z 1958

:

„

Państwa członkowskie pragną wzmocnienia jedności swoich

gospodarek i zabezpieczenia ich harmonijnego rozwoju
przez redukowanie zróżnicowań istniejących między
regionami oraz łagodzenie zacofania regionów mniej
uprzywilejowanych”.

PRZYCZYNY PRZEOBRAŻEŃ:

•

Zmiany w sytuacji przemysłu Wspólnoty pod wpływem
KRYZYSU lat 70, spadki koniunktury w kolejnych latach

•

POSZERZANIE integracji o nowe kraje członkowskie

•

POGŁĘBIANIE integracji

7

PIERWSZY ETAP POLITYKI REGIONALNEJ

1958-1974



Polityka regionalna => kompetencja państw



EWWiS – projekty z zakresu restrukturyzacji węgla i stali



EBI – działalność pożyczkowa; projekty , których celem

był „harmonijny rozwój Wspólnoty”



EFS – nowe miejsca pracy/ zapobieganie bezrobociu



EFGiOR



Mechanizm antydumpingowy



1968 Dyrekcja Generalna ds. Polityki Regionalnej



1972 –EFRR miał „korygować podstawowe dysproporcje

wewnątrz Wspólnoty Europejskiej wynikające przede

wszystkim z przewagi rolnictwa, zmian w przemyśle lub

strukturalnego bezrobocia



1973 – akcesja Wielkiej Brytanii, Irlandii i Danii

8

DRUGI ETAP POLITYKI REGIONALNEJ 1975-

1985



Kryzys lat 70 => spowolnienie tempa wzrostu
gospodarczego



1. stycznia 1975 – EFRR



Podział pieniędzy między państwa i refundacja
wydatków



Zasada współfinansowania – 20-30%



Zgodność z priorytetami



Pomoc uzyskiwały państwa a nie podmioty gospodarcze



REGION? REGION MNIEJ ROZWINIĘTY?

9

NUTS -nomenklatura jednostek

terytorialnych dla celów statystycznych



NUTS 0 - KRAJ



NUTS 1 – MAKROREGIONY (grupa województw
6)



NUTS 2 – REGIONY (województwa 16)



NUTS 3 – PODREGIONY (grupa powiatów 66)



NUTS 4 – powiaty i miasta na prawach
powiatów



NUTS 5 – gminy



* NUTS 4 i 5 – Local AdministrativeUnits(LAU)

10

C.D. DRUGIEGO ETAPU POLITYKI

REGIONALNEJ



KRYTERIA POMOCY DLA REGIONÓW



PKB per capita znacząco niższy niż średnia kraju



Wysokie znaczenie rolnictwa i lub przemysłów
schyłkowych



Wysoko stopa bezrobocia lub migracja



SZCZEGÓLNE ZASADY PODZIAŁU ŚRODKÓW



Zasada słusznego zwrotu



1979 reforma EFRR 5% środków do dyspozycji Komisji



1981 akcesja Grecji – zwiększenie rozpiętość w rozwoju
regionalnym

11

REFORMA POLITYKI REGIONALNEJ 1984



Obszary Polityki Regionalnej



1.okresowa analiza sytuacji społ-ekonom.



2. koordynacją narodowych polityk



3. ocena regionalnych skutków wszystkich głównych

polityk



System widełkowy



Rozszerzenie kompetencji Komisji 11,5%



Regiony



a. regiony cechujące się długotrwałym niedorozwojem



b. regiony o niskim poziomie dochodów, wysokiej

stopie bezrobocia i wysokim wskaźniku migracji



c. regiony narażone na ujemne skutki działalności WE



d. regiony przygraniczne

12

TRZECI ETAP ROZWOJU POLITYKI

REGIONALNEJ 1986-1992



decyzja o utworzeniu rynku wewnętrznego



akcesja Hiszpanii i Portugalii 1986



nacisk Wielkiej Brytanii na bardziej
sprawiedliwy podział środków



JEDNOLITY AKT EUROPEJSKI (JAE)1986



„Spójność ekonomiczna i socjalna”



1988 reforma funduszy strukturalnych

13

CZWARTY ETAP ROZWOJU POLITYKI

REGIONALNEJ 1993-1999



Traktat z Maastricht



Unia Gospodarcza i Walutowa



Fundusz Spójności



Europejski Fundusz Inwestycyjny



Komitet Regionów



Wzmocnienie EBC



Przekształcenie sektorowego instrumentu
skierowanego do rybołóstwa w nowy
instrument – FIOR



1995 –Austria, Finlandia i Szwecja

14

PIĄTY ETAP 2000-2006



AGENDA 2000



CELE 6=>3



CEL 1- wspieranie rozwoju regionów zapóźnionych w rozwoju oraz słabo

zaludnionych regionów północnej Europy



CEL 2- wspieranie gospodarczej i społecznej konwersji obszarów stojących w

obliczu problemów strukturalnych



CEL 3 - wspieranie adaptacji i modernizacji polityk oraz systemów kształcenia,

szkolenia i zatrudnienia



INICJATYWY

: INTERREG, URBAN, EQUAL, LEADER



POMOC HARMONIZACYJNA –

instrument pomocy przedakcesyjnej ISPA

I SAPARD



INSTRUMENTY FINANSOWANIA:



Europejski Fundusz Społeczny 



Europejski Fundusz Orientacji i Gwarancji Rolnej 



Europejski Fundusz Rozwoju Regionalnego 



Finansowy Instrument Orientacji Rybołówstwa 



7 letnie okresy programowania

15

2007 - 2013



Traktat o Unii Europejskiej:



Preambuła „[Państwa] WYRAŻAJĄC MOCNĄ WOLĘ popierania

postępu gospodarczego i społecznego swych narodów poprzez

urzeczywistnienie rynku wewnętrznego oraz umacnianie spójności i

ochrony środowiska naturalnego, przy uwzględnieniu zasady stałego

rozwoju, oraz prowadzenia polityk, które zapewnią, że integracji

gospodarczej towarzyszyć będzie równoczesny postęp w innych

dziedzinach,



Art. 3



Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej



preambuła: W TROSCE o wzmocnienie jedności swych gospodarek i

zapewnienie ich harmonijnego rozwoju, poprzez zmniejszenie różnic

istniejących między poszczególnymi regionami oraz opóźnienia

regionów mniej uprzywilejowanych



Artykuł 107



TYTUŁ XVIII SPÓJNOŚĆ GOSPODARCZA, SPOŁECZNA I TERYTORIALNA

16

AKTY PRAWNE



Rozporządzenie 1083/2006 ustanawiające
przepisy ogólne dotyczące Europejskiego
Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego
Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności



1080/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu
Rozwoju Regionalnego



1081/2006 w sprawie Europejskiego Funduszu
Społecznego



1084/2006 ustanawiające Fundusz Spójności



* rozporządzenia wykonawcze

17

FINANSOWANIE

18

 12% (tzw. tradycyjne
zasoby własne Unii),
 11% z dochodów z VAT
 
 76 % ze środków
uzależnionych od
dochodu narodowego
każdego z państw
członkowskich (0,73
proc. swojego Produktu
Narodowego Brutto (PNB)

WYDATKI

19

20



Polityka regionalna: 4,6 mld Euro



CELE POLITYKI REGIONALNEJ:



to cele służące osiągnięciu spójności społeczno-
gospodarczej Unii Europejskiej. Liczba i definicja
celów polityki strukturalnej ulegają zmianom w
kolejnych okresach budżetowych. Fundusze
strukturalne na okres 2007-2013 mają spełniać
następujące cele kluczowe:



Cel 1: Konwergencja



Cel 2: Konkurencyjność i zatrudnienie w regionach



Cel 3: Europejska współpraca terytorialna

KONWERGENCJA

21



rzeczywiste zniwelowanie zapóźnień w
najsłabiej rozwiniętych państwach
członkowskich i regionach



PKB per capita < 75 % przeciętnej UE - 84
regiony NUTS 2, 154 milionów ludności



+ 16 regionów przejściowych 16,4 mln



282,8 miliardów EUR,

KONKURENCYJNOŚĆ I ZATRUDNIENIE

22



umocnienia konkurencyjności i atrakcyjności
regionów, jak również do zwiększenia
zatrudnienia



168 regionów o ludności liczącej ogółem 314
milionów



55 miliardów

EUROPEJSKA WSPÓŁPRACA TERYTORIALNA

23



umocnienie współpracy transgranicznej w drodze

wspólnych inicjatyw na szczeblu lokalnym i

regionalnym, współpracy międzynarodowej służącej

zintegrowanemu rozwojowi przestrzennemu oraz

międzyregionalnej

współpracy

i

wymiany

doświadczeń



3 obszary wsparcia:



Umacnianie współpracy transgranicznej



Umacnianie współpracy transnarodowej



Umacnianie współpracy międzyregionalnej



URBACT



INTERACT II



EPSON

24

INSTRUMENTY FINANSOWE POLITYKI

REGIONALNEJ

25



Fundusze Strukturalne: EFS, EFRR



FUNDUSZ SPÓJNOŚCI



EUROPEJSKI BANK INWESTYCYJNY



Inicjatywy wspólnotowe: JASPERS, JEREMY I
JESSICA



Środki w ramach INSTRUMENTU POMOCY
PRZEDAKCESYJNEJ, EUROPEJSKIEGO
INSTRUMENTU SĄSIEDZTWA

GEOGRAFICZNY ZASIĘG ODDZIAŁYWANIA

FUNDUSZY

26

EUROPEJSKI FUNDUSZ ROZWOJU

REGIONALNEGO

27



przyczynia się do finansowania pomocy mającej na celu wzmocnienie

spójności gospodarczej i społecznej w drodze korygowania podstawowych

dysproporcji regionalnych poprzez wspieranie rozwoju oraz dostosowania

strukturalnego

gospodarek

regionalnych,

w

tym

przekształcania

upadających regionów przemysłowych i regionów opóźnionych w rozwoju,

jak również wspieranie współpracy transgranicznej, transnarodowej i

międzyregionalne



CEL 1 



BADANIA

I

ROZWÓJ

TECHNOLOGICZNY,

INNOWACYJNOŚĆ

I PRZEDSIĘBIORCZOŚĆ



SPOŁECZEŃSTWO INFORMACYJNE, INICJATYWY W ZAKRESIE ROZWOJU

LOKALNEGO, ŚRODOWISKO, TURYSTYKA



ZAPOBIEGANIE ZAGROŻENIOM



INWESTYCJE TRANSPORTOWE, INWESTYCJE W EDUKACJĘ, INWESTYCJE W

INFRASTRUKTURĘ OCHRONY ZDROWIA I INFRASTRUKTURĘ SPOŁECZNĄ



CEL 2 INNOWACJE I GOSPODARKA OPARTA NA WIEDZY, DOSTĘP DO USŁUG

TRANSPORTOWYCH I TELEKOMUNIKACYJNYCH, DZIAŁANIA PREWENCYJNE W

ZAKRESIE OCHRONY ŚRODOWISKA I ZAPOBIEGANIA ZAGROŻENIOM



CEL3 WSPÓŁPRACA TRANSGRANICZNA, WSPÓŁPRACA TRANSNARODOWA,

WZMOCNIENIE POLITYKI REGIONALNEJ POPRZEZ WSPIERANIE WSPÓŁPRACY

MIĘDZYREGIONALNEJ

EUROPEJSKI FUNDUSZ SPOŁECZNY

28



przyczynia się do realizacji priorytetów Wspólnoty w zakresie wzmacniania spójności

gospodarczej i społecznej przez poprawę możliwości zatrudnienia i pracy, stymulowanie

wysokiego poziomu zatrudnienia oraz tworzenia liczniejszych i lepszych miejsc pracy.

Realizuje to przez wspieranie polityki państw członkowskich zmierzającej do osiągnięcia

pełnego zatrudnienia oraz jakości i wydajności pracy, wspierania integracji społecznej, w

tym poprawy dostępu do zatrudnienia osób znajdujących się w niekorzystnej sytuacji,

oraz zmniejszenia dysproporcji w zatrudnieniu na poziomie krajowym, regionalnym i

lokalnym



CEL 1 



ZWIĘKSZENIE

ZDOLNOŚCI

ADAPTACYJNEJ

PRACOWNIKÓW

PRZEDSIĘBIORSTW

I

PRZEDSIĘBIORCÓW



WZMOCNIENIE KAPITAŁU LUDZKIEGO



WZROST INTEGRACJI SPOŁECZNEJ OSÓB ZNAJDUJĄCYCH SIĘ W NIEKORZYSTNEJ SYTUACJI



ZWIĘKSZANIE DOSTĘPU DO ZATRUDNIENIA, DĄŻENIE DO ZAPEWNIENIA INTEGRACJI NA

RYNKU PRACY OSÓB POSZUKUJĄCYCH ZATRUDNIENIA I NIEAKTYWNYCH ZAWODOWO

ORAZ ZAPOBIEGANIA BEZROBOCIU



WSPIERANIE WSPÓŁPRACY NA RZECZ ZATRUDNIENIA RÓŻNYCH ŚRODOWISK



 



CEL 2 ZWIĘKSZENIE I POPRAWA INWESTYCJI W KAPITAŁ LUDZKI



WZMACNIANIE ZDOLNOŚCI SŁUŻB I ORGANIZACJI DZIAŁAJĄCYCH NA RZECZ

ZATRUDNIENIA I RYNKU PRACY



 

FUNDUSZ SPÓJNOŚCI

29



Nie jest funduszem strukturalnym!



Przeznaczony dla krajów nie regionów!



<90 % DNB 25 UE



Program

zmierzający

do

realizacji

kryteriów

konwergencji



Cel promowanie trwałego i zrównoważonego
rozwoju



Obszary wsparcia



transeuropejskie sieci transportowe TEN-T



środowiska w ramach priorytetów wspólnotowej
polityki ochrony środowiska



Bułgaria, Republika Czeska, Estonia, Grecja, Cypr, Łotwa, Litwa, Węgry,
Malta, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowenia i Słowacja.