Rozkład ciśnienia krwi

Rozkład ciśnienia krwi

w poszczególnych

w poszczególnych

obszarach krążenia

obszarach krążenia

Grzegorz Probola

Grzegorz Probola

Michał Kłobukowski

Michał Kłobukowski

1mm Hg=0,133

1mm Hg=0,133

kPa

kPa



Skurcz mięśnia sercowego powoduje

Skurcz mięśnia sercowego powoduje

zachodzące kolejno zmiany ciśnienia i

zachodzące kolejno zmiany ciśnienia i

przepływu krwi w jamach serca i w

przepływu krwi w jamach serca i w

naczyniach krwionośnych.

naczyniach krwionośnych.



Skurcz przedsionków powoduje

Skurcz przedsionków powoduje

dodatkowe wypełnienie komór serca

dodatkowe wypełnienie komór serca

krwią.

krwią.



Skurcz komór warunkuje wzrost

Skurcz komór warunkuje wzrost

ciśnienia krwi w ich obrębie i gdy

ciśnienia krwi w ich obrębie i gdy

ciśnienie skurczowe przewyższy

ciśnienie skurczowe przewyższy

ciśnienie rozkurczowe aorty (88 mm

ciśnienie rozkurczowe aorty (88 mm

Hg) i tętnicy płucnej (10 mm Hg)

Hg) i tętnicy płucnej (10 mm Hg)

następuje wyrzut komorowy.

następuje wyrzut komorowy.



W czasie

W czasie

skurczu komór

skurczu komór

najwyższe

najwyższe

ciśnienie w lewej komorze wynosi ok. 16

ciśnienie w lewej komorze wynosi ok. 16

kPa (120 mm Hg), a w prawej komorze

kPa (120 mm Hg), a w prawej komorze

3,3 kPa (25 mm Hg) albo mniej.

3,3 kPa (25 mm Hg) albo mniej.



W okresie późnoskurczowym ciśnienie w

W okresie późnoskurczowym ciśnienie w

aorcie przewyższa ciśnienie panujące w

aorcie przewyższa ciśnienie panujące w

komorach.

komorach.



Ciśnienie w przedsionkach opada, gdyż

Ciśnienie w przedsionkach opada, gdyż

zastawki przedsionkowo-komorowe są

zastawki przedsionkowo-komorowe są

pociągane w dół przez skurcze mięśni

pociągane w dół przez skurcze mięśni

brodawkowatych.

brodawkowatych.



Podokres protodiastoliczny

Podokres protodiastoliczny

występuje po

występuje po

całkowitym skurczu komór, kiedy to

całkowitym skurczu komór, kiedy to

ciśnienie komorowe zaczyna się obniżać.

ciśnienie komorowe zaczyna się obniżać.



W

W

podokresie rozkurczu

podokresie rozkurczu

izowolumetrycznego

izowolumetrycznego

mięśnia komór

mięśnia komór

serca następuje gwałtowny spadek

serca następuje gwałtowny spadek

ciśnienia wewnątrzkomorowego aż do

ciśnienia wewnątrzkomorowego aż do

opadnięcia poniżej ciśnienia panującego

opadnięcia poniżej ciśnienia panującego

w przedsionkach.

w przedsionkach.



Po zakończeniu skurczu komór ciśnienie

Po zakończeniu skurczu komór ciśnienie

w przedsionkach rośnie.

w przedsionkach rośnie.



Zmiany ciśnienia w przedsionkach są

Zmiany ciśnienia w przedsionkach są

przenoszone do dużych żył, wywołując

przenoszone do dużych żył, wywołując

charakterystyczne

charakterystyczne

fale w żyle szyjnej

fale w żyle szyjnej

:

:



Fala

Fala

a

a

jest wywołana skurczem prawego

jest wywołana skurczem prawego

przedsionka.

przedsionka.



Fala c

Fala c

jest wynikiem przejściowego wzrostu

jest wynikiem przejściowego wzrostu

ciśnienia w prawym przedsionku

ciśnienia w prawym przedsionku

wywołanym uwypukleniem się do niego

wywołanym uwypukleniem się do niego

zastawki trójdzielnej w czasie skurczu

zastawki trójdzielnej w czasie skurczu

izowolumetrycznego komór.

izowolumetrycznego komór.



Fala v

Fala v

jest spowodowana wzrostem ciśnienia

jest spowodowana wzrostem ciśnienia

przed otwarciem zastawki trójdzielnej w

przed otwarciem zastawki trójdzielnej w

czasie rozkurczu.

czasie rozkurczu.

Ciśnienie tętnicze krwi

Ciśnienie tętnicze krwi



Zależy od dopływu i odpływu krwi ze

Zależy od dopływu i odpływu krwi ze

zbiornika tętniczego.

zbiornika tętniczego.



Waha się w zależności od okresu

Waha się w zależności od okresu

cyklu pracy serca.

cyklu pracy serca.



W okresie maksymalnego wyrzutu

W okresie maksymalnego wyrzutu

lewej komory ciśnienie w aorcie,

lewej komory ciśnienie w aorcie,

tętnicy ramiennej i innych dużych

tętnicy ramiennej i innych dużych

naczyniach tętniczych jest

naczyniach tętniczych jest

maksymalne (

maksymalne (

ciśnienie skurczowe

ciśnienie skurczowe

) i

) i

osiąga ok. 16 kPa ( 120 mm Hg).

osiąga ok. 16 kPa ( 120 mm Hg).



W rozkurczu i okresie skurczu i w

W rozkurczu i okresie skurczu i w

okresie skurczu izowolumetrycznego

okresie skurczu izowolumetrycznego

komór, przed otwarciem zastawek

komór, przed otwarciem zastawek

aorty, ciśnienie tętnicze jest najniższe

aorty, ciśnienie tętnicze jest najniższe

(

(

ciśnienie rozkurczowe

ciśnienie rozkurczowe

) i wynosi ok. 9,3

) i wynosi ok. 9,3

kPa (70 mm Hg) – nie spada do zera.

kPa (70 mm Hg) – nie spada do zera.



Ciśnienie fali tętna

Ciśnienie fali tętna

jest różnicą

jest różnicą

pomiędzy ciśnieniem skurczowym i

pomiędzy ciśnieniem skurczowym i

rozkurczowym. Wynosi ono ok. 6,7 kPa

rozkurczowym. Wynosi ono ok. 6,7 kPa

(50 mm Hg).

(50 mm Hg).



Średnie ciśnienie tętnicze

Średnie ciśnienie tętnicze

jest to

jest to

średnia wartość ciśnienia podczas

średnia wartość ciśnienia podczas

trwania całego cyklu pracy serca.

trwania całego cyklu pracy serca.



Średnie ciśnienie tętnicze w pozycji

Średnie ciśnienie tętnicze w pozycji

leżącej wynosi ok. 12 kPa (90 mm Hg),

leżącej wynosi ok. 12 kPa (90 mm Hg),

a amplituda wahań ciśnienia wynosi

a amplituda wahań ciśnienia wynosi

6,7 kPa (50 mm Hg).

6,7 kPa (50 mm Hg).



Ciśnienie zmniejsza się nieznacznie w

Ciśnienie zmniejsza się nieznacznie w

tętnicach o dużym i średnim przekroju.

tętnicach o dużym i średnim przekroju.



Ciśnienie w małych tętnicach i

Ciśnienie w małych tętnicach i

tętniczkach gwałtownie spada.

tętniczkach gwałtownie spada.



Średnie ciśnienie tętnicze przy

Średnie ciśnienie tętnicze przy

zakończeniu tętniczek wynosi ok. 4,0-

zakończeniu tętniczek wynosi ok. 4,0-

5,1 kPa (30-38 mm Hg), a ciśnienie fali

5,1 kPa (30-38 mm Hg), a ciśnienie fali

tętna spada do ok. 0,7 kPa (5 mm Hg)

tętna spada do ok. 0,7 kPa (5 mm Hg)

Wpływ siły ciężkości

Wpływ siły ciężkości



Ciśnienie w jakimkolwiek naczyniu

Ciśnienie w jakimkolwiek naczyniu

krwionośnym poniżej poziomu serca

krwionośnym poniżej poziomu serca

jest większe niż ciśnienie w naczyniu

jest większe niż ciśnienie w naczyniu

krwionośnym powyżej jego poziomu.

krwionośnym powyżej jego poziomu.



Wielkość wpływu siły ciężkości zależy

Wielkość wpływu siły ciężkości zależy

od gęstości krwi, przyspieszenia

od gęstości krwi, przyspieszenia

ziemskiego i odległości powyżej i

ziemskiego i odległości powyżej i

poniżej serca.

poniżej serca.



Ciśnienie krwi zmienia się o 0,1

Ciśnienie krwi zmienia się o 0,1

kPa/cm ( 0,77 mm Hg/cm)

kPa/cm ( 0,77 mm Hg/cm)

Zmiany średniego ciśnienia krwi

Zmiany średniego ciśnienia krwi



Na poziomie serca > ok. 13,3 kPa

Na poziomie serca > ok. 13,3 kPa

(100 mm Hg)

(100 mm Hg)



W dużej tętnicy głowy > ok. 8,2 kPa

W dużej tętnicy głowy > ok. 8,2 kPa

(62 mm Hg)

(62 mm Hg)



W dużej tętnicy stopy > ok. 24 kPa

W dużej tętnicy stopy > ok. 24 kPa

(180 mm Hg)

(180 mm Hg)

Prawidłowe ciśnienie tętnicze

Prawidłowe ciśnienie tętnicze

krwi

krwi



Ciśnienie w tętnicy ramiennej w

Ciśnienie w tętnicy ramiennej w

pozycji leżącej lub siedzącej w stanie

pozycji leżącej lub siedzącej w stanie

spoczynku wynosi

spoczynku wynosi

120/70 mm Hg

120/70 mm Hg



Zależy ono od >pojemności

Zależy ono od >pojemności

minutowej serca i >całkowitego

minutowej serca i >całkowitego

obwodowego oporu naczyniowego

obwodowego oporu naczyniowego

Ciśnienie krwi w naczyniach

Ciśnienie krwi w naczyniach

włosowatych

włosowatych



Jest znacznie zróżnicowane.

Jest znacznie zróżnicowane.



W naczyniach włosowatych przytętniczych

W naczyniach włosowatych przytętniczych

na poziomie serca

na poziomie serca

wynosi ok. 4,6 kPa, a w

wynosi ok. 4,6 kPa, a w

przyżylnych tylko 2 kPa. Ciśnienie obniża się

przyżylnych tylko 2 kPa. Ciśnienie obniża się

więc w naczyniach włosowatych o 2,6 kPa.

więc w naczyniach włosowatych o 2,6 kPa.



Dla łożyska paznokci

Dla łożyska paznokci

wynoszą 4,2 kPa przy

wynoszą 4,2 kPa przy

końcu tętniczym i 0,2 kPa przy końcu

końcu tętniczym i 0,2 kPa przy końcu

żylnym naczynia. Ciśnienie tętna wynosi 0,6

żylnym naczynia. Ciśnienie tętna wynosi 0,6

kPa (5 mm Hg) przy końcu tętniczym i zero

kPa (5 mm Hg) przy końcu tętniczym i zero

przy żylnym.

przy żylnym.

Ciśnienie żylne krwi

Ciśnienie żylne krwi



Na ciśnienie i przepływ krwi w żyłach

Na ciśnienie i przepływ krwi w żyłach

wpływa poza skurczami serca wzrost

wpływa poza skurczami serca wzrost

ujemnego ciśnienia wewnątrz klatki

ujemnego ciśnienia wewnątrz klatki

piersiowej podczas wdechu oraz tzw.

piersiowej podczas wdechu oraz tzw.

mechanizm pompy mięśniowej.

mechanizm pompy mięśniowej.



Centralne ciśnienie żylne krwi

Centralne ciśnienie żylne krwi

jest

jest

ciśnieniem w dużych żyłach przy

ciśnieniem w dużych żyłach przy

ujściu do prawego przedsionka i

ujściu do prawego przedsionka i

wynosi ok. 0,6 kPa (4,6 mm Hg).

wynosi ok. 0,6 kPa (4,6 mm Hg).



Ciśnienie w żyłkach wynosi 1,6-2,4 kPa (12-

Ciśnienie w żyłkach wynosi 1,6-2,4 kPa (12-

18 mm Hg). Ciśnienie to stopniowo obniża

18 mm Hg). Ciśnienie to stopniowo obniża

się, poczynając od naczyń włosowatych do

się, poczynając od naczyń włosowatych do

serca i w dużych żyłach poza klatką

serca i w dużych żyłach poza klatką

piersiową wynosi ok. 0,7 kPa (5,5 mm Hg).

piersiową wynosi ok. 0,7 kPa (5,5 mm Hg).



Ciśnienie żylne centralne podlega

Ciśnienie żylne centralne podlega

niewielkim wahaniom.

niewielkim wahaniom.



Obwodowe ciśnienie żylne krwi

Obwodowe ciśnienie żylne krwi

obserwowane na obwodzie ciała wzrasta o

obserwowane na obwodzie ciała wzrasta o

0,1 kPa (0,77 mm Hg) na każdy cm poniżej

0,1 kPa (0,77 mm Hg) na każdy cm poniżej

prawego przedsionka i spada o tę wartość

prawego przedsionka i spada o tę wartość

dla każdego cm powyżej prawego

dla każdego cm powyżej prawego

przedsionka.

przedsionka.

Wpływ ruchów oddechowych

Wpływ ruchów oddechowych



Podczas wdechu ciśnienie

Podczas wdechu ciśnienie

wewnątrzopłucnowe obniża się od

wewnątrzopłucnowe obniża się od

-0,33 kPa do -0,8 kPa (od -2,5 do -6,0

-0,33 kPa do -0,8 kPa (od -2,5 do -6,0

mm Hg), tak, że centralne ciśnienie

mm Hg), tak, że centralne ciśnienie

żylne zmienia się od 0,8 kPa (6,0 mm

żylne zmienia się od 0,8 kPa (6,0 mm

Hg)

Hg)

podczas wydechu

podczas wydechu

do 0,26 kPa

do 0,26 kPa

( 2,0 mm Hg)

( 2,0 mm Hg)

podczas spokojnego

podczas spokojnego

wdechu

wdechu

.

.

Wpływ skurczów serca

Wpływ skurczów serca



Zmiany ciśnienia w przedsionkach są

Zmiany ciśnienia w przedsionkach są

przenoszone wstecznie na duże żyły,

przenoszone wstecznie na duże żyły,

przyczyniając się do powstania fali

przyczyniając się do powstania fali

tętna a, c i v.

tętna a, c i v.



Zasysanie krwi do przedsionka

Zasysanie krwi do przedsionka

podczas skurczu komory znacznie

podczas skurczu komory znacznie

ułatwia powrót żylny, prowadząc do

ułatwia powrót żylny, prowadząc do

pewnego spadku ciśnienia żylnego

pewnego spadku ciśnienia żylnego

centralnego.

centralnego.

Wpływ pompy mięśniowej

Wpływ pompy mięśniowej



W kończynach naczynia żylne są

W kończynach naczynia żylne są

otoczone mięśniami szkieletowymi,

otoczone mięśniami szkieletowymi,

których skurcz w czasie pracy uciska

których skurcz w czasie pracy uciska

podatne ściany żył.

podatne ściany żył.



W pozycji stojącej ciśnienie żylne na

W pozycji stojącej ciśnienie żylne na

poziomie kostki wynosi 11,3-12 kPa

poziomie kostki wynosi 11,3-12 kPa

(85-90 mm Hg), a rytmiczne skurcze

(85-90 mm Hg), a rytmiczne skurcze

mięśni kończyn dolnych obniżają je do

mięśni kończyn dolnych obniżają je do

4,0 kPa (30 mm Hg).

4,0 kPa (30 mm Hg).

Ciśnienie żylne krwi w obrębie

Ciśnienie żylne krwi w obrębie

głowy

głowy



W postawie stojącej na sutek

W postawie stojącej na sutek

oddziaływania siły ciążenia ciśnienie

oddziaływania siły ciążenia ciśnienie

żylne krwi jest mniejsze w górnych

żylne krwi jest mniejsze w górnych

częściach ciała powyżej serca.

częściach ciała powyżej serca.



Ciśnienie w zatokach w pozycji

Ciśnienie w zatokach w pozycji

siedzącej lub stojącej jest mniejsze

siedzącej lub stojącej jest mniejsze

od ciśnienia atmosferycznego.

od ciśnienia atmosferycznego.



W zatoce strzałkowej górnej może

W zatoce strzałkowej górnej może

wynosić -1,33 kPa (-10 mm Hg)

wynosić -1,33 kPa (-10 mm Hg)

Ciśnienie w krążeniu płucnym

Ciśnienie w krążeniu płucnym



W zbiorniku tętniczym płucnym ciśnienie

W zbiorniku tętniczym płucnym ciśnienie

skurczowe wynosi 3,3 kPa (22,6 mm Hg),

skurczowe wynosi 3,3 kPa (22,6 mm Hg),

rozkurczowe 0,9 kPa (6,8 mm Hg), a

rozkurczowe 0,9 kPa (6,8 mm Hg), a

średnie ciśnienie ok. 2 kPa (15 mm Hg).

średnie ciśnienie ok. 2 kPa (15 mm Hg).



W zbiorniku żylnym płucnym średnie

W zbiorniku żylnym płucnym średnie

ciśnienie jest prawie takie samo jak

ciśnienie jest prawie takie samo jak

ciśnienie skurczowe w lewym przedsionku

ciśnienie skurczowe w lewym przedsionku

i wynosi ok. 0,9 kPa (6,8 mm Hg)

i wynosi ok. 0,9 kPa (6,8 mm Hg)



Różnica ciśnień pomiędzy zbiornikami

Różnica ciśnień pomiędzy zbiornikami

jest niewielka i średnio wynosi ok. 1,0

jest niewielka i średnio wynosi ok. 1,0

kPa.

kPa.

Ciśnienie w krążeniu

Ciśnienie w krążeniu

wątrobowym

wątrobowym



Ciśnienie krwi w żyle wrotnej wynosi

Ciśnienie krwi w żyle wrotnej wynosi

ok. 1,33 kPa (10 mm Hg), a średnie

ok. 1,33 kPa (10 mm Hg), a średnie

ciśnienie w żyłach wątrobowych 0,66

ciśnienie w żyłach wątrobowych 0,66

kPa (5 mm Hg).

kPa (5 mm Hg).



Średnie ciśnienie w gałęziach tętnicy

Średnie ciśnienie w gałęziach tętnicy

wątrobowej, które kończą się w

wątrobowej, które kończą się w

zatokach wynosi ok. 11,9 kPa (90 mm

zatokach wynosi ok. 11,9 kPa (90 mm

Hg)

Hg)



Ciśnienie krwi w zatokach jest niższe

Ciśnienie krwi w zatokach jest niższe

niż ciśnienie w żyle wrotnej.

niż ciśnienie w żyle wrotnej.

Podciśnienie ortostatyczne

Podciśnienie ortostatyczne



Powstaje u niektórych osób w wyniku

Powstaje u niektórych osób w wyniku

nagłej zmiany pozycji ciała z

nagłej zmiany pozycji ciała z

poziomej na pionową, która wywołuje

poziomej na pionową, która wywołuje

spadek ciśnienia tętniczego krwi,

spadek ciśnienia tętniczego krwi,

zawroty głowy, widzenie przez mgłę,

zawroty głowy, widzenie przez mgłę,

a nawet omdlenie.

a nawet omdlenie.

Podsumowanie – czynniki

Podsumowanie – czynniki

warunkujące odmienne ciśnienia

warunkujące odmienne ciśnienia

krwi w różnych obszarach

krwi w różnych obszarach

krążenia

krążenia



Skurcze komór i przedsionków

Skurcze komór i przedsionków



Postawa ciała – siła ciężkości i

Postawa ciała – siła ciężkości i

przyspieszenie grawitacyjne

przyspieszenie grawitacyjne



Oporowość naczyń

Oporowość naczyń



Sprężyste właściwości tętnic

Sprężyste właściwości tętnic



Ruchy oddechowe

Ruchy oddechowe



Mechanizm pompy mięśniowej

Mechanizm pompy mięśniowej

Bibliografia

Bibliografia

1.

1.

Ganong W.F. „Podstawy fizjologii

Ganong W.F. „Podstawy fizjologii

lekarskiej” PZWL, Warszawa 2000

lekarskiej” PZWL, Warszawa 2000

2.

2.

Traczyk W., Trzebski A. „Fizjologia

Traczyk W., Trzebski A. „Fizjologia

człowieka z elementami fizjologii

człowieka z elementami fizjologii

stosowanej i klinicznej” PZWL,

stosowanej i klinicznej” PZWL,

Warszawa 2004

Warszawa 2004