URAZY BRZUCHA

URAZY BRZUCHA

Liczba zgonów z powodu

Liczba zgonów z powodu

urazów w Polsce wynosi

urazów w Polsce wynosi

około 8%, dając III miejsce

około 8%, dając III miejsce

wśród przyczyn wszystkich

wśród przyczyn wszystkich

zgonów, a pierwsze

zgonów, a pierwsze

miejsce wśród przyczyn

miejsce wśród przyczyn

zgonów u ludzi młodych

zgonów u ludzi młodych

(od 1 do 44 roku życia)

(od 1 do 44 roku życia)

Izolowane obrażenia

Izolowane obrażenia

narządów brzucha

narządów brzucha

stanowią max. 3%

stanowią max. 3%

Obrażenia

Obrażenia

wielomiejscowe i mnogie

wielomiejscowe i mnogie

z udziałem narządów

z udziałem narządów

brzucha stanowią 8-10%

brzucha stanowią 8-10%

URAZ – jest to działanie

URAZ – jest to działanie

energii na organizm, pod

energii na organizm, pod

wpływem której (po

wpływem której (po

przekroczeniu progu

przekroczeniu progu

wytrzymałości tkanek)

wytrzymałości tkanek)

powstaje uszkodzenie

powstaje uszkodzenie

( obrażenie).

( obrażenie).

PODZIAŁ URAZÓW

PODZIAŁ URAZÓW

1 . p o je d y n c z y

2 . m n o g i:

- je d n o r o d n y

- n ie je d n o r o d n y

1 . n ie r a n ią c y

2 . r a n ią c y :

- n ie d r ą ż ą c y

- d r ą ż ą c y

m e c h a n ic z n y

c ie p ln y

c h e m ic z n y

p r o m ie n io w y

u r a z

OBRAŻENIE

OBRAŻENIE

(USZKODZENIE)

(USZKODZENIE)



ZAMKNIĘTE

ZAMKNIĘTE



OTWARTE

OTWARTE



1.Nie drążące

1.Nie drążące



2.Drążące

2.Drążące



-styczne

-styczne



-ślepe

-ślepe



-przelotowe

-przelotowe

PRZYCZYNY

PRZYCZYNY



Wypadki (komunikacyjne, w pracy,

Wypadki (komunikacyjne, w pracy,

w sporcie)

w sporcie)



Rany kłute i postrzałowe

Rany kłute i postrzałowe

OBJAWY KLINICZNE

OBJAWY KLINICZNE



URAZY NARZĄDÓW MIĄŻSZOWYCH

URAZY NARZĄDÓW MIĄŻSZOWYCH

-przebieg bezobjawowy

-przebieg bezobjawowy

-objawy wstrząsu urazowo-

-objawy wstrząsu urazowo-

krwotocznego

krwotocznego



URAZY PRZEWODU POKARMOWEGO

URAZY PRZEWODU POKARMOWEGO

-objawy zapalenia otrzewnej

-objawy zapalenia otrzewnej

DIAGNOSTYKA

DIAGNOSTYKA



Wywiad – u chorych przytomnych

Wywiad – u chorych przytomnych



Badanie fizykalne

Badanie fizykalne



Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne

BADANIA OBRAZOWE

BADANIA OBRAZOWE



Rtg

Rtg



Usg

Usg



Tomografia komputerowa

Tomografia komputerowa



Scyntygrafia

Scyntygrafia



Angiografia

Angiografia

ZABIEGI

ZABIEGI

ROZPOZNAWCZE

ROZPOZNAWCZE



Zgłębnikowanie żołądka

Zgłębnikowanie żołądka



Cewnikowanie pęcherza

Cewnikowanie pęcherza

moczowego

moczowego



Płukanie jamy otrzewnej

Płukanie jamy otrzewnej



Laparoskopia

Laparoskopia



Laparotomia

Laparotomia

SPOSÓB POSTĘPOWANIA

SPOSÓB POSTĘPOWANIA



OBRAŻENIA

OBRAŻENIA

PRZENIKAJĄCE

PRZENIKAJĄCE

- laparotomia

- laparotomia



OBRAŻENIA

OBRAŻENIA

NIEPRZENIKAJĄ

NIEPRZENIKAJĄ

CE

CE

-

Diagnostyka

Diagnostyka

-

Leczenie

Leczenie

zachowawcze

zachowawcze

-

Leczenie

Leczenie

operacyjne

operacyjne

LAPAROTOMIA

LAPAROTOMIA



Zatrzymanie krwawienia

Zatrzymanie krwawienia



Kontrola brzucha (ustalenie

Kontrola brzucha (ustalenie

miejsc, rodzaju i ciężkości

miejsc, rodzaju i ciężkości

uszkodzeń)

uszkodzeń)



Zabiegi naprawcze i

Zabiegi naprawcze i

rekonstrukcyjne

rekonstrukcyjne



Toaleta i zamknięcie brzucha

Toaleta i zamknięcie brzucha

OBRAŻENIA WĄTROBY

OBRAŻENIA WĄTROBY



Są najczęstszą przyczyną zgonów

Są najczęstszą przyczyną zgonów

w urazach brzucha

w urazach brzucha



Często współistnieją z

Często współistnieją z

uszkodzeniami innych narządów

uszkodzeniami innych narządów

(63-90%)

(63-90%)

KLASYFIKACJA OBRAŻEŃ

KLASYFIKACJA OBRAŻEŃ



Wg Amerykańskiego Stowarzyszenia Chirurgii

Wg Amerykańskiego Stowarzyszenia Chirurgii

Urazowej

Urazowej

I

I

Krwiak –

Krwiak –

podtorebkowy, nie narastający, pon.

podtorebkowy, nie narastający, pon.

10% powierzchni

10% powierzchni

Rozerwanie –

Rozerwanie –

nie krwawiące rozdarcie torebki o

nie krwawiące rozdarcie torebki o

głębokości pon. 1 cm.

głębokości pon. 1 cm.

II

II

Krwiak –

Krwiak –

podtorebkowy, nie narastający, 10-50%

podtorebkowy, nie narastający, 10-50%

powierzchni lub śródmiąższowy

powierzchni lub śródmiąższowy

Rozerwanie –

Rozerwanie –

rozdarcie torebki, krwawiące, o

rozdarcie torebki, krwawiące, o

głębokości 1-3 cm. i długości pon. 10 cm.

głębokości 1-3 cm. i długości pon. 10 cm.

KLASYFIKACJA OBRAŻEŃ

KLASYFIKACJA OBRAŻEŃ

III

III

Krwiak –

Krwiak –

podtorebkowy, pow.50%

podtorebkowy, pow.50%

powierzchni, lub narastający,

powierzchni, lub narastający,

pęknięty podtorebkowo, krwawiący,

pęknięty podtorebkowo, krwawiący,

śródmiąższowy o średnicy pow. 2

śródmiąższowy o średnicy pow. 2

cm. lub narastający

cm. lub narastający

Rozerwanie –

Rozerwanie –

o głębokości pow. 3 cm.

o głębokości pow. 3 cm.

KLASYFIKACJA OBRAŻEŃ

KLASYFIKACJA OBRAŻEŃ

IV

IV

Krwiak –

Krwiak –

pęknięty, śródmiąższowy, krwawiący

pęknięty, śródmiąższowy, krwawiący

Rozerwanie –

Rozerwanie –

śródmiąższowe, obejmujące 25-

śródmiąższowe, obejmujące 25-

50% płata wątroby

50% płata wątroby

V

V

Rozerwanie –

Rozerwanie –

pęknięcie śródmiąższowe pow.

pęknięcie śródmiąższowe pow.

50% płata

50% płata

Uszkodzenie naczyń –

Uszkodzenie naczyń –

uszkodzenie naczyń

uszkodzenie naczyń

żylnych wątroby (ŻGD, duże żyły wątrobowe)

żylnych wątroby (ŻGD, duże żyły wątrobowe)

VI

VI

Uszkodzenie naczyń –

Uszkodzenie naczyń –

oderwanie wątroby

oderwanie wątroby

LECZENIE OPERACYJNE

LECZENIE OPERACYJNE



Zaopatrzenie obrażenia za pomocą

Zaopatrzenie obrażenia za pomocą

koagulacji, spongostanu, gąbki fibrynowej,

koagulacji, spongostanu, gąbki fibrynowej,

kleju tkankowego

kleju tkankowego



Zeszycie wątroby

Zeszycie wątroby



Rozcięcie miąższu wątroby-odnalezienie i

Rozcięcie miąższu wątroby-odnalezienie i

podwiązanie krwawiących naczyń i

podwiązanie krwawiących naczyń i

uszkodzonych przewodów żółciowych

uszkodzonych przewodów żółciowych



Tamponada wątroby

Tamponada wątroby



Usunięcie uszkodzonej części wątroby

Usunięcie uszkodzonej części wątroby

( anatomiczne i nieanatomiczne )

( anatomiczne i nieanatomiczne )

KRWOTOK Z ŻYŁ

KRWOTOK Z ŻYŁ



Wewnętrzny by-

Wewnętrzny by-

pass między

pass między

prawym

prawym

przedsionkiem a

przedsionkiem a

żyłą główną

żyłą główną

dolną, czasowo

dolną, czasowo

wyłączający

wyłączający

przepływ przez

przepływ przez

wątrobę.

wątrobę.

OBRAŻENIA DRÓG

OBRAŻENIA DRÓG

ŻÓŁCIOWYCH

ŻÓŁCIOWYCH



Współistnieją zwykle z

Współistnieją zwykle z

obrażeniami wątroby

obrażeniami wątroby



Sposób leczenia operacyjnego

Sposób leczenia operacyjnego

zależy głównie od stabilności

zależy głównie od stabilności

hemodynamicznej chorego i

hemodynamicznej chorego i

współistnienia innych obrażeń

współistnienia innych obrażeń

LECZENIE

LECZENIE

CHORY Z NIESTABILNYM

CHORY Z NIESTABILNYM

KRĄŻENIEM

KRĄŻENIEM

1.

1.

We wstrząsie i z ciężkimi

We wstrząsie i z ciężkimi

obrażeniami innych narządów –

obrażeniami innych narządów –

drenaż jamy otrzewnej.

drenaż jamy otrzewnej.

2.

2.

Bez rozległych obrażeń innych

Bez rozległych obrażeń innych

narządów :

narządów :

- drenaż dróg żółciowych

- drenaż dróg żółciowych

LECZENIE

LECZENIE

CHORY Z WYRÓWNANYM KRĄŻENIEM

CHORY Z WYRÓWNANYM KRĄŻENIEM

1.Oderwanie przewodu pęcherzykowego

1.Oderwanie przewodu pęcherzykowego

- cholecystectomia i pierwotne zeszycie PŻW

- cholecystectomia i pierwotne zeszycie PŻW

(z pozostawieniem drenu T, techniką

(z pozostawieniem drenu T, techniką

Heineke-Mikulicza)

Heineke-Mikulicza)

2. Przecięcie PŻW lub przewodu wątrobowego

2. Przecięcie PŻW lub przewodu wątrobowego

bez ubytku ściany

bez ubytku ściany

- pierwotne zespolenie

- pierwotne zespolenie

- choledochoduodenostomia

- choledochoduodenostomia

- choledochojejunostomia (Roux-Y lub bok do

- choledochojejunostomia (Roux-Y lub bok do

boku)

boku)

LECZENIE

LECZENIE

3. Ubytek ściany w drogach żółciowych

3. Ubytek ściany w drogach żółciowych

- uzupełnienie łatą żylną, łatą ze ściany jelita

- uzupełnienie łatą żylną, łatą ze ściany jelita

- łata z tworzywa sztucznego (mniej

- łata z tworzywa sztucznego (mniej

zalecane)

zalecane)

4. Ubytek odcinka drogi żółciowej

4. Ubytek odcinka drogi żółciowej

- cholecystoduodenostomia lub

- cholecystoduodenostomia lub

cholecystojejunostomia

cholecystojejunostomia

-choledochojejunostomia

-choledochojejunostomia

- zespolenie wątrobowo-jelitowe Roux-Y

- zespolenie wątrobowo-jelitowe Roux-Y

OBRAŻENIA ŚLEDZIONY

OBRAŻENIA ŚLEDZIONY



Strefowy podział

Strefowy podział

śledziony

śledziony

pomocny w

pomocny w

ocenie ciężkości

ocenie ciężkości

jej obrażeń (wg

jej obrażeń (wg

Dixona,1980)

Dixona,1980)

OBRAŻENIA ŚLEDZIONY

OBRAŻENIA ŚLEDZIONY

1.

1.

Krwiak podtorebkowy

Krwiak podtorebkowy

2.

2.

Powierzchowne uszkodzenie

Powierzchowne uszkodzenie

miąższu dotyczące strefy

miąższu dotyczące strefy

obwodowej

obwodowej

3.

3.

Pośrednie uszkodzenie miąższu

Pośrednie uszkodzenie miąższu

4.

4.

Uszkodzenie obejmujące wnękę

Uszkodzenie obejmujące wnękę

połączone z dużą utratą krwi

połączone z dużą utratą krwi

5.

5.

Oderwanie szypuły śledziony

Oderwanie szypuły śledziony

POSTĘPOWANIE W

POSTĘPOWANIE W

OBRAŻENIACH

OBRAŻENIACH

ŚLEDZIONY

ŚLEDZIONY



Zaopatrzenie za pomocą kleju

Zaopatrzenie za pomocą kleju

tkankowego, koagulacji (argonowej, w

tkankowego, koagulacji (argonowej, w

podczerwieni), wchłanialnej siatki

podczerwieni), wchłanialnej siatki

hemostatycznej.

hemostatycznej.



Splenektomia

Splenektomia



Splenektomia i wszczepienie fragmentów

Splenektomia i wszczepienie fragmentów

śledziony do sieci większej

śledziony do sieci większej



Operacje oszczędzające śledzionę

Operacje oszczędzające śledzionę

(zeszycie śledziony, częściowa resekcja

(zeszycie śledziony, częściowa resekcja

śledziony)

śledziony)

OBRAŻENIA TRZUSTKI

OBRAŻENIA TRZUSTKI



Stanowią statystycznie od 1 do 12 % wśród

Stanowią statystycznie od 1 do 12 % wśród

urazów brzucha

urazów brzucha



Cechuje je :

Cechuje je :

-

Trudna diagnostyka

Trudna diagnostyka

-

Bardzo częste współistnienie uszkodzeń

Bardzo częste współistnienie uszkodzeń

innych narządów (wątroba, śledziona,

innych narządów (wątroba, śledziona,

żołądek, okrężnica)

żołądek, okrężnica)

-

Znaczna trudność operacji naprawczych

Znaczna trudność operacji naprawczych

-

Liczne i ciężkie powikłania

Liczne i ciężkie powikłania

-

Wysoka śmiertelność

Wysoka śmiertelność

KLASYFIKACJA OBRAŻEŃ

KLASYFIKACJA OBRAŻEŃ

Wg Amerykańskiego Stowarzyszenia

Wg Amerykańskiego Stowarzyszenia

Chirurgii Urazowej

Chirurgii Urazowej

I –

I –

krwiak lub/i powierzchowne

krwiak lub/i powierzchowne

uszkodzenie miąższu, bez

uszkodzenie miąższu, bez

uszkodzenia przewodu trzustkowego

uszkodzenia przewodu trzustkowego

II –

II –

duży krwiak lub/i duże przerwanie

duży krwiak lub/i duże przerwanie

ciągłości trzustki, bez uszkodzenia

ciągłości trzustki, bez uszkodzenia

przewodu trzustkowego

przewodu trzustkowego

KLASYFIKACJA OBRAŻEŃ

KLASYFIKACJA OBRAŻEŃ

III –

III –

przerwanie ciągłości trzustki,

przerwanie ciągłości trzustki,

oderwanie obwodowej części trzustki lub

oderwanie obwodowej części trzustki lub

rozdarcie miąższu z uszkodzeniem

rozdarcie miąższu z uszkodzeniem

przewodu trzustkowego

przewodu trzustkowego

IV –

IV –

rozdarcie proksymalnej części

rozdarcie proksymalnej części

trzustki, lub rozdarcie miąższu

trzustki, lub rozdarcie miąższu

obejmujące bańkę wątrobowo-

obejmujące bańkę wątrobowo-

trzustkową

trzustkową

V –

V –

masywne rozerwanie

masywne rozerwanie

(rozkawałkowanie) głowy trzustki lub

(rozkawałkowanie) głowy trzustki lub

całego narządu

całego narządu

LECZENIE OPERACYJNE

LECZENIE OPERACYJNE



Drenaż przestrzeni okołotrzustkowej (I

Drenaż przestrzeni okołotrzustkowej (I

i II stopień)

i II stopień)



Obwodowa pankreatektomia i drenaż

Obwodowa pankreatektomia i drenaż

(III stopień)

(III stopień)



„

„

Pokrycie” pętlą Roux-Y przylegających

Pokrycie” pętlą Roux-Y przylegających

do siebie uszkodzeń głowy trzustki i

do siebie uszkodzeń głowy trzustki i

dwunastnicy lub zeszycie miąższu

dwunastnicy lub zeszycie miąższu

trzustki i czasowe lub stałe wyłączenie

trzustki i czasowe lub stałe wyłączenie

dwunastnicy z pasażu treści

dwunastnicy z pasażu treści

pokarmowej (IV i V stopień)

pokarmowej (IV i V stopień)

LECZENIE OPERACYJNE

LECZENIE OPERACYJNE



Obwodowa

Obwodowa

pankreatektomi

pankreatektomi

a i drenaż

a i drenaż

LECZENIE OPERACYJNE

LECZENIE OPERACYJNE



Pokrycie pętlą

Pokrycie pętlą

Roux-Y obrażeń

Roux-Y obrażeń

głowy trzustki i

głowy trzustki i

dwunastnicy

dwunastnicy

LECZENIE OPERACYJNE

LECZENIE OPERACYJNE



Czasowe

Czasowe

wyłączenie

wyłączenie

dwunastnicy z

dwunastnicy z

pasażu

pasażu

LECZENIE OPERACYJNE

LECZENIE OPERACYJNE



Stałe

Stałe

wyłączenie

wyłączenie

dwunastnicy z

dwunastnicy z

pasażu

pasażu

OBRAŻENIA ŻOŁĄDKA

OBRAŻENIA ŻOŁĄDKA



Izolowane obrażenia żołądka

Izolowane obrażenia żołądka

występują rzadko

występują rzadko

POSTĘPOWANIE:

POSTĘPOWANIE:

-zeszycie brzegów rany poprzecznie

-zeszycie brzegów rany poprzecznie

do jej osi długiej (jeśli to możliwe)

do jej osi długiej (jeśli to możliwe)

-resekcja żołądka

-resekcja żołądka

OBRAŻENIA

OBRAŻENIA

DWUNASTNICY

DWUNASTNICY



Uszkodzenie części

Uszkodzenie części

wewnątrzotrzewnowej – objawy

wewnątrzotrzewnowej – objawy

zapalenia otrzewnej

zapalenia otrzewnej



Uszkodzenie części

Uszkodzenie części

zewnątrzotrzewnowej - - przebieg

zewnątrzotrzewnowej - - przebieg

bezobjawowy lub skąpoobjawowy

bezobjawowy lub skąpoobjawowy

LECZENIE

LECZENIE



Zeszycie ściany dwunastnicy

Zeszycie ściany dwunastnicy



Wyłączenie dwunastnicy z pasażu

Wyłączenie dwunastnicy z pasażu

treści pokarmowej (zespolenie

treści pokarmowej (zespolenie

żołądkowo-jelitowe)

żołądkowo-jelitowe)



Wycięcie dwunastnicy z głową

Wycięcie dwunastnicy z głową

trzustki sposobem Whipple’a w

trzustki sposobem Whipple’a w

bardzo rozległych urazach

bardzo rozległych urazach

OBRAŻENIA JELITA

OBRAŻENIA JELITA

CIENKIEGO I KREZKI

CIENKIEGO I KREZKI



Najczęściej powstają w następstwie

Najczęściej powstają w następstwie

urazów przenikających (powyżej 90%)

urazów przenikających (powyżej 90%)



W urazach tępych obrażenia zależą od

W urazach tępych obrażenia zależą od

wypełnienia jelita treścią pokarmową i

wypełnienia jelita treścią pokarmową i

obecności zrostów między jelitem a

obecności zrostów między jelitem a

ścianą brzucha

ścianą brzucha



W urazach tępych najczęściej powstają

W urazach tępych najczęściej powstają

uszkodzenia w okolicy więzadła

uszkodzenia w okolicy więzadła

Treitza

Treitza

LECZENIE

LECZENIE



Zeszycie rany

Zeszycie rany



Odcinkowa resekcja i zespolenie

Odcinkowa resekcja i zespolenie

jelita (szew ręczny lub

jelita (szew ręczny lub

mechaniczny) koniec do końca lub

mechaniczny) koniec do końca lub

koniec do boku

koniec do boku

OBRAŻENIA J. GRUBEGO

OBRAŻENIA J. GRUBEGO

(części

(części

wewnątrzotrzewnowej)

wewnątrzotrzewnowej)



Do 6 godzin od urazu

Do 6 godzin od urazu

-zeszycie rany i drenaż j. otrzewnej

-zeszycie rany i drenaż j. otrzewnej

(rana niewielka, bez uszkodzenia

(rana niewielka, bez uszkodzenia

krezki, bez martwicy jelita, niewielka

krezki, bez martwicy jelita, niewielka

ilość treści kałowej w j. otrzewnej)

ilość treści kałowej w j. otrzewnej)

-odcinkowa resekcja, zespolenie koniec

-odcinkowa resekcja, zespolenie koniec

do końca i wytworzenie przetoki

do końca i wytworzenie przetoki

odbarczającej powyżej uszkodzenia

odbarczającej powyżej uszkodzenia

OBRAŻENIA J. GRUBEGO

OBRAŻENIA J. GRUBEGO

(części

(części

wewnątrzotrzewnowej)

wewnątrzotrzewnowej)



Powyżej 6 godzin od urazu

Powyżej 6 godzin od urazu

-wytworzenie przetoki odbarczającej

-wytworzenie przetoki odbarczającej

(jedno- lub dwulufowej) i drenaż

(jedno- lub dwulufowej) i drenaż

jamy otrzewnej (drenaż płuczący),

jamy otrzewnej (drenaż płuczący),

odcinkowa resekcja w przypadku

odcinkowa resekcja w przypadku

martwicy jelita

martwicy jelita

-metoda „otwartego brzucha” (do

-metoda „otwartego brzucha” (do

czasu ustąpienia objawów zapalenia

czasu ustąpienia objawów zapalenia

otrzewnej)

otrzewnej)

OBRAŻENIA J. GRUBEGO

OBRAŻENIA J. GRUBEGO

(części

(części

zewnątrzotrzewnowej)

zewnątrzotrzewnowej)



Występują w urazach krocza i miednicy

Występują w urazach krocza i miednicy



Postępowanie:

Postępowanie:

-badanie per rectum ( w znieczuleniu)

-badanie per rectum ( w znieczuleniu)

-drenaż okolicy odbytu

-drenaż okolicy odbytu

-wytworzenie przetoki odbarczającej

-wytworzenie przetoki odbarczającej

powyżej uszkodzenia

powyżej uszkodzenia

-odtworzenie ciągłości zwieracza w

-odtworzenie ciągłości zwieracza w

czasie pierwotnej operacji (jeśli to

czasie pierwotnej operacji (jeśli to

możliwe)

możliwe)