Człowiek pierwotny

Człowiek pierwotny

Człowiek pierwotny

Człowiek pierwotny

Sahelanthropus tchadensis7 mln lat temu środkowa Afryka

Orrorin tugenensis6,1-5,8 mln lat temu Kenia być może przodek
szympansa

Ardipithecus kadabba5,8-5,2 mln lat temu Etiopia

Ardipithecus ramidus 4,4 mln lat
temuEtiopia

Australopithecus anamensis4 mln lat
temu Kenia,Etiopia

Człowiek pierwotny

Człowiek pierwotny

Australopithecus afarensis3,9-3 mln lat temu
Etiopia,Tanzania,Keniauważany za bezpośredniego przodka
rodzaju Homo

Australopithecus bahrelghazali3,5 – 3 mln lat temu Czad
Australopithecus

africanus

3,3-2,4 mln lat temu Afryka Południowa

Australopithecus garhi2,5 mln lat temuEtiopia

Paranthropus aethiopicus2,5 mln lat temu Kenia

Człowiek pierwotny

Człowiek pierwotny

Paranthropus boisei2-1,4 mln lat temu wschodnia Afryka

Paranthropus robustus1,6 mln lat Afryka Południowa

Kenyanthropus platyops3,5 – 3,2 mln lat temu Australopithecus
afarensis(?), ew. przodek Homo rudolfensis

Australopitek

Australopitek

•

Australopitek (Australopithecus; dosłownie małpa południowa –

południowy, wymarły rodzaj ssaków naczelnych z rodziny człowiekowatych

(podrodzina której przedstawiciele żyli w południowej, wschodniej i

centralnej Afryce od ok. 4,2 do ok. 1 mln lat temu (australopiteki masywne,

grupowane niekiedy w odrębny rodzaj Paranthropus („obok człowieka" albo

„prawie człowiek”), gdyż były boczną gałęzią ewolucyjną, która nie ma

związku z rodzajem Homo). Pochodziły prawdopodobnie od żyjących ok. 5,8–

4,5 mln lat temu ardipiteków. Australopithecus africanus, należący do form

wysmukłych, jest obecnie uważany za przodka rodzaju Homo. Wcześniej

sugerowano, że był nim Australopithecus afarensis (słynna „Lucy" z Hadaru).

•

Żyły od ok. 4,2 do ok. 1 mln lat temu (pliocen i wczesny plejstocen),

początkowo w Afryce Wschodniej, na terytorium Wielkich Rowów

Afrykańskich – tam naukowcy doszukują się kolebki ludzkości – później także

w Afryce Południowej i Środkowej. Charakteryzowały się masywną szczęką,

mocnym uzębieniem, ale już krótkimi kłami – umożliwiało to poziomy ruch

trący i świadczy o przewadze twardego pokarmu roślinnego w ich

pożywieniu. Miały stopy o nieprzeciwstawnym paluchu (jak u człowieka),

były przystosowane do chodzenia w pozycji pionowej, czyli do dwunożności,

o czym świadczyć może m.in. budowa podstawy czaszki i położenie foramen

magnum w odniesieniu do płaszczyzny przechodzącej przez górny i dolny

brzeg oczodołu (tzw. kąt alfa), struktura uzębienia, czy budowa pasa

biodrowego.

Zasięg występowania

Zasięg występowania

Zasięg występowania

Australopithecus africanus –
rekonstrukcja

Homo habilis

Homo habilis

•

Homo habilis (człowiek zręczny) – kopalny

gatunek człowieka z Afryki Wschodniej, który

żył 2,5-1 mln lat temu.

•

Homo habilis stanowi pierwszy etap w rozwoju

rodzaju Homo i jest w linii prostej

praprzodkiem gatunku Homo sapiens. Po raz

pierwszy Homo habilis został odkryty w 1959

roku przez Louisa i Mary Leakey'ów w wąwozie

Olduvai (na granicy Kenii i Tanzanii). Gatunek

ten żył równolegle z australopitekami przez ok.

milion lat (od 2,5 do 1,5 miliona lat temu).

Homo habilis

Homo habilis

Homo erectus

Homo erectus

•

Homo erectus (człowiek wyprostowany)

syn. pitekantrop (Pithecanthropus erectus)

– prymitywny, kopalny gatunek człowieka z

epoki środkowego plejstocenu, stanowiący

szczebel ewolucyjny pośredni między

australopitekami, a formami człowieka.

Kolebką Homo erectus jest środkowo-

wschodnia Afryka (Etiopia, Kenia, Tanzania),

gdzie pojawił się prawdopodobnie na

przełomie pliocenu i plejstocenu, około 1,8

miliona lat temu, i szybko rozprzestrzenił na

tereny zachodniej i wschodniej Azji.

Homo erectus

Homo erectus

Czaszka Homo erectus (H.
e. tautavelensis).

Plastyczna rekonstrukcja
popiersia Homo erectus
(muzeum archeologiczne w
Herne)

Neandertalczyk

Neandertalczyk

•

Człowiek neandertalski,
neandertalczyk (Homo
neanderthalensis) – wymarły gatunek
hominida z rodzaju Homo, przez
niektórych klasyfikowany jako
podgatunek Homo sapiens. Żył od
ok. 400 000 do ok. 24 500 lat temu.

Zasięg występowania

Szkielet neandertalczyka

Porównanie czaszek
H. sapiens (z lewej)
i H.
neanderthalensis (z
prawej)

Homo sapiens

Homo sapiens

•

Człowiek rozumny (Homo sapiens) –
jedyny występujący współcześnie gatunek
z rodzaju człowiek (Homo) zamieszkujący
całą Ziemię. Człowiek anatomicznie
współczesny powstał 200–150 tysięcy lat
temu w Afryce. Mniej więcej 100 tysięcy
lat temu dotarł na Bliski Wschód, ok. 60
tys. lat temu do Australii, a prawie 40 tys.
lat temu do Europy