Mierzenie ciśnienia
krwi

Ciśnienie tętnicze -
definicja

Ciśnienie tętnicze jest siła, jaką przepływający strumień krwi wywiera
na ścianę naczynia krwionośnego. Ciśnienie tętnicze krwi każdego
człowieka ulega zmianie w ciągu dnia i zależy od rozmaitych
czynników. Obniża się w czasie odpoczynku, a podwyższa w czasie
aktywności lub sytuacji stresowej. Wartość ciśnienia tętniczego krwi
określa się w milimetrach słupa rtęci (w skrócie – mm Hg), podobnie
jak w barometrze. Ciśnienie tętnicze mierzy się metodą Riva-Rocciego (
w skrócie RR), używając ciśniomierzy

Im większe ciśnienie tętnicze krwi, tym większą pracę musi wykonać
serce, aby przeciwstawić się zwiększonemu oporowi układu
naczyniowego. Dochodzi do przerostu jego ścian kosztem elastyczności.
Jest to proces długotrwały, jednak jego skutek jest nieuchronny.
Stopniowo siła serca słabnie, dochodzi do niewydolności i – w
najgorszym przypadku – ustania jego czynności.

Kategoria

Ciśnienie

skurczowe

Ciśnienie

rozkurczowe

Ciśnienie prawidłowe

<130

<85

Ciśnienie wysokie

prawidłowe

130-139

85-89

Nadciśnienie:

Stopień I

Stopień II

Stopień III

140-159
160-179

>180

90-99

100-109

>110

Ciśnienie krwi (w mm
Hg) u osób dorosłych

Optymalne ze względu na brak ryzyka wystąpienia choroby sercowo-
naczyniowej – jest u dorosłych ciśnienie skurczowe nieprzekraczające
120 mm Hg i rozkurczowe do 80 mm Hg

Wartość ciśnienia (w mm Hg)
upoważniające do rozpoznania
nadciśnienia tętniczego u dzieci i
młodzieży

Ciśni

enie

Wiek

7 dni

8-30

dni

2 lata

3-5

lat

6-9

lat

10-12

lat

13-15

lat

16-18

lat

Skur-

czowe

Rozku

rczow

e

>96

-

>104

-

>112

>74

>116

>76

>122

>78

>126

>82

>136

>86

>142

>92

pierwsze pomiary należy wykonać na obu rękach, a jeśli wystąpią

różnice, to pomiar należy powtórzyć na ramieniu, na którym
stwierdzono wyższe ciśnienie

osoba, u której dokonuje się pomiaru ciśnienia, powinna przed

pomiarem odpocząć 5-10 minut

pomiar nie może być poprzedzony wypaleniem papierosa

pomiaru dokonuje się u osoby siedzącej lub leżącej

ramię badanego powinno znajdować się na wysokości jego serca

ramię to nie może być skrępowane uciskającą je odzieżą

poduszka gumowa mankietu powinna być umieszczona 3 cm powyżej

zgięcia łokciowego, nad tętnicą

mankiet trzeba szybko wypełnić powietrzem (za pomocą pompki),

tak by przezwyciężyło ono ciśnienie krwi w tętnicy

Określając ciśnienie tętnicze (w równym
stopniu ważne jest ciśnienie skurczowe, jak i
rozkurczowe), należy przestrzegać
następujących zaleceń:

przyłożyć stetoskop nad tętnicę w dole łokciowym

z mankietu powoli wypuszczać powietrze (ciśnienie w makiecie

zaczyna się obniżać i krew wznawia swój przepływ – w słuchawkach
stetoskopu słychać regularne odgłosy)

poziom na skali aparatu, przy którym słychać pierwszy dźwięk,

określa się jako ciśnienie skurczowe

przy dalszym wypuszczaniu powietrza z mankietu przez pewien czas

słychać te same odgłosy, potem cichną i zanikają

w momencie, gdy odgłosy znikną całkowicie, odczytuje się dolną

wartość ciśnienia, czyli ciśnienie rozkurczowe

diagnostyka nadciśnienia tętniczego krwi.

kontrola skuteczności leczenia nadciśnienia tętniczego.

diagnostyka niedociśnienia.

diagnostyka stanów, w których nagłe zmiany ciśnienia tętniczego mogą

być przyczyną odczuwanych przez pacjenta dolegliwości. Badanie może
być wykonane bez zlecenia lekarza

okresowe badania profilaktyczne.

Wskazanie do wykonania
badania

Informacje, które należy
zgłosić wykonującemu
badanie

Przed badaniem

wyniki ewentualnego wcześniejszego pomiaru ciśnienia tętniczego.

odczuwane dolegliwości.

aktualnie przyjmowane leki.

W czasie badania -

ból kończyny w miejscu założenia mankietu

do pomiaru ciśnienia (dłuższe utrzymywanie napompowanego
mankietu oraz bardzo wolne wypuszczanie z niego powietrza może
wywołać ból).

Wyniki pomiaru ciśnienia tętniczego badany powinien zapisać w
prowadzonym przez siebie dzienniku. W przypadku 24-godzinnego
badania ciśnienia tętniczego należy po jego zakończeniu zgłosić się do
lekarza prowadzącego.

Jak należy zachowywać się
po badaniu?

Brak powikłań. Badanie może być powtarzane wielokrotnie.
Wykonywane jest u pacjentów w każdym wieku, a także u kobiet
ciężarnych.

Możliwe powikłania po badaniu

Przyrządy używane do
mierzenia ciśnienia krwi

Wynik pomiaru ciśnienia tętniczego na

automatycznym mierniku

nadgarstkowym: 126/70 mmHg

Sfingomanometr i słuchawki lekarskie do

pomiaru ciśnienia tętniczego metodą

Korotkowa

Ciekawostk
i

Pod koniec XIX w. włoski lekarz Riva-Rocci skonstruował aparat do

mierzenia ciśnienia krwi, zwany sfigmomanometrem. Był on swoją
budową zbliżony do aparatów stosowanych obecnie. Dziś używa się
wielu rodzajów aparatów do pomiaru ciśnienia (np. elektronicznych,
sprężynowych), ale najdokładniejszy jest aparat rtęciowy. Skrót RR,
oznaczający ciśnienie krwi, pochodzi właśnie od nazwiska Riva-Rocciego

Zapis czynności bioelektronicznej podczas cyklu pracy serca nosi

nazwę elektrokardiogramu (ekg) i jest pomocny w odczytywaniu rytmu
pracy serca, jego zaburzeń, niedokrwistości oraz zawału mięśnia
sercowego

Pomiar ciśnienia tętniczego krwi, dokonany kilkakrotnie w pewnych

odstępach czasu, pozwala wykryć nadciśnienie i skutecznie ratować
zdrowie, a często i życie człowieka. Nadciśnienie może przebiegać
bezobjawowo i tylko dzięki kontrolnemu pomiarowi jego wartości można
wcześnie wykryć i leczyć chorobę

Autork
a

Katarzyna Łyko