Tępe urazy brzucha u

Tępe urazy brzucha u

dzieci

dzieci

Dr n. med. Ewa Dzienis-

Dr n. med. Ewa Dzienis-

Koronkiewicz

Koronkiewicz

Klinika Chirurgii Dziecięcej

Klinika Chirurgii Dziecięcej

Akademia Medyczna w Białymstoku

Akademia Medyczna w Białymstoku

Urazy brzucha

Urazy brzucha



3 miejsce w częstości (2-8%) po

3 miejsce w częstości (2-8%) po

uszkodzeniach kośćca i OUN

uszkodzeniach kośćca i OUN



urazy tępe (ponad 90%) i przenikające

urazy tępe (ponad 90%) i przenikające

powłoki (10%)

powłoki (10%)



sezonowość (V-VIII)

sezonowość (V-VIII)



trudności diagnostyczne związane z

trudności diagnostyczne związane z

uszkodzeniem innych okolic ciała i narządów,

uszkodzeniem innych okolic ciała i narządów,

wstrząsem urazowym, zmienioną odpowiedzią

wstrząsem urazowym, zmienioną odpowiedzią

na ból (używki, stan nieprzytomności)

na ból (używki, stan nieprzytomności)

Główne mechanizmy

Główne mechanizmy

urazu:

urazu:



Bezpośrednie

Bezpośrednie

uszkodzenie narządu np.

uszkodzenie narządu np.

przygniecenie do kręgosłupa lub ściany klatki

przygniecenie do kręgosłupa lub ściany klatki

piersiowej

piersiowej



Gwałtowne wytracenie energii

Gwałtowne wytracenie energii

np. pasażer w

np. pasażer w

pasach bezpieczeństwa - uraz narządu w miejscu

pasach bezpieczeństwa - uraz narządu w miejscu

umocowania (np.urazy krezki jelita) lub zranienie

umocowania (np.urazy krezki jelita) lub zranienie

narządu miąższowego przez uszkodzenie

narządu miąższowego przez uszkodzenie

więzadeł mocujących

więzadeł mocujących



Uraz przenikający

Uraz przenikający

- jednego lub kilku narządów

- jednego lub kilku narządów

Urazy brzucha

Urazy brzucha



Zgon w ciągu kilku minut -

Zgon w ciągu kilku minut -

zranienie aorty i dużych naczyń

zranienie aorty i dużych naczyń



Zgon w ciągu kilku minut do kilku

Zgon w ciągu kilku minut do kilku

godzin - pęknięcie śledziony, rany

godzin - pęknięcie śledziony, rany

wątroby, złamanie miednicy

wątroby, złamanie miednicy

Wskazania do leczenia operacyjnego

Wskazania do leczenia operacyjnego

w trybie pilnym:

w trybie pilnym:

(

(

bez szczegółówego ustalenia charakteru

bez szczegółówego ustalenia charakteru

uszkodzeń)

uszkodzeń)



Wstrząs lub niestabilność hemodynamiczna z

Wstrząs lub niestabilność hemodynamiczna z

postępującą utratą krwi

postępującą utratą krwi



objawy otrzewnowe

objawy otrzewnowe



obecność ciał obcych

obecność ciał obcych



wytrzewienie

wytrzewienie



rany postrzałowe przezbrzuszne

rany postrzałowe przezbrzuszne



obecność wolnego gazu w jamie brzusznej

obecność wolnego gazu w jamie brzusznej



duża ilość krwi w zgłębniku żołądkowym lub

duża ilość krwi w zgłębniku żołądkowym lub

badaniu przez odbyt

badaniu przez odbyt

Wywiad

Wywiad

siła i mechanizm urazu,

siła i mechanizm urazu,

zdarzenia towarzyszące urazowi,

zdarzenia towarzyszące urazowi,

choroby przewlekłe

choroby przewlekłe



Wypadek komunikacyjny

Wypadek komunikacyjny

- potrącony

- potrącony

czy pasażer, pasy bezpieczeństwa, czy

czy pasażer, pasy bezpieczeństwa, czy

wypadło z auta, rowerzysta

wypadło z auta, rowerzysta



uderzenie

uderzenie

- przez dorosłego czy

- przez dorosłego czy

dziecko

dziecko



kopnięcie

kopnięcie

- przez osobę czy zwierzę

- przez osobę czy zwierzę



upadek

upadek

- wysokośc, podłoże

- wysokośc, podłoże



przemoc, nadużycie seksualne

przemoc, nadużycie seksualne

Podstawowe oględziny i

Podstawowe oględziny i

postępowanie

postępowanie



Określenie czynników zagrażających życiu -

Określenie czynników zagrażających życiu -

standardowe postępowanie resuscytacyjne (płyno- i

standardowe postępowanie resuscytacyjne (płyno- i

tlenoterapia)

tlenoterapia)



kontrola krwawienia - ocenić wypełnienie włośniczek,

kontrola krwawienia - ocenić wypełnienie włośniczek,

tętno, kolor skóry, ucisk wszystkich krwawiących miejsc

tętno, kolor skóry, ucisk wszystkich krwawiących miejsc



założyć 2 kaniule dożylne i rozpocząć przetaczanie od

założyć 2 kaniule dożylne i rozpocząć przetaczanie od

ogrzanego mleczanu Ringera

ogrzanego mleczanu Ringera



monitor EKG

monitor EKG



cewnik do pęcherza moczowego

cewnik do pęcherza moczowego



zgłębnik nosowo-żołądkowy

zgłębnik nosowo-żołądkowy

Badanie przedmiotowe

Badanie przedmiotowe



wstrząs - wykluczyć krwotok zewnętrzny, odmę prężną,

wstrząs - wykluczyć krwotok zewnętrzny, odmę prężną,

masywne krwawienie do klatki piersiowej i uraz serca z

masywne krwawienie do klatki piersiowej i uraz serca z

tamponadą osierdzia

tamponadą osierdzia



szybko narastające wzdęcie brzucha, szczególnie mimo

szybko narastające wzdęcie brzucha, szczególnie mimo

odbarczenia sondą żołądkową - krwotok do otrzewnej lub

odbarczenia sondą żołądkową - krwotok do otrzewnej lub

perforacja przewodu pokarmowego

perforacja przewodu pokarmowego



obserwacja toru oddechowego (wstrząs, nieprzytomni)

obserwacja toru oddechowego (wstrząs, nieprzytomni)



oględziny zewnętrznych obrażeń powłok - dziecko całkowicie

oględziny zewnętrznych obrażeń powłok - dziecko całkowicie

rozebrane

rozebrane



opukowe, osłuchowe, palpacyjne - bolesność, napięcie powłok,

opukowe, osłuchowe, palpacyjne - bolesność, napięcie powłok,

objawy otrzewnowe, opory patologiczne, per rectum ( w

objawy otrzewnowe, opory patologiczne, per rectum ( w

złamaniach miednicy - obecność krwi, położenie prostaty i

złamaniach miednicy - obecność krwi, położenie prostaty i

odłamów kostnych)

odłamów kostnych)

Anatomia - regiony

Anatomia - regiony

brzucha

brzucha



Obszar przedni

Obszar przedni

- od łuków żebrowych do

- od łuków żebrowych do

więzadeł pachwinowych pomiędzy liniami

więzadeł pachwinowych pomiędzy liniami

pachowymi środkowymi

pachowymi środkowymi



obszar piersiowo-brzuszny

obszar piersiowo-brzuszny

- powyżej

- powyżej

łuków żebrowych, poniżej linii brodawek

łuków żebrowych, poniżej linii brodawek

sutkowych i kątów dolnych łopatek

sutkowych i kątów dolnych łopatek



boki i grzbiet

boki i grzbiet

- do tyłu od linii pachowych

- do tyłu od linii pachowych

środkowych pomiędzy kątami dolnymi

środkowych pomiędzy kątami dolnymi

łopatek a grzebieniami kości biodrowych

łopatek a grzebieniami kości biodrowych

Przestrzeń

Przestrzeń

zaotrzewnowa

zaotrzewnowa



Aorta

Aorta



żyła czcza

żyła czcza



trzustka

trzustka



nerki

nerki



moczowody

moczowody



część dwunastnicy

część dwunastnicy



część okrężnicy

część okrężnicy

Badania laboratoryjne

Badania laboratoryjne

diagnostyka i monitorowanie

diagnostyka i monitorowanie



Grupa krwi, skrzyżowana rezerwa KKCz

Grupa krwi, skrzyżowana rezerwa KKCz



Morfologia krwi (Ht, Hb, płytki)

Morfologia krwi (Ht, Hb, płytki)



Badanie ogólne moczu

Badanie ogólne moczu



Transaminazy (wzrost nawet do 10x w

Transaminazy (wzrost nawet do 10x w

obrażeniach wątroby)

obrażeniach wątroby)



Amylaza w surowicy i moczu (znamienny dla

Amylaza w surowicy i moczu (znamienny dla

trzustki wzrost 3-5x, niewielki - w urazie

trzustki wzrost 3-5x, niewielki - w urazie

ślinianek lub perforacji jelita cienkiego)

ślinianek lub perforacji jelita cienkiego)



Elektrolity w surowicy

Elektrolity w surowicy



Badania układu krzepnięcia

Badania układu krzepnięcia

Badania obrazowe

Badania obrazowe

diagnostyka i monitorowanie

diagnostyka i monitorowanie



USG

USG

- nieinwazyjne, szybkie, przyłóżkowe,

- nieinwazyjne, szybkie, przyłóżkowe,

powtarzalne, wykrywanie wolnego płynu w otrzewnej

powtarzalne, wykrywanie wolnego płynu w otrzewnej



Przeglądowe zdjęcie rtg

Przeglądowe zdjęcie rtg

jamy brzusznej (w

jamy brzusznej (w

pozycji pionowej lub zbliżonej, ew. na leżąco

pozycji pionowej lub zbliżonej, ew. na leżąco

promieniem poziomym), klatki piersiowej i miednicy

promieniem poziomym), klatki piersiowej i miednicy



Rtg kontrastowe

Rtg kontrastowe

z wodnym roztworem środka

z wodnym roztworem środka

cieniującego (uraz zaotrzewnowej części dwunastnicy)

cieniującego (uraz zaotrzewnowej części dwunastnicy)



KT

KT

- dokładność i specyficzność narządowa,

- dokładność i specyficzność narządowa,

z

z

kontrastem

kontrastem

- ocena rozległości (skale), aktywności

- ocena rozległości (skale), aktywności

krwawienia i przepływu narządowego

krwawienia i przepływu narządowego

Badania obrazowe

Badania obrazowe



Badanie scyntyraficzne

Badanie scyntyraficzne

- dokładna

- dokładna

ocena przepływu narządowego, przebieg

ocena przepływu narządowego, przebieg

gojenia narządów miąższowych

gojenia narządów miąższowych



arteriografia

arteriografia

aorty i pnia trzewnego -

aorty i pnia trzewnego -

hemobilia, tętniaki, przetoki t-ż

hemobilia, tętniaki, przetoki t-ż



ERCP

ERCP

- uszkodzenia głównego przewodu

- uszkodzenia głównego przewodu

trzustkowego i PŻW oraz następstw

trzustkowego i PŻW oraz następstw



laparoskopia

laparoskopia

- diagnostyka i leczenie

- diagnostyka i leczenie

Nakłucie diagnostyczne jamy otrzewnej

Nakłucie diagnostyczne jamy otrzewnej



obecność krwi, treści jelitowej lub żółci

obecność krwi, treści jelitowej lub żółci



czułość 95-98%

czułość 95-98%



mała swoistość narządowa

mała swoistość narządowa



inwazyjność

inwazyjność



nadal przydatna w obrażeniach

nadal przydatna w obrażeniach

mnogich - u nieprzytomnych (min. w

mnogich - u nieprzytomnych (min. w

urazach OUN), w zatruciach

urazach OUN), w zatruciach

(min.alkohol, środki odurzające)

(min.alkohol, środki odurzające)

Płukanie diagnostyczne jamy

Płukanie diagnostyczne jamy

otrzewnej

otrzewnej



Po założeniu zgłębnika nosowo-

Po założeniu zgłębnika nosowo-

żołądkowego i cewnika do pęcherza

żołądkowego i cewnika do pęcherza

moczowego

moczowego



podanie przez cewnik 15ml/kg masy

podanie przez cewnik 15ml/kg masy

ciała płynu Ringera lub soli

ciała płynu Ringera lub soli

fizjologicznej

fizjologicznej



wynik (+) jeżeli: erytrocyty>100tys/ml,

wynik (+) jeżeli: erytrocyty>100tys/ml,

leukocyty>500/ml, obecność żółci,

leukocyty>500/ml, obecność żółci,

bakterii, cząstek kału

bakterii, cząstek kału

Wskazania do nakłucia z

Wskazania do nakłucia z

płukaniem otrzewnej

płukaniem otrzewnej



Podejrzenie krwawienia do

Podejrzenie krwawienia do

otrzewnej

otrzewnej



niejednoznaczny wynik badania

niejednoznaczny wynik badania

przedmiotowego

przedmiotowego



utrzymujaca się hipowolemia

utrzymujaca się hipowolemia

pomimo przetaczania płynów

pomimo przetaczania płynów

Leczenie zachowawcze

Leczenie zachowawcze

tępych urazów brzucha u

tępych urazów brzucha u

dzieci

dzieci



Stabilność hemodynamiczna

Stabilność hemodynamiczna



najlepiej - izolowane obrażenia narządów miąższowych

najlepiej - izolowane obrażenia narządów miąższowych



monitorowanie podstawowych funkcji życiowych (OIT)

monitorowanie podstawowych funkcji życiowych (OIT)



dobre i stale dostępne rtg, USG, KT oraz doświadczony

dobre i stale dostępne rtg, USG, KT oraz doświadczony

radiolog

radiolog



stała dostępność badań laboratoryjnych oraz krwi i

stała dostępność badań laboratoryjnych oraz krwi i

preparatów krwiozastępczych

preparatów krwiozastępczych



stała gotowość bloku operacyjnego i doświadczony

stała gotowość bloku operacyjnego i doświadczony

zespół chirurgiczny

zespół chirurgiczny

Urazy przepony

Urazy przepony



Nagły ucisk brzucha

Nagły ucisk brzucha



najczęściej w tylno-bocznej części

najczęściej w tylno-bocznej części

lewej kopuły

lewej kopuły



niezdiagnozowane, gdy trudności

niezdiagnozowane, gdy trudności

oddechowe w towarzyszącym

oddechowe w towarzyszącym

urazie klatki piersiowej

urazie klatki piersiowej

Urazy śledziony

Urazy śledziony



Najczęstsze obrażenia w tępych urazach

Najczęstsze obrażenia w tępych urazach

brzucha - do 80% leczone zachowawczo z

brzucha - do 80% leczone zachowawczo z

dobrym wynikiem

dobrym wynikiem



przy złamaniach dolnych lewych żeber

przy złamaniach dolnych lewych żeber



utrata krwi - nudności i wymioty (podrażnienie

utrata krwi - nudności i wymioty (podrażnienie

otrzewnej), wstrząs hipowolemiczny (niepokój,

otrzewnej), wstrząs hipowolemiczny (niepokój,

bladość, pocenie się, oziębienie powłok)

bladość, pocenie się, oziębienie powłok)



ból w lewym górnym kwadrancie brzucha

ból w lewym górnym kwadrancie brzucha



objaw Kehra

objaw Kehra

- ból przeniesiony do lewego barku

- ból przeniesiony do lewego barku

Klasyfikacja obrażeń

Klasyfikacja obrażeń

śledziony

śledziony



Krwiak podtorebkowy, bez uszkodzeń

Krwiak podtorebkowy, bez uszkodzeń

miąższu, miejscowe pękniecie torebki

miąższu, miejscowe pękniecie torebki



Pęknięcie torebki niedochodzące do

Pęknięcie torebki niedochodzące do

wnęki, bez uszkodzeń dużych naczyń, z

wnęki, bez uszkodzeń dużych naczyń, z

lub bez uszkodzenia miąższu

lub bez uszkodzenia miąższu



Pęknięcie dochodzące do wnęki z

Pęknięcie dochodzące do wnęki z

uszkodzeniem dużych naczyń

uszkodzeniem dużych naczyń



Rozkawałkowanie narządu lub

Rozkawałkowanie narządu lub

oderwanie szypuły śledziony

oderwanie szypuły śledziony

Zabiegi operacyjne

Zabiegi operacyjne

oszczędzające śledzionę

oszczędzające śledzionę



Zszycie miąższu lub częściowe

Zszycie miąższu lub częściowe

klinowe jego wycięcie (nóż

klinowe jego wycięcie (nóż

ultradźwiękowy, koagulacja

ultradźwiękowy, koagulacja

argonowa, klej tkankowy)

argonowa, klej tkankowy)



Wchłanialne siatki do zbliżania

Wchłanialne siatki do zbliżania

brzegów uszkodzonego miąższu

brzegów uszkodzonego miąższu

Wskazania do splenektomii

Wskazania do splenektomii



Oderwanie od szypuły naczyniowej

Oderwanie od szypuły naczyniowej



rozkawałkowanie

rozkawałkowanie



zły stan chorego

zły stan chorego



uraz wielonarządowy

uraz wielonarządowy



brak odpowiedniego zapasu krwi

brak odpowiedniego zapasu krwi

Powikłania po

Powikłania po

splenektomii

splenektomii



Brak prawidłowych funkcji

Brak prawidłowych funkcji

odpornościowych - infekcje

odpornościowych - infekcje

Streptococcus pneumoniae, Neisseria

Streptococcus pneumoniae, Neisseria

meningitidis, Haemophilus influenzae

meningitidis, Haemophilus influenzae



największe narażenie do 2 lat po zabiegu

największe narażenie do 2 lat po zabiegu



zespół OPSI - posocznica o gwałtownym

zespół OPSI - posocznica o gwałtownym

przebiegu (0,5-2% dzieci, ale

przebiegu (0,5-2% dzieci, ale

śmiertelność 50-80%)

śmiertelność 50-80%)

Urazy wątroby

Urazy wątroby



Druga przyczyna zgonów po urazach OUN,

Druga przyczyna zgonów po urazach OUN,

najczęściej pieszy potrącony w wypadku

najczęściej pieszy potrącony w wypadku

komunikacyjnym - największy narząd miąższowy,

komunikacyjnym - największy narząd miąższowy,

bogaty układ naczyniowy

bogaty układ naczyniowy



groźne krwotoki z żyły wrotnej lub wątrobowej

groźne krwotoki z żyły wrotnej lub wątrobowej

prawej (śródmiąższowe lub w ujściu do żyły

prawej (śródmiąższowe lub w ujściu do żyły

głównej dolnej)

głównej dolnej)



głębokie zranienia dają martwicę z uszkodzeniem

głębokie zranienia dają martwicę z uszkodzeniem

dróg żółciowych - ropnie, torbiele, hemobilia

dróg żółciowych - ropnie, torbiele, hemobilia

(przetoki tętniczo-żółciowe)

(przetoki tętniczo-żółciowe)

Urazy wątroby

Urazy wątroby

Rodzaje uszkodzeń:

Rodzaje uszkodzeń:



miąższu

miąższu



żyły głównej dolnj, żyły wrotnej, żył

żyły głównej dolnj, żyły wrotnej, żył

wątrobowych

wątrobowych



dró żółciowych

dró żółciowych



pęcherzyka żółciowego

pęcherzyka żółciowego



PŻW

PŻW

Urazy wątroby

Urazy wątroby



Bóle brzucha promieniujące do prawego

Bóle brzucha promieniujące do prawego

barku

barku



narastanie wzdęcia i nasilanie objawów

narastanie wzdęcia i nasilanie objawów

otrzewnowych

otrzewnowych



rtg

rtg

- złamania żeber, nierówność obrysu

- złamania żeber, nierówność obrysu

przepony, zacienienie prawej opłucnej,

przepony, zacienienie prawej opłucnej,

powietrze w wolnej jamie otrzewnowej

powietrze w wolnej jamie otrzewnowej



USG

USG

- obecność krwiaków, uszkodzenie

- obecność krwiaków, uszkodzenie

ciągłości wątroby, płyn w otrzewnej

ciągłości wątroby, płyn w otrzewnej

Urazy wątroby

Urazy wątroby

Badanie

Badanie

KT

KT

lub

lub

NMR

NMR

- skala

- skala

obrażeń

obrażeń



I - Krwiak podtorebkowy, nie narastający poniżej 10%

I - Krwiak podtorebkowy, nie narastający poniżej 10%

powierzchni, nie krwawiące rozdarcie torebki o

powierzchni, nie krwawiące rozdarcie torebki o

głęgokości poniżej 1cm

głęgokości poniżej 1cm



II - Krwiak podtorebkowy, nie narastający obejmuje

II - Krwiak podtorebkowy, nie narastający obejmuje

10-50% powierzchni lub występuje śródmiąższowo,

10-50% powierzchni lub występuje śródmiąższowo,

krwawiące rozerwanie torebki na 1-3cm wgłąb i

krwawiące rozerwanie torebki na 1-3cm wgłąb i

długości poniżej 10cm

długości poniżej 10cm



III - Krwiak powyżej 50% powierzchni podtorebkowy

III - Krwiak powyżej 50% powierzchni podtorebkowy

lub narastający śródmiąższowo o średnicy ponad

lub narastający śródmiąższowo o średnicy ponad

2cm, rozerwanie o głębokości powyżej 3cm

2cm, rozerwanie o głębokości powyżej 3cm

Urazy wątroby

Urazy wątroby

Badanie

Badanie

KT

KT

lub

lub

NMR

NMR

- skala

- skala

obrażeń

obrażeń



IV - Pęknięty krwiak śródmiąższowy,

IV - Pęknięty krwiak śródmiąższowy,

rozerwanie śródmiąższowe zajmujące

rozerwanie śródmiąższowe zajmujące

25-50% płata

25-50% płata



V - Śródmiąższowe pękniecie powyżej

V - Śródmiąższowe pękniecie powyżej

50% płata, uszkodzenie naczyń

50% płata, uszkodzenie naczyń

żylnych wątroby (żgd, żż wątrobowe)

żylnych wątroby (żgd, żż wątrobowe)



VI - Oderwanie wątroby

VI - Oderwanie wątroby

Leczenie zachowawcze urazów wątroby

Leczenie zachowawcze urazów wątroby



Pacjenci wyrównani krążeniowo

Pacjenci wyrównani krążeniowo



z niewielkim krwiakiem

z niewielkim krwiakiem

podtorebkowym, śródmiąższowym

podtorebkowym, śródmiąższowym

(I,II) lub z pęknięciem jednego

(I,II) lub z pęknięciem jednego

płata

płata



z minimalnym krwawieniem do

z minimalnym krwawieniem do

otrzewnej

otrzewnej

Urazy trzustki

Urazy trzustki



Uraz bezpośredni - uderzenie kierownicą roweru -

Uraz bezpośredni - uderzenie kierownicą roweru -

okolica trzonu do przodu od kręgosłupa

okolica trzonu do przodu od kręgosłupa



trudne do rozpoznania

trudne do rozpoznania



współistnieją z obrażeniami innych narządów

współistnieją z obrażeniami innych narządów



u ok.20%

u ok.20%

ostre pourazowe zapalenie trzustki

ostre pourazowe zapalenie trzustki

-

-

zmniejszenie inhibitorów trypsyny (martwica

zmniejszenie inhibitorów trypsyny (martwica

Balcerowska) - wzrost przepuszczalności naczyń i

Balcerowska) - wzrost przepuszczalności naczyń i

utrata dużej ilości płynów w postaci przesięku, faza

utrata dużej ilości płynów w postaci przesięku, faza

wczesna (toksemiczna, zapalna) i póżna

wczesna (toksemiczna, zapalna) i póżna

(nekrotyczna)

(nekrotyczna)

Urazy trzustki -

Urazy trzustki -

podział

podział

obrażeń

obrażeń



I - krwiak lub powierzchowne uszkodzenie miąższu

I - krwiak lub powierzchowne uszkodzenie miąższu



II - rozerwanie miąższu z krwiakiem bez przerwania

II - rozerwanie miąższu z krwiakiem bez przerwania

przewodu trzustkowego lub oderwania części

przewodu trzustkowego lub oderwania części

trzustki

trzustki



III - rozerwanie miąższu z przerwaniem przewodu

III - rozerwanie miąższu z przerwaniem przewodu

trzustkowego lub oderwaniem części trzustki

trzustkowego lub oderwaniem części trzustki



IV - rozerwanie proksymalnej części trzustki lub

IV - rozerwanie proksymalnej części trzustki lub

rozerwanie miąższu w bańce wątrobowo-trzustkowej

rozerwanie miąższu w bańce wątrobowo-trzustkowej



V - rozkawałkowanie głowy lub całej trzustki

V - rozkawałkowanie głowy lub całej trzustki

Urazy trzustki I-II

Urazy trzustki I-II

o

o



objawy początkowo mało

objawy początkowo mało

charakterystyczne, zmienne i słabo

charakterystyczne, zmienne i słabo

nasilone

nasilone



ból w nadbrzuszu z nudnościami,

ból w nadbrzuszu z nudnościami,

wymiotami i czkawką

wymiotami i czkawką



leczenie zachowawcze

leczenie zachowawcze

tylko w

tylko w

izolowanym uszkodzeniu trzustki I i

izolowanym uszkodzeniu trzustki I i

ewntualnie II

ewntualnie II

Urazy trzustki III-V

Urazy trzustki III-V

o

o



‘

‘

ostry brzuch’

ostry brzuch’



bardzo silne bóle brzucha

bardzo silne bóle brzucha



nudności, wymioty i wzdęcia

nudności, wymioty i wzdęcia



objawy niedrożności porażennej

objawy niedrożności porażennej



objawy otrzewnowe

objawy otrzewnowe



objawy wstrząsu hipowolemicznego

objawy wstrząsu hipowolemicznego



konieczne

konieczne

leczenie operacyjne

leczenie operacyjne

, żywienie

, żywienie

pozajelitowe, odżywcza jejunostomia

pozajelitowe, odżywcza jejunostomia

Diagnostyka urazów

Diagnostyka urazów

trzustki

trzustki



Podwyższenie poziomu diastazy w 70% urazów trzustki

Podwyższenie poziomu diastazy w 70% urazów trzustki



rtg - przesunięcie żołądka przez krew lub płyn w torbie

rtg - przesunięcie żołądka przez krew lub płyn w torbie

sieciowej, powietrze w przestrzeni zaotrzewnowej,

sieciowej, powietrze w przestrzeni zaotrzewnowej,

złamanie kregosłupa

złamanie kregosłupa



USG - obecność zbiornika płynu w sąsiedztwie trzustki

USG - obecność zbiornika płynu w sąsiedztwie trzustki



KT - najcenniejsze badanie, także ocena innych narządów

KT - najcenniejsze badanie, także ocena innych narządów



ERCP (jeżeli pozwala stan chorego)- ocena przewodu

ERCP (jeżeli pozwala stan chorego)- ocena przewodu

trzustkowego i przewodów żółciowych

trzustkowego i przewodów żółciowych



płukanie otrzewnej - brunatny płyn, wzrost stężenia

płukanie otrzewnej - brunatny płyn, wzrost stężenia

enzymów

enzymów

Następstwa pourazowego

Następstwa pourazowego

ostrego zapalenia trzustki

ostrego zapalenia trzustki



Pseudotorbiele:

Pseudotorbiele:



niewielkie (do 5cm) - bez

niewielkie (do 5cm) - bez

dolegliwości, często cofają się;

dolegliwości, często cofają się;



przy dużych rozmiarach - bóle,

przy dużych rozmiarach - bóle,

wymioty, stany gorączkowe -

wymioty, stany gorączkowe -

drenaż zewnętrzny lub wewnętrzny

drenaż zewnętrzny lub wewnętrzny

Uraz żołądka

Uraz żołądka



Nagły silny bezpośredni uraz na

Nagły silny bezpośredni uraz na

pełny (rozciągnięty) żołądek

pełny (rozciągnięty) żołądek



pierwsza pomoc - założenie zgłębnika

pierwsza pomoc - założenie zgłębnika

do żołądka i odbarczenie jego

do żołądka i odbarczenie jego

zawartości

zawartości



rtg - perforacja, podanie wodnego

rtg - perforacja, podanie wodnego

kontrastu do zgłębnika

kontrastu do zgłębnika



leczenie operacyjne w trybie pilnym

leczenie operacyjne w trybie pilnym

Uraz dwunastnicy

Uraz dwunastnicy



Przy złamaniach kręgów lędźwiowych i

Przy złamaniach kręgów lędźwiowych i

niedostosowanych pasach bezpieczeństwa

niedostosowanych pasach bezpieczeństwa



pęknięcie położonej wewnątrzotrzewnowo

pęknięcie położonej wewnątrzotrzewnowo

opuszki dwunastnicy - objawy wcześnie

opuszki dwunastnicy - objawy wcześnie



pęknięcia w odcinku zaotrzewnowym -

pęknięcia w odcinku zaotrzewnowym -

skapoobjawowe, trudne diagnostycznie,

skapoobjawowe, trudne diagnostycznie,

podrażnienie zapalne treścią jelitową

podrażnienie zapalne treścią jelitową

przestrzeni zaotrzewnowej, powikłania

przestrzeni zaotrzewnowej, powikłania

infekcyjne i septyczne

infekcyjne i septyczne

Krwiak śródścienny

Krwiak śródścienny

dwunastnicy

dwunastnicy



Typowo dziecięce obrażenie

Typowo dziecięce obrażenie



bóle nadbrzusza, okolicy lędźwiowej i pleców, promieniujace

bóle nadbrzusza, okolicy lędźwiowej i pleców, promieniujace

do podbrzusza (szczególnie prawego) i moszny

do podbrzusza (szczególnie prawego) i moszny



rtg - obecność powietrza wokół prawej nerki, odma

rtg - obecność powietrza wokół prawej nerki, odma

zaotrzewnowa, odczynowe skrzywienie kregosłupa w

zaotrzewnowa, odczynowe skrzywienie kregosłupa w

odcinku lęźwiowym

odcinku lęźwiowym



rtg kontrastowe - zatrzymanie lub utrudnione przechodzenie

rtg kontrastowe - zatrzymanie lub utrudnione przechodzenie

kontrastu z żołądka do dwunastnicy lub modelowanie się

kontrastu z żołądka do dwunastnicy lub modelowanie się

kontrastu na fałdach błony śluzowej

kontrastu na fałdach błony śluzowej



odbarczenie żołądka i TPN przez 2-3 tygodnie

odbarczenie żołądka i TPN przez 2-3 tygodnie



kontrolne badanie kontrastowe

kontrolne badanie kontrastowe

Urazy jelita cienkiego

Urazy jelita cienkiego



Stanowią 70% urazów przewodu

Stanowią 70% urazów przewodu

pokarmowego

pokarmowego



najczęściej pierwszy odcinek jelita czczego,

najczęściej pierwszy odcinek jelita czczego,

okolica więzadła Treitza i zastawki Bauchina

okolica więzadła Treitza i zastawki Bauchina



postacie: krwiak krezki, rozerwanie z

postacie: krwiak krezki, rozerwanie z

przerwaniem ciągłości, oderwanie krezki od

przerwaniem ciągłości, oderwanie krezki od

jelita (kopnięcie)

jelita (kopnięcie)



objawy zapalenia otrzewnej, wolny płyn i

objawy zapalenia otrzewnej, wolny płyn i

powietrze w otrzewnej

powietrze w otrzewnej

Uszkodzenia urazowe jelita

Uszkodzenia urazowe jelita

grubego

grubego



Mechanizm i objawy tj. w jelicie cienkim

Mechanizm i objawy tj. w jelicie cienkim



wewnątrz-

wewnątrz-

(do załamka esiczo-odbytniczego) i

(do załamka esiczo-odbytniczego) i

zewnątrzotrzewnowe

zewnątrzotrzewnowe

(odbytnica i odbyt)

(odbytnica i odbyt)



katnica, zstępnica i esica podatne na tępe urazy

katnica, zstępnica i esica podatne na tępe urazy

kompresyjne (mała ruchomość)

kompresyjne (mała ruchomość)



objawy początkowo nieostre, nasilają się, szybko

objawy początkowo nieostre, nasilają się, szybko

zapalenie otrzewnej

zapalenie otrzewnej



ostry ból z uczuciem parcia na stolec

ostry ból z uczuciem parcia na stolec



rtg - bardzo duża ilość wolnego gazu w otrzewnej

rtg - bardzo duża ilość wolnego gazu w otrzewnej



leczenie operacyjne - czasowy odbyt sztuczny

leczenie operacyjne - czasowy odbyt sztuczny