Renata Awramczewa

Tytuł: „ O wolności
nauki”

Nauka - dyscyplina
wiedzy



Aby zaistniała nauka musi

następować pewien proces :



Zagadnienie



Rozwiązanie zagadnienia różnymi

metodami



Dochodzimy do sądu w sprawie której

dotyczyło zagadnienie



Sąd, który jest rozwiązaniem postaw

zagadnienia podajemy do publicznej

wiadomości z uzasadnieniem

Wolność uprawiania
nauki wymaga :
( rozpatrujemy w 4
dziedzinach)



wolności wyboru zagadnień



wolności wyboru metody,
czyli
sposobu ich rozwiązania



wolności myśli



wolności słowa

WOLNOŚĆ SŁOWA: pewien rodzaj
czynu dowolnego - wolnością
pewnego rodzaju czynu



Człowiek ma wolność słowa gdy może
mówić, pisać drukować to co chce.



Człowiek cieszy się całkowicie
wolnością słowa, gdy inni swoim
celowym działaniem nie uniemożliwiają
mu lub nie utrudniają wypowiadania
tego, co chce powiedzieć, ani nie
przymuszają go do wypowiadania tego,
czego powiedzieć nie chce.

2 oblicza czynu:



pozytywne i negatywne



(człowiek ma wolność czynu , gdy
może robić to, co chce, i nie jest
zmuszony do tego, by robił to czego
nie chce)

Człowiek ma wolność
słowa



gdy może mówić, pisać drukować
to, co chce, i nie jest zmuszony do
tego, by mówił, pisał, drukował to,
czego nie chce

Ograniczenia wolności słowa można
dokonać:



Celowym działaniem innych



Środkami fizycznymi



zakneblowanie ust



niedopuszczenie do głosu na jakimś zebraniu



odmowa przyjęcia wypowiedzi do druku



obawa represji, przykrych skutków które

pewna wypowiedź może przynieść

wygłaszającemu (te przykre skutki nie muszą

polegać na zastosowaniu więzienia, utracie

posady, ale mogą polegać na ujemnym

sądzie opinii publicznej)

Możemy wyróżnić pozytywne i
negatywne ograniczenie
wolności słowa.

negatywne ograniczanie wolności
słowa polega na odbieraniu możności
lub utrudnianiu wypowiadania tego, co
się chce powiedzieć

pozytywne ograniczenie wolności

słowa polega na przymuszaniu
człowieka do tego aby mówił to, czego
powiedzieć nie chce

 

Wolność nauki nie wymaga wolności słowa
dla każdego głupstwa, lecz wymaga ona tylko
słowa naukowego. Sama nauka stwarza
organy, które krępują całkowitą wolność
słowa i dopuszczają do głosu tylko taką
wypowiedź, która spełnia niezbędne
wymagania charakteryzujące wypowiedź
naukową.

 

Aby wypowiedź zasługiwała
na miano wypowiedzi
naukowej powinna
spełniać
następujące wymagania:

1. Treść wypowiedzi naukowej



Musi dotyczyć spraw, którymi jakaś nauka

się zajmuje



Treść wypowiedzi musi w istotny sposób

wzbogacać naukę



wprowadzenie nowego dowodu

twierdzenia już dawniej w pewien

sposób dowiedzionego



umocnienie uzasadnienia dla twierdzenia

posiadającego tylko częściowe, niepełne

uzasadnienie



uściślenie twierdzeń znanych, nowe ich

usystematyzowanie



postawienie pewnego zagadnienia lub jego precyzja

2. Sformułowanie
wypowiedzi naukowej z
należytą ścisłością :



Poszczególne zdania muszą stwierdzać,
określone stany rzeczy i nie mogą być
ogólnikowymi wynurzeniami, które niczego
określonego nie stwierdzają.



wypowiedź wymaga należytej kompozycji
całości ścisłości, treściowego
uporządkowania składających się na nią
poszczególnych zdań.

3. Racjonalna postawa
wobec wypowiedzi
naukowej wygłaszającego:

 polega na tym, że stanowczość z jaką
wygłasza się twierdzenia jest dostosowana do
stopnia

ich uzasadnienia

wymaga aby stanowczość dająca się mierzyć
wielkością ryzyka, była proporcjonalna do
stopnia ich uzasadnienia

wymaga aby twierdzenia poddawać ze
skromnością zapowiadającą stopień ich
uzasadnienia

Wolność słowa naukowego:



Jest niezbędnym warunkiem pomyślnego
rozwoju nauki



Niedopuszczenie do głosu kogokolwiek,
kto ma jakiś wynik naukowy do
zakomunikowania, zuboża społeczny
organizm nauki o ten wynik i nie pozwala
mu odegrać w rozwoju nauki jakiejkolwiek
roli. Sprzyja to jednostronności i
dogmatyczności a szkodzi prawdzie.
Odbiera również chęć do pracy.

 

Może stanąć w konflikcie z innymi wartościami

  Postulat wolności słowa naukowego może,
stanąć w konflikcie z interesem pewnych
jednostek lub ugrupowań społecznych np.
tajemnica patentowa, wojskowa, państwowa. 
Wypowiedzi przeznaczone do ukazania w
ramach publikacji naukowych powinny być
poddawane ocenie z punktu widzenia kryteriów
naukowości, jak również z punktu widzenia
istotnych interesów państwa

WOLNOŚĆ MYŚLI

       polega przede wszystkim na tym, że

ma się prawo i potrafi się wierzyć we
wszystko, za czym rzeczowe argumenty
przemawiają i nie ma obowiązku ani
konieczności wierzyć w cokolwiek, co nie
jest poparte racjonalnymi argumentami, a
tym bardziej w coś, przeciw czemu
argumenty takie przemawiają.

Dogmatyzm normatywny -
to deklarowanie obowiązku
przyjmowania pewnych
twierdzeń bez względu na ich
uzasadnienie.

Dogmaty - twierdzenia które
przyjmujemy bez względu na
ich racjonalne uzasadnienie.

Dogmatyzm normatywny

odmawia człowiekowi prawa do

wyrabiania swych poglądów na drodze
racjonalnej

 stanowi zakaz uprawiania nauki na tym

odcinku, którego jego nakazy i zakazy
dotyczą

        może występować w postaci jawnej i

zamaskowanej. ,
Zamaskowany dogmatyzm normatywny nie
ogłasza oficjalnie swoich nakazów i zakazów,
stosuje jednak represje wobec ujawniania
niewiary w pewne twierdzenia.
Kryptodogmatyzm (ukryty dogmatyzm) jest
współczesną postacią dogmatyzmu
normatywnego.

 

Istnieją dwa sposoby uzasadnienia
twierdzeń :
        Uzasadnienie całkowite
        Uzasadnienie częściowe

Twierdzenia uzasadnione całkowicie:

są to tylko twierdzenia definicyjne i
twierdzenia posiadające dedukcyjny dowód
można je przy zachowaniu racjonalnej
postawy traktować jako prawdy ostateczne i
pod żadnym warunkiem nieodwołalne

Twierdzenia uzasadnione częściowo.

 są to twierdzenia, dla których prawdziwości i

fałszywości nie mamy dowodu pewnego i które
przyjmujemy na tej podstawie, że mimo skrzętnych
poszukiwań dowodu ich fałszywości nie udało się
dotąd znaleźć
 nie mogą być traktowane jako prawdy ostateczne,

należy je traktować jako prowizoria, które może
kiedyś trzeba będzie odwołać, jeśli dalsze
poszukiwania dostarczą dowodu ich fałszywości

Dogmatyzm metodologiczny.
   polega na uznawaniu pewnych twierdzeń nie

posiadających racjonalnego uzasadnienia w ogóle lub
też na przypisywaniu pewnym twierdzeniom wyższej
rangi.
   przejawia się najczęściej w tej postaci, że

twierdzenia posiadające tylko częściowe, choć dość
silne, uzasadnienia traktuje się jako prawdy
ostateczne i nieodwołalne oraz że samą niezgodność
pewnych poglądów z tymi twierdzeniami uznaje się
za wystarczającą podstawę do ich odrzucenia.

WOLNOŚĆ WYBORU
METODY

Ograniczenia swobody wyboru metod badania,
uzasadnione ocenami moralno-obyczajowymi
 w starożytności niegodnego wolnego człowieka

 w imię przepisów religijnych uprzedzenia do

eksperymentów, jako do działania zakazywano przez
długie wieki przeprowadzania dla celów badawczych
sekcji zwłok
 obecnie potępiamy dokonywanie dla celów

badawczych ryzykownych eksperymentów na
ludziach, bez ich zgody, ale
 uznamy je za słuszne, o ile się z nimi solidaryzujemy

 nie są liczne i niezbyt dla nauki groźne

 

Ograniczenia wyboru metody badania
wytyczane w imię obrony ich
naukowego charakteru
*Są niebezpieczne dla rozwoju nauki
*Występuje monopolizacja pewnych metod
jako jedynie naukowych (zjawiska pewnej
dziedziny wyjaśnia się na podstawie
założenia, iż każde z tych zjawisk jest
warunkowane w sposób wystarczający przez
jakieś zjawisko innej dziedziny)

 

Do tego typu metod należy też tzw. metoda
historycznego materializmu. Opiera się ona
na ogólnej zasadzie, iż każde zjawisko z tzw.
nadbudowy jest w sposób wystarczający
uwarunkowane przez jakieś zjawisko z tzw.
bazy i polega na tym, że wyjaśnienia
każdego zjawiska z dziedziny nadbudowy
szuka się w dziedzinie materialnej bazy.
 
Poprzez monopolizacje metody możemy
popaść w błąd dogmatyzmu.

WOLNOŚĆ
PROBLEMATYKI

Człowiek cieszy się wolnością problematyki
gdy:
 nie zakazuje mu się lub nie uniemożliwia

zajmowania się dogodnym zagadnieniem
 nie nakazuje mu się lub gdy się go nie

zmusiło do zajmowania się jakimś
zagadnieniem

Ograniczenie swobody badania może
nastąpić przez:
 zagrodzenie dostępu do przedmiotu który

chcemy badać (zakaz wjazdu na teren gdzie
znajduje się interesujący nas przedmiot),
 uniemożliwienie skorzystania z niezbędnej

aparatury, oraz pewnych źródeł
historycznych)
 krótkowzroczność opiekuna naukowego –

indywidualny interes

 

DZIĘKUJĘ ZA UWAGĘ