Wstrząs anafilaktyczny

Wykonała: Elżbieta

Cerkiewnik

Co to jest wstrząs

anafilaktyczny?

• Gwałtowny i najgroźniejszy objaw

kliniczny alergii o charakterze
ogólnoustrojowym.

• Jego przyczyną jest anafilaksja, czyli

nagły wyrzut histaminy spowodowany
kontaktem z alergenem , którym jest
najczęściej lek lub wstrzyknięte białko.

W wyniku tego kontaktu uwolnione

zostają silne mediatory chemiczne
działające głównie na mięśnie
gładkie i układ naczyniowy.

Warunkiem wystąpienia wstrząsu

jest co najmniej dwukrotne zetknięcie
się organizmu z danym antygenem.

W przypadku braku

szybkiej pomocy wstrząs
anafilaktyczny prowadzi do
śmierci

Cechy wstrząsu

anafilaktycznego:

- nagły początek,

- objawy zagrażające życiu chorego,

- odwracalność objawów (pod

wpływem leczenia)

Mediatory i ich działanie w

reakcji anafilaktycznej

- Histamina
- Leukotrieny
- Prostaglandyny
- Czynnik aktywujący płytki (PAF)
- Cytokiny
- Kalikreina

Czynniki wywołujące

reakcje immunologiczne

bezpośrednio i pośrednio z

udziałem IgE

• leki:

– antybiotyki: penicylina, cefalosporyny,

aminoglikozydy, tetracyklina i inne

– witaminy: kwas foliowy, tiamina,

cyjanokobolamina

– płyny infuzyjne: dextran
– hormony: insulina, ACH, parathormon
– leki anestetyczne (suksametonium)
– środki kontrastowe z jodem używane w

radiologii

– niesteroidowe leki przeciwzapalne (aspiryna)
– narkotyczne środki przeciwbólowe (morfina)

- enzymy: trypsyna, chymotrypsyna,

penicylinaza, papaina,

- surowice: anatoksyna tężcowa, jadu

kiełbasianego, zgorzeli, jadów węży
itd.

- produkty żywnościowe (gł. orzeszki

ziemne, ryby, skorupiaki, owoce
cytrusowe i inne) i dodatki do
żywności (chemiczne środki
konserwujące)

- jady owadów błonkoskrzydłych
- immunoterapia alergenem (tzw.

odczulanie)

- Lateks
- przetoczenia krwi lub preparatów

krwiopochodnych

Czynniki o mechanizmie

nieznanym

• zimno, ciepło

• wysiłek fizyczny

• stres

Objawy wstrząsu

anafilaktycznego

- złe samopoczucie

- poblednięcie
- świąd dłoni i stóp obejmujący całe
ciało
- utrata przytomności
- szybki i płytki oddech

- wymioty

- biegunkę

- niewyczuwalne tętno
- znacznie obniżone ciśnienie
tętnicze
- poty
- zimne kończyny

Pierwsza pomoc, gdy ma miejsce

gwałtowna reakcja anafilaktyczna

• musi być udzielona bezzwłocznie
• ofiary nie pozostawiać bez

intensywnej opieki

• lekiem z wyboru jest epinefryna

(adrenalina)

Przykłady zestawów:

- Zestaw Ana-Kit - strzykawka z igłą a w niej

gotowa do użycia podwójna dawka epinefryny
(tłok blokuje się po podaniu pierwszej dawki),
lek przeciwhistaminowy w tabletkach, gaziki
nasączone alkoholem i opaska uciskowa.

- Zestaw Epi-Pen - podobny ale zamiast

strzykawki jest sprężynkowy wstrzykiwacz
uruchamiany przez silne przyciśnięcie do
skóry.

Ułożenie we wstrząsie

anafilaktycznym

Leczenie

• ułożenie chorego w pozycji leżącej,

uniesienie kończyn dolnych
(umożliwia przetoczenie ok. 700 ml
krwi)

• tlenoterapia aby utrzymać SpO2 >

95%

• w przypadku zaburzeń oddychania,

obrzęku krtani czy tylnej ściany gardła

bądź języka - intubacja - jeśli nie jest

możliwa należy wykonać tracheotomię

• dostęp dożylny o rozmiarze minimum 18G

- dwa na różnych kończynach (jeśli

niemożliwe dostęp doszpikowy),

• adrenalina domięśniowo 0,3 - 0,5 mg

roztwór 1:1000 w początkowej fazie

anafilaksji, we wstrząsie dożylnie lub

dotchawiczo (roztwór 1:10 000),

• płyny dożylnie szybką infuzją by

uzupełnić łożysko naczyniowe (należy
pamiętać, iż istotą hipotonii w
anafilaksji nie jest hipowolemia)

• kortykosterydy - np. 5. Hydrocortison

od 100 mg nawet powyżej 1 g i.v.

• inne leki (beta2-mimetyki w aerozolu,

teofilina i.v., dopamina i.v.)

• leki przeciwhistaminowe -

Phenazolinum 50 mg i.m. - protekcja
przeciwhistaminowa (nie mają
wpływu na farmakologiczne działanie
histaminy i nie mogą odwrócić jej
działania)

• w przypadku zatrzymania oddechu

lub krążenia - resuscytacja

Podsumowanie:

Wstrząs anafilaktyczny może wystąpić

natychmiast i do piętnastu minut od kontaktu z
substancją wywołującą alergię.

Właściwe ukształtowanie życia zewnętrznego i

wewnętrznego może ograniczać wpływ czynników
wywołujących. Należy tu uwzględnić
umiarkowane odżywianie się, które możliwie jak
najmniej naraża organizm na substancje
szkodliwe.

To samo dotyczy środowiska domowego i

pracy zawodowej. Należy uprawiać ruch i
sport dla poprawy samopoczucia, dbać o
właściwą równowagę pomiędzy aktywnością
a odprężeniem psychicznym i fizycznym.

Wstrząs anafilaktyczny może dotyczyć osób w

różnym wieku dlatego bardzo ważna jest
ochrona również najmłodszych. Np. przez
profilaktyczne karmienie piersią
noworodków.

Dziękuje za uwage