Komunikacja
interpersonlana
Komunikacja
niewerbalna

Beata Sobolewska

Łaciński czasownik

communico

, communicare

znaczy uczynić wspólnym, połączyć, udzielić
komuś wiadomości, naradzać się.
Rzeczownik

communio

oznacza wspólność,

poczucie łączności.
Termimn

communication

został przyjęty

przez języki nowożytne: w XIV w oznaczał
wejście we wspólnotę, utrzymywanie z kimś
stosunków, komunię, uczestnictwo, dzielenie
się, a w wieku XVI dołączyło nowe znaczenie
transmisja, przekaz.

Poziomy procesu
komunikowania

Intrapersonalna

Interpersonalna

Grupowa

Międzygrupowa

Organizacyjna/instytucjo

nalna

Masowa

znaczeni

e

symbole

symbole

rozumien

ie

transmisja

transmisja

mowa

proces

proces

kan

ał

kan

ał

sytuacja

sytuacja

Najbardziej użyteczną definicją komunikacji

jest ta, którą można zastosować do różnych

sytuacji i do różnorodnych ludzi.

KOMUNIKACJA jest procesem

organizowania wiadomości w celu

stworzenia znaczenia (Frey, Botan,

Kreps,2000)

Najbardziej użyteczną definicją komunikacji

jest ta, którą można zastosować do różnych

sytuacji i do różnorodnych ludzi.

KOMUNIKACJA jest procesem

organizowania wiadomości w celu

stworzenia znaczenia (Frey, Botan,

Kreps,2000)

Wiadomo

ści

werbal

ne

niewerba

lne

organiza

cja

organiza

cja

Nadani

e

znacze

nia

Założenia dotyczące
komunikacji prawda/fałsz

•Sprawdź swoje założenia:
•1. Komunikacja jest raczej odbiciem rzeczywistości niż jej

tworzeniem.

•2. Najważniejszą funkcją komunikacji jest ułatwienie

wykonania pracy.

•3. Nigdy nie mówi się dwa razy tej samej rzeczy.
•4. Znaczenie symbolu jest takie samo bez względu na

sytuację, w której

on występuje.
•5. Dobra komunikacja podlega wpływom norm związku

lub kultury.

•6. Ważne jest, żeby być konsekwentnym w sposobie, w

jaki się komunikujemy.

•7. Istnieje wiele sposobów na wyrażenie tego, co się

myśli.

•8. Odbiorca wiadomości determinuje jej skuteczność.
•9. Znajomość intencji nadawcy wiadomości jest istotna

dla zrozumienia procesu komunikacji.

•10. Skuteczna komunikacja jest zawsze jasna i

jednoznaczna.

Typy komunikowania ze
względu na cel

Informacyjny:

wymiana informacji

instrukcje
opowieści

wyjaśnianie

dzielenie się ideami,

myślami,

doświadczeniem

CEL: WYMIANA

Informacyjny:

wymiana informacji

instrukcje
opowieści

wyjaśnianie

dzielenie się ideami,

myślami,

doświadczeniem

CEL: WYMIANA

Perswazyjny:

formowanie

wzmacnianie

zmiana

postaw,

przekonań,

wartości,

zachowań

CEL: WYWIERANIE

WPŁYWU

Elementy procesu
komunikowania się

KONTEKST

(PSYCHOFIZYCZNY,SPOŁECZNY,
KULTUROWY,HISTORYCZNY)

NADAWCA

(OSOBA/GRUPA)

KANAŁ

(ŚRODKI PRZEKAZU)

KOD INFORMACJI

(ZNAKI,

SYMBOLE)

ODBIORACA

SZUM

SPRZĘŻENIE ZWROTNE

MODEL KOMPETENCJI

KOMUNIKACJI

INTERPERSONALNEJ

KOMPETENCJE WEWNĘTRZNE

KOMPETENCJA ZACHOWANIA

kompetencja interpretacyjna

(proces spostrzegania)

zdolność nazywania, organizowania

i interpretowania informacji)

kompetencja ja

(proces prezentacji

siebie)

zdolność wyboru i

prezentowania

pożądanego obrazu siebie

kompetencja roli

(proces adaptacji)

zdolność przyjmowania

ról społecznych i wiedza

o zachowaniach

wynikających z roli

kompetencja celu

(proces planowania)

zdolność formułowania

celów, przewidywania

konsekwencji i wyboru

odpowiednich sposobów

działania

S.Trenholm, A.Jensen

kompetencja

niewerbalna

zdolność efektywnego

wykorzystania gestów, tonu

głosu i innych sposobów

komunikacji niewerbalnej

kompetencja

werbalna

zdolność efektywnego

wykorzystania słów,

fraz i innych narzędzi

lingwistycznych

kompetencja

relacyjna

zdolność formułowania

przekazu tak, aby

utrzymywać pożądany

typ relacji

K

O

N

T

E

K

S

T

H

IS

T

O

R

Y

C

Z

N

Y

K

O

N

T

E

K

S

T

R

E

L

A

C

JI

K

O

N

T

E

K

S

T

K

U

LT

U

R

O

W

Y

kompetencja przekazu

(proces prezentacji siebie)

Perspektywy poznawcze a
sposób komunikowania się

PERSPEKTYWA

OBIEKTYWNA:

Zakłada, że istnieje

obiektywna

rzeczywistość

niezależna od

poznającego

Możliwe jest poznanie

jej oraz opisanie przez

teorię

PERSPEKTYWA

OBIEKTYWNA:

Zakłada, że istnieje

obiektywna

rzeczywistość

niezależna od

poznającego

Możliwe jest poznanie

jej oraz opisanie przez

teorię

PERSPEKTYWA

INTERPRETACYJNA:

określa znaczenie danego

zachowania w kontekście

społeczno –kulturowym

Prawda jest subiektywna

Subiektywizm

doświadczenia i znaczeń

Nie można oddzielić

poznającego od

poznawanego

Teoria jest traktowana

tutaj jako narzędzie

interpretacji

PERSPEKTYWA

INTERPRETACYJNA:

określa znaczenie danego

zachowania w kontekście

społeczno –kulturowym

Prawda jest subiektywna

Subiektywizm

doświadczenia i znaczeń

Nie można oddzielić

poznającego od

poznawanego

Teoria jest traktowana

tutaj jako narzędzie

interpretacji

Komunikacja

niewerbalna

• KOMUNIKACJA NIEWERBALNA dotyczy

wszystkich ludzkich zachowań, postaw innych niż
słowa

• Obejmuje: wygląd fizyczny, ruch ciała, gesty,

wyraz twarzy, ruch oczu, dotyk, głos oraz sposób
wykorzystywania czasu i miejsca w
komunikowaniu się.

Pytanie

• Czy język migowy jest komunikacją niewerbalną?

• Czy słowo pisane jest komunikacją niewerbalną?

adaptor

y

adaptor

y

ilustrat

ory

pantomimi

ka

pantomimi

ka

KOMUNIKATY

NIEWERBALNE (1)

mimik

a

mimik

a

emblem

aty

emblem

aty

regulato

ry

regulato

ry

strefa

publiczna do 7,5

m

strefa

publiczna do 7,5

m

strefa

intymna

 

do 0,5

m

strefa

intymna

 

do 0,5

m

strefa

osobista d

o 1,2 m

Proksemik

a

(zachowania

przestrzenne,

sympatia/niechęć,

status)

Proksemik

a

(zachowania

przestrzenne,

sympatia/niechęć,

status)

KOMUNIKATY

NIEWERBALNE (2)

strefa

społeczna do

3,5 m

strefa

społeczna do

3,5 m

STYLE KOMUNIKACJI

NIEWERBALNEJ

• STYL AFILIATYWNY(bliski dystans,

dotyk, kontakt wzrokowy, uśmiech)

• STYL

DOMINATYWNY(wyprostowana 
postawa, uniesiona głowa, szybka
mowa, jednostronna komunikacja
werbalna)

Niewerbalne oznaki

naruszenia strefy

osobistej/intymnej

• psychiczne zdystansowanie można poznać

po:

• odwróceniu twarzy
• zawieszaniu wzroku w przestrzeni, skupianie się

na czymś innym

• staniu bokiem lub tyłem
• nieznacznym odchyleniu się do tyłu lub w bok

(zachowując otwartą przestrzeń przed twarzą)

• wyciąganiu nogi przed siebie

Niewerbalny sposób

zmniejszania dystansu

• nieznaczne zbliżanie się do rozmówcy
• wychylanie się w jego kierunku
• Zwracanie się do siebie twarzami
• sylwetki bez cech napięcia (m.in. nie są

usztywnione, nie kręcą się nadmiernie)

• całe ręce i dłonie są otwarte, co świadczy o tym,

że relacja ta jest "zamknięta dla innych”, osobie
trzeciej może być trudno włączyć się do rozmowy

strefa

publiczna do 7,5

m

strefa

publiczna do 7,5

m

strefa

intymna

 

do 0,5

m

strefa

intymna

 

do 0,5

m

strefa

osobista d

o 1,2 m

Proksemik

a

(zachowania

przestrzenne,

sympatia/niechęć,

status)

Proksemik

a

(zachowania

przestrzenne,

sympatia/niechęć,

status)

KOMUNIKATY

NIEWERBALNE (2)

Elementy

paralingwisty

czne

Elementy

paralingwisty

czne

strefa

społeczna do

3,5 m

strefa

społeczna do

3,5 m

wzro

k

wzro

k

PYTANIE

•

Czy powierzchowność (rodzaj ubrania, zegarki, kolczyki,
makijaż, komórka, sygnety, buty itp.) są komunikacją
niewerbalną?

•

Czy stany fizjologiczne (zapach, rumieńce, łzawienie
oczu) są komunikacją niewerbalną.

•

Czy budowa ciała - np. szerokie plecy, mała głowa,
silne nogi, biodra wypięte do przodu, duże kości itp. -
cechy temperamentu są komunikacją niewerbalną.

•

Czy postawa, ułożenie ciała są komunikacją
niewerbalną?

•

Czy ruch oczu, odruch źreniczny i wielkość źrenic,
częstość mrugania, kierunek patrzenia, kontakt wzrokowy,
wielkość oczu itp.) czy są komunikacją niewerbalną?

Funkcje komunikacji

niewerbalnej

• Jest rodzajem naturalnej ekspresji ludzkiej
• Współwystępuje/wspomaga lub zaburza

komunikację werbalną

• Może zastąpić język mówiony gdy, są problemy z

aparatem mowy

Dziękuję za uwagę

MODEL KOMPETENCJI

KOMUNIKACJI

INTERPERSONALNEJ

KOMPETENCJE WEWNĘTRZNE

KOMPETENCJA ZACHOWANIA

kompetencja interpretacyjna

(proces spostrzegania)

zdolność nazywania, organizowania

i interpretowania informacji)

kompetencja ja

(proces prezentacji

siebie)

zdolność wyboru i

prezentowania

pożądanego obrazu siebie

kompetencja roli

(proces adaptacji)

zdolność przyjmowania

ról społecznych i wiedza

o zachowaniach

wynikających z roli

kompetencja celu

(proces planowania)

zdolność formułowania

celów, przewidywania

konsekwencji i wyboru

odpowiednich sposobów

działania

S.Trenholm, A. Jensen

kompetencja

niewerbalna

zdolność efektywnego

wykorzystania gestów, tonu

głosu i innych sposobów

komunikacji niewerbalnej

kompetencja

werbalna

zdolność efektywnego

wykorzystania słów,

fraz i innych narzędzi

lingwistycznych

kompetencja

relacyjna

zdolność formułowania

przekazu tak, aby

utrzymywać pożądany

typ relacji

K

O

N

T

E

K

S

T

H

IS

T

O

R

Y

C

Z

N

Y

K

O

N

T

E

K

S

T

R

E

L

A

C

JI

K

O

N

T

E

K

S

T

K

U

LT

U

R

O

W

Y

kompetencja przekazu

(proces prezentacji siebie)

adaptor

y

adaptor

y

ilustrat

ory

Proksemik

a

(zachowania

przestrzenne,

sympatia/niechęć,

status)

Proksemik

a

(zachowania

przestrzenne,

sympatia/niechęć,

status)

KOMUNIKATY

NIEWERBALNE cd.

mimik

a

mimik

a

emblem

aty

emblem

aty

regulato

ry

regulato

ry