METODA DOMANA-DELACATO
W metodzie tej układ nerwowy traktowany jest jako zamknięty obwód dróg aferentnych oraz eferentnych zapewniający normalną, fizjologiczną funkcję mózgu, jedynie w przypadku pełnej jego drożności. W związku z powyższym, istotą metody jest niejako odnalezienie przerwy w owym obwodzie, a następnie jej zamknięcie.
NAJWAŻNIEJSZE ZAŁOŻENIA:
Hierarchiczna budowa ośrodkowego układu nerwowego
Przejmowanie kontroli przez nowsze filogenetycznie piętra OUN uwarunkowane jest prawidłowym przepływem informacji w obrębie tzw. „pętli cybernetycznej”
Zaburzenie funkcjonowania „pętli cybernetycznej” powoduje nieprawidłowy rozwój psychomotoryczny
Diagnostyka opiera się na porównaniu rozwoju psychoruchowego dziecka z pewnymi normami cechującymi rozwój fizjologiczny obejmującym dwie części-sensoryczna i motoryczną. Obu tym częścią odpowiada siedem kolejnych pięter OUN a tym przyporządkowuje się odpowiednie funkcje. W zależności od okresu ich pojawienia się wyróżnia się okres wczesny, przeciętny oraz późny. Tak przeprowadzona ocena rozwoju pozwala określić tzw. wiek neurologiczny dla poszczególnych funkcji oraz ogólny- średni wiek neurologiczny i stan rozwoju.
Badanie pozwala na ocenę trzech funkcji motorycznych:- ruchu, mowy, czynności chwytnych rękioraz trzech funkcji sensomotorycznych:- wzroku, słuchu, czucia.Funkcje ruchowe i czuciowe są ze sobą bardzo ściśle powiązane. Uszkodzenie dróg przewodzących bodźce wzrokowe lub proprioceptywne znaczenie ogranicza możliwości ruchowe, zaś uszkodzenie dróg słuchowych negatywnie wpływa na naukę mowy. Dojrzewanie OUN polega na osiąganiu coraz to wyższych poziomów organizacji, w ściśle określonych przedziałach czasowych.
CELEM CWICZEŃ JEST:
Podnoszenie poziomu sprawności fizycznej do normy typowej dla danej grupy wiekowej lub powyżej,
Podnoszenie poziomu sprawności intelektualnej do normy typowej dla danej grupy wiekowej lub powyżej,
Przystosowanie pacjenta do samodzielnego funkcjonowania w społeczeństwie.
Usprawnianie dzieci z mózgowym porażeniem podporządkowane jest realizacji programów:
Program I
Program II
Program III
Program IV
W realizowaniu celów leczniczych przydatne są liczne ćwiczenia przedstawione przez twórców metody. Można je stosować pojedynczo jednak dla zwiększenia efektu terapeutycznego najczęściej łączy się je w kompleksowe programy. Zaliczyć do nich można:
PROGRAM PODŁOGI:
Ma na celu opanowanie funkcji lokomocyjnych. Podczas jego wykonywania dziecko spędza na podłodze prawie cała dobę. Podłoże powinno być gładkie, twarde, czyste. Aby zachęcić dziecko do przebywania na podłodze, umieszcza się na niej różnorodne zabawki i przedmioty wzbudzające zainteresowanie.
PROGRAM MOTORYCZNY:
Stosuje się „patteringi” ruchowe. Każdemu z poziomów rozwoju układu nerwowego przyporządkowana jest pewna forma lokomocji :
-przetaczanie
-pełzanie homologiczne
-pełzanie homolateralne
-pełzanie heterolateralne
-czworakowanie
Według Domana , aby dziecko nauczyło się samodzielnie i prawidłowo wykonywać ruchy ,najpierw ten wzorzec trzeba przetorować. Czynności ta wykonywana jest wielokrotnie w ciągu dnia ( 5-20 razy ) po 5-15 minut za każdym powtórzeniem.
PROGRAM ODDECHOWY:
W przypadku m.p.dz może wystąpić zaburzenie funkcji oddechowej. W celu pogłębienia i przyspieszenia wdechu oraz oczyszczenia górnych dróg oddechowych zalecane jest tzw.: ”maseczkowanie”.
Pacjentowi podaje się mieszaninę powietrza ze zwiększona ilością CO2.
Najczęściej maseczkowanie trwa 60-120 sekund , zabieg ten powtarza się kilkanaście razy dziennie. W programie tym stosuje się również biernie wspomaganie oddechu z zastosowaniem specjalnych taśm.
PROGRAM RÓWNOWAGI:
Celem jest kształtowanie i doskonalenie reakcji równoważnych , w tym celu dziecko wielokrotnie wykonuje różnorodne ćwiczenia :
przewroty w przód i w tył
skoki
stanie na głowie
zsuwanie po pochylni
wspinanie po drabinkach
PROGRAM ODŻYWIANIA:
Zdaniem Domana w czasie leczenia należy ograniczyć dostarczanie organizmowi dziecka węglowodanów i tłuszczów, płynów oraz soli mineralnych.
PROGRAMY STYMULUJĄCE WZROK, SŁUCH, MOWĘ:
Czyli ćwiczenia pobudzające intelekt , wpływające na rozwój umysłowy dziecka. Podstawową umiejętnością jest opanowanie czytania. Cel ten osiąga się w 3 etapach :
I ) czytanie pojedynczych słów
II ) czytanie pojedynczych zdań
III ) czytanie całego tekstu
Do nauki czytania wykorzystuje się kilka ( 5-10 ) zestawów plansz , na których znajdują się powiązane ze sobą słowa i obrazy. Osoba prowadząca ćwiczenia pokazuje plansze i czyta słowo znajdujące się na niej. Etapy kolejne to przedstawienie plansz zawierających pełne zdania oraz odczytywanie specjalnie przygotowanych książeczek.
Wszelkie powyższe działania stosowano zwykle dla wyrównania braków obecnych w przypadku uszkodzenia OUN. Jednak- zdaniem twórcy metody- te same ćwiczenia można z powodzeniem zastosować u dzieci rozwijających się prawidłowo, dla zwiększenia ich możliwości intelektualych czy ruchowych.