Proszę o

ciszę oraz

o

wyłączenie

telefonów!

!!

STRATEGIE KULTUROWEJ

ADAPTACJI TESTÓW

Dlaczego test zagraniczny

wymaga specjalnej

procedury adaptacji do

warunków polskich?



Normy i wartości ważne w danej

kulturze wymuszają rozwój

określonych zachowań



Stąd podobne zachowania mogą być

przejawem różnych cech w różnych

kulturach



Konsekwencją powyższego jest to, że

właściwości psychometryczne

(rzetelność, trafność, normy)

narzędzia opracowanego w jednej

kulturze nie muszą być takie same jak

właściwości tego samego narzędzia,

ale sprawdzone w innej kulturze



Możliwe porównania kultur:

-

Dwie kultury współczesne z
różnych miejsc geograficznych

-

Dwie kultury z tego samego
miejsca geograficznego, jedna z
nich jest współczesna a druga
historyczna

-

Jedna kultura współczesna a druga
historyczna z innego miejsca
geograficznego

Rozróżnienie „emic” –

„etic”

Kultura 2

Kultura 1

etic

emic

emic

„Emic” określa to co specyficzne dla
porównywanych kultur
„Etic” określa to co wspólne dla
porównywanych kultur

Aspekty równoważności

kulturowo adaptowanych

testów

a) równoważność teorii
psychologicznych, np. czy teoria
osobowości Eysencka może być
zastosowana do opisu osobowości
Polaków oraz Hindusów?

Aspekty równoważności

kulturowo adaptowanych testów

Poziom
teoretyczny
(nieobserwowaln
y)

Poziom
wskaźników
(obserwowalny)

Cecha A

Cecha A

Zachowanie X

Zachowanie X

Kultura 1

Kultura
2

Aspekty równoważności

kulturowo adaptowanych testów

Poziom
teoretyczny
(nieobserwowaln
y)

Poziom
wskaźników
(obserwowalny)

Cecha A

Cecha A

Zachowanie X

Zachowanie X

Kultura 1

Kultura
2

b) równoważność wymiarów oraz pojęć
psychologicznych

?

Aspekty równoważności

kulturowo adaptowanych testów

Poziom
teoretyczny
(nieobserwowaln
y)

Poziom
wskaźników
(obserwowalny)

Cecha A

Cecha A

Zachowanie X

Zachowanie X

Kultura 1

Kultura
2

c) równoważność wskaźników cech -
zachowań

?

Aspekty równoważności

kulturowo adaptowanych

testów

a) równoważność teorii
psychologicznych,
b) równoważność wymiarów i pojęć
psychologicznych
d) równoważność wskaźników cech -
zachowań,
e) równoważność procedury badania.

Kulturowa adaptacji testów

Kulturowa adaptacja testu

-

przystosowanie wersji oryginalnej

testu do innej specyfiki kulturowej.

Adaptacja testu oznacza konieczność

wprowadzenia specjalnych procedur

przystosowujących (decentrujących -

uniwersalizujących lub centrujących

na kulturze adaptacji), w przeciwnym

razie stosowanie takiego narzędzia

prowadzi nieuchronnie do

stronniczości lub faworyzacji

kulturowej.

Kryteria równoważności

kulturowowo adaptowanych

testów

a) równoważność fasadowa (forma
testu),
b) równoważność psychometryczna
(wskaźniki dobroci pomiaru),
c) równoważność funkcjonalna
(równoważność psychologiczna),
d) wierność tłumaczenia,
e) wierność rekonstrukcji.

Tłumaczenie

zagranicznego

kwestionariusza

Zagraniczn

y oryginał

Polskie

tłumaczeni

e

Tłumaczeni

e zwrotne

Porównanie obu wersji.

Poprawki do polskiego tłumaczenia

Przynajmni

ej 2

tłumaczy

Przynajmni

ej 2

tłumaczy



Wydawać by się mogło, że wystarczy

po prostu określenie norm właściwych

dla danej populacji, aby rozwiązać

problem adaptacji kulturowej testu.



Takie rozwiązanie problemu adaptacji

kulturowej jest jednak klasycznym

tzw. pseudoetic approach: pomija się

bowiem fakt, że najpierw należałoby

dowieść uniwersalności testów

(wymiarów), wedle których zamierza

się oceniać jednostkę, zbadać

trafność ich ekspresji (wskaźników), a

dopiero potem je normalizować.



Normalizacja testu nie powinna być

utożsamiana z jego kulturową

adaptacją.

Strategie kulturowej adaptacji

testów

Transkrypcja
Translacja
Trawestacja
Parafraza
Rekonstrukcja

Trankskrypcja

Transkrypcja

- maksymalnie wierne

tłumaczenie oryginalnych pozycji
(założenie, że zarówno konstrukty,
jak i zachowania są uniwersalne czy
inaczej równoważne kulturowo -
etikalne). Celem adaptacji jest
dochowanie wierności tłumaczenia
oraz wierności fasadowej testu.
Adaptacje transkrypcyjne są
"niezręczne" językowo i wykazują
szereg wad psychometrycznych.

Translacja

Translacja

- wierne tłumaczenie

finalnej puli oryginalnych pozycji, ale
z możliwością wprowadzenia
niezbędnych modyfikacji językowych
(założenie, że konstrukty, jak i
zachowania są uniwersalne
kulturowo, ale nie są uniwersalne
pojęcia używane w danej kulturze do
opisu zachowania).

Trawestacja

Trawestacja

- swobodne tłumaczenie

oryginału z wprowadzaniem wielu
modyfikacji, sugerowanych względami
językowymi i psychologicznymi:
treściowymi lub psychometrycznymi
(założenie, że konstrukty psychologiczne
są uniwersalne, ale nie są uniwersalne
pojęcia używane w danej kulturze do
opisu zachowania i nie zawsze
uniwersalne są same zachowania - część
zachowań ma charakter emikalny).
Trawestacja prowadzi do uzyskania
dostosowanych do danej kultury formy
testu, ale może się on różnić od oryginału.

Parafraza

Parafraza

- opracowanie nowego

narzędzia, dla którego inspiracją jest
test oryginalny. Pozycje oryginalne są
wykorzystywane tylko częściowo,
większość pozycji jest generowana na
bazie pozycji oryginalnych (założenie,
że konstrukty psychologiczne są
uniwersalne kulturowo, ale z reguły nie
są uniwersalne zachowania - tylko
część z nich ma charakter etikalny, tj.
równoważny kulturowo.
Parafraza jest bardzo czasochłonna, ale
prowadzi do uzyskania w pełni
dostosowanych do danej kultury
adaptacji testu.

Rekonstrukcja

Rekonstrukcja

- opracowanie

całkowicie nowego narzędzia, dla
którego inspiracją jest oryginalny
model teoretyczny i strategia
konstrukcji (założenie, że zachowania
z reguły nie są uniwersalne
kulturowo, ale możliwe że nie są
uniwersalne również konstrukty
psychologiczne).

Rekonstrukcja (c.d.)

Rekonstrukcja może prowadzić do
uzyskania innej niż oryginalna wersji
testu i jest najbardziej czasochłonną
strategią adaptacji, ale prowadzi do
uzyskania całkowicie dostosowanych
kulturowo wersji testu.

Adaptacja demograficzna

testów

Adaptacja demograficzna

-

przystosowanie testu
przeznaczonego do badania
określonej grupy do stosowania w
innej grupie demograficznej.
Adaptacja demograficzna testu, tak
jak adaptacja kulturowa, oznacza
konieczność wprowadzenia
specjalnych procedur
przystosowujących

Aspekty adaptacji

demograficznej testów

Płeć
Wiek
Niepełnosprawność
Rasa
Klasa społeczna (status społeczno-
ekonomiczny)?
Środowisko
Podkultura?