URAZY

WIELONARZĄDOWE

STANY ZAGROŻENIA ŻYCIA W

CHIRURGII

PLAN ZAJĘĆ

• Definicja
• Cechy charakterystyczne
• Postępowanie

OBRAŻENIA MNOGIE

OBRAŻENIA MNOGIE – to jednoczesne

uszkodzenie co najmniej dwóch okolic ciała, z

których każda wymaga leczenia szpitalnego.

Przyjęto następujący podział okolic ciała:
• głowa i szyja,
• klatka piersiowa,
• brzuch,
• miednica,
• miednica z układem moczowym,
• kończyny.

OBRAŻENIA

WIOLONARZĄDOWE

• Obrażenia wielonarządowe – wypadki

komunikacyjne, przemysłowe,

mechanizacja rolnictwa.

• Najczęściej obrażenia: głowy, kończyn,

klatki piersiowej.

• Wśród mnogości uszkodzeń skojarzonych –

różne kombinacje tych trzech okolic ciała

oraz obrażenia brzucha.

• Liczba uszkodzonych miejsc lub narządów

decyduje o wzroście śmiertelności.

OBRAŻENIA

WIOLONARZĄDOWE

• Ciężkie obrażenia wielonarządowe powodują

wielokierunkowe zakłócenia równowagi

ustroju. Manifestują się one głównie

zaburzeniami hemodynamicznymi,

oddechowymi i metabolicznymi. Ich wielkość

zależna jest od ciężkości urazu, liczby

uszkodzonych okolic oraz od czasu trwania

stanu wstrząsowego.

• Rozpoznanie powinno uwzględnić:

 zaburzenia bezpośrednio zagrażające życiu
 obrażenia narządów
 niedomogę krążeniowo – oddechową

OBRAŻENIA

WIOLONARZĄDOWE

Stan chorego z obrażeniami mnogimi nie

jest jednak sumą doznanych uszkodzeń.

Zależy on od:

• stopnia uszkodzeń w obrębie poszczególnych

okolic ciała

• stanu tkanek i narządów,

• wydolności przed urazem,

• zdolności kompensacyjnych organizmu po

urazie,

• czasu w jakim działały czynniki uszkadzające,

zanim nadeszła pierwsza pomoc

DZIAŁANIA NA MIEJSCU WYPADKU I W CZASIE

TRANSPORTU W PRZYPADKU OBRAŻEŃ

WIELONARZĄDOWYCH

Działania w tym czasie sprowadzają się

do:

• oceny podstawowych funkcji życiowych
• w razie konieczności do przywracania

funkcji życiowych,

• podtrzymywania funkcji życiowych
• zabezpieczenia chorego przed

dalszymi uszkodzeniami.

DZIAŁANIA NA MIEJSCU WYPADKU I W CZASIE

TRANSPORTU W PRZYPADKU OBRAŻEŃ

WIELONARZĄDOWYCH

Działania te prowadzi się w określonej i

zaplanowanej kolejności kierując się

regułą ABC....

• A (airway) – przywróć i utrzymaj drożność

dróg oddechowych przez odessanie

zawartości z jamy ustnej (krew, ślina, treść

żołądkowa), i wprowadzenie rurki ustno-

gardłowej. Nie odchylać głowy do tyłu –

możliwość obrażeń odcinka szyjnego

kręgosłupa (założyć kołnierz)

-zapewnij prawidłową wentylację płuc

DZIAŁANIA NA MIEJSCU WYPADKU I W CZASIE

TRANSPORTU W PRZYPADKU OBRAŻEŃ

WIELONARZĄDOWYCH

B (breathing) – prowadź wentylację

wspomaganą, najlepiej mieszaniną
wzbogaconą w tlen.

• szczególnie u chorych z:

niewydolnością oddechową,
obrażeniach klatki piersiowej, u
nieprzytomnych z powodu urazu
czaszkowo-mózgowego oraz we
wstrząsie.

DZIAŁANIA NA MIEJSCU WYPADKU I W CZASIE

TRANSPORTU W PRZYPADKU OBRAŻEŃ

WIELONARZĄDOWYCH

C (circulation) – podejmij zewnętrzny masaż serca w

przypadku zatrzymania krążenia.

Należy tu równocześnie:
• zapewnić wentylację płuc
• opanować krwotok zewnętrzny (opatrunek uciskowy)
• prowadzić postępowanie p/wstrząsowe
• przetaczać dożylnie płyny
• prowadzić tlenoterapię
• stosować leki p/bólowe
• przedtem pobrać krew na oznaczenie grupy krwi jeśli

przetacza się płyny wielkocząsteczkowe (Dextran)

DZIAŁANIA NA MIEJSCU WYPADKU I W CZASIE

TRANSPORTU W PRZYPADKU OBRAŻEŃ

WIELONARZĄDOWYCH

D ( drugs) – przede wszystkim podaj

dożylne środki przeciwbólowe

E (exposure, examination) – po

opanowaniu stanów bezpośrednio
zagrażających życiu doraźnie zaopatrz
rany jałowymi opatrunkami i przystąp do
dokładniejszego zbadania
poszkodowanego.

F (fractures) – unieruchom doraźnie

złamania i zwichnięcia

DZIAŁANIA W IZBIE PRZYJĘĆ I NA ODDZIALE W

PRZYPADKU OBRAŻEŃ WIELONARZĄDOWYCH

Leczenie chorych z obrażeniami

wielonarządowymi wg Gilla i Longa:

1 faza – natychmiastowa

kompleksowa ocena pacjenta

2 faza – zapewnić dostęp do ważnych

życiowo układów organizmu;

• dostępy dożylne
• intubacja dotchawicza

DZIAŁANIA W IZBIE PRZYJĘĆ I NA ODDZIALE W

PRZYPADKU OBRAŻEŃ WIELONARZĄDOWYCH

3 faza – zabezpieczenie czynności

ważnych dla życia:

• zatamowanie krwotoków
• przywrócenie objętości śród naczyniowej
• uzupełnienie niedoboru erytrocytów
• podtrzymanie funkcji układu krążenia
• podtrzymanie prawidłowej wymiany

gazowej w płucach

DZIAŁANIA W IZBIE PRZYJĘĆ I NA ODDZIALE W

PRZYPADKU OBRAŻEŃ WIELONARZĄDOWYCH

4 faza – ustalenie priorytetów

diagnostycznych

Do najważniejszych należą:
• uraz brzucha
• uraz klatki piersiowej
• urazy czaszki i mózgowia
• Wykonuje się tu: badania radiologiczne,

tomografie komputerową