Literatura

• Krótkie wykłady. Biochemia
• B. D. Hames, N. M. Hooper

• Biochemia
• Lubert Stryer, John L. Tymoczko, Jeremy M. Berg

• Biochemia Harpera
• Robert K. Murray, Daryl K. Granner, Peter A. Mayes, Victor W. Rodwell,

Franciszek Kokot (red. Wyd. Pol.), Aleksander Koj (red. Wyd. Pol.)

• ,
• Diagnostyka laboratoryjna z elementami biochemii klinicznej
• Autorzy:Aldona Dembińska-Kieć Jerzy W. Naskalski
•

Rola pożywienia dla organizmu

człowieka:

• Zaopatrywanie organizmu w składniki

potrzebne do budowy i odbudowy komórek i
tkanek

• Dostarczanie składników potrzebnych do

wytwarzania energii

• Dostarczanie składników regulujących

przemiany zachodzące w organizmie.

Składniki pokarmowe i ich podział.

• Białka
• Tłuszcze
• Cukrowce
• Sole mineralne
• Witaminy

Białka

• Są enzymami, katalizatorami reakcji

biochemicznych

• Są niezbędnym materiałem do budowy nowych

i odbudowy zniszczonych tkanek

• Mogą występować jako źródło energii
• Biorą udział w transporcie różnych substancji

• W ciągu doby

ulega rozpadowi 200-300 g

białka

, ale tylko 20-30 g aminokwasów

zostaje wydalonych. Pozostałe
aminokwasy służą resyntezie białka

• Dynamicznym wykładnikiem obrotu białka

jest jego okres

półtrwania

, tzn. czas, w

którym połowa danego białka ulegnie
rozpadow

• Najdłuższy okres półtrwania mają tzw.

białka strukturalne, wchodzące m.in. w
skład błon komórkowych. Okres półtrwania
białek regulacyjnych jest krótszy i wynosi
np. dla albuminy surowicy krwi 20 dni, dla
transferyny - 8 dni, dla prealbuminy - 2
dni, dla białka wiążącego retinol 10-12
godzin, a dla fibronektyny tylko 4 godziny

Budowa aminokwasów

Tworzenie wiązania peptydowgo

Aminokwasy

Tłuszcze

• są źródłem energii
• pełnią funkcję budulcową, są składnikiem błon

komórkowych

Budowa lipidów

Lipidy są estrami kwasów tłuszczowych i gliceryny

Fosfolipid

Tworzenie błony przez fosfolipidy

Cukrowce

• są głównym i najłatwiej dostępnym źródłem

energii

• pozwalają na oszczędną gospodarkę

tłuszczami i białkami

• stanowią materiał budulcowy
• biorą udział w budowie błon komórkowych

Cukrowce

• Cukry proste
• glukoza
• fruktoza
• galaktoza
• mannoza
• Cukry złożone
• Dwucukry
• Saharoza
• laktoza
• maltoza
• Wielocukry
• Skrobia
• Celuloza

Tworzenie dwucukrów, powstawanie wiązania

glikozydowego

Witaminy

• Niektóre witaminy ludzki organizm jest w stanie

wyprodukować, inne zaś muszą być one dostarczane
wraz z pożywieniem w gotowej postaci lub w formie
prowitamin, które w trakcie przemian
metabolicznych uzyskują pełną aktywność
biologiczną.

• są niezbędne dla wzrostu i rozwoju i prawidłowego

funkcjonowania organizmu. Ich działanie jest
widoczne nawet przy niewielkich zawartościach.

•

Hiperwitaminoza - nadmiar witamin w organizmie.
Awitaminoza - niedobór witamin w organizmie.

Sole mineralne

• Organizm ludzki zawiera około 40

pierwiastków.

• biorą udział w budowie organizmu
• są elementem enzymów, hormonów i witamin
• są niezbędne przy wielu reakcjach

zachodzących w organizmie

Wapń

• Wapń jest ważnym składnikiem mineralnym organizmu

wpływającym na prawidłowe funkcjonowanie wielu
mechanizmów regulacyjnych.

• Jest niezbędny w wielu procesach, m.in.

przewodnictwie nerwowo-mięśniowym, czynności
mięśni, prawidłowym rozwoju układu kostnego,
procesach krzepnięcia krwi, aktywacji niektórych
enzymów, przepuszczalności błon.

Żelazo

• Od żelaza zależy : działanie enzymów, stan

krwinek czerwonych, oddychanie komórkowe,
prawidłowa czynność mięśnia sercowego,
procesy podziału komórek, przemiana
hormonalna, rozwój tkanki mięśniowej, stan
układu odpornościowego, zaopatrzenie
komórek w tlen.