Prezentacja programu PowerPoint

1931

1960

1970

1980

1990

1999

2025

2050

4,8 %

5,8 %

8,3 %

10,0 %

10,2 %

12,0 %

17,2 %

21,2%

1931

1960

1970

1980

1990

1999

2025

2050

L A T A

Odsetek osób powyżej 65 roku w Polsce w latach 1931-2050.

15-29

30-39

40-49

50-59

60-69

70-79

80 +

154

333

395

386

446

100

200

300

400

500

15-29

30-39

40-49

50-59

60-69

70-79

80 +

GRUPY WIEKU

wskaźnik na 1000 osób w danym wieku

Częstość występowania niepełnosprawności w poszczególnych

grupach wieku na 1000 osób w danym wieku.

20-24

40-44

60-64

70-74

0,46

0,6

1,2

1,86

2,86

3,77

3,1

3,79

0,0

0,5

1,0

1,5

2,0

2,5

3,0

3,5

4,0

20-24

40-44

60-64

70-74

Mężczyźni
Kobiety

GRUPY WIEKU

średnia liczba chorób przewlekłych

Choroby przewlekłe w wybranych grupach wieku.

Rehabilitacja to przywracanie

maksymalnie możliwego samodzielnego

życia w rodzinie i społeczności, zdolności

do pracy zawodowej, aktywności

społecznej i twórczej.

Rehabilitacja medyczna, ukierunkowana

na przywrócenie sprawności chorych,

stanowi fundamentalną część szerokiego

procesu rehabilitacji.

U osób młodych dąży się przeważnie do

pełnego przywrócenia utraconych w

następstwie choroby lub wypadku

sprawności, umiejętności i statusu

społecznego.

Ze względu na nieostrą granicę między

stanem zdrowia a stanem chorobowym u

osób starszych prewencja jest w znacznym

stopniu zintegrowana z rehabilitacją.

promocja zdrowia

prewencja

rehabilitacj

Podmiotem oddziaływania rehabilitacji

jest niepełnosprawny człowiek, dlatego

też wiele osób starszych będzie wymagać

rehabilitacji nie tylko z powodu choroby,

lecz również ze względu na obniżanie się

sprawności funkcjonalnej wraz z wiekiem

Fig.1. Zmiany poziomu sprawności funkcjonalnej w przebiegu życia osobniczego.

Strzałki oznaczają wydarzenia (wypadek, choroba) obniżające poziom
sprawności funkcjonalnej:

strzałka 1 i 3 – następuje pełna rehabilitacja i „powrót” na krzywą spadku
sprawności fizycznej;

strzałka 2 - ma miejsce niecałkowity powrót utraconej sprawności i trwałe
obniżenie ( ) przebiegu

krzywej w stosunku do wartości sprzed choroby. Linia przerywana oznacza
optymalny przebieg

krzywej (zarówno łagodniejszy spadek jak i brak dodatkowych trwałych
załamań) w przypadku

tzw. pomyślnego starzenia się.

Rehabilitacja osób starszych powinna być

prowadzona wielopłaszczyznowo.

Jednocześnie musi bardzo często z

konieczności uwzględniać hierarchię

potrzeb pacjentów, koncentrując się

przede wszystkim na rehabilitacji

dotyczącej osiowego problemu(ów)

zdrowia, np. udaru mózgu, zawału serca,

zapalenia płuc czy złamania szyjki kości

udowej.

Podstawowym celem powinno być

podtrzymanie i przywrócenie sprawności

do wykonywania podstawowych (ADL) a

następnie złożonych (IADL) czynności

życia codziennego.

Wielochorobowość, mniejszy potencjał

odtwarzania utraconego poziomu

sprawności a także bariery finansowe i

społeczne utrudniają rehabilitację osób

starszych.

Rehabilitacja może być prowadzona w

szpitalu, domu opieki, przychodni lub w

domu pacjenta.

Optymalnie powinna być prowadzona

przez wieloosobowy zespół (lekarze

różnych specjalności, fizjoterapeuci,

pielęgniarki, pracownik socjalny,

psycholog, terapeuta zajęciowy, logopeda)

koordynowany przez specjalistę

rehabilitacji lub geriatrę.

Rehabilitacja medyczna wykorzystuje

środki terapeutyczne fizjoterapii

(kinezyterapię, fizykoterapię i masaż),

terapię zajęciową, psychoterapię i

poradnictwo psychologiczne oraz

zaopatrzenie ortopedyczne.

Razem z rehabilitacją społeczną i czasami

zawodową stanowi integralny model

postępowania rehabilitacyjnego z

pacjentem w podeszłym wieku.

Kinezyterapia, czyli leczenie ruchem, jest

najważniejszą metodą oddziaływania w

rehabilitacji osób starszych.

Obejmuje ćwiczenia lecznicze oraz

metody kinezyterapeutyczne.

Fizykoterapia wykorzystuje bodźce

fizyczne w leczeniu i profilaktyce.

Obejmuje światłolecznictwo,

elektroterapię, laseroterapię,

termoterapię, balneoterapię, leczenie

polem magnetycznym i ultradźwiękami.

Duże znaczenie ma masaż leczniczy, który

wraz z ćwiczeniami biernymi jest z jednej

strony dobrze tolerowany z drugiej zaś

jest niejednokrotnie z konieczności jedną

z nielicznych metod możliwych do

zastosowania u zniedołężniałych

pacjentów.

W rehabilitacji osób starszych często

stosowane jest zaopatrzenie

ortopedyczne: protezy, ortezy i sprzęt

pomocniczy (kule, laski, podpórki, wózki,

specjalne obuwie).

Często potrzebne są także urządzenia

ułatwiające samoobsługę i zapewniające

bezpieczeństwo (np. odpowiednie

wyposażenie kuchni i łazienki, sprzęt

ułatwiający mycie i ubieranie się).

Rehabilitacja w wybranych schorzeniach

Choroby sercowo-naczyniowe

Rehabilitacja kardiologiczna znajduje

coraz większe zastosowanie u osób w

starszym wieku. Dotyczy to w

szczególności pacjentów z chorobą

niedokrwienną serca, po zawale mięśnia

sercowego i z niewydolnością krążenia.

Regularny trening fizyczny powoduje

szereg zmian łagodzących wpływ wieku na

układ sercowo-naczyniowy: zwiększa

podatność komór i rolę wczesnej fazy

napełniania komór, poprawia inotropizm i

zwiększa objętość wyrzutową serca,

zmniejsza sztywność tętnic i obciążenie

następcze i wreszcie poprawia ukrwienie i

podwyższa próg niedokrwienia mięśnia

sercowego. Trening fizyczny zwiększa

wydolność fizyczną i opóźnia spadek

maksymalnego pochłaniania tlenu

(VO

2max

) o około 10 do 20 lat u aktywnych

fizycznie w porównaniu do prowadzących

siedzący tryb życia osób.

Trening w rehabilitacji kardiologicznej

może odbywać się po wnikliwej

kwalifikacji lekarskiej, w tym po

wykonaniu kardiologicznej próby

wysiłkowej. Intensywność ćwiczeń nie

powinna przekraczać 60-80% rezerwy

częstości skurczów serca (tętno

spoczynkowe + 60-80% różnicy

maksymalnego tętna osiągniętego w

czasie submaksymalnej próby wysiłkowej i

tętna spoczynkowego). W czasie ćwiczeń

należy oceniać tolerancję wysiłku

pacjenta i regularnie kontrolować tętno.

Tradycyjnie, w rehabilitacji

kardiologicznej i pulmonologicznej

dominującą rolę pełnią wysiłki o

charakterze wytrzymałościowym. Ostatnie

lata przyniosły jednak wzrost

zainteresowania wysiłkiem siłowym u

pacjentów z chorobami serca i płuc,

również u osób w zaawansowanym wieku.

Wynika to m.in. z obserwacji, że do

wykonywania ćwiczeń fizycznych u tych

pacjentów wymagany jest pewien

minimalny próg siły mięśniowej.

Wykazano również możliwość poprawy

wydolności układu sercowo-naczyniowego

(VO

2max

) w wyniku treningu siłowego u

osób z niską sprawnością układu ruchu,

oraz potwierdzono inne korzyści i

bezpieczeństwo stosowania treningu

siłowego u pacjentów z chorobą

wieńcową, niewydolnością krążenia oraz

przewlekłymi chorobami płuc.

Układ ruchu

Proces starzenia się związany jest z

szeregiem zmian strukturalnych i

czynnościowych: zmniejszaniem się

beztłuszczowej masy ciała (lean body

mass – LBM), wzrostem procentowej

zawartości tkanki tłuszczowej,

zmniejszaniem się masy (sarkopenia) i

siły mięśni szkieletowych, spadkiem

elastyczności mięśni, ścięgien i więzadeł.

Spadek masy, siły i mocy mięśni

szkieletowych jest częstą przyczyną

niepełnosprawności i braku stabilności

posturalnej.

Układ ruchu

Badania z ostatnich lat wykazują, że

możliwy jest wzrost masy i siły mięśniowej

pod wpływem treningu o charakterze

siłowym (oporowym) u osób starszych,

nawet w bardzo zaawansowanym wieku.

Osoby starsze poddane treningowi

siłowemu mają procentowy przyrost masy

i siły mięśniowej podobny do osób

młodych. Poprawie ulega również gibkość,

równowaga i koordynacja ruchów.

Układ ruchu

W rehabilitacji układu ruchu u osób

starszych szczególnymi problemami są

złamania, zwłaszcza szyjkowo-krętarzowe

kości udowej oraz rehabilitacja po

amputacji

kończyny

dolnej.

amputacji

kończyny

dolnej.

rehabilitacji po leczeniu operacyjnym

złamań należy dążyć do jak najszybszej

mobilizacji

pacjenta.

leczeniu

mobilizacji

pacjenta.

leczeniu

zachowawczym główny nacisk należy

położyć na zapobieganie zanikom mięśni,

przykurczom i odleżynom.

Udar mózgu

Rehabilitacja po udarze mózgu jest u osób

starszych szczególnie trudna, ze względu

na niewielki potencjał rehabilitacyjny i

mniejszą poprawę stanu neurologicznego

i funkcjonalnego w porównaniu z

pacjentami w młodszym wieku. W

postępowaniu rehabilitacyjnym należy

wyznaczać realistyczne cele i terminy ich

osiągnięcia. W pierwszym okresie

usprawniania podstawową rolę odgrywa

prawidłowa pielęgnacja (ułożenie

zapobiegające wadliwemu ustawieniu

kończyn, profilaktyka odleżyn,

zapobieganie powikłaniom płucnym,

zakrzepicy żylnej), a także kinezyterapia.

Udar mózgu

Kinezyterapia ma na celu

przeciwdziałanie następstwom

unieruchomienia, m.in. zapobieganie

przykurczom, a także przeciwdziałanie

rozwojowi nadmiernej spastyczności i

pobudzenie mechanizmów plastyczności

ośrodkowego układu nerwowego. Duże

znaczenie ma wczesna pionizacja (nawet

1-2 doba po udarze niedokrwiennym) i

szybkie uruchamianie chorego.

Depresja staje się jednym z

najważniejszych problemów

geriatrycznych XXI wieku. Od dawna

sugerowano, że systematyczny wysiłek

fizyczny odgrywa znaczącą rolę w lepszym

subiektywnym postrzeganiu jakości życia.

Ostatnie lata przyniosły szereg danych

potwierdzających korzystny wpływ

rehabilitacji na różne aspekty jakości

życia i mniejsze prawdopodobieństwem

wystąpienia depresji u osób starszych

wykonujących systematyczny wysiłek

fizyczny w porównaniu z mniej aktywnymi

seniorami.

Niedożywienie białkowo-energetyczne.

Aktywność ruchowa odgrywa istotną rolę

zapewnieniu

prawidłowego

stanu

zapewnieniu

prawidłowego

stanu

odżywienia u osób starszych. Wraz z

wiekiem stopniowo ulega obniżaniu się

LBM (spadek o 15% między 3 i 8 dekadą

życia) i podstawowa przemiana materii

(basal metabolic rate - BMR).

Niedożywienie białkowo-energetyczne.

Zahamowanie związanego z wiekiem

spadku BMR i ochrona LBM powinno

opierać się na zwiększeniu "przepływu

energii" (energy flux) u osób starszych.

Można to osiągnąć poprzez jednoczesne

zwiększenie wydatku energetycznego i

ilości energii uzyskiwanej przez organizm

pożywieniu.

Aktywność

ruchowa

pożywieniu.

Aktywność

ruchowa

poprzez

zwiększenie

wydatku

poprzez

zwiększenie

wydatku

energetycznego i pośrednio, przez wzrost

ilości energii uzyskiwanej przez organizm

pożywieniu,

przyczynia

się

pożywieniu,

przyczynia

się

utrzymania

prawidłowej

równowagi

utrzymania

prawidłowej

równowagi

metabolicznej i umożliwia rehabilitację w

wielu stanach chorobowych.

Rehabilitacja niewidomych obejmuje

naukę chodzenia, korzystania ze środków

komunikacji, posługiwania się sprzętem

pomocniczym, poznawania nowych metod

orientacji w przestrzeni, porozumiewania

się z otoczeniem.

Terapia zaburzeń mowy (afazji, apraksji,

dyzartrii, stanach po wycięciu krtani) ma

celu

nauczenie

pacjenta

jak

celu

nauczenie

pacjenta

jak

najsprawniejszego komunikowania się z

otoczeniem.

Document Outline