LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE

PATOLOGIA SCHIZOFRENII

Objawy

Objawy

Pozytywne

Pozytywne

(inaczej "wytwórcze"),

(inaczej "wytwórcze"),

czyli dodatkowe

czyli dodatkowe

w stosunku do

w stosunku do

normalnego

normalnego

funkcjonowania)

funkcjonowania)



halucynacje

halucynacje

urojenia

urojenia

dziwacznych zachowań

dziwacznych zachowań

Negatywne

Negatywne

(zmniejszające zdolności

(zmniejszające zdolności

normalnego zachowania)

normalnego zachowania)

ubóstwa mowy (mutyzm)

ubóstwa mowy (mutyzm)

anhedonia – niezdolność do

anhedonia – niezdolność do

spontanicznego przeżywania

spontanicznego przeżywania

pozytywnych uczuć

pozytywnych uczuć

(np. radości, optymizmu)

(np. radości, optymizmu)

apatia

apatia

zobojętnienie

zobojętnienie

trudności prowadzenia

trudności prowadzenia

aktywności społecznej

aktywności społecznej

trudności w komunikacji

trudności w komunikacji

interpersonalnej

interpersonalnej

SZLAKI NERWOWE

SZLAKI NERWOWE

Szlak mezolimbiczny

Szlak mezolimbiczny

(objawy

(objawy

pozytywne

pozytywne

)

)

Szlak mezokortykalny

Szlak mezokortykalny

(objawy

(objawy

negatywne

negatywne

)

)

Szlak nigrostriatalny

Szlak nigrostriatalny

(działania

(działania

niepożądane

niepożądane

)

)

Szlak guzkowo-lejkowy

Szlak guzkowo-lejkowy

(działania

(działania

niepożądane

niepożądane

)

)

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE

Mechanizm działania

Mechanizm działania

Blokowanie receptorów:

Blokowanie receptorów:



D

D

2

2

, D

, D

3

3

, D

, D

4

4



5-HT

5-HT

2

2



M

M

1

1



Alfa

Alfa

1

1



H

H

1

1

Agoniści NMDA

Agoniści NMDA

Szlak mezolimbiczny

Szlak mezolimbiczny

Układ mezolimbiczny –

Układ mezolimbiczny –

nadczynność

nadczynność

dopaminergiczna

dopaminergiczna

Szlak mezokortykalny –

Szlak mezokortykalny –

zwiększona aktywność

zwiększona aktywność

glutaminergiczna

glutaminergiczna

Związany z

Związany z

powstaniem objawów

powstaniem objawów

negatywnych

negatywnych

Prawdopodobnie

Prawdopodobnie

zwiększona aktywność

zwiększona aktywność

glutaminergiczna przy

glutaminergiczna przy

osłabionej transmisji

osłabionej transmisji

dopaminergicznej

dopaminergicznej

Blokowanie receptorów D2

Blokowanie receptorów D2

Szlak nigrostriatalny

Szlak nigrostriatalny

Szlak guzkowo-lejkowy

Szlak guzkowo-lejkowy

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE

Mechanizm działania

Mechanizm działania

Blokowanie receptorów:

Blokowanie receptorów:



D

D

2

2

, D

, D

3

3

, D

, D

4

4



5-HT

5-HT

2

2



M

M

1

1



Alfa

Alfa

1

1



H

H

1

1

Agoniści NMDA

Agoniści NMDA

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE

PODZIAŁ

PODZIAŁ



Klasyczne neuroleptyki

Klasyczne neuroleptyki



Atypowe neuroleptyki

Atypowe neuroleptyki



Antagoniści receptora D

Antagoniści receptora D

2

2

oraz 5-HT2

oraz 5-HT2



Antagoniści wielu

Antagoniści wielu

receptorów

receptorów



Agoniści receptora NMDA

Agoniści receptora NMDA



Chlorpromazyna

Chlorpromazyna



Sulpiryd, amisulpiryd

Sulpiryd, amisulpiryd



Risperidon,ziprazidon

Risperidon,ziprazidon



Olanzapina, klozapina

Olanzapina, klozapina



D-seryna, D-alanina

D-seryna, D-alanina

Neuroleptyk

Neuroleptyk

NEUROLEPTYKI KLASYCZNE

Chloropromazyna, haloperydol, perfenazyna, tiorydazyna

NEUROLEPTYKI ATYPOWE - RÓŻNICE

Mechanizm działania



Szybkość dysocjacji z
receptorem
dopaminergicznym



Działanie
antagonistyczno-
agonistyczne



Wpływ na transmisję

5-HT



Selektywność
działania

NEUROLEPTYKI ATYPOWE

NEUROLEPTYKI ATYPOWE



Małe ryzyko

objawów

pozapiramidowych



Większa

skuteczność

terapeutyczna



Korzystny wpływ na

zaburzenia

poznawczwe

Leki przeciwpsychotyczne-

Leki przeciwpsychotyczne-

klasyczne/atypowe

klasyczne/atypowe

Risperidon- neuroleptyk

Risperidon- neuroleptyk

atypowy

atypowy

Blokowanie

Blokowanie

receptorów

receptorów

dopaminowych

dopaminowych

D2

D2

Blokowanie

Blokowanie

receptorów

receptorów

serotoninowych

serotoninowych

5HT2

5HT2

co w

co w

konsekwencji

konsekwencji

zwiększa

zwiększa

uwalnianie

uwalnianie

DA

DA

w układzie

w układzie

mezokortykalnym

mezokortykalnym

NEUROLEPTYKI ATYPOWE

NEUROLEPTYKI ATYPOWE

Aripiprazol



Stabilizator transmisji dopaminergicznej



Częściowy agonista receptora D

2

pre- i

postsynaptycznego



Antagonizm – wysokie stężenie DA (płat
limbiczny)



Agonizm – małe stężenie DA (kora
przedczołowa)

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Objawy związane z działaniem leków na

Objawy związane z działaniem leków na

o.u.n

o.u.n

Objawy ze strony układu krążenia

Objawy ze strony układu krążenia

Objawy ze strony układ krwiotwórczego i

Objawy ze strony układ krwiotwórczego i

krwi

krwi

Reakcje alergiczne

Reakcje alergiczne

Zaburzenia czynności wątroby

Zaburzenia czynności wątroby

Zaburzenia endokrynologiczne

Zaburzenia endokrynologiczne

Obwodowe objawy cholinolityczne

Obwodowe objawy cholinolityczne

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Dystonie



Silne NL, pozajelitowo



Mężczyźni, pierwsza
terapia



Lęk, ból

Leczenie



Biperiden



BD

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Akatyzja



Poczucie wewnętrznego

i somatycznego

niepokoju



Silne NL w dużych

dawkach

Leczenie



Beta-blokery



BD



Amantatyna



Klonidyna



Amitryptylina

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Parkinsonizm

polekowy



20%

20%



Ludzie młodzi, kobiety

Ludzie młodzi, kobiety



Duże dawki silnych NL

Duże dawki silnych NL

Leczenie



Biperiden

Biperiden



Pridinol

Pridinol



Amantadyna

Amantadyna



3-6 tygodnie

3-6 tygodnie

Późne dyskinezy

Późne dyskinezy

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Późne dyskinezy

Późne dyskinezy



Ryzyko wzrasta z czasem

Ryzyko wzrasta z czasem

leczenia

leczenia



Częściej u kobiet, w

Częściej u kobiet, w

starszym wieku, z

starszym wieku, z

uszkodzeniem o.u.n

uszkodzeniem o.u.n

Leczenie

Leczenie



Zmniejszenie dawki NL,

Zmniejszenie dawki NL,

zamiana na inny lek

zamiana na inny lek



Blokery kanałów

Blokery kanałów

wapniowych

wapniowych



Lewodopa

Lewodopa



Amantadyna

Amantadyna



Leki p/padaczkowe

Leki p/padaczkowe

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE- DZIAŁANIA

NIEPOŻĄDANE

Drgawki



Słabe neuroleptyki



Szybkość wzrostu dawki



Klozapina



Klozapina +
uszkodzenie o.u.n

Leczenie



Odstawienie leku na 24h



Redukcja dawki do ½



Kwas walproinowy

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Zaburzenia

poznawcze



Zaburzenia uwagi,
pamięci, ocen i sądów



Klozapina –pogorsznie
pamięci wzrokowej



Risperidon, ziprazidon
–poprawa pamięci

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Złośliwy zespół

Złośliwy zespół

neuroleptyczny

neuroleptyczny



Niska częstotliwość

Niska częstotliwość

występowania

występowania



Wysoka śmiertelność

Wysoka śmiertelność

Leczenie

Leczenie



Agoniści recetora D

Agoniści recetora D



Amantadyna

Amantadyna



Dantrolen

Dantrolen



BD

BD

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Ośrodkowe działanie

cholinolityczne



Zaburzenia poznawcze,
zaburzenia świadomości



Silne działanie
cholinolityczne
chlorprotiksen,
klozapina, tiorydazyna



Redukcja lub
odstawienie leku

Depresja



Depresja towarzysząca

objawom wytwórczym



Depresja

popsychotyczna



Działanie

tymoleptyczne



amisulpiryd,

tiorydazyna,

lewomepromazyna,

chlorprotiksen

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Hipotonia ortostatyczna



Noradrenalina



Selektywny agonista
alfa1- fenylefryna

Kardiotoksyczność



Słabe NL



Torsade de pointes-
mezoridazyna,
tioridazyna

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE-

DZIAŁANIA NIEPOŻĄDANE

Sedacja



Słabe neuroleptyki



Zmniejszenie w miarę

leczenia



lewomepromazyna,

klozapina

Pobudzenie



Flupentiksol, sulpiryd



W leczeniu BD lub

NL silnie uspokajające

w postaci depot

Cytochrom P450

Cytochrom P450

CYP1A2

CYP1A2

Substraty

Substraty

leki przeciwpsychotyczne,

leki przeciwpsychotyczne,

TPLP, BD

TPLP, BD

Inhibitory

Inhibitory

fluoksetyna, fluwoksamina,

fluoksetyna, fluwoksamina,

amiodaron, tiklpidyna,

amiodaron, tiklpidyna,

Induktory

Induktory

fenytoina, karbamazepina,

fenytoina, karbamazepina,

kofeina, nikotyna

kofeina, nikotyna

LEKI PRZECIWPSYCHOTYCZNE

Poprawa stanu psychicznego
Zmniejszenie nasilenia objawów

wytwórczych, pozytywnych i

negatywnych
Wpływ na napęd

psychoruchowy, lęk, nastrój
Działanie uspokajające i

zmniejszające zaburzenia

wegetatywne
Zapobieganie nawrotom choroby
Brak istotnego wpływu na

świadomość i zdolności

intelektualne