Problematyka medycznych

działań ratowniczych

w zdarzeniach masowych

Lek.med.Ignacy Baumberg

1/. BŁĘDNE PLANOWANIE TO PLANOWANIE BŁĘDÓW !

2/.

JEŻELI

CODZIENNA

PRAKTYKA

SYSTEMU

RATOWNICZEGO

JEST WŁAŚCIWA

, W PRZYPADKU

ZDARZENIA

MASOWEGO

MOGĄ

WYSTĄPIĆ

NIEPRAWIDŁOWOŚCI, JEŻELI CODZIENNA PRAKTYKA

SYSTEMU

JEST

NIEWŁAŚCIWA

,

W

ZDARZENIU

MASOWYM

MUSZĄ

WYSTĄPIĆ NIEPRAWIDŁOWOŚCI !

3/. DEFINICJE

4/. SEGREGACJA (TRIAGE)

5/. PRZEPŁYW INFORMACJI W CZASIE RZECZYWISTYM

GŁÓWNE ZAGADNIENIA (

NA DZISIAJ

)

1/. ZDARZENIE POJEDYNCZE

2/. ZDARZENIE MNOGIE

-

Występuje więcej, niż jeden poszkodowany,

ale zapotrzebowanie na natychmiastowe

medyczne działania ratownicze nie

przekracza możliwości sił i środków obecnych

na miejscu zdarzenia w danej fazie

(momencie) działań ratowniczych.

DEFINICJE

- 16 poszkodowanych, najpoważniejsze

obrażenia to złamania zamknięte

kończyn dolnych

-

9 lub 39 lub XX poszkodowanych, z

których 3 wymaga ratującej życie

pomocy natychmiastowej (

GRUPA

CZERWONA

), 3 zespoły ratownictwa

medycznego na miejscu zdarzenia

PRZYKŁADY

WŁAŚCIWE ROZPOZNANIE NA MIEJSCU

ZDARZENIA MA ZASADNICZE ZNACZENIE,

ALE WŁAŚCIWE PROCEDURY W

CPR

MOGĄ

ZNACZNIE ZWIĘKSZYĆ SKUTECZNOŚĆ

DZIAŁAŃ!!!

’’FILOZOFIA 120%’’

„ZAWSZE LEPIEJ ZADYSPONOWAĆ WIĘCEJ SIŁ

I ŚRODKÓW, NIŻ ZBYT MAŁO“

„LEPIEJ ZAWRÓCIĆ, NIŻ NIE ZDĄŻYĆ“

UWAGI

3/. ZDARZENIE MASOWE

Przynajmniej jeden z poszkodowanych wymaga

natychmiastowych

działań ratowniczych (

GRUPA CZERWONA

), oraz

występuje

dysproporcja pomiędzy zapotrzebowaniem a

możliwościami

“W ZDARZENIU MASOWYM OSOBY BEZ TĘTNA I

ODDECHU,

MIMO UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH, UZNANE

ZOSTAJĄ PRZEZ LEKARZY ZA ZMARŁE, A RATOWNICY

NIE WDRAŻAJĄ PROCEDUR RESUSCYTACYJNYCH”

ZDARZENIE MASOWE

-

9 lub 39 lub XX poszkodowanych, z których 3 wymaga

natychmiastowych działań ratowniczych, (

GRUPA

CZERWONA

),

1 zespół ratownictwa medycznego na miejscu

zdarzenia

-

mikrobus w rzece, na miejscu zdarzenia np. 4 zespoły

ratownictwa medycznego, 28 strażaków PSP, 14

strażaków OSP, 6 policjantów, przedstawiciele sztabu

kryzysowego, dziennikarze TV, radia i prasy, pośród

poszkodowanych w pojeździe 3 osoby w

GRUPIE

CZERWONEJ

, ale tylko dwóch ratowników ma

możliwość działania we wraku

PRZYKŁADY

-

pożar w budynku mieszkalnym, 2 ratowników prowadzi

działania gaśnicze, 2 ewakuuje nieprzytomnego

poszkodowanego ze strefy zagrożenia, nie stwierdzają

podstawowych funkcji życiowych...

W oknie płonącego mieszkania kobieta wzywa

pomocy, wymaga natychmiastowych działań

ratowniczych (ewakuacja ze strefy zagrożenia jest

medycznym działaniem ratowniczym - zmiana

temperatury otoczenia, zmiana składu mieszaniny

oddechowej…)

należy ona do

GRUPY CZERWONEJ

!

Strażacy starają się dotrzeć do kobiety, nie

rozpoczynają resuscytacji

poszkodowanego, ponieważ jest to

ZDARZENIE

MASOWE

PRZYKŁAD

PRZYKŁAD

Na środku jezdni leży poszkodowany bez czynności

życiowych, 60 metrów dalej w rowie przewrócony
autobus. Działania ratownicze realizuje 5 strażaków. 2
z nich rozpoczyna resuscytację poszkodowanego,
dowódca udaje się na rozpoznanie…

-

Autobus pusty. Kierowca zbiegł z miejsca zdarzenia -
resuscytacja kontynuowana

-

W autobusie 16 poszkodowanych, w tym 1 osoba w
grupie czerwonej. Strażacy udzielają pomocy w trybie
natychmiastowym, resuscytacja kontynuowana.

(ZDARZENIE MNOGIE)

-

W autobusie 16 poszkodowanych, w tym 5 osób w
grupie czerwonej. Strażacy przerywają resuscytację,
aby udzielić pomocy poszkodowanym z grupy
czerwonej

( ZDARZENIE MASOWE)

-

Aby uznać zdarzenie za masowe należy stwierdzić

istnienie

deficytu

możliwości

realizacji natychmiastowych medycznych

działań ratowniczych w stosunku do aktualnego

zapotrzebowania, proste

’’porównanie ilości poszkodowanych ‘czerwonych’ i

ilości karetek’’

nie wystarcza

-

Nie tylko personel zespołu ratownictwa medycznego

ma możliwości realizacji natychmiastowych procedur

ratujących życie –

niektóre z nich mogą być skutecznie realizowane

przez ratowników

o niższym poziomie kompetencji w zakresie

ratownictwa medycznego,

np, strażacy, ratownicy GOPR, WOPR, TOPR

WNIOSKI

TRIAGE

:

MA ZASADNICZE ZNACZENIE DLA

WŁAŚCIWEGO WYKORZYSTANIA

OGRANICZONYCH MOŻLIWOŚCI

RATOWNICZYCH I JEST WARUNKIEM

UZNANIA ZDARZENIA ZA MASOWE !!!

“ABY URATOWAĆ MOŻLIWIE JAK

NAJWIĘCEJ OSÓB”

SEGREGACJA/TRIAGE

TRIAGE

: WYZNACZANIE PRIORYTETÓW

ZGODNIE Z WSPÓŁCZESNĄ WIEDZĄ

MEDYCZNĄ

TRIAGE

: CIĄGŁY I DYNAMICZNY

PROCES

STWARZAJĄCY

MOŻLIWOŚĆ

ZMIANY KATEGORII W

TRAKCIE

DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

SEGREGACJA/TRIAGE

TRIAGE

: WYZNACZANIE PRIORYTETÓW,

ALE NIE TWORZENIE „KOLEJKI“,

OSTATECZNE DECYZJE POZOSTAJĄ

PROBLEMEM MORALNYM

LEKARZA…

TRIAGE

: ZASADY POWINNY BYĆ PROSTE,

SKUTECZNE I DOBRZE ZNANE

WSZYSTKIM UCZESTNIKOM

DZIAŁAŃ

RATOWNICZYCH

SEGREGACJA/TRIAGE

1/.

GRUPA CZERWONA

– POMOC

NATYCHMIASTOWA

2/.

GRUPA ŻÓŁTA

– POMOC PILNA

3/.

GRUPA ZIELONA

– POMOC

ODROCZONA LUB NIE WYMAGANA(?)

4/. GRUPA CZARNA - OSOBY ZMARŁE

SEGREGACJA/TRIAGE

“SEGREGACJA PIERWOTNA”

-

REALIZOWANA PRZEZ PIERWSZYCH PRZYBYŁYCH NA

MIEJSCE ZDARZENIA RATOWNIKÓW

- KODOWANIE TYLKO KOLORAMI

JEŻELI BEZ UDZIAŁU LEKARZA - BEZ GRUPY CZARNEJ

(OSOBY BEZ MOŻLIWOŚCI RESUSCYTACJI LUB BEZ TĘTNA

I ODDECHU MIMO UDROŻNIENIA DRÓG ODDECHOWYCH,

OTRZYMUJĄ WTÓRNY PRIORYTET :

GRUPA ŻÓŁTA

!)

- CHODZĄCY–

GRUPA ZIELONA

(?)

SEGREGACJA/TRIAGE

SEGREGACJA/TRIAGE

“SEGREGACJA WTÓRNA”

•

PROWADZONA PRZEZ LEKARZY PO WDROŻENIU NA

MIEJSCU

ZDARZENIA MEDYCZNYCH PROCEDUR RATOWNICZYCH,

PRZED ROZPOCZĘCIEM TRANSPORTU DEFINITYWNEGO

•

PRZY UŻYCIU DOKUMENTACJI MEDYCZNEJ

(KARTA SEGREGACYJNA)

•

STWIERDZENIE ZGONÓW

•

NIERZADKO ZMIANA KATEGORII

SEGREGACJA/TRIAGE

TRIAGE – ZMIANY KATEGORII

•

!

CZERWONA

NA

ŻÓŁTĄ

–

SYTUACJA

OPTYMALNA – EFEKTYWNE LECZENIE NA MIEJSCU

ZDARZENIA

•

!

CZERWONA

NA CZARNĄ –

IM WCZEŚNIEJ

PRZYBYWAMY, TYM WIĘCEJ TRAGEDII WIDZIMY…

•

!

ŻÓŁTA

NA

CZERWONĄ

–

DOWÓD NA

ZNACZENIE STAŁEGO NADZORU I SEGREGACJI

WTÓRNEJ

•

!

ZIELONA

NA

ŻÓŁTĄ

LUB

CZERWONĄ

–

KOLEJNY

DOWÓD NA ZNACZENIE STAŁEGO NADZORU I

SEGREGACJI WTÓRNEJ

TRIAGE - DOKUMENTACJA

TRIAGE - DOKUMENTACJA

Zdarzenie mnogie/masowe –

zadania KDR

Zadania

Kierującego

Działaniami

Ratowniczymi:

wyznaczenie strefy zagrożenia oraz:
1/. miejsca zgrupowania poszkodowanych chodzących,
według niektórych schematów segregacji zaliczanych do
grupy z grupy
„ zielonej” ( w pozycji siedzącej, z widoczna twarzą, w
nocy oświetlenie)

2/. punktu medycznego/obszaru pomocy medycznej –
stanowiącego

zazwyczaj

miejsce

zgrupowania

poszkodowanych z grupy „żółtej”, w którym, po
zaopatrzeniu, oczekują oni na transport definitywny –
przy założeniu, że poszkodowani z grupy „czerwonej” po
udzieleniu pomocy na miejscu zdarzenia są niezwłocznie
transportowania do szpitali

3/. miejsca składowania zwłok – poszkodowanych zmarłych
w czasie działań ratowniczych oraz zwłok utrudniających
prowadzenie

działań

ratowniczych

(pozostałe

ciała

zmarłych poszkodowanych pozostają na miejscu dla celów
dochodzeniowych), oraz zapewnienie właściwego nadzoru
dla zachowania szacunku dla majestatu śmierci.

4/. punktu przyjęcia sił i środków – w tym zespołów
ratownictwa medycznego – właściwe wyznaczenie tego
miejsca, zapewniającego płynny i bezkolizyjny ruch
ambulansów ma duże znaczenie organizacyjne

5/. lądowiska dla śmigłowca

Zdarzenie mnogie/masowe
–
zadania KDR

PRZEPŁYW INFORMACJI W

CZASIE RZECZYWISTYM

•

GŁÓWNĄ CZĘŚCIĄ KAŻDEGO

“PLANU

RATOWNICZEGO”

JEST LISTA PROCEDUR, A NIE

SPECYFIKACJE, STATYSTYKI

I SPRAWOZDANIA !!

•

W ZAKRESIE MEDYCZNYCH DZIAŁAŃ

RATOWNICZYCH MOŻNA WYRÓŻNIĆ TRZY GŁÓWNE

OBSZARY:

A/.

POMOC PRZEDSZPITALNA NA RÓŻNYCH

POZIOMACH

KOMPETENCJI (!!)

B/.

AKTUALNE MOŻLIWOŚCI SZPITALI (!!)

C/.

REZERWOWE SIŁY I ŚRODKI

PRZEPŁYW INFORMACJI W

CZASIE RZECZYWISTYM

•

OBSZARY

A/.(pomoc przedszpitalna)

I

C/.

(rezerwy)

SĄ WZGLĘDNIE STABILNE,

NATOMIAST OBSZAR

B/.(aktualne możliwości szpitali)

JEST

BARDZO ZMIENNY

•

NIESTETY, JEST TO NAJBARDZIEJ ZŁOŻONY

I KOSZTOWNY ELEMENT

INFRASTRUKTURY

“ŁAŃCUCHA PRZEŻYCIA”

PRZEPŁYW INFORMACJI W

CZASIE RZECZYWISTYM

FILOZOFIA “ZŁOTEJ GODZINY” STANOWI,

ŻE

“SPECJALISTYCZNE

MEDYCZNE

DZIAŁANIA RATOWNICZE”

POWINNY BYĆ

WDROŻONE

W

CIĄGU

60

MINUT

OD

MOMENTU

PRZYJĘCIA ZGŁOSZENIA O ZDARZENIU – CO

OZNACZA,

W

WIĘKSZOŚCI

PRZYPADKÓW,

KONIECZNOŚĆ

PRZEPROWADZENIA

ZABIEGU OPERACYJNEGO…

PRZEPŁYW INFORMACJI W

CZASIE RZECZYWISTYM

-

ŻADEN SZPITAL NA ŚWIECIE NIE JEST W STANIE PRZYJĄĆ

WSZYSTKICH POSZKODOWANYCH W DUŻYM ZDARZENIU

MASOWYM

-

PRAKTYCZNIE NIE MA MOŻLIWOŚCI URUCHOMIENIA

SZPITALI POLOWYCH W TRYBIE NATYCHMIASTOWYM

-

WYSTĘPUJE PRZEMOŻNA TENDENCJA DO “TRANSFERU

KATASTROFY” DO NAJBLIŻSZEGO SZPITALA – W EFEKCIE

POSZKODOWANI MAJĄCY SZANSĘ NA PRZEŻYCIE

UMIERAJĄ

W IZBACH PRZYJĘĆ LUB NA KORYTARZACH

SZPITALNYCH POZA KONTROLĄ WŁADZ I MEDIÓW…

-

CZY MOŻNA COKOLWIEK ZROBIĆ, ABY POPRAWIĆ TĘ

SYTUACJĘ?

PRZEPŁYW INFORMACJI W

CZASIE RZECZYWISTYM

ODPOWIEDŹ BRZMI:

TAK!!!

NAJWAŻNIEJSZYM ELEMENTEM ROZWIĄZAŃ

SYSTEMOWYCH W RATOWNICTWIE MEDYCZNYM

JEST:

WŁAŚCIWY (W CZASIE RZECZYWISTYM) PRZEPŁYW

INFORMACJI DOTYCZĄCYCH AKTUALNYCH MOŻLIWOŚCI

REALIZACJI MEDYCZNYCH DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

PRZEZ SZPITALE PRZEWIDZIANE WE WŁAŚCIWYM

TERYTORIALNIE

PLANIE RATOWNICZYM !

PRZEPŁYW INFORMACJI W

CZASIE RZECZYWISTYM

-

“CODZIENNE” POTWIERDZANIE MOŻLIWOŚCI (“POZIOMU

GOTOWOŚCI OPERACYJNEJ”) POSZCZEGÓLNYCH SZPITALI

PRZEKAZYWANE DO

CENTRUM POWIADAMIANIA RATUNKOWEGO

-

NATYCHMIASTOWE POWIADAMIANIE

CPR

O ZNACZĄCYCH

ZMIANACH POZIOMU GOTOWOŚCI OPERACYJNEJ DANEGO

SZPITALA ,

-

NATYCHMIASTOWE POWIADAMIANIE SZPITALI PRZEZ

CPR

O

MOŻLIWYM LUB POTWIERDZONYM ZDARZENIU MASOWYM,

-

MONITOROWANIE W CZASIE RZECZYWISTYM AKTUALNYCH

MOŻLIWOŚCI SZPITALI W ZAKRESIE REALIZACJI

SPECJALISTYCZNYCH MEDYCZNYCH DZIAŁAŃ RATOWNICZYCH

WOBEC POSZKODOWANYCH Z

GRUPY CZERWONEJ

.

PRZEPŁYW INFORMACJI W

CZASIE RZECZYWISTYM

CENTRUM POWIADAMIANIA

RATUNKOWEGO

POWINNO DECYDOWAĆ, DO

KTÓREGO SZPITALA MA TRAFIĆ POSZKODOWANY I

JAKIE ŚRODKI TRANSPORTU POWINNY

BYĆ ZASTOSOWANE !!!

LEKARZE I RATOWNICY NA MIEJSCU

ZDARZENIA NIE MAJĄ MOŻLIWOŚCI

ZARZĄDZANIA INFORMACJAMI

DOTYCZĄCYMI SZPITALI!!!

PRZEPŁYW INFORMACJI W

CZASIE RZECZYWISTYM

OMAWIANE ZAGADNIENIA NALEŻĄ DO GRUPY

ZASADNICZYCH ELEMENTÓW ROZWIĄZAŃ

SYSTEMOWYCH W RATOWNICTWIE MEDYCZNYM,

ZWŁASZCZA W ODNIESIENIU DO ZDARZEŃ O

CHARAKTERZE MASOWYM

WARUNKIEM WDROŻENIA SKUTECZNYCH

ROZWIĄZAŃ ORGANIZACYJNYCH JEST STWORZENIE

PAŃSTWOWEGO SYSTEMU RATOWNICZEGO O

ZASIĘGU POWSZECHNYM…

W AKTUALNYCH WARUNKACH POLSKICH JEST TO

BARDZO POWAŻNE WYZWANIE…