Jan Łazowski

Fizykoterapia

Wykład 1.

Definicje, energia i reakcje

organizmu

20:16 20:16

2

Definicja fizykoterapii



Stosowanie energii

fizycznych do

leczenia, rehabilitacji,

odnowy biologicznej i

profilaktyki

20:16 20:16

3

Dyscypliny pokrewne



Fizjoterapia



Medycyna fizykalna



Balneologia – lecznictwo
uzdrowiskowe



Fizjatria



Przyrodolecznictwo



Wodolecznictwo - hydroterapia

20:16 20:16

4

Rodzaje energii



Stosowane w fizykoterapii



Cieplna



Elektryczna



Promieniowania elektromagnetycznego (pem)



Mechaniczna



Występujące w organizmie człowieka



Chemiczna



Cieplna



Mechaniczna



Elektryczna



Pem podczerwone i luminescencyjne

20:16 20:16

5

Zasady dotyczące energii



Zasada zachowania energii



Energia nie może być wytwarzana ani zniszczona



Do wykonania pracy konieczna jest
różnica potencjałów energii i energia
swobodna



Różnica potencjałów to np. różnica temperatur,
napięcia elektrycznego, mechaniczna energia
potencjalna



Tu występuje pojęcie entropii i fizycznego końca
świata, oraz powiązanie fizyki z teorią informacji
a także zasada równoważności energii i materii

20:16 20:16

6

Jednostki energii



Podstawowa jednostka:

dżul

(J)



Stara jednostka: kaloria (kal)



1 J = 0,24 kal



1 kal = 4,18 J



Kilogramometr. 1 kgm = 9,8 J



Kilowatogodzina. 1 kWh = 3 600 000 J

20:16 20:16

7

Jednostki mocy



Podstawową jednostka mocy jest wat
(W)



Moc wynosi 1 W gdy praca wielkości 1 J
jest wykonywana przez jedną sekundę.



Koń mechaniczny (moc samochodów)



1 koń mech. = 736 W



1000 W = kW 1 000 000 W = 1 MW



0,001 W = mW 0,000 001 W = 1 µW

20:16 20:16

8

Wielokrotności



hekto = x 100



kilo = x 1000



Mega = x 1000 000



giga = x 1000 000

000

20:16 20:16

9

Podwielokrotności



decy = 0,1



centy = 0,01



mili = 0,001



µ (mikro) = 0,000 001 (jedna
milionowa)



nano = 0,000 000 001 (jedna
miliardowa)



piko = 0.000 000 000 001 (jedna
bilionowa)

20:16 20:16

10

Nośniki energii



Dla ciepła każda substancja



Dla energii elektrycznej przewodniki i
pole elektryczne



Dla energii mechanicznej substancje
nieelastyczne i pole grawitacyjne



Energia elektromagnetyczna rozchodzi
się przez promieniowanie nie potrzebuje
żadnego nośnika

20:16 20:16

11

Natężenie



Ilości energii przechodzącej prze dane

miejsce (przewodnik) w jednostce czasu



Przewodnik może ograniczać

przewodzenie energii - stawia opór



Przewodnik posiada ograniczona zdolność

przewodzenia energii – przewodność



Natężenie zależy od mocy energii i

przewodności (oporu) przewodnika



Natężenie pem jest równe mocy pem (nie

ma nośnika)

20:16 20:16

12

Cykle, drgania, rytmy

Jednostajnie powtarzane zmiany

przepływu (natężenia) energii



Kosmiczne



Kwantowe



Biologiczne



Społeczne (wymyślone przez ludzi)

Cykliczność łączy zmienność ze

stałością

20:16 20:16

13

Miary cykli



Okres czas trwania cyklu (T) jednostka
czas



Częstotliwość (F), jednostka Herc (H)



T = 1/F F= 1/T



Amplituda oznaczana jednostkami
natężenia



Fazy



Cykle ciągłe i impulsowe (przerywane)

20:16 20:16

14

Miary cyklu

20:16 20:16

15

Fazy cyklu

20:16 20:16

16

FALE

Są to cykle (drgania)

w przestrzeni



Długość fali (jednostki długości)



Częstotliwość (Herce)



Prędkość rozchodzenia się fal

20:16 20:16

17

Cykle impulsowe

okres

faza przerwy

0

faza impulsu

10

20

25

35

40

45

50

55

60

65 ms

5

15

30

Faza impulsu = 10 ms

Faza przerwy = 15 ms

Okres = 25 ms

Wypełnienie = 10 : 25 = 40%

20:16 20:16

18

Kształty najczęściej
stosowanych impulsów

Prostokątny

Sinusoidalny

Trójkątny

Trapezoidalny

Eksponencjalny

20:16 20:16

19

Organizm a energia



Organizm potrzebuje następujących energii w
środowisku:



Ciepła wyrażanego temperaturą od -20

0

C do

+36

0

C



Światła – tj. pem
w zakresie od 200 do 15 000 nm
o natężeniu od 0,12 do 0,005 W/cm

2



Energii pola grawitacyjnego ziemi i mechanicznej
z rąk innych ludzi



Organizm sam także wytwarza energię z
substancji chemicznych otrzymywanych w
pożywieniu

20:16 20:16

20

Biologiczne rodzaje energii



Energie w postaciach

biologicznie naturalnych



Energie nienaturalne,

niespotykane w biosferze
człowieka

20:16 20:16

21

Cechy naturalnych form
energii



Występują obficie w biosferze. Niskie napięcia
energii elektrycznej, występują obficie w
organizmie,
i w biosferze



Są niezbędne do powstania i zachowania życia
na ziemi.



Ustrój wykształcił specjalne receptory dla ich
rozpoznania, człowiek zmysłami rozpoznaje ich
obecność i nasilenie.



O działaniu szkodliwym ostrzegają zmysły,
aparatura uzupełnia spostrzeganie, nie jest
niezbędna do ochrony życia.

20:16 20:16

22

Cechy nienaturalnych form
energii



Nie występuje w biosferze wcale lub tylko
śladowo. Zostały wytworzone przez
człowieka



Nie są niezbędne do utrzymania życia.



Nie są percypowane przez żadne receptory
zmysłowe, człowiek nie postrzega ich
obecności



O ich szkodliwym działaniu ostrzega
wyłącznie aparatura pomiarowa, niezbędna
do ochrony życia ludzi i środowiska.

20:16 20:16

23

Zmiany wywołane w
organizmie przez energie
naturalne



Są to czynne reakcje adaptacyjne, dla każdej
energii inne, które przeważają nad zmianami
biernymi.



Działa energia, która została przez tkanki
zaabsorbowana, ale wielkość reakcji jest zależna
od pobudliwości ustroju a nie tylko od ilości
absorbowanej energii



Reakcje są wielokierunkowe, zawierają elementy
miejscowe i oddalone, chwilowe i trwałe



Wywierają bezpośredni wpływ na psychikę oraz
mogą działać przez sugestie.

20:16 20:16

24

Schemat reakcji na energię
naturalną

ENERGIA

zmiana bierna

Układ nerwowy

i hormonalny

reakcja

reakcja

reakcja

NATURALNA

receptory

efektory

20:16 20:16

25

Zmiany wywołane energiami
nienaturalnymi - sztucznymi



Bierne, miejscowe zmiany fizyko-

chemiczne i molekularne. Nieswoiste

reakcje komórkowe.



Zmiany występują w czasie podawania

energii i w miejscu jej absorpcji



Działa tylko ta energia, która została

przez tkanki zaabsorbowana, wielkość

zmiany jest proporcjonalna do ilości

zaabsorbowanej energii.



Na psychikę mogą oddziaływać tylko

wtórnie, np. przez sugestię.

20:16 20:16

26

Schemat reakcji na energię
sztuczną

Układ nerwowy

i hormonalny

zmiana bierna

Powłoki skórne

receptory niepobudzone

efektory nie reagują

SZTUCZNA

ENERGIA

20:16 20:16

27

Rodzaje zmian wywołanych w
ustroju



Miejscowe i oddalone



Chwilowe i trwałe



Reakcje czynne (adaptacyjne),
zmiany bierne (lokalne)



Po jednym zabiegu i po serii
zabiegów (sumowane

)

20:16 20:16

28

Zeszyt ćwiczeń



Student jest zobowiązany prowadzić
zeszyt ćwiczeń, w którym opisuje zabiegi
wykonywane osobiście lub obserwowane.



Zeszyt powinien zawierać 10 opisów na
każdy semestr z różnych rodzajów
zabiegów. W sumie trzydzieści opisów.
Jest to warunek dopuszczenia do
egzaminu z fizykoterapii.



Jakość zeszytu może zaważyć na stopniu
z egzaminu

20:16 20:16

29

Rubryki zeszytu ćwiczeń

O pacjencie

O zabiegu

Dat

a

Inicjał

y lub
nr ew.

Rozpo

znani
e lub

objaw
y

Rodzaj

zabieg
u

Lokal

izacj
a

Para

metr
y

ener
gii

Czas

trwani
a/

liczba
kolejn

a

Skutk

i i
uwag

i

20:16 20:16

30

Cel wykładu

WPROWADZENIE

DO FIZYKOTERAPII

Fizyczne podstawy

fizykoterapii

i

Podstawowe reakcje

organizmu

20:16 20:16

31

KONIEC

WYKŁADU