Masaż sportowy

Rodzaje i elementy

• Masaż sportowy pomaga zmniejszyć bóle mięśniowe i

przyczynia się do poprawy gojenia uszkodzonych włókien

mięśniowych. Dzięki temu sportowiec może powrócić do

treningu i osiągać lepsze wyniki.

Kiedyś masaż uznawany był za luksus i kojarzony ze

sposobem spędzania czasu wolnego przez kobiety. Obecnie

stał się integralną częścią treningu sportowców. Został

nawet wprowadzony jako część usług medycznych podczas

igrzysk olimpijskich. Nie oznacza to jednak, że trzeba być

sportowcem olimpijskim, aby korzystać z dobroczynnych

skutków masażu. Masaż pomaga zmniejszyć obciążenie po

treningu, przywraca utraconą ruchomość, pobudza krążenie

krwi i limfy, łagodząc obrzęki wokół stawów po urazach.

Spośród wielu korzyści zarówno fizycznych jak i

psychicznych płynących z masażu niektóre mają szczególne

znaczenie terapeutyczne dla sportowców:

Wpływ masażu sportowego na

zawodnika

•

Poprawa krążenia - rytmiczne manualne uciskanie wspomaga przepływ krwi i limfy,

dostarczanie tlenu, składników odżywczych oraz usuwanie produktów przemiany materii

i toksyn

•

Czynnościowa blizna tkankowa - gdy odpoczynek i przerwa w treningu jest metodą

leczenia urazu u sportowca istnieje możliwość wytworzenia się blizny tkankowej w

mięśniu. Powodować to może ograniczenie pełnej zdolności mięśnia do wydłużania.

Dzięki masażowi blizna ta staje się bardziej miękka i elastyczna oraz układa się wzdłuż

włókien mięśniowych, co ułatwia gojenie mięśnia. Dodatkowo masaż wpływa bardzo

korzystnie na gojenie się mikroskopijnych uszkodzeń mięśnia, które powstają podczas

regularnych ćwiczeń, a powodują powstanie małej ilości tkanki bliznowatej. Ucisk

stosowany podczas masażu wspomaga zamianę tkanki bliznowatej w funkcjonalną.

•

Nieme sygnały bólu - u osób cierpiących na przewlekłe dolegliwości bólowe masaż daje

efekt przerwania "obwodu" pomiędzy układem nerwowym a miejscem bólu.

Natychmiastową reakcją układu nerwowego na uraz jest skurcz mięśni. Bardzo często

jednak po ustąpieniu objawów ostrych układ nerwowy trwając w tym wzorcu utrwala

niepotrzebnie skurcz mięśni. Masaż natomiast stymuluje receptory, które w odpowiedzi

wpływają na układ nerwowy i zmieniają sygnały, które powodowały napięcie mięśniowe i

przyczyniały się do wywołania bólu.

•

Poprawa elastyczności - program treningowy zawierający rozciąganie i masaż może

poprawić elastyczność, ponieważ zwiększony przepływ krwi wpływa na zwiększenie

elastyczności mięśni i ruchomości stawów.

•

Szybsza rehabilitacja - masaż jest bardzo pomocny, gdy stanowi część programu

rehabilitacyjnego

•

Relaks - masaż stał się częścią treningu dla wielu sportowców, ponieważ doskonali

łagodzi napięcie i stres

Kiedy masaż jest niewskazany?

• Świeży uraz - chociaż masaż jest skuteczny w przemianie blizny

tkankowej we włókna czynnościowe, sportowcy powinni

odczekać do zmniejszenia obrzęku i ustąpienia krwiaków (około

2-3 dni po urazie)

• Problemy krążeniowe - sportowcy z zapaleniem żył lub innymi

problemami układu krążenia mają bardzo kruche naczynia,

które mogą ulec uszkodzeniu poprzez bezpośredni ucisk

wywierany podczas masażu.

• Choroby skóry - sportowcy z otwartymi ranami i chorobami

zakaźnymi skóry powinni najpierw wyleczyć schorzenie.

• Urazy kości - masaż jest niewskazany u pacjentów po urazach

kości i stawów, takich jak na przykład złamania lub zwichnięcia

• Inne choroby - sportowcy z chorobami zakaźnymi, cukrzycą,

fibromialgią, określonymi nowotworami i niektórymi chorobami

serca mogą wymagać delikatniejszego masażu lub mogą go nie

tolerować w ogóle. W takich przypadkach konieczna jest

konsultacja lekarska.

• CELEM MASAŻU SPORTOWEGO JEST

USUNIĘCIE EKSTREMALNEGO,

GRANICZĄCEGO Z MOŻLIWOŚCIĄ

JEDNOSTKI ZMĘCZENIA I

JAKNAJSZYBSZEGO PRZYGOTOWANIA

ORGANIZMU DO PODJĘCIA

EKSTREMALNEGO WYSIŁKU.

Przed przystąpieniem do

masażu bierzemy pod uwagę:

• Wiek zawodnika

Płeć (kobietom masaż wykonujemy
lżej)
Stan zdrowia
Okres treningowy (przerwy,
intensywność itp.)
Pora roku
Stan psychiczny

MASAŻ PRZEDSTARTOWY

• ma na celu rozgrzanie i przygotowanie do wysiłku

wszystkich najbardziej zaangażowanych w

wysiłek mięśni stawów. (mobilizacja psychiczna)

Czas trwania: 5-10min. w zależności od wielkości

okolicy masowanej ciała. Przede wszystkim

interesują nas techniki rozcierania i ugniatania,

oraz mobilizujące czyli poprawiające ukrwienie.

Masaż kończymy 5 min. przed startem zawodnika.

W zależności od pogody możemy użyć środka

rozgrzewającego.

MASAŻ W OKRESIE

PRZYGOTOWAWCZYM DO

ZAWODÓW

• Masaż wykonujemy co drugi dzień (3 x w tyg.) 2 dni

to zabiegi masażu częściowego, 1 dzień to zabieg

masażu całościowego.

Czas trwania masażu częściowego: 20-24 min.

Czas trwania masażu całościowego: 1h 15min.

Odnowa musi być dopasowana do harmonogramu

treningu. Organizm musi się zregenerować przed

zawodami.

Przede wszystkim interesują nas techniki:

głaskania, oklepywania, ugniatania, rozcierania,

roztrząsania.

Wykorzystujemy techniki masażu klasycznego, tylko

mocniej, stosowane przy odpowiednich zabiegach..

Ostatni zabieg w okresie przygotowawczym

wykonujemy 2 dni przed zawodami.

MASAŻ W OKRESIE

ROZTRENOWANIA

• (przerwy) –utrzymanie jak najwyższej

formy. Masaż całościowy może być
wykonywany nawet 2 x dziennie.
60% technik to ugniatanie, w
następnej kolejności jest technika
rozcierania.

MASAŻ W PORACH ROKU

• Okres jesienny-techniki możemy

stosować mocniej i bardziej
przekrwiennie niż w okresie wczesno-
wiosennym (rozcieranie,
oklepywanie)
v Okres wczesnowiosenny- ostrożnie,
słabiej, nie przesadzamy.

MASAŻ W SPORTACH: SPORTY

WYTRZYMAŁOŚCIOWE-

SZYBKOŚCIOWE

• Największą wagę przykładamy do

natrysków spadowych, kurczowych,
kąpieli solankowych- które wyciszają,
pobudzają krążenie. Masaż
całościowy wykonujemy 1 x w tyg.

SPORTY SIŁOWE- (podnoszenie

ciężarów, rzut oszczepem itp.)

• Masaże stosujemy 2 x w tyg.

Przykładając dużą wagę do
natrysków, kąpieli sauny.

SPORTY WALKI- (boks, judo,

zapasy, karate)

• Masaż wykonujemy od 1-2 godz. po

treningu. 2 x w tyg. wykonujemy
masaż całościowy, 1 x w tyg. masaż
całościowy. (czyli 3 masaże w tyg.)

Masaże częściowe

Pierwszy masaż to masaż górnych partii

ciała, a drugi dolnych.

GRY ZESPOŁOWE

sporty wytrzymałościowe, siłowe.

Najważniejszy jest masaż. Możemy go

wykonywać codziennie, najlepiej przed

snem zawodnika. !Po saunie można

wykonywać masaże min. 2godz. po.

SPORTY Z DUŻĄ DAWKĄ

KONCENTRACJI (strzelanie,

łucznictwo)

• natryski + masaż całościowy

wykonywany 2 x w tyg.

MASAŻ W GORĄCZCE

PRZEDSTARTOWEJ

• Objawy: zawodnik jest bardzo

pobudzony, nie może się na niczym
skoncentrować. Masujemy: kark,
górny odcinek kręgosłupa, delikatnie,
spokojnie, rytmicznie. Naszym celem
jest wyciszenie zawodnika. !Długo
powtarzamy jedną technikę. Częste i
szybkie zmiany zwiększają
pobudzenie.

MASAŻ W APATII PRZED

STARTOWEJ

• Objawy: wtedy kiedy zawodnik ma

swoje pierwsze zawody, jest bardzo
wyciszony. Masujemy: mocno, szybko,
często zmieniamy techniki, odwrotnie
niż w masażu w gorączce przed
startowej. Wykonujemy masaż
kręgosłupa. !Ważna jest nasza sugestie
słowna w stosunku do pacjenta, również
w stanie gorączki przed startowej.!

MASAZ MIĘDZY STARTOWY

• Wykonujemy go kiedy do dyspozycji między wysiłkami

mamy 2-5 godz. Np. dzięsięciobój w przerwach. Do

masażu przystępujemy zaraz po wyrównaniu przez

zawodnika oddechu. Masaż trwa 10-15 min. Najwięcej

czasu poświęcamy mięśniom najmniej

zaangażowanym (kark- grzbiet- kręgosłup) 20% czasu

poświęcamy bezpośrednio zaangażowanym stawom.

Jeżeli dysponujemy wystarczającą ilością czasu (5h) to

po ok.1-2 od 1 zabiegu wykonujemy 2 zabieg

przedłużając go do 20-25 min. Skupiamy się na

technikach: przekrwiennych, mobilizująco-

rozluźniających. Mocniejsze techniki wykonujemy na

grzbiecie, lżejsze na mięśniach bezpośrednio

zaangażowanych. Dotyczy to też gier zespołowych!

Możemy to też wykonać w skróconej formie podczas

przerwy meczu.

Masaż - Kulturystyka

• Kulturystyka jest dziedziną gdzie opracowanie odpowiedniego

toku treningowego ma znaczący wpływ na otrzymywane

rezultaty . Dodając do niego masaż w odpowiedniej formie

możliwe jest uzyskanie bardzo dobrych wyników. Poniższy

masaż jest alternatywą dla masażu sportowego w którym

występuje więcej faz . Z doświadczenia wiem ,że rezultaty jego

stosowania dają dobre rezultaty.

Ze względy na czas jego wykonania został podzielony na dwie

części

• Przygotowawczą/ przed wysiłkową wykonywaną bezpośrednio

przed treningiem . Jej wykonywanie zmniejsza ryzyko

wystąpienia kontuzji , rozgrzewa mięsie i przygotowuje je do

pracy

• Właściwą/ po wysiłkową .Jest swoistym ukoronowaniem

treningu. Utrwala to co udało się uzyskać na siłowni , oczyszcza

organizm z toksyn .

• Dawkowanie : Zawsze w dniu treningu ,

Czas : dokładny czas uzależniony jest od pacjenta i

wielkości ćwiczonych partii mięśniowych . Generalnie

jednak masaż przed wysiłkowy nie powinien trwać więcej

niż 10-15 minut

po wysiłkowy 15-20 minut.

Ułożenie: uzależnione od opracowywanej partii mięśniowej

Masaż przygotowawczy cechuje duże natężenie bodźców

stymulujących przy czym czas ich trwania jest niewielki . W

części po wysiłkowej jest zgoła odwrotnie bodźców

stymulujących jest minimalna ilość przy czym wzrasta czas i

długość technik rozluźniających ,dzięki czemu nie dochodzi

do “zakwaszenia” mięśni.

• CZĘŚĆ WSTĘPNA:

• Głaskanie (wszystkie odmiany )

• Rozcieranie głównie liniowe i koliste (dużą uwagę przykładamy do

opracowania torebek stawowych i przyczepów mięśni )

• Ugniatanie (wszystkie odmian )

• Wibracja i roztrząsanie

• Uwagi :

• ilość odmian każdej techniki uzależniona jest od tego który jest to

zabieg.

• Oczywiście każda technika przeplatana jest głaskaniem

• na dobrą sprawę masaż kończy się z chwilą rozgrzania mięśni .

Unikamy “przemasowania” czyli zbyt dużego oddziaływania na tkanki

pacjenta , może to wywołać reakcje układu przywspółczulnego.

• Po części wstępnej wykonywany jest streahing oraz wła

• CZĘŚĆ WŁAŚCIWA

• Głaskanie

• Rozcieranie powolne i trwające 1/3 czasu tego ile trwało w części

wstępnej ( zalecane rozcieranie koliste)

• Ugniatanie , ( trwające znacznie dłużej niż w części wstępnej,

ważna jego częścią jest Wyciskanie)

• Wibracja i roztrząsanie

• Uwagi:

• Ważne jest zachowanie równowagi mięśni antagonistycznych do

ćwiczonych

• Oczywiście każdą technikę przeplatamy Głaskaniem

• Jeśli pacjent będzie komunikował o zmniejszeniu się siły mięśni

masowanych w czasie treningu ,wówczas należy zmniejszyć czas i

intensywność części wstępnej ponieważ męczy mięśnie.

Masaż - Kulturystyka ( wpływ

masażu na kulturystykę)

• Tkanka skórna

Według embriologii skóra, nerwy i tkanka mózgowa rozwijają

się z tego samego listka zarodkowego, dlatego też skóra jest

ściśle związana z centralnym układem nerwowym i co za tym

idzie - odbiera ona różne bodźce, jak np. ciepło, zimno, ból,

dotyk.

• masaż ułatwia oddychanie skórne

• poprawia czynność wydalniczą gruczołów łojowych i

potowych

• pod wpływem masażu naczynia skórne rozszerzają się, przez

co poprawia się odżywianie skóry oraz znajdujących się w

niej gruczołów

• przyspiesza obieg krwi i chłonki w naczyniach skórnych,

dzięki czemu następuje z jednej strony bardziej aktywne

dostarczanie tkankom i organom masowanego odcinka

substancji odżywczych, a z drugiej - szybsze wydalanie

produktów przemiany materii.

• Tkanka mięśniowa

Mięśnie stanowią czynną część układu ruchowego; poruszają

ciało, ale same bez bodźca z układu nerwowego działać nie

mogą.

Najważniejszą właściwością mięśni jest zdolność do skurczów. W

mięśniach znajdują się liczne naczynia krwionośne dostarczające

krew nasyconą tlenem i substancjami odżywczymi. Substancje te

służą do budowy tkanki mięśniowej i wytwarzania energii, dzięki

którym mięśnie są w stanie kurczyć się.

• masaż w zależności od stosowanych technik obniża lub podnosi

napięcie mięśni,

• usuwa produkty przemiany materii łączenie z kwasem mlekowym

• poprawia ukrwienie mięśni, dzięki czemu są one jędrne,

elastyczne, bardziej wytrzymałe

• zwiększa zdolność mięśni do pracy: po 5-minutowym masażu

zdolność do pracy zmęczonego mięśnia wzrasta 3-5-krotnie

• Stawy i aparat wiązadłowy

Szkielet człowieka składa się z kości i ich połączeń.

Miejsce połączenia kości stanowiące staw jest

zamknięte torebką stawową i otoczone aparatem

wiązadłowym.

• pod wpływem masażu zwiększa się elastyczność i

wytrzymałość aparatu wiązadłowego, a zarazem

stopień ruchomości stawu

• masaż polepsza jego ukrwienie, przez co

następuje szybsza wymiana produktów rozpadu na

substancje odżywcze

• pod wpływem masażu zdolność stawów i aparatu

wiązadłowego szybciej wraca do pracy

• Układ krwionośny i limfatyczny

Komórki całego organizmu otrzymują substancje odżywcze i tlen za

pośrednictwem krwi. Krew odprowadza z komórek i tkanek produkty przemiany

materii, które wydalane są z organizmu przez płuca i nerki.

Za pomocą krwi odbywa się hormonalna regulacja działalności poszczególnych

organów, wyrównuje się i utrzymuje stała temperatura ciała. Płyn tkankowy -

oddając komórkom substancje odżywcze, a zabierając produkty przemiany

materii - przedostaje się poprzez naczynia włosowate do krwi lub przez

naczynia limfatyczne uchodzące do dużych żył. Ciecz zawarta w naczyniach

limfatycznych to limfa.

Układ limfatyczny składa się z naczyń włosowatych, naczyń limfatycznych

właściwych oraz węzłów limfatycznych. W węzłach limfatycznych zatrzymane

są bakterie, które zostają tam zniszczone.

• masaż pobudza układ krwionośny i limfatyczny do pracy, co powoduje

wzmożone zasilanie organów w tlen i substancje odżywcze

• zwiększa szybkość usuwania z organizmu produktów rozpadu, likwidację

objawów zastoinozy, a także wchłanianie obrzęków

• ułatwia odpływ krwi żylnej

• zmniejsza opór krwi w tętnicach, przez co ułatwia pracę serca

• pod wpływem masażu naczynia krwionośne rozszerzają się i wzrasta szybkość

obiegu krwi.

• Układ nerwowy

Układ nerwowy reguluje wszystkie czynności organizmu człowieka. Główną

jego cechą jest zdolność odbierania bodźców, przewodzenia ich w postaci

bodźców nerwowych dośrodkowych i przekazywanie z centralnego układu

nerwowego do wszystkich organów.

• masaż jako bodziec mechaniczny działa przede wszystkim na obwodowy

układ nerwowy

• wywiera swoje działanie na centralny układ nerwowy za pośrednictwem

włókien czuciowych obwodowych

• działając na centralny układ nerwowy powoduje wysyłanie bodźców do

mięśni, gruczołów wydzielania wewnętrznego oraz do poszczególnych

narządów

• działa na układ nerwowy uspokajająco oraz pobudzająco; w zależności od

technik masażu

• odżywia tkankę nerwową poprzez lepsze jej ukrwienie i utlenione, reguluje

przewodzenie bodźców i reagowanie na bodźce

• odpowiednio wykonany reguluje proporcje współdziałania przeciwnie

działających układów współczulnego i przywspółczulnego.

• kład pokarmowy

Masaż wpływa na ogólną poprawę ukrwienia

narządów jamy brzusznej: żołądka, wątroby,

jelita cienkiego, jelita grubego oraz

usprawnia ich pracę.

Wyrównuje czynności wydzielnicze

wszystkich gruczołów, poprawiając w

znacznym stopniu trawienie substancji

pokarmowych oraz ich przyswajanie i dowóz

do tkanek w formie produktów odżywczych.

Przyspiesza w znacznym stopniu wydalanie

z przewodu pokarmowego produktów

niewykorzystanych.

• Pozostałe układy

Masaż przyspiesza cyrkulację krwi w naczyniach

krwionośnych, a tym samym zwiększa ilość krwi

dostarczonej do płuc, gdzie następuje wymiana

gazowa. Pod wpływem masażu polepsza się działanie

układu oddechowego, wzrasta ilość krwi bogatej w

tlen.

Masaż powoduje przyspieszenie procesów

biochemicznych zachodzących w naszym organizmie,

a co za tym idzie - wpływa na szybsze usunięcie

produktów przemiany materii i dostarczenie substancji

odżywczych do tkanek i narządów.

Pod wpływem masażu zwiększa się ilość krwi

przepływającej przez nerki, co poprawia czynność

filtracyjną nerek i wydalane są substancje przemiany

materii w postaci moczu.

By Patryk Gródek gr. II

Fizjoterapia st.