METODA
METODA
DOMANA-
DOMANA-
DELACATO
DELACATO
W metodzie tej układ nerwowy
W metodzie tej układ nerwowy
traktowany jest jako zamknięty
traktowany jest jako zamknięty
obwód dróg aferentnych oraz
obwód dróg aferentnych oraz
eferentnych zapewniający
eferentnych zapewniający
normalną, fizjologiczną funkcję
normalną, fizjologiczną funkcję
mózgu, jedynie w przypadku pełnej
mózgu, jedynie w przypadku pełnej
jego drożności. W związku z
jego drożności. W związku z
powyższym, istotą metody jest
powyższym, istotą metody jest
niejako odnalezienie przerwy w
niejako odnalezienie przerwy w
owym obwodzie, a następnie jej
owym obwodzie, a następnie jej
zamknięcie.
zamknięcie.
NAJWAŻNIEJSZE
NAJWAŻNIEJSZE
ZAŁOŻENIA:
ZAŁOŻENIA:
Hierarchiczna budowa ośrodkowego
Hierarchiczna budowa ośrodkowego
układu nerwowego
układu nerwowego
Przejmowanie kontroli przez nowsze
Przejmowanie kontroli przez nowsze
filogenetycznie piętra OUN
filogenetycznie piętra OUN
uwarunkowane jest prawidłowym
uwarunkowane jest prawidłowym
przepływem informacji w obrębie tzw.
przepływem informacji w obrębie tzw.
„pętli cybernetycznej”
„pętli cybernetycznej”
Zaburzenie funkcjonowania „pętli
Zaburzenie funkcjonowania „pętli
cybernetycznej” powoduje nieprawidłowy
cybernetycznej” powoduje nieprawidłowy
rozwój psychomotoryczny
rozwój psychomotoryczny
„
„
PĘTLA
PĘTLA
CYBERNETYCZN
CYBERNETYCZN
A”
A”
Diagnostyka opiera się na
Diagnostyka opiera się na
porównaniu rozwoju
porównaniu rozwoju
psychoruchowego dziecka z pewnymi
psychoruchowego dziecka z pewnymi
normami cechującymi rozwój
normami cechującymi rozwój
fizjologiczny obejmującym dwie
fizjologiczny obejmującym dwie
części-sensoryczna i motoryczną.
części-sensoryczna i motoryczną.
Obu tym częścią odpowiada siedem
Obu tym częścią odpowiada siedem
kolejnych pięter OUN a tym
kolejnych pięter OUN a tym
przyporządkowuje się odpowiednie
przyporządkowuje się odpowiednie
funkcje. W zależności od okresu ich
funkcje. W zależności od okresu ich
pojawienia się wyróżnia się okres
pojawienia się wyróżnia się okres
wczesny, przeciętny oraz późny. Tak
wczesny, przeciętny oraz późny. Tak
przeprowadzona ocena rozwoju
przeprowadzona ocena rozwoju
pozwala określić tzw. wiek
pozwala określić tzw. wiek
neurologiczny dla poszczególnych
neurologiczny dla poszczególnych
funkcji oraz ogólny- średni wiek
funkcji oraz ogólny- średni wiek
neurologiczny i stan rozwoju.
neurologiczny i stan rozwoju.
NORMY CZASOWE PRAWIDŁOWEGO
NORMY CZASOWE PRAWIDŁOWEGO
ROZWOJU ORGANIZACJI UKŁADU
ROZWOJU ORGANIZACJI UKŁADU
NERWOWEGO
NERWOWEGO
Poziom
Poziom
Piętro układu
Piętro układu
nerwowego
nerwowego
Wiek
Wiek
dojrzewania
dojrzewania
Czas
Czas
odruchowy
odruchowy
rdzeń i rdzeń
rdzeń i rdzeń
przedłużony
przedłużony
wcześnie
wcześnie
przeciętnie
przeciętnie
późno
późno
0,5 mies.
0,5 mies.
1 mies.
1 mies.
2,5 mies.
2,5 mies.
percepcyjny
percepcyjny
most
most
wcześnie
wcześnie
przeciętnie
przeciętnie
późno
późno
1 mies.
1 mies.
2,5 mies.
2,5 mies.
12 mies
12 mies
.
.
znaczeniowy
znaczeniowy
śródmózgowie
śródmózgowie
wcześnie
wcześnie
przeciętnie
przeciętnie
późno
późno
4 mies.
4 mies.
7 mies.
7 mies.
12 mies.
12 mies.
Pierwotnego
Pierwotnego
rozumowani
rozumowani
a
a
kora pierwotna
kora pierwotna
wcześnie
wcześnie
przeciętnie
przeciętnie
późno
późno
8 mies.
8 mies.
12 mies.
12 mies.
22 mies.
22 mies.
Wczesnego
Wczesnego
rozumowani
rozumowani
a
a
kora wczesna
kora wczesna
wcześnie
wcześnie
przeciętnie
przeciętnie
późno
późno
13 mies.
13 mies.
18 mies.
18 mies.
36 mies.
36 mies.
Prostego
Prostego
rozumowani
rozumowani
a
a
kora prosta
kora prosta
wcześnie
wcześnie
przeciętnie
przeciętnie
późno
późno
22 mies.
22 mies.
36 mies.
36 mies.
70 mies.
70 mies.
Złożonego
Złożonego
rozumowani
rozumowani
a
a
kora złożona
kora złożona
wcześnie
wcześnie
przeciętnie
przeciętnie
późno
późno
36 mies.
36 mies.
72 mies.
72 mies.
108 mies.
108 mies.
Badanie pozwala na ocenę trzech
Badanie pozwala na ocenę trzech
funkcji motorycznych:
funkcji motorycznych:
- ruchu, mowy, czynności chwytnych ręki
- ruchu, mowy, czynności chwytnych ręki
oraz trzech funkcji sensomotorycznych:
oraz trzech funkcji sensomotorycznych:
- wzroku, słuchu, czucia.
- wzroku, słuchu, czucia.
Funkcje ruchowe i czuciowe są ze sobą
Funkcje ruchowe i czuciowe są ze sobą
bardzo ściśle powiązane. Uszkodzenie
bardzo ściśle powiązane. Uszkodzenie
dróg przewodzących bodźce wzrokowe
dróg przewodzących bodźce wzrokowe
lub proprioceptywne znaczenie
lub proprioceptywne znaczenie
ogranicza możliwości ruchowe, zaś
ogranicza możliwości ruchowe, zaś
uszkodzenie dróg słuchowych
uszkodzenie dróg słuchowych
negatywnie wpływa na naukę mowy.
negatywnie wpływa na naukę mowy.
Dojrzewanie OUN polega na osiąganiu
Dojrzewanie OUN polega na osiąganiu
coraz to wyższych poziomów organizacji,
coraz to wyższych poziomów organizacji,
w ściśle określonych przedziałach
w ściśle określonych przedziałach
czasowych.
czasowych.
SPOSÓB OCENY POSZCZEGÓLYCH FUNKCJI
SPOSÓB OCENY POSZCZEGÓLYCH FUNKCJI
MOTORYCZNYCH I SENSOMOTORYCZNYCH
MOTORYCZNYCH I SENSOMOTORYCZNYCH
Poziom
Poziom
Wzrok
Wzrok
Słuch
Słuch
Czucie
Czucie
Ruch
Ruch
Mowa
Mowa
Czynność
Czynność
chwytna
chwytna
Odruchowy
Odruchowy
Odruch
Odruch
źreniczny
źreniczny
Odruch
Odruch
przestrachu
przestrachu
Odruch
Odruch
Babińskiego
Babińskiego
Ruch kkg i kkd
Ruch kkg i kkd
bez poruszania
bez poruszania
tułowiem
tułowiem
Płacz i krzyk
Płacz i krzyk
okołoporodowy
okołoporodowy
Odruch
Odruch
chwytania
chwytania
percepcyjn
percepcyjn
y
y
Rozpoznawanie
Rozpoznawanie
konturów
konturów
Reakcja na
Reakcja na
dźwięki
dźwięki
zagrażające
zagrażające
Poczucie
Poczucie
własnego ciała
własnego ciała
Pełzanie
Pełzanie
heterolateralne
heterolateralne
Płacz i krzyk
Płacz i krzyk
jako reakcja na
jako reakcja na
zagrożenie
zagrożenie
Dowolne
Dowolne
uwalnianie
uwalnianie
przedmiotów z
przedmiotów z
ręki
ręki
znaczenio
znaczenio
wy
wy
Dostrzeganie
Dostrzeganie
szczegółów
szczegółów
Rozpoznawanie
Rozpoznawanie
znaczenia
znaczenia
dźwięków
dźwięków
Wrażenia
Wrażenia
dotykowe
dotykowe
Raczkowanie
Raczkowanie
heterolateralne
heterolateralne
Tworzenie
Tworzenie
dźwięków
dźwięków
znaczeniowych
znaczeniowych
Chwyt „małpi”
Chwyt „małpi”
Pierwotne
Pierwotne
go
go
rozumowa
rozumowa
nia
nia
Ocena głębi
Ocena głębi
obrazu
obrazu
Rozumienie
Rozumienie
dwóch słów
dwóch słów
Doznania
Doznania
trójwymiarowe
trójwymiarowe
Chód z
Chód z
wykorzystanie
wykorzystanie
m kkg dla
m kkg dla
utrzymania
utrzymania
równowagi
równowagi
Dwa słowa
Dwa słowa
używane
używane
spontanicznie
spontanicznie
Jednostronna
Jednostronna
opozycja
opozycja
kciuka
kciuka
Wczesnego
Wczesnego
rozumowa
rozumowa
nia
nia
Różnicowanie
Różnicowanie
prostych
prostych
niejednakowyc
niejednakowyc
h symboli
h symboli
Rozumienie 10-
Rozumienie 10-
25 słów i
25 słów i
dwuwyrazowyc
dwuwyrazowyc
h połączeń
h połączeń
Rozróżnianie
Rozróżnianie
dotykiem
dotykiem
przedmiotów
przedmiotów
Chód bez
Chód bez
wykorzystania
wykorzystania
kkg dla
kkg dla
utrzymania
utrzymania
równowagi
równowagi
Opanowanie
Opanowanie
10-25 słów i
10-25 słów i
par słów
par słów
Jednoczesna
Jednoczesna
opozycja
opozycja
kciuków obu
kciuków obu
kkg
kkg
Prostego
Prostego
rozumowa
rozumowa
nia
nia
Identyfikacja
Identyfikacja
symboli i liter
symboli i liter
Rozumienie
Rozumienie
2000 słów i
2000 słów i
prostych zdań
prostych zdań
Rozpoznawanie
Rozpoznawanie
dotykiem
dotykiem
przedmiotów
przedmiotów
Chód i bieganie
Chód i bieganie
heterolateralne
heterolateralne
Opanowanie
Opanowanie
2000 słów i
2000 słów i
krótkich zdań
krótkich zdań
Posługiwanie
Posługiwanie
się obiema kkg
się obiema kkg
z przewagą
z przewagą
dominującej kg
dominującej kg
Złożonego
Złożonego
rozumowa
rozumowa
nia
nia
Czytanie słów
Czytanie słów
rozróżnienie
rozróżnienie
dominującego
dominującego
oka
oka
Rozumienie
Rozumienie
pełnego
pełnego
słownictwa i
słownictwa i
całych zdań
całych zdań
Identyfikacja
Identyfikacja
przedmiotów
przedmiotów
dotykiem
dotykiem
Sprawne
Sprawne
posługiwanie
posługiwanie
się dominującą
się dominującą
kg
kg
Opanowanie
Opanowanie
pełnego
pełnego
słownictwa i
słownictwa i
prawidłowej
prawidłowej
struktury zdań
struktury zdań
Pisanie ręką
Pisanie ręką
dominującą
dominującą
CELEM CWICZEŃ JEST:
CELEM CWICZEŃ JEST:
Podnoszenie poziomu sprawności
Podnoszenie poziomu sprawności
fizycznej do normy typowej dla danej
fizycznej do normy typowej dla danej
grupy wiekowej lub powyżej,
grupy wiekowej lub powyżej,
Podnoszenie poziomu sprawności
Podnoszenie poziomu sprawności
intelektualnej do normy typowej dla
intelektualnej do normy typowej dla
danej grupy wiekowej lub powyżej,
danej grupy wiekowej lub powyżej,
Przystosowanie pacjenta do
Przystosowanie pacjenta do
samodzielnego funkcjonowania w
samodzielnego funkcjonowania w
społeczeństwie.
społeczeństwie.
Usprawnianie dzieci z
Usprawnianie dzieci z
mózgowym porażeniem
mózgowym porażeniem
podporządkowane jest
podporządkowane jest
realizacji programów:
realizacji programów:
Program I
Program I
Program II
Program II
Program III
Program III
Program IV
Program IV
W realizowaniu celów
W realizowaniu celów
leczniczych przydatne są
leczniczych przydatne są
liczne ćwiczenia
liczne ćwiczenia
przedstawione przez twórców
przedstawione przez twórców
metody. Można je stosować
metody. Można je stosować
pojedynczo jednak dla
pojedynczo jednak dla
zwiększenia efektu
zwiększenia efektu
terapeutycznego najczęściej
terapeutycznego najczęściej
łączy się je w kompleksowe
łączy się je w kompleksowe
programy. Zaliczyć do nich
programy. Zaliczyć do nich
można:
można:
PROGRAM
PROGRAM
PODŁOGI:
PODŁOGI:
Ma na celu opanowanie funkcji
Ma na celu opanowanie funkcji
lokomocyjnych. Podczas jego
lokomocyjnych. Podczas jego
wykonywania dziecko spędza na
wykonywania dziecko spędza na
podłodze prawie cała dobę. Podłoże
podłodze prawie cała dobę. Podłoże
powinno być gładkie, twarde, czyste.
powinno być gładkie, twarde, czyste.
Aby zachęcić dziecko do
Aby zachęcić dziecko do
przebywania na podłodze, umieszcza
przebywania na podłodze, umieszcza
się na niej różnorodne zabawki i
się na niej różnorodne zabawki i
przedmioty wzbudzające
przedmioty wzbudzające
zainteresowanie
zainteresowanie
.
.
PROGRAM
PROGRAM
MOTORYCZNY:
MOTORYCZNY:
Stosuje się „patteringi” ruchowe. Każdemu z
poziomów rozwoju układu nerwowego
przyporządkowana jest pewna forma lokomocji :
-przetaczanie
-pełzanie homologiczne
-pełzanie homolateralne
-pełzanie heterolateralne
-czworakowanie
Według Domana , aby dziecko nauczyło się
samodzielnie i prawidłowo wykonywać ruchy
,najpierw ten wzorzec trzeba przetorować.
Czynności ta wykonywana jest wielokrotnie w
ciągu dnia ( 5-20 razy ) po 5-15 minut za każdym
powtórzeniem.
PROGRAM
PROGRAM
ODDECHOWY:
ODDECHOWY:
W przypadku m.p.dz może wystąpić
zaburzenie funkcji oddechowej. W celu
pogłębienia i przyspieszenia wdechu oraz
oczyszczenia górnych dróg oddechowych
zalecane jest tzw.: ”maseczkowanie”.
Pacjentowi podaje się mieszaninę
powietrza ze zwiększona ilością CO2.
Najczęściej maseczkowanie trwa 60-120
sekund , zabieg ten powtarza się
kilkanaście razy dziennie. W programie
tym stosuje się również biernie
wspomaganie oddechu z zastosowaniem
specjalnych taśm.
PROGRAM
PROGRAM
RÓWNOWAGI:
RÓWNOWAGI:
Celem jest kształtowanie i
doskonalenie reakcji równoważnych ,
w tym celu dziecko wielokrotnie
wykonuje różnorodne ćwiczenia :
- przewroty w przód i w tył
- skoki
- stanie na głowie
- zsuwanie po pochylni
- wspinanie po drabinkach
PROGRAM
PROGRAM
ODŻYWIANIA:
ODŻYWIANIA:
Zdaniem Domana w czasie
Zdaniem Domana w czasie
leczenia należy ograniczyć
leczenia należy ograniczyć
dostarczanie organizmowi dziecka
dostarczanie organizmowi dziecka
węglowodanów i tłuszczów,
węglowodanów i tłuszczów,
płynów oraz soli mineralnych.
płynów oraz soli mineralnych.
PROGRAMY
PROGRAMY
STYMULUJĄCE WZROK,
STYMULUJĄCE WZROK,
SŁUCH, MOWĘ:
SŁUCH, MOWĘ:
Czyli ćwiczenia pobudzające intelekt ,
wpływające na rozwój umysłowy dziecka.
Podstawową umiejętnością jest opanowanie
czytania. Cel ten osiąga się w 3 etapach :
I ) czytanie pojedynczych słów
II ) czytanie pojedynczych zdań
III ) czytanie całego tekstu
Do nauki czytania wykorzystuje się kilka ( 5-
10 ) zestawów plansz , na których znajdują się
powiązane ze sobą słowa i obrazy. Osoba
prowadząca ćwiczenia pokazuje plansze i czyta
słowo znajdujące się na niej. Etapy kolejne to
przedstawienie plansz zawierających pełne
zdania oraz odczytywanie specjalnie
przygotowanych książeczek.
Wszelkie powyższe
Wszelkie powyższe
działania stosowano zwykle
działania stosowano zwykle
dla wyrównania braków
dla wyrównania braków
obecnych w przypadku
obecnych w przypadku
uszkodzenia OUN. Jednak-
uszkodzenia OUN. Jednak-
zdaniem twórcy metody- te
zdaniem twórcy metody- te
same ćwiczenia można z
same ćwiczenia można z
powodzeniem zastosować u
powodzeniem zastosować u
dzieci rozwijających się
dzieci rozwijających się
prawidłowo, dla
prawidłowo, dla
zwiększenia ich możliwości
zwiększenia ich możliwości
intelektualych czy
intelektualych czy
ruchowych.
ruchowych.
BIBLIOGRAFIA:
BIBLIOGRAFIA:
1.Kinezyterapia Andrzej Zembaty.
1.Kinezyterapia Andrzej Zembaty.
2.Podstawy fizjoterapii Janusz
2.Podstawy fizjoterapii Janusz
Nowotny.
Nowotny.
3. Jak postępować z dzieckiem z
3. Jak postępować z dzieckiem z
uszkodzeniem mózgu Glenn Doman.
uszkodzeniem mózgu Glenn Doman.