1

Rysunek surowego odlewu



Dokumentację

technologiczną

odlewu

można podzielić na:



1)   uproszczoną, wykonywaną dla produkcji
jednostkowej i małoseryjnej z modeli drewnianych i
zawierającą tylko niezbędne instrukcje rysunkowe
podane najczęściej na kopii rysunku konstrukcyjnego
odlewu przez naniesienie danych w kolorach
czerwonym, niebieskim i zielonym umożliwiające
prawidłowe

wykonanie

oprzyrządowania

odlewniczego,



2)   pełną, wykonywaną dla produkcji seryjnej i
masowej

przy

zastosowaniu

pełnego

oprzyrządowania metalowego.

2

Dane do rysunku
surowego odlewu



Rysunek surowego odlewu powinien zawierać następujące oznaczenia:



·      

dane rozpoznawcze, umieszczane w tabliczce rysunkowej, zawierające

obok normalnych informacji (nazwę części odlewanej, numer rysunku
części odlewanej, numer rysunku surowego odlewu, datę itp.) oraz inne
informacje odlewnicze dotyczące dokładnego określenia tworzywa odlewu,
skurczu odlewniczego i klasę dokładności odlewu, masę surowego odlewu
z układem wlewowym, nadlewami i przelewem;



·       dane podstawowe:



-    powierzchnię podziału formy, wyznaczającą jednocześnie powierzchnię
podziału modelu, a zarazem określającą prawidłowy sposób wykonania
odlewu,



-    bazy obróbkowe do początkowych operacji obróbki skrawaniem,



-    naddatki na obróbkę skrawaniem,



-    naddatki technologiczne,



-    pochylenia i zbieżności ścian odlewu zgodnie z płaszczyzną podziału
formy,



-    dane dotyczące specjalnych wymagań stawianych odlewom, np.
obróbka cieplna, wymagania co do twardości itp.

3

Powierzchnia podziału
formy

4

Łącznik



łącznik zabezpieczający odlew przed odkształceniem jako

naddatek technologiczny

5

Naddatki na obróbkę
skrawaniem



Naddatki nanosi się na tych
powierzchniach , które są na
rysunku konstrukcyjnym
zaznaczone oznaczeniami
powierzchni obrabianych .
Wielkość tych naddatków zależy
od:



rodzaju stopu odlewniczego,



gabarytów odlewu,



wymiaru nominalnego ,



klasy odlewu,



położenia powierzchni której
dotyczą w formie.

6

Zaślepienia otworów lub
wnęk



naddatki
technologiczne
jako wypełnienia
otworów i wnęk

7

Pochylenia odlewnicze



Naddatki technologiczne

wynikające z pochylenia

ścian (pochylenia

formierskie) .Dotyczą

powierzchni ,które w

rysunku konstrukcyjnym

są prostopadłe do

przyjętej powierzchni

podziału



Pochylenia odlewnicze

zmieniają konstrukcję

wyrobu i mogą być:

1.

na +

2.

na –

3.

na +/-

8

Nadlewki do mocowania



naddatki
technologiczne -
nadlewki służące
do uchwycenia
przedmiotu przy
obróbce

9

Żebra skurczowe lub
usztywniające



żebra
usztywniające
jako naddatki
technologiczne

10

Próbki przylane do badań

Próbki do badań:



składu
chemicznego

stopu

odlewniczego,



mikrostruktury



twardości itp

11

Ślady po wypychaczach



Wrysowuje się na
rysunkach
surowego odlewu
kokilowego lub
ciśnieniowego

12

Przykład rysunku
konstrukcyjnego wyrobu



Półfabrykatem do
wykonania
wyrobu jak na
rysunku był
odlew surowy
przedstawiony na
kolejnym slajdzie

13

Rysunek surowego odlewu



Rysunek

surowego

odlewu

jest

podstawą do przeprowadzenia analizy

konstrukcji

odlewu

pod

względem

technologii jego wytwarzania, czyli

analizy technologiczności konstrukcji. W

wyniku tej analizy zazwyczaj okazuje

się,

że

wprowadzenie

pewnych

poprawek

lub

większych

zmian

konstrukcyjnych

znacznie

ułatwia

wykonanie i obniża koszty wykonania

odlewu, często poprawiając jego jakość.

Analizę technologiczności konstrukcji

odlewu powinni przeprowadzać wspólnie

konstruktor odlewu i technolog odlewnik

projektujący

proces

wytwarzania

odlewu.



Rysunek surowego odlewu służy poza

tym do opracowania procesu obróbki

skrawaniem

odlewu

w

biurze

technologicznym

wydziału

mechanicznego oraz do prowadzenia

kontroli międzyoperacyjnej i ostatecznej

w odlewni.

14

Skurcz odlewniczy



.  

Schematyczne przedstawienie

tworzenia

się

skurczu

odlewniczego w odlewie pręta :



a) pręt w stanie ciekłym w
formie odlewniczej w chwili
wypełnienia jej metalem;



b) skurcz

pręta

w  stanie

ciekłym wskutek obniżania się
temperatury

do

chwili

pojawienia

się

pierwszych

kryształów,



c) skurcz w okresie krzepnięcia,



d) skurcz w stanie stałym



 

15

Konstrukcja odlewów o
różnym skurczu
odlewniczym



.  Konstrukcje
odlewów:

a) o skurczu

swobodnym;



b) o skurczu hamowanym
mechanicznie;



c) o skurczu hamowanym
cieplnie;



d) o  skurczu hamowanym
mechanicznie i cieplnie



 

16

Ustalanie wymiarów
surowego odlewu i wyrobu



Wymiary
nominalne,
tolerancje
wymiarowe i
naddatki na
obróbkę
skrawaniem
wyjaśnia rysunek
obok

17

Bazy



Bazy wymiarowe konstrukcyjne są to powierzchnie, linie lub punkty

ustalające położenie pozostałych powierzchni, linii lub punktów odlewu

na rysunku konstrukcyjnym. Bazy wymiarowe, względem których

dokonuje się pomiarów odlewu, zależą od baz konstrukcyjnych, sposobu

pomiaru oraz narzędzi pomiarowych.



Bazy obróbkowe są to powierzchnie, linie lub punkty, które w procesie

obróbki skrawaniem ustalają położenie odlewu w stosunku do narzędzia

skrawającego, w pierwszych operacjach obróbczych.



Bazy montażowe są to powierzchnie ustalające rzeczywiste położenie

odlewu w stosunku do innych części w zespole.



Dokładność obróbki zwiększa się, gdy bazy obróbkowe pokrywają się

z  bazami konstrukcyjnymi.



Obecnie coraz częściej wprowadza się pojęcie dokładności ekonomicznej

odlewu; przez określenie to rozumie się taki dobór tolerancji

wymiarowych, który jednocześnie zapewnia warunki najbardziej

ekonomicznego wytwarzania odlewów i ich obróbki mechanicznej.

Oznacza to, że wtedy łączny koszt wykonania odlewu i jego obróbki jest

najniższy.

18

Chropowatość powierzchni



Chropowatość powierzchni
odlewu jest to zbiór
nierówności powierzchni o
stosunkowo małych
odstępach wierzchołków.
Nierówności te mierzy się
w granicach odcinka
elementarnego l

e

 = 50 mm,

jako odchyłkę
zaobserwowanego profilu
od linii odniesienia. Nie
uwzględnia się przy tym
odchyłek falistości

Wartości nominalne parametru chropowatości R

a

surowych powierzchni odlewów

oraz długości elementarnych odcinków pomiarowych l

e

(według normy PN‑84/H‑83140)

Wartości

nominalne

parametru

chropowatości R

a

surowych

powierzchni

odlewu

Długość odcinka

elementarnego

l

e

, mm

0,8; 1,6

0,8

3,2; 6,3; 12,5; 25

2,5

50; 100

8

200

25

19

Ustalenie położenia
odlewu w formie



Przystępując do opracowania rysunku surowego odlewu należy przede

wszystkim ustalić metodę i sposób formowania i odlewania, od których

zależy również rodzaj i sposób wykonania modelu.



Powierzchnia podziału formy odlewniczej dzieli fikcyjnie odlew na dwie

części: górną G, znajdującą się w czasie zalewania w górnej części formy

(górnej skrzynce) i dolną D, położoną w dolnej części formy.



Położenie odlewu w formie wpływa w pewnym stopniu na jego właściwości

(właściwości tworzywa, naddatki na obróbkę), dlatego na rysunku surowego

odlewu należy zaznaczyć, która część odlewu będzie znajdowała się w

górnej części formy, a która w dolnej. Przy formowaniu w trzech skrzynkach

istnieją dwie linie podziału formy dzielące odlew na trzy części, które

oznacza się odpowiednio strzałkami:



Ustalenie właściwego sposobu formowania i odlewania, czyli wybór

płaszczyzny podziału formy, ma decydujący wpływ na jakość i

ekonomiczność odlewu i z tego względu jest najważniejszą czynnością przy

projektowaniu procesów technologicznych odlewni. Płaszczyzna podziału

formy ustalająca położenie odlewu w formie odlewniczej wyznacza więc

sposób wykonania formy i jednocześnie rodzaj modelu.

20

Przykłady położenia
odlewu



Przykład wyboru
prawidłowego
położenia
odlewu w formie
odlewniczej

a.

poprawnie

b.

błędnie

c.

błędnie

21

Wytyczne wyboru płaszczyzny podziału
formy



Przy wyborze powierzchni podziału formy należy wziąć pod uwagę

niżej omówione wskazówki

:



          

1.   Podstawowym warunkiem wyboru płaszczyzny

podziału formy jest umożliwienie łatwego wyjęcia modelu z formy.
Dlatego powierzchnia ta powinna być identyczna z powierzchnią
podziału modelu lub równoległa do niej i powinna przechodzić przez
największy przekrój odlewu.



2.   Jeżeli wyjmowanie modelu jest dla dwóch lub więcej płaszczyzn
podziału jednakowo łatwe, należy wybrać tę powierzchnię podziału
formy, przy której model będzie niedzielony. Jednak płaszczyzna
podziału powinna przechodzić przez największą płaszczyznę odlewu.
     W odlewie przedstawionym na rysunku jw. powierzchnię podziału
formy wybiera się według rysunku a, choć z punktu widzenia
wyjmowania modelu możliwe są również inne powierzchnie podziału
(rys. b, c). Przy wyborze powierzchni jak na rysunku a model będzie
niedzielony, czyli odlew będzie znajdował się w jednej, dolnej
skrzynce formierskiej. W ten sposób zwiększa się dokładność
wymiarową odlewów i zapobiega się wadom odlewniczym
spowodowanym przestawieniem górnej części formy w stosunku do
dolnej.

22

d.c.



3.  Spośród kilku sposobów formowania należy na ogół

wybrać ten sposób, przy którym będzie potrzebna

najmniejsza liczba rdzeni, gdyż wpływa to na obniżenie

kosztów i przyspieszenie produkcji, a także wpływa

korzystnie na dokładność wymiarową odlewów. Przesadne

unikanie rdzeni nie zawsze jednak daje oszczędności,

zwłaszcza w produkcji seryjnej.



4. Odpowiedzialne powierzchnie odlewu, np. powierzchnie

obrabiane, podlegające kontroli szczelności, powinny być

w miarę możliwości usytuowane w dolnej części formy, a

gdy to jest niemożliwe, usytuowane pionowo lub pochyło.

Powierzchnie poziome, położone w górnej części formy, są

najczęściej zanieczyszczone żużlem i masą formierską.

Jeżeli jednak usytuowanie odpowiedzialnej części odlewu

w dolnej formie wyraźnie utrudnia formowanie, to na ogół

lepiej jest zabezpieczyć jakość tej powierzchni przez

zwiększenie naddatku na obróbkę skrawaniem.